Donderdag 4 e&Bs Februari 1904. No. 5458. 53e Jaargang. Eerste blad?' Feuilleton. Ken drama uit den Rococotijd SLAT Lit PAL ill Kil te Losden, AMEUCFOOBTSDHE COURANT. FIRMA A- H VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\. franco per post f 1.45. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Legale-, officieële- en onteigeningsadvertentiën per regel 15 cent. Reolames 15 regels/' 4.25; elke regel meer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEGRACHT 9 Telephoon 10. l)it nummer bestaat uit TWEE bladen. KENNI8UEVINGEN. De BURGEMEESTER der gemeeute AMERS FOORT. Gezieu art. 15 der wet ran 26. Mai 1870 (St.bl. no. 82), betrekkelijk de Grondbelasting. Brengt ter kennis ran belanghebbenden dat de Staat no. 75 met 26 verrolgatatan en 2 «chatting- ataten, aanwijzende de uitkomaten, bedoeld bij de arlt. 15, 23 en 43 der gemelde wet, gedurende dertig dagen ter Seoretarie ter vieie zal liggen, eiken werk dag ran 10 tol 3 uur. Amersfoort, 3 Februari 1904. De Burgemeester roornoemd. WUIJTIERS. De KAMER ran KOOPHANDEL en FABRIEKEN heeft ontraDgen: 1. De Jaarvsrslzgen over 1908 van de Kamera van Koophandel en Fabrieken te Deventer, Doesburg, Eindhoven, Enaehede, 'aGrarenhage, Kalwyk en Rotterdam. 2. Consulaire Veralagen No. 4452, November en December 1903. 3. Tijdschrift van de „Ned. Maatschappij tot Be vordering der Nijverheid", October, November en December 1908. 4. Statistiek van den In-, uit- on doorvoer gedu rende de maanden Augustus, September eu October 1903. 6. Verslag van den Ingenieur van het Stoom- 6. Verslas Arbeid over 7. Tijdschrift van het Centraal Bureau voor de Statistiek, bevattende inlichtingen, door de Kamers van Arbeid versameid. 8. Bijdragon tot de Statistiek van Nederland be tredende de Spaar- en leenbanken in Nederland over 1901. 9. Verslag Ned. Zeevisscherijen over 1902. 10. Stemmen uit Twente, (Brochure over Vrij handel of Besohermiug). 11. Vrijhaudel eu Welvaart, door jhr, mr. A. Smisaaert. 12. Weekblad „De Ned. Haudelsgids", waarin een hoofdartikel, gewijd aan Vrijhandel en Wjlvsart. Belangstellenden kunnen borengenoemdo Versla gen enz. voor eenigo dagen ter lesiDg ontvangen. Aan te vragen bjj ondergeleekende. Herms. P. v.' HA8ELEN, Seoretaris. Amersfoort, 2 Februari 1904. A. R. contra 8. D. De heer N. Oostorbaan, Arrondisscments- schoolopziener te Doeeburg, besprak in de Maan dagavond in „De Arend" gehouden openbare vergadering der anti-revolutionnaire propnganda- club „Groen van Prinstcrer" het onderworp Socialisme en stofvergoding. Nadat de Voorzitter der club, de heer Goos- Ben, te 8.20 de vergadering met gebed had ge opend en een welkomstwoord had geBprokun, vorleende hij het woord aan den heer Oostor baan, die ongeveer begon Ik zal dezen avond een lezing houden, geen politieke redevoering, geen causerie, doch meer bepaald een lezing. Er is ongetwijfeld geen vraagstuk in denieu- weren tijd, dat zoozeer de aandacht trekt der beschaafde wereld als dat van het Socialisme twee oorzaken verklaren dat verschijnselhet moderne godsdienstig leven en de moderne ar- beidsbeweging, ontstaande uit de opeenhooping van arbeiders in fabrieks-contra, dio vrijwel weer loos stonden tegenover de liberale opvattingen. In alle landen aoet dan ook het Sociai.sme een stouten greep om de kruk der Staats-machine te bereiken. Wat is Socialisme, wat stofvergoding? Staan zij in onlosmakelijk verband? Socialisme iB afgeleid van sooius, makker, kameraad en het staat dus lijnrecht tegenover het individualisme dat uitroept „Ben ik mijns broeders hoeder?" In dit geding nu Btaat stellig het Christen- i dom aan den kant van het Socialisme. Het ver treden en vertrappen van wat klein is en teer, is in flagranten strijd met den geoponbaarden wil Gods. Wio in de maatschappij optreedt als een roofvogel in de luoht of als een woekerplant op den akker heeft niets verstaan van het hooge gebod: „Gij zult uwen naaste liefhebben als uzelven." Zoowel prof. Ghesing van de Vrije universi teit als dr. Kuyper hebben to dezen opzichte het goed recht der Sociaal-demooratie bepleit. Spr. citeerde thans uitspraken van Morits en Vingsley (1850), Quack, Treub en anderen en zeide, dat men nog altijd zich even scheeve voor stellingen maakt van Sociaal democratie als zij die „alle «ooialen in een harington" wilden du 8.) Dal beloof ik u plechtig freule. „Al wat gij ver telt, blijft tusscben u en my." „Ik vertrouw daarop, mevrouw. En ook moet u rajj belooven, dat gij dien man streng zult straften, zoo zwaar, als bet maar eonigszina mogelijk is." „Dat beloof ik u ook freule." „Goed. Hier is bet manuscript der gedichten, ton bewijse, dat ik u de waarheid seg. Die blaadjes moet ik echter terug hebben, mevrouw." „U zult se terug ontvangen, freule. Ik geef er u inyn woord op." „Goed, mevrouw." „Maar hoe heet nu de dichter?" vroeg mevrouw do Pompadour met nauw bedwongen drift, terwijl ze de dicht ineeubeschreven blaadjes onder het zijden kussen legde. „Desforges, mevrouw." „En u west zeker, dat bij ie gemaakt heeft." „Ja, mevrouw!" antwoordde Adrienne op vasten toon. „Maar, bos weet gij dat, kindlief?" vroeg do markiezin twijfelend en sij keek bet meisje door dringend aan met groote, raadselachtige oogen, welke reeds menig ervaren diplomaat van zijn stuk ge bracht hadden. „Dat kan ik u niet seggeit mevrouw." Thans trilde Adrienne's stem even. Dacht tij soms aan dien ochtend in haar boudoir, toen zy so'.f Desforges veraocht bad om die verten voor hj.ar te maken? Of gevoelde sjj een ocgcnblik al de laag' heid van haar verraad? „Gij kunt u duB niet vergissen," begon do Pompa dour weer, dio zioh niet kou voorstellen, dal oen jong meisje haar de oplossing van het raadsel bracht, dat de bekwaamste ambtenaren der politie tot dus verre niet hadden kunnen vinden. „Neen, mevrouw. Die blaadjes sij door hem zelf geschreven. wen en als 't verhaal van Rothschild die aan een der 40 millioen Franachen éen franc zou hebben unngeboden omdat dit zijn gerechte portie van Rothschild's vermogen was. Men is nog geen socialist als men meer wil verdienen, korter arbeideu, beter wonen, in't al gemeen eon breeder plaats aan den levonBdisch wil hebben. Ware dit het dool der Sociaal domo- cratie om do arbeiders op hooger plaats te bren gen, dan waron de profeten, Jezus Christus, do apostelen, Groon van Prinatercr en dr. Kuyper 6ok socialisten geweest (Gelach). Reeds in 1878 drong dr. Kuyper aan op oen Arbeidswet. Dit alles heeft echter letterlijk niets uit lo staan met Sociaal democratie. Spr. raadpleegde nu het Communistisch ma nifest van Marx en Engels (1847) en besohouwdo vluchtig de verschillende slroomingen en ondor- vordeelingen (actionnnir, conservatief en utopis tisch socialisme) en herinnerde hoe de R. K. jurist mr. S. J. Visser in 1903 schreef dat „Socia lisme is de gemeenschappelijke overtuiging vnn hen, die de arbeids-organisatie van Stnatswogo het hoogst stellen", terwijl mevrouw Roland Holst, een der bekwaamste partijgonooton in don „Bodo" van 27 November 1903 sohreef: „socialisme is meer dan een economisch systeem het is de levensbeschouwing van het proleta riaat". Men wijst op het Program, dooh ovenrain als men een hotel kiest alléén naar het uithang bord, kan men alleen op het Program afgaan en moet men ook weten de meetung dor don- kende koppen, wat de gozaghe.' benden hebben gezegd eu geschreven. De Nedorlandsche socialist is naar spraakge bruik zooals dezo zich onder leiding van den heer Troelstra vertegenwoordigt indoS. D. A. P. welke in Augustus 1894 te Zwolle is opgericht door de zoogenaamde 12 apostelen, die inzagen dut zij het contact met de internationale S. D. zouden verliezen toon de S. D. Bond, van Do mein Nieuwonhuys, in 18'J1 een gansch andere richting insloeg en na het Stembuslied (Doe open ae stembus, het volk staat er voor, enz.) het stombuswapen als onbruikbaar had weggo- smeten terwijl in het buitonland dit juist word gewet. Dit twaalftal pluatsto zich op hot stand punt der internationale S. D. Uit talrijke citaten zette spr. nu uiteen wat do internationale 3. D. beoogt, toetste uitspraken van Ferri, Marx, Bernstein, Bebol, Cornélie Huygens, Engels, Foucrbach, e. in. n., en betoogde, dal do Marxistische theorie in natuurweten schappelijk opzicht Btennt op Durwin'H evolutie leer en weerlegde de uitspraak „So iat dor Ma terialist ein Kulvinist ohno Uott." Als wij anti-revolutionnairen dus «oo ver volgde spr. tot do 3. D. zeggen „gij zijt materialisten", dan bedoelen wij daarmoe niet dat zij hot loven beschouwen als een grooto pleizierrois, doch dan bedoelen we daarmeo, dat zij niet hebben do orkonning van ideëelo stroo mingen. Wij loochenen principieol het stand punt, dat de mensch iu een paleis anders denkt dan de mensch in oen hut, die geen stof in 't lichaam heeft. Wy loochonon dat or goon stof tot moraal is, als er gcon stof in 't lichaam is. Mr. Tioolstra heeft ovonzeer ingezien, dat alle goostolijk leven berust op oconomischo ontwik keling en schoof in do Kamerzitting van Sep- tembea 1900 een economische baHis onder alle partijen. De liberale partij noemde hij die van den handel, de R. K. die van de nijverheid, de conservatieve die van hot groot-grondbozit en dc nnti-revolutionnaire die van de ethische strooraing, het révoil, do politieke strooming. Wij Christenen zeggen op grond der Schrift uit God, door God, tot God zijn alle dingen; de historische materialist Icoraart echter, dat allo dingen zijn uit stof, en*, en Cornölie Huy gens schreef dan ook: In 'twezen der suak is er alzoo geon onderscheid tusaohon mensch en dier. Het onderscheid tusachen verstand en in stinct is wol quantitntief doch niet qualitatiof, waaruit spr. de gevolgtrekking maakte, dat een boor wat meer verstand heeft dan zijn varken, En mr. Troelstra schreef in hot „VolV' van 31 Januari 190-1: Kat en vos, «wijn en aap treden eveneens in den mensch op, met in figuurlijken lin". Bohooft het, vervolgde spr., op dit standpunt nog nadere aanwijzing dat van het bestaan van God in de 8. D. A. P. goon Bpruke kin zijn? Bohel schroefDo mensch schiep God naar lijn beeldwij Chr. lezenGod scniep de mensch naar Zijn beeld. In dien zin dan ook de stof-vargoding, niet zoozeer in de betnekenis van liefhebben dor atof als wel de stof tot afgod makon, haar maken lieae courant if gedrukt met de courant-inkt ran de firma vertegenwoordiger J. J. RAHll&EN, kan foor en magazijn Comelis Trompstraat i nOTTKRD tM. „Hoe tal ik u beloouau, freule, want u hebt mij •eu heel grooten dienst bewezen „Dat weet ik wel, mevrouw. Alles wat ik van u verlang is, dal Desforges zoo zwaar mogelijk ge straft wordt." „Waarom vorlangt gij dat soo dringend, freule?" „Dat ie mijn geheim mevrouw", antwoordde het nieisjo hooghartig. „Die man beeft mij swaar be- loedigd I" „Nu, ik ben er seker van, dat gy over mij tevre den zult wezen, froule", en zy reikte het meieje vriendelijk den hand, tot afscheidt" Nog deuzelfden avond werd Desforges op zyn ica- uier onverhoeds gevangen genomen en onverwijld onder sterk politie geleide naar do Bastille overgo- braoht, «onder dat hem medegodoold werd op al zyn vragen, waarom by zoo zoo plotseling vau zijn vrijheid beroofd werd. De markiezin de Pompadour daoht in de eerste paar dagen aan niet auders dan aan de straf waar mede de dichter sijn vermetelheid zou moeten boeten en bovendien ook, hoe «ij haar belofte jegens freule de Marnevillo hot best gestand zou kunnen doen. Want, sij begreep heel goed, dat Adrienne niet tevreden zou wezen, als Desforges du gewone straf werd opgelegd. Eindelijk meende zij het reohte gevonden te hebben, een wraakneming, freule de Marnoville en barer waardig. En zouder Le dralen liet zy de noodige maatregelen nemen om haar duivolaoh plan ten uitvoer le brengen. Desforges waa het in zyn kerkor wanhopig to moede het was, alsof hij gevooldo dat hy niets te hopen had, al wist hy niet esns, dat twee vrou wen sijn oudergacg besloten hadden. Eindelijk, ua een geheele week van angstig wach ten, werd hjj uit de Bastille naar een kleine taal gebracht, waarin, achter oen groene tafel, drie rechters in lange toga's eu een eeuoogigo schrijver zatenhun Btrakke, strenge gezichten voorspelden weinig goeds voor den armen besohuldigde, aio, als ware hy een misdadiger van do ergste soort, door een soslal politieagenten omriugd werd. De zaak liep spoedig af er werd uiet veel om slag van gemaakt. Mou legde Desforges dadelijk na de gebruikelijke vragen esu afschrift der bekeldich ten voor en vroeg hem, of hy de inhoud koude. Zijn antwoord klonk bevestigend. Vervolgens werd hem gevraagd, ot hy bekende zo geschreven te hebbou. Hij ontkende doodbedaard en bewees, dat die blaadjes niet van zyn hand waren. Een dor rechters haalde de schoudors opwilde hy er moe te kenuen geven, dat den uitvlucht dien jongeling uiet baatte of sjjn medelijden mot betn daardoor toonen Wie zal hot zeggen Thans tooudo de reuhter hem hot mauusoript, dat hy dien ochtend freule de Marneville in haar boudoir gegeven had eensklaps werd hem alles duidelyk. Er viel niet langer te ontkennou hy had thaoa sekerheid, dat hjj verloren was en hy wist nu ook, wie hem iu 't verderf gestort had. En hoo smartelijk hel hem ook trof, dal Adrienne zoo laaghartig jegens hem handelde, (jegens hem, die zoo argeloos haar opdracht had uitgevoerd, bezat hij een te edel karakter en kon hy niet dadelijk haten, waar hy zoo innig liefhad, dut niet eens de gedachte by hein opkwam om te zeggen, wie hem or toe aangespoord had om die satyre te schrijven. De arme jongen was nog zoo dwaas om zioh te verheelden, dat zijn gedrag indruk op hot wuftu meisje zou maken eu dat zy ton slotte nog berouw zou gevoelen over haar verraad. Hij verklaarde dan ook met opgeheven hoofd, dat hy het spotdicht gemaakt had, waarop de roohtors een oogeublik voor deu schijn beraadslaagden, want Desforges, vonnis was vooraf reeds gevold en het luidde dat de arme diohtor iu 't publiek op de kaak goiteld on tot levenslange gevangenisstraf veroor deeld werd. Plotseling werd er haastig een gordyn achter do roohtors terzydo geaohoYen. Een slanke vrouw trad naar do groene tafel ett zag Desforges door haar gouden lorgnet soherp aan. „Je hebt niet de rainzie genade van den Koning te verwachten" voegde tij hom op minachtenden tnou too. „De rechtbank hooft u voroordoold en de Koning hoeft mij volmacht verleend om de straf to laton voltrokken, zooals ik wil, Begrijpt je dat, geestige dichter Zooals ik wil I" „U bent" stamelde Desforges, geheol van ziju stuk gobrauht. j „De markiozon de Pompadour," antwoordde zij. „Dozelfe markiezin de Pompadour, die uzoogeestig boleedigd, en wie gij uw scherpe spot hebt waardig gokeuriï, op oen wyte. zooals uiomaud het nog heeft gedaan. En daarom heb ik al tniju scherpzinnigheid te hulp geroopen om my in uw straf uwer waardig te betnonen. Die eer ben ik u schuldig," eindigde zij aarcastisoh. Desforges begreep, dat het te vergeefs zou zyn om die vrouw van haar plan af te brengen, hij zweeg dui. Op een wenk der marklesin werd het gordiju weggeschoven waarvoor een kooi met ytereu tralies zichtbaar word. „Dat zeldzame 'exemplaar vau eon dichter moet door iedereen bewonderd kunnen worden," spotte do trotaoho vrouw overmoedig. „Uw verbeeldingskracht, mijnbeer de venenata- kor zal in die kooi wel aan T werk gaan en nieuwe stof putton uil uw eigenaardige gevangenis. Ja. want eigenaardig is se, de atmeliugen van die kooi huh ik soo laten nomen, dat een mensch daarin evenmin rechtop staan als sitten of liggen kan. Maar een diohtor is geon gewoon ntensoh en moet buitengewoon behandeld worden. Komaan, mannen, laat hem maar dadolijk kennis makon niet sijn nieuw vorblyf." Twee politieagenten grepen Desforges ruw aan, dia er uiet aan dacht out aioh le verzetten. Zy duwde hem in ds kooi door do voel te nauwe opening, welke sy daarna stevig grendelden, terwijl do ntar- kiesin zelf deu sleutel in hot slot omdraaide en in een taichje stak, dat sy aan oen dik koord otn den artn droeg. „Zie zoo, mijnheer de verzenmaker, daar kan heel Parijs u nu oena op zyn gemak bezien 1 Ze kttnuon voor uw kooi slaan en misaohieu zyn or wal, die u lekkernijen zullen toegooien als aan apen. Ge hebt nu tyd genoeg om allerlei verzen te bedenken, jammer maar, dat u ze nooit zult kunnen opsohr\j- (Slot volgt).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1904 | | pagina 1