Zaterdag 1
October 1904.
No. 5560.
53e Jaargang.
Tweede Blad.
ZONDAGSRUST.
Stadsnieuws.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden
Iranco per post /'1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
oflicieële- en onteigeningsadvortentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels/-1.25; elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. l!ewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTE GR ACHT 9-
Toloplioon 19.
Een langen en bangen tijd had het volk
van Israël in Egypte doorgebracht. Veel en
zwaar hadden zij daar moeten werken, bij
dat weik soms zelfs met zweepslagen voort
gedreven. Toen stond eindelijk Mozes op,
begaan met het lot van zijn volk en voerde
het midden door de woestijn naar het land
Kanaiin. Do Israëlieten waren nu vrij, maar
wisten hun vrijheid niet te waardeeren. Do
verdrukten werden verdrukkers en zij be
gonnen met anderen boeien aan te leggen,
hun dienstknechten en dienstmaagden tot
voortdurenden arbeid te dwingen. Om deze
en meer andere redenen gaf Mozes hun een
wet, de bekende wet der Tien geboden, waarin
ook de bepaling was opgenomen, dat zij geen
werk mochten doen op den Sabbat en dat
ook niet opdragen aan dienstknecht of dienst
maagd. Zelfs het vee en de vreemdeling,
moesten rust hebben dien dag; geen vuur
mocht worden aangestoken om spijzen te be
reiden men mocht niet reizen of trekken.
Zóo sterk was de Sabbats-idee doorgedrongen,
dat men het Jezus in zijn dagen kwalijk nam,
dat Hij op den rustdag korenaren plukte, toen
Hij met zijn discipelen* wandelde door het
korenveld.
De Christenen, die eerst óok van Vrijdag
avond tot Zaterdagavond rustten van den
arbeid, hebben naderhand den Zondag als
rustdag ingesteld. Dit geschiedde in de vierde
eeuw, uit minder vriendelijke bedoeling jegens
het nakroost van Israël. Men leeraarde wel
andersdenkenden lief te hebben, maar in de
practijk deed men toen, evenals nu, heel
anders en wilde met de Israëlieten zelfs geen
gemeenschappelijken rustdag.
De verordeningen van Constantijn den
Groote, alsook die van het Concilie van
Luodicea schaften de Sabbatsviering af en
verhieven den Zondag tot een rust-en feestdag.
Op dien Zondag werden, evengoed als op den
Joodsclien Sabbat, maar enkele bezigheden
toegestaan, wat in de Middeleeuwen tot vele
scholastieke spitsvondigheden aanleiding gaf.
Ook het Protestantisme heeft deze Zondags
viering overgenomen. In Engeland o. a.
wordt de Zondag allerstrengst gevierd. Er
wordt niets verkocht dien dager ioopen
slechts enkele treinen de post brengt geen
brievenin huis wordt slechts het allernoo-
digste gedaan. De Engelschen lezen en ver
velen zich op den Zondag.
In ons vaderland is men van die streng
heid zeer afgeweken. Voorheen dreven echter
de Voetianen de Zondagsviering tot het aller
uiterste. Men onthield zich van allen arbeid.
Er werden geen spy zen gekookt. Zelfs 't licht
van Gods lieve zon, werd op den Zondag
buiten de deur gehouden geen vroolijk lied,
geen scherts werd op dien dag toegestaan.
Vreemd mag liet beeten, dal wij in onze
dagen nog altijd den Christelyken rustdag
Zondag noemen. Die naam is toch afkomstig
van de Heidenen, die de zon en de maan
aanbaden en den eersten dag der week aan
de zon, de bron van alle licht, warmte en
leven, wijdden. De Zondag is Christelyke rust
dag geworden, maar de naam is gebleven,
als een der vele bewijzen van de macht dei-
gewoonte en van de vasthoudendheid der
menschen aan de dingen, "lie eenmaal zijn.
Er wordt in onze dagen druk geijverd voor
de Zondagsrust. Een uitstekend iets. Wie zou
daar niets voor voelen? 't Leven is zóo druk,
zóo gejaagd, dat de behoefte aan dien éenen
vrijen dag, grooter en grooter wordt. Maar
voor éen ding moeten wij oppassen, nl. dat
we in ons ijveren niet het Trojaansche paard,
de oude traditioneole Sabbat, binnenhalen. Ik
ben wel in kringen geweest voorheen, waar
de Zondag de vervelendste dag der week
was, omdat bij een kluisdag was. Op Zondag
was alles zonde; alles, waarin men in do
week geen kwaad zag, was op dien dag on
geoorloofd. In de huizen was iets gedrukts.
Het Zondagspak knelde de menschen als een
nauwsluitend keurslyf. Over allo dingen lag
een waas van deftigheid. De klok tikte deftig,
het theewater raasde deftig. Alles gaf den
indruk, of er in de naastbijgolegen kamer
een ernstige zieke was. Zelfs op de gezichten
las mon een Zondagstrek. Ook kende ik
iemand, die des Zondags als hij naar de kerk
ging, veel grooter passen allegde dan in de
week, louter uit plechtigheidsbesef en die,
toen het op een Zondagochtend eens Hink
gesneeuwd had en het zóo glad was, dat
niemand over straat dorst gaan, aan de meid
verbood om zand te strooien, wijl het de dag
des Heeren was.
Neen, met die Zondag-opvatting moet het
nu maar voor goed uitzijn. Zoo'n ouderwet-
sche, neerdrukkende, kinderhart knellende,
lachversnioremle, ongeveinsdheid doodende
Zondag is waarlijk niet g' ed.
Wij verlangen, dat zoovelen mogelijk den
rustdag zullen kunnen genieten, op hun wijze.
Wie graag fietst, dat hij fietse. Wie liever
elders eens familie of kennissen wil gaan
opzoeken, moet daarvoor «le gelegenheid
hebben. Spoorwegmaatschappijen, enz. moeten
dan maar zooveel personeel aansteller), dat
ze al hun beambten op geregelde tijden een
vrijen Zondag kunnen bezorgen, naast den
rustdag, die hun elke week is gewaarborgd.
leder vrij op Zondag, gaat niet. De priester
moet ook op dien dag wel arbeiden. Maar
nog eens, zoovelen mogelijk moeten op Zondag
vrijaf hebben, ten einde ook in de gelegen
heid te zijn om, zoo zij zulks verlangen, een
woord van stichting te liooren.
Zondagsrust eiseh ik voor den winkelier,
die om éen of twoe concurrenten zijn winkel
moet openhoudenvoor den kantoorklerk,
die dan z.g. beperkten dienst heelt, d.w.z, in
zoover als de Rost minder correspondentie
aanbrengt. Ik vraag Zondagsrust voor de
sjouwers, dragers, kruiers-, kar-en schuiten
voerders, die op Zondag arbeiden moeien, ten
einde het oponthoud der schepen zoo kort
mogelijk te doen zijn. Ik vraag Zondagsrust
op de fabrieken, waar mannen, vrouwen en
kinderen maar doorwerken, omdat het vuur
niet uit mag van de machine en waar der
halve de mensch moet wachten op een rustdug
der machine zeil, als deze eens nagezien,
gereinigd of gerepareerd wordt.
Sommigen beweren, dat zij de verdiensten
van den zevenden dag niet kunnen derven.
Als de winkelstand in zijn geheel den zevenden
dag schrapt, houdt vanzelf de kwestie van
gemis aan verdienste op, daar het publiek
dan wel verplicht is, op een anderen dag te
koopen. Wat schaadt het of de winkolier
's Zaterdags een wat langeren arbeidsdag
heeft, als hij de zekerheid heeft den geheelen
Zondag vrij te zijn.
De werkman, die in onze dagen streeft
naar een normalen arbeidsdag van 0 a 10
uren, zal zeker nog meer protiteeren by den
vrijen Zondag, dien hij in den kring der zynen
ongestoord doorbrengen kan.
Do Zondag is bovendien de dag voor ver
standelijke ontwikkeling. Menigeen, die in
de week geen tijd heeft, neemt 's Zondags eens
oeu boek ter hand en verkwikt dan ten minste
éénmaal 's weeks nog eens zijn geest.
En ton slotte, voor onze zedelijke ontwik
keling kan ilo Zondag niet gemist worden.
Bij arbeiderskinderen gaat zoo spoedig het
op school geleerde te loor, zoowel de ver
standelijke als zedelyke ontwikkeling.
Daarom moet de maatschuppy den Zondag
aan het volk laton.
En dan is het ook het gezelligst, op den
algemeenen rustdag vrijaf te hebben. Wie
in de week een vrijen dag heelt, als alle
andere menschen werken, heeft van zoo'n
«lag niet dat genot doordat hij niet met andereu
genieten kan, tenzij het iemand is, zooals ik
eens ontmoette, die me zei»nu geniet ik
het meest, omdat ik anderen zie werken."
Ik houd van den Zondag en prijs do kringen
waar men van dien dag den prettigsten, ge-
zelligsten, schoonsten dag van de week weet
te maken. Die dag loont er zich zoo bij
uitnemendheid toe om eens met elkander
over onderwerpen, te sproken, die het ver
stand scherpen, bet nadenken opwekken, den
goeden zin des barton versterken.
De Zondag moet, om zoo te zeggen, ziel
en lichaam restaureeren. Hij moet ons rust
schenken, door verandering van werkzaam
heid, door ietwat andere omgeving, andere
kleeding, enz. Geef uw huiskamer op dien
dag een wat meer feestelijk aanzien; zorg
voor iets extra's aan den miJdugdisch.
Het moet in uw huis zoo gezellig en vrien
delijk wezen, dat uw kinderen voor niets ter
wereld den Zondag thuis zouden willen mis
sen. Een huiselijk concert, het een of ander
spel, of wat de liefde weet uit te vindon,
maken den Zondag tot een feestdag.
En dat moet hy zijn. De Zondag is een
dag voor het hart, voor blydsohap, voor vrij
heid, voor het leven.
Zie, als de wind van den tegenspoed door
onze boomen ruischt, als ons levenspad be
strooid is met de dorre bladeren van mis
moedigheid, dan is 'tons zoo goed, eens uit
to rusten van den dagelijksclieri. vaak zoo
eentouigen arbeid en eens te denken aan
ons zelf, ver buiten het gewoel der wereld,
in de stilte der eenzaamheid. Daar vergaaren
\vy dan weer krachten om den levensstrijd
verder voort te zetten. En 't is weer de Zondag,
die zich als vanzelf daarvoor aanbiedt.
Daarom, laat ons hem in eere houden. Hy
blyve een gewijde dag, dien wij telkens
met nieuwe vreugde begroeten.
De oud-notaris J. W. van Wieringen is
in den ouderdom van 65 jaar te Amerongeu
overleden.
De jongedames Ida A. Wesaeling en R. H.
C. Brandt legden aan de Ryk.vuniversiteit
te Utrecht met gunstig gevolg af bet theore
tisch apothekers-examen.
De heer 1. M. de Haas slaagde aan de Ge
meentelijke universiteit van Amsterdam voor
het candidaats-examon geneeskunde.
In verband met hol 25-jarig bostaan der
Amersfoortsche stoomboot-onderneming zyn
heden tal van schepen in de haven met de
jubilaresso gepavoiseerd.
Herinnerd zy, dat do gelegenheid tot in
schrijving van leerlingen voor den nieuwen
cursus der Burger Avondschool onherroepelijk
Maandagavond te 8 uur wordt gesloton.
Inlichtingen geeft do Directour aan hot
gebouw iler Ambachtsschool van 0 tot 11,
vau 2 tot 4 cn van 7 tot 8 uur Maandag.
In verband met du beöediging der by het
5e regiment infanterie nieuwbenoemde offi
cieren, herkomstig van den Hoohl-cursus,
wordt hier beden een klein diner-de-corps
gehouden.
Luitenant II. J. lluempol Hamoijf is inge
deeld by bot 2o bataljon en luitenant D. Buys,
bij het 4# bataljon.
Luitenant-kwartiermeester Roukons wordt
werkzaam gesteld bij de hoofd-administratie
Met ingang van heden zijn naar den Hoofd
cursus te Kampen vertrokken do leerlingen
van den Cursus by liet 5e regiment infan
terie die by het jongste toelatirigs-examen
slaagden en wier namen we in een vorig
nummer vermeldden.
liet oude rijmpje »Is 't op Aegidius helder
en rein, dan zal do gansche maand zoo zy i",
is voor September van "lit jaar bewaarheid.
Aegidius (1 September) was droog en de
heele maand had ongewoon weinig regen
slechts 5 dagen (den 4, 14 tot 10 en don 24)
met een regenval van 34.2 M. Du 14 Sep
tember heelt de zuiik verknold toen viel
er in éen etmaal 10.3 m.M.
In 1003 waren er 10 regendagen met 06.7
m.M. neerslag, in 1002 10 met 31.1, in 1001
8 met 103, in 10C0 6 met 12, in 1800 20
met 125.8, in 1808 3 mot 12, in 1897 10 met
95.7 en in 1890 2 1 regondagon inot 118 m.M.
neerslag.
Nog steeds worden er prentbriefkaarten
als drukwerk verzonden, die of met boete-
port worden belast i)f worden geweigerd.
Daarom zij nogmaals herinnerd dat, om
als drukwerk te kunnen worden verzonden,
zulk een prentbriefkaart behalve natuurlijk
hel adres slechts mag bevatten: don naam
en de verblijfplaats van den afzender en den
datum van afzenden.
Verboden zyn verkortingen als m. g.,
h. g., in. "I., p. f., p. r., enz.; verder: •groe
ten". «gelukwensciieii", »uw toegenegen" en
dergelijke meer. De naam van den afzender
mag niet worden uitgedrukt als: pa, moe,
je broer of zus sn ook niet door i om, tante,
neef, nicht, enz.
Belanghebbenden worden er aan herinnerd,
.lat het keuren dor visch hedenochtond woer
te 0 uur is aangevangen en nogmaals aan
gemaand, inzage te vragen van hot keur-
briefje vun den zelfden dag.
Voor liet stads-telephoonnet zyn alweer
drie aansluitingen aangevraagd.
VVelilra hopen we een geheel bijgewerkte
teleplieon-lyst by onze courant te voegen.
Op bet stationsplein wordt een reusachtig
bloemperk aangelugd en de verlichting zeer
uitgebreid.
Zou men nu niet te gelyker tjjd do in
richting, welke uu onderaan do stoeds afge
sloten trap voor militair vervoer staat, op
het plein kunnen brengen
Daarmede zouden zeer velen gebaat worden.
De miliciens der liehtiug 1004, van het
le rogirnent veld-artillerie, die tot nadere
oproeping huiswaarts waren gezonden, zullen
3 October a. s. onder de wapenen komen.
l'e gisterenavond onder vooriilting van dan haar
U. J. Buys in „Do Aroud" gehouden najaarsvergade
ring van do verooniging „Ambaohtasohool voor Amers
foort en omalrelcen" word bijgewoond 11 Bostuurs-
on '21 gowotio loden.
De Voorzitter horiunerde aan do bestemming
dater vergadering, hal voorloopig vaststellen der
Hegrooiing voor 11)05 waarvan het ontwerp woder
t l dagen ter imago hoofi gelegen doeh wederom
door geon enkel Ikl der voreeniging ia gesion. 8pr.
wilde dil weder beschouwen als blyIt vau verlrouwon
in hol beleid van hel lloaiuur an tuoosl te gelijkertijd
toegeven, dat mon do l'iuancioele en administratieve
regeling der school toch feitelijk niet in zoo'n onkel
oogenblik kan ovorzion.
Het financieel beheerinoohlzich overigons in 'taf-
geloopon jaar juist verheugsn in buitengewone belang
stelling van de tijde van het Bestuur dor (Jemoente.
Hot vereonigingaboatmir bad selfs het genoegen, het
collage van II. en VV. te ontvangen, dal aich even
eens overtuigde dat do Kekening en verautwoording
in volmaakte orde was. De Ueuieenleraad la inlfa
zóo var gegaan, dat herhaaldo malou Interpellation
werden gedaan en ten idotte een Itsads-commissie
werd benoemd. Dat is wel bet hoogste punt vau
belangatelliug. Hpr. had gehoopt, dat bierdoor hel
praatje voorgoed don kop zou sjju ingedrukt alt
sou het lluanoloul boheor niet volkomen in orde
zijn, doch die hoop is opoeut de bodem Inge
slagen. Tol veler teleurstelling rapporteerde die
commissie, dat tij nog niot do overtuiging bad, dut
allot wol in orde is, nirllegoiistaands toch allo wegen
openstonden om do overtuiging te docu krijgen, dat
alles wel in orde it on hot voroenigingsbeetuur vol-
gsaruo beroid was om alle inlichtingen te verschation
on ook de welbekoude Inspecteur Deüroot hot beheer
juist vond on daarover gaarno aan de Raadscom
missie inlichtingen zou hebben veratrekt.
Si.r. had oen Hauw idee, dat da Raads-commisaie,
welke zonder onderzoek haar oordeel gaf, wel beter
zou zijn ingelicht en hoopt, dat, waar do leden der
vereeniging overtuigd «ij» dat da zaak wel in orde
is, dozen geen alapelooze nachten meer hierdoor
zullen hebben.
De notulen der 12 Algeraoeno vergadering van 19
Februari worden nu golczeu en tonder discussie on
veranderd vastgostelJ.
Aan de ordo kwam hierna do Hegrooting voor 1005.
Do Vooriitter zoido, dat de Uitgaven niet
boogor en niet lager zyn geraamd dan onvermijdelijk
is on dus zoo na mogelijk in ovoroenstemming met
do werkelijkheid zyn geschat. Enkotc posten sijn
standvastig; andere, by voorbeeld die welke verband
bonden niet bet aantal loerlingon, zyn geraamd.
Ondanks de grootst mogelijko zuinigheid ia de Be-
«rooting echter booger dsn dio voor 190-1 en het
Bestuur zou dan ook geplaatst sijn voor pogingen
