t%s£3g$3fM
„Bond ran spoor- en tramwegpersoneel"
Waal aangaat de gedwongen winkelnering
merkt apr. op, dat toen deze trein werd genn-
noneerd er gevaar voor botaing ontstond en do
Directie t06n fluks coo wiuol omgooide, waar
door de trein op een dood spoor Hep waar hij
blijft tot tyd en wiile hg daar weer wordt van
daan gehuild. De Directie zag de moeilijkheden
in. coch stond op eigen terrein, de Bond-coin-
missic- moest wel daur buiten blijven.
Wat betreft do levering aan uerden, dit waa
ook vroeger rerboden, toen do H. IJ. S. M.
deed in dekens, kolen, briketten enz. maar een
publick geheim is 't hoezeer dit verbod is over
treden, al werd die overtreding nimmer gecon
stateerd on wel om deze eenvoudige reden, dat
niemaDd van hen die er van profiteerden een
zoodanige vriendendienst beantwoordde meteen
aanklacht. De Directie had ook toen dit mis
bruik kunneii kceren, doch het schijnt wel, dat
zij het toen zoomin als thans wilde koeren.
Om leveren aan derden te voorkomen, is be
paald dat aan een lid der c. v. geen waren mogen
worden geloverd voor eon hooger bedrag dan
de helft van zijn weekloon, Aldus: weekloon
en niot: bezoldiging, of wodde, enz.,
Die bepaling geeft don schijn alsof er door
de mindere beambten werd geknoeid. In menige
na-bijeenkomst ook van deze vereeniging zijn
overdredingen aangewezen, gepleegd door hou
die nu juist geen weekloon trekken. Thans rust
op ieder middelstander do plicht om dergelijke
overtredingen strafbaar todoen stellen en publiek
te maken, zonder aanzien dos psraoons. Immers
de Directie verzoekt dit zelf.
Door hot verzet der middelstanda-vereonigiiigen
is de zaak nog niet uitgebreid j getuige het niet
tot stand komen dor bakkerij te Apeldoorn.
Doch ala het verzet luwt, zal men ook gaan
uitbreiden, want nog genoemd wordenvoedings
middelen, huishoudelijke artikelen en wat al
is daaronder te rangschikken kloeren, brand
stoffen en nog veel meer. Dan ook zal de be
paling omtrent het halve weekloon moeten ge
wijzigd, welke thans slochta als bliksemafleider
dient.
Nopens het subsidie door de maatschappij
verleend, wil spr. opmerken dat, volgene beweren
van het personeel, geen cent wordt afgestaan
nan do c.v. welke, eerst aangehaald als enfant
chéri, nu wordt afgestooien als een Azschepoct-
stcr omdat zij in de oogen van buitonstauuden
te veel werd vertroeteld.
Ju, volgens den letter wordt zij niet gesub
sidieerd, doch in werkelijkheid wel. In art. 54 f
der Statuten wordt trouwens bepaald wat met
de winst der o.r. wordt gedaan, in dat art. sub g
gesproken van ecu leening en in art. 59 wordt
gezegd dat „indien het in url. 55 bedoelde kapi
taal (ontstaande uil aandeeltjes van f 5, welke in
twee jaar moeten volgestort) en de reserve-kas
niot voldoende zgn, dan kin het Hoofdbestuur
f 10000 opnemen." Vanwaar, vraagt spr., die
gaarne wil aannemen, dat de c.v. gescheiden is
van het geld der groote instelling. Anders ware
ook al aanstonds art. 17 nlincu G niet na te leven
(de winst ten bate van die instelling en haar
leden, met uitzondering oven wel van dec. v., wier
winst voor de helft in do kas vloeit) waaruit
te meer blijkt, dat zg de mede voedster is der
groote vereeniging. Immers hot zou grof onbillgk
zijn, het profijt op tc strijken en geen steun te
verloenen. Maar of nu die financieele steun sub
sidie dan wel leen ing heet, doei niets af aan het
wezen der zaak, den geldelijlren steun door de
moatschappg De c.v. kan evenmin iets uit
richten als «nig koopman tonder geld. Spr.
aarzelt dan ook niet, dit een leuterpraatje tc
noemen waarop zeer goed slaat Hanna's woord
uit „Vorstenschool"„een leugen is !t niet; maar
ronde waarheid is 't toch bok niet".
Aangaande het vrg vervoer dor goederen, een
gunst die reeds GO jaar wordt verleend, kan
spr. vrij kort zijn. liet vrij vervoor wordt voor
de winkeliers, die de levering hadden, van een
winstpost ccn verliespost omdat de voorwaarden
niet geluk zijn. 't Is een nieuw goochelloertje
met schijn en blijk.
De bijzondere nadeelen voor Amersfoort kan
spr. wel builen beschouwing laten. Ër is geen
enkele reden waarom juist Amersfoort grooter
nadoel zou ondervinden dan elke andere nlaats
waar een groot aantal spoormannen is en aio dit
nadoel spoedig zullen erkennen. Indion cr nog
middclstonders zijn, die meunen, dat hot niet
zoo'n vaart zal loopen, dan zullen zo door schade
en sohande wgs moeten worden. Immers nu
reeds ontving menigeen een briefie van ongeveer
den volgenden inhoud, ik wcnscb geen
waren meer van u te betrekken. Noch uw prijzen
noch de qunlitcit, noch de behandeling zgn daar
van oorzaak. Alles was steeds volkomen naar
genoegen, doch nu de c. v. is opgoriebt, kan ik
bszwaarlgk anders doen dan daarvan lid worden".
En niet alleen ambtenaren geen mindere be
ambten schrijven zulke briefjes; oen groot
handelaar in comestibles Ie Amsterdam ontving
er zoo een van een zeor hooggeplaatst ambtenaar.
Zooiets zegt meer dan lange betoogen. En velen
mtfden bun vroegeren winkelier zonder taal of
toeken te geven.
In het rapport wordt gezegd: „Een van de
redenen waarom de c.v. werd opgericht, is geweest
dat zeer vele beambten hun kruidenierswaren
betrokken uit heel kleino winkeltjes, waar tij
slechte waar kregen tegen hoogen prijs en waar
huu dikwijls gelegenheid werd gegeven, in schul
den te komen."
Dat is dus een redenandure redenen, de
hoofdredenen, worden echter niet genoemd.
Wat is toch op eenmaal de H. IJ. S. M. ver
latend torgvol voor haar perBonool, althans in
de oogen van het publiek.
Ornaat dus enkele beambten minderwaardige
goederen op de pof moesten koopon, doet ae
maatschappij den middenstand ccn zóo zware
concurrentie aan, ofschoon zij best weet, dat du
kruideoiers die vroeger langs de lijnen leverden
heel goede waar gaven.
fin hoe staat hot rnet de beambten, dio roede
lid waren van een door honzolven gestichten
coöperatieven winkel, tooals we er oen hier to
Amersfoort hebben? j
Hier zgn we genaderd tot de hoofdreden der
oprichting van de vereeniging die spottend wordt
genoemd „Alles voor do H. IJ. S. M."
Vroeger is niet te velde getrokken togen ook
maar éen van do coöperatieve winkels door spoo-
mannou opgericht dan wanneer bemiddelden, voor
wie zij niot waren bestemd, daar kochten. Nog-
muals zg dan ook herhaald, dat de strijd niet
is tegen de coöporatio op haarzolve.
De ware oorzaak der oprichting van deze ver
eeniging zal wel nooit worden verkondigd, doch
dozo ligt niet uitsluitend in do behartiging der
economische voordeeion van het personeel, doch
de banden die de vorige coöpcrators bonden aan
zekere politieke partij moesten verbroken en
worden op homoeopatische wijze weer aaneenge
knoopt. Heel deze oprichting ie een preserva
tief werk tegen een nieuwe spoorwegstaking, dat
echter do middelstand, wier ooncurrentc de
maatschappij ie geworden, mag botalon.
Jiun uer leden merkt op, dut, waarde
c.v. uitsluiteud ten bate dor beambten beet op
gericht, bijna alleon ambtenaren lid zijn. De
beambten zijn wel herhaaldelijk aangezocht,
doch toen zij hun supérieuren hadden duidelijk
gemaakt dal Jiun weekloon wel met een derde
mocht verhoogd eer zg lid konden worden, liet
men hen met vree. Een gevolg van dien mis
stand is echter, dat diegenen profiteeren van de
c.v. (lie hot 't best kunnen betalen en haar due
't minst noodig hebben.
Spr. noemt de bepaling van het halve week
loon eenvoudig belachlijk. Geen enkel arbeider,
die fl.10 per dag verdient, zul 'tin zijn hoofd
krijgen om f3.85 per week aan kruidenierswaren
uit te geven. Doet h(j het, dan kan men er
zeker van zgn, dal hg ze aan anderen levert.
9pr. is liet eens met den Voorzitter, dat de
Bonds-coin missie 2ich tamely k flink heeft ge
dragen, iutusschen heeft het Bondsbestuur niets
'aan in den tijd dien zij liet vorlocpen tusschen
Congres te Botterdam in 1902 en 28 September
1904; ware hot krachtiger opgetreden, dan ware
voel niet gebeurd, wal nu wöl geschied is. Het
doet spr. leed (lil verwijt te moeten doen hooron.
Den lof, door den Voorzitter gebracht aan
do Direotie der H. IJ. 8. M. van het ontwerpen
der Statuten, moet apr. terugwijzen. Zg zijn
slechts een getrouwe kopie voor de Statuten der
Oosten rgksche vereeniging. De Directie gaf dus
geen bewijs van eonig bijzonder initiatief, doch
schroef slechts na cn bracht iets tot stand zonder
over dc gevolgen na te denken en keek niet
verder dan haar neus lang is.
De Voorzitter wist niet, dat de Statuten
zijn gekopieerd. Wel trof hem, dat alles in en
door het Hoofdbestuur wordt geregeld en beheord.
In andere coöperatieve vcrconigingen zijn corn-
missarisen, welke men hier niet vindt. Zelfs
stolt hot Hoofdbestuur éen der drie correspon
denten zelf aan cn werkt dusdoende op centra
lisatie.
lien lid meent, dat boewei er tot dusver
weinig sucoès ie behaald, de middelstanders töch
mogen gefeliciteerd, omdat de maatschappij zich
thans wel tweemaal zal bedenken eer zij winkels
gaat openen.
Een ander lid vraagt of het Bondsbestuur
besloten heeft, de actie tegen de H. IJ. S. M.
op do lange baan te schuiven, of wel.
De Voorzitter antwoordt, dat de Bond
federatief is en de vereenigingen niet altijd een-
stemmig zgn. 't Hangt ook veel «f van de plaats
hunner vestiging. Wat heeft bgvoorbeeld het
Noorden dos lands er aan of hut zooveel doen
lijk geen goederen per II. IJ. 9. M., verzendt?
De verocnigingeu hebben trouwens hot Hoofdbe
stuur vrgwel alleen laten staan, dat geen rekening
had te houden met de niet bij den Bond aan
gesloten vereenigingen. Vooral hierdoor is zeer
in de kaart der maatschappij gespeeld. De
Bonds-comiuiesio kon niet anders handelen dan
zij deed en heeft haar positie uitstekend begrepen.
Een lid merkt op dat volgens bet jongste
Bondsorgaan de Zutphensoho vereeniging wacht
met verdore actie tot „li. N.," zal hebben
gesproken.
Dc Voorzitter meent, dat „H. N.," niet
andors kan doen dan voortgaun op den inge
slagen weg.
Een lid brengt den Voorzitter lof voor diens
referaat en zou weuscheu dat dit in brochure
vorm werd verspreid als antwoord op het Rap
port. Wellicht geven andere vereenigingen hun
bedenkingen eu zoo zou men kunnen komen
tot een groote bijeenkomst die bijvoorbeeld een
motie van afkeuring tegen de H. IJ. 9. M. zou
kunnen ten gevolge hebben.
De Voorzitter wenscht dit te overwegen
in een Bestuursvergadering en wil nog zeggen,
dat bg het begin van het verzet is geschermd
met het woord „boycot". Het verzet heeft tota
liter niets van een boycotdat is heel iets anders
dit ie slechts een werkdadig verzet. De Bond heeft
den spijker dan ook zoo juist mogelijk op den
kon geslagen door te spreken van een „actie".
Een lid merkt op, dat het woord „boycot"
het eerst werd gebezigd door spoorambtenaren.
De Voorzitter antwoordde, dat toen het
verzet ruehtbunr werd, do maatschappij dit al
spoedig op een verkeerd spoor en daar<l-or het
publiek van de wijs bracht. Toen reeds werd
aan andere vereenigingen om gcldelijkon Bteun
gevraagd voor een brochure, doch het bleef
slechts bij toezeggingen. Toen had hot wellicht
nog geholpen; nu zal dat wel woinig moor baten.
Spr. ziol er niot veel heil in, het referaat nog
in brochure-vorm uit te geven.
Een lid meent, dat hot slecht vechten is
togen de Bierkade. Er diont afgowucht wat de
maatschappij doet.
Ken ander lid meent, dat mon de zaak
moet afmakener moet een waardig slot aan
gemankt.
Na ecnige discussie wordt besloten, dc quuostie
van bot in druk geven van het referuat over te
laten anti do prudentie van het Bestuur.
Tc 9.48 komt aan de orde punt 2, dc Inge
komen stukken.
Dit zHn twee brieven van den Directeur van
het Postkantoor hier.
Do eerste is een antwoord op het echryven
van de vsreomging van 23 December, waarin de
te bevorderen: evenwel moet I^HtTeroorzaakt
met overmacht, welke vooral wc rit woon
U het Bestuur ..n eukele W.ugW-
benden ,lieniu>nt;u»nie bericht
del de.cn geen gebruik wilden
zeer geapprecieerd aanbod ten eind. do g
niet meer moeite te veroorzaken.
Het tweede schrijven n van 9 Jan"ftr.1 ,e.niT®.
helst het door ons reeds meegedeeld1 bericht, dat
drie knapen zijn aangesteld voor het bestellen der
telegrammen, waardoor in do postbestellingen
groote verbetering zal komen.
De Voorzitter stelt voor, den Directeur
dank te betuigen voor de groote verbetering,
door hem voorgesteld (applauB).
Bij punt 3, Mededeelingen, zegt do voor
zit i c r, dat reeds vroeger de wensch is uitge
sproken een lezing te doen houden door iemand,
die geheel in de beweging is. Thans deed het
Bestuur daarvoor de eersto stappen en hoopt
nu binnenkort to slagen, zoodat in het laatst van
deze of het begin der volgende maand een der
voormannen hier zal optreden (applaus).
Spr. hoopt, dat de vergaderingen voortaan in
doorsnee talrijker zullen worden bezocht en dat
de leden elkaar zuilen aaneporen geregelder te
komon. Men leeft wel mee, doch aangenamer
en heter is 't toch, zich 6ok te ialcu zien.
Hierop wordt do vergadering gesloten.
Het Groene Krols.
Gehoor gerer.d aivu da op ruime schaal
verspreide uitnoodiging om een vergadering
bg te wonen waarin de bekende en begaafde
voorvechter van »Het Groene Kruis" ds. F.
C. Fleischer, uit Makkura het nut zou be-
toogen van de oprichting ook hier ter stede
eener afdeeling van genoemde vereeniging,
was gisteravond een 80-tal personen opge
gaan naar »Amicilia".
Nadat dr. R o 1 a n d u s Hagedoorn
een woord van welkom had gesproken, zeide
ds. Fleischer, dat een dertig jaar geleden
op initiatief van dr. Jac. Perk, destgds In
specteur van het geneeskundig Staatstoezicht,
in Noord-Holland werd opgericht de ver
eeniging »Het Witte Kruis", strikt genomen
om den leek te winnen voor de toen korte
lings ingevoerde Wet op de besmettelijke
ziekten. Die vereeniging had een tamelijk
kwijuend leven tot nu vijftien jaar geleden
meer werd voorzien in de overal bestaande
dagelgksche behoelte en zij daardoor thans in
die provincie een 17 000 leden telt, over rond
80 Gemeenten verdeeld. Toch bereikte zij
de groote massa des volks niet.
Een jaar of vijf geleden werd «Het Groene
Kruis" opgericht, welke vereeniging thans
reeds meer bloeit dan het Witte Kruis;im
mers zij telt thans reeds 70000 leden in 188
Gemeenten.
Deze algcmeene sympathie heeft de ver
eeniging gewonnen omdat zij is noch politiek,
noch leerstellig, doch heelt een nationaal,
algemeen karakter.
ilaar doel is tweeledig. Op de eerste plaats
wenscht zg de hygiënische belangen des volks
te behartigen. Men kan daartegen aanvoeren,
dat do nieuwe Gezondheidswet met haar
Gezondheids-cornmissiën het zelfde beoogeD,
doch hun werkwijze is zeer verschillend. Dr.
Perk, zelf een der hoogste ambtenaren om
de Wet op de besmettelijke ziekte te helpen
uitvoeren, zeide, dat het volk nog niet rijp
was voor die wet en dat deze nooit teo volle
zou kunnen uitgevoerd zoolang het volk niet
voor haar rijp was gemaakt. Welnu, het
zelfde beoogt het Gr. K. op hygiënisch ge
bied, want bet volk is ook nog niet rijp voor
de Gezondheidswet.
Het ieeft in de grootste armoede ten op
zichte van de eerste eischen der gezondheid,
bijvoorbeeld van reine, frisschelucht. Zomer
en winter houdt bet de ramen angstvallig
geslotenventilatoren kent het niethet
sluit zich op in slaapkasten, ook wel bed
steden genoemd, die te eenen male onge
schikt zgn voor den slapenden mensch. Bijna
overal i9 gebrek aan licht, hoewel Finsen
bewees hoe weldadig het goudeu zonlicht is.
In plaats van het lichaam te reinigen, laat
men het ongestoord zich met een soort vernis
bedekken. Bij velen is de reiniging van bet
gebeele lichaam een totaal onbekend iets,
zelfs al worden badhuizen nagenoeg kosteloos
opengesteldgetuige Alkmaar, waar op een
bevolking van 19000 zielen, per jaar slechts
13000 baden worden genomen, terwgl erin
de particuliere woningen nagenoeg geen bad
kamers zgn.
Ons volk heeft den naam, een zinielgk volk
te zijn, doch die naam is stellig niet verkregen
door zgn zorg voor hetgeen niet valt te zien.
Zijn hygiënisch geweten is al zeer weinig
ontwikkeld en men behoeft waarlgk geen slaaf
der eubiotiek te zgn otn te weten, dat er op
dit stuk nog heel wat te verbeteren valt.
Nóg overtuigender realiteit vindt men op
bet gebied der ziekenverpleging.
In de scholen loeren we veel en velerlei,
doch eenige wetenschap omtrent de zorg voor
zieken en gewonden schgnt ons maar te
moeten aanwaaien en dit juist is te meer te
Xdu ook in gevallen te
ïondlt men daar beter rekening kan liou-
r«sér
het lijden te verlachten en Ie verminderen.
Hierin nu wil het Gr. Kr. voorzien en.door
het popularisoeren ven do beginselen dei
hygiene (bijv. door goedkoope l«ctuui zoo
wei-den in Wonseradeel in éen halfjaar tgds
19000 exemplaren verspreid van een zeer
populair geschreven boekje over Eerstehulp
bg ongelukken) èn door inrichtingen diegoote
hulpmiddelen geven (bijv. door ontsmettings
ovens, badinrichtingen, goed drinkwater, iso-
leerlokalen bij gevaarlijke infectie, enz.) en,
en vooral, door verbetering der huis verple
ging, èn door op verschillende plaatsen kleine
voorraden verkrijgbaar te stellen van eerste
hulpmiddelen (bgv. hetsnelverbaod van l ler-
möhlen) waardoor geen nieuw gevaar woi dt
toegebracht bg het bestaan, e gevaar, èn door
werktuigen als de zuurstof-koffer, bg bedwel
ming door kolendamp, verdrinking, enz.
maar Óok door voorlichting van de groote
meoigte door het houden van populaire cur
sussen over verpleging van zieken, pas ge
borenen en jonge moeders. Het moge waar
zijn, dat in Hildebrand's tijd er voortreffelijke
bakers waren, thans moet men die eerst
maken. Welnu, in ds baker-cursussen van
hel Gr. Kr. wordt dezen geleerd hoe en
waarom de kindervoeding zóo moet zijn, de
rust, de reiniging, enz., zus en wordt hun
gewezen op het gevaarlijke van de duizen
derlei baker-vooroordeelen en ongerijmdhe
den vermengd met bijgeloof en verkeerde
denkbeelden. Zóo wordt oen nieuw gilde van
bakers in 't leven geroepen en te gelijk vat
bij 't publiek de meening wortel, dat het aan
de bakers andere eischen moet stellen. En
zóo is men overtuigd van het nut hiervan,
dat steeds meer personen zich aanmelden
voor een baker-cursus dan waarop men ruim
rekende. Want ons volk is gewillig tot leeren
en ziet al heel gauw in, dat geen enkele
kunst kun uitgeoefend zonder voor-onderwijs.
Even trouw worden gevolgd de cursussen
in ziekenverpleging en in eerste hulp.
Ook zorgt het Gr. Kr. voor levende hulp
d.i. voor wijkverpleging, met dien verstande
dat de verpleger of verpleegster overal korte
bezoeken atlegt en de meer moeilgke ver
richtingen doet, welke de huisgenoot niet
volkomen of niet op het juiste oogenbhk kan
uitvoeren. Iutusschen wordt die levende hulp
ook voor langer t\Jd ten dienste van het
publiek gesteld dan bijv. voor bakeren, ver
bedden en dergelijke. Men bedenke intus-
schen wel, dat een wijkzuster, zonder maga
zijn niet goed haar functiën kan uitoefeneD.
Deze levende hulp wordt verstrekt zonder
iemand aanstoot te geven, hetzij op leer
stellig, hetzij op ethisch gebiedeen Gerefor
meerde kiest een Gereformeerde zuster,iemand
van andere richting, eeD zuster van zgn kleur.
De vereeniging treedt daarbij op als bemid
delaarster en zegt boe en waar een zuster te
krijgen is, bedingt bijzondere voordeelen en
komt te gemoet m de kosten.
Eindelijk heeft de vereeniging haar reeds
ter loops genoemde magazijnen, die niet in
naam magazijn mogen wezen, doch zooveel
mogelgk in alle volkomenheid alles moeten
bevatten wat noodig is. Het streven is, dat
bijv. ua 10 jaar in elke Gemeente des lands
een geheel compleet magazijn is, voldoende
voordegeheele praktijk van eiken geneesheer
ter plaatse en geheel te nlgemeeoen nuttte.
En om te kunnen genieten van al deze
voordeelen, hebben de leden slechts te be
te betalen een zeer matige jaarlijksche con-
iributie.
Om in 't licht te stellen de vele te kort
komingen op verplegiugsgebied toonde spr.
nu achtereenvolgens een ledikant (ter ver
vanging van de bedstee), ruststoel en veld
bed, ziekendrager (eenvoudige schraag met
zeil), ruggesteun, ziekentafel, windkussen,
waterbed en luchtmatras, ijszakken. koel-
aparaat bij hersen-ontstekiug, croup-ketel,
kamerlucht-verbeteraar, kamerschut, enz. alle
welke zaken uit het magazijn in bruikleen
kunnen worden ontvaugen.
Zooveel mogelijk tracht bet Gr. Kr. te
doen hetgeen nu wordt nagelaten omdat het
voor velen te kostbaar is, en zoodoende de
middelen tot verlichting te brengen onder
ieders bereik. Zijn streven is niet typisch
philantropisch, doch steunt op het beginsel van
selfhelp en is oen soort coöperatie om het
lijden te verzachten en de genezing in de
hand te werken.
Thans zijn er nog slechts provincialeafdeelin-
geo in Zuid-Holland (Noord-Holland heeft het
Witte Kruis), Friesland en Groningen, terwijl
in Utrecht slechts afdeelingen zgn te Veenen-
daal en Koekengen, doch van de 1200 Ge
meente van ons land mag op den duur geen
enkele achterblijven. Dit werk moet overal
komen en zulks in zekere volkomenheid,
