Dinsdag 3
October
1905.
No. 7102.
55e Jaargang
Feuilleton.
DICK BULTITUDE.
FIRMA A- H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt DinsdagDonderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f 1.
iraneo per post f 1.45. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale-,
olïicieële- en onteigeningsadvortentiën per regel 15 cent. Reolames 1—5 regels/-1.25; elke regel
meer 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummer- 10 cent.
Bij advertentiën vac buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9.
Telephoon 19.
Per trein naar Spakenburg.
Wordt ons, Nod eilanders, wel eens nage
geven ilat w« op 't punt der toepassing van nieu
we vindingen af en toe, ineerdan gewensehtis,
met de iui h:-chuit koinen, zeer zeker kan
dit, althans met grond, niet gezegd van hot
gebruik dei Iteuard-treinen.
In December 1904 brachten de fransche
illustratiën ons de eerste afbeeldingen van
dit nieuwe vervoermiddel, door den kortelings
overleden kolonel der fransche artillerie
Charles Renard aanvankelij k gedacht voor het
transport der leger-bagage en nu reeds zijn
door de OJuii 19 )5 opgerichte Nederlandsehe
.Maatschappij tot exploitatie van Renard-
treinen", tal van proefritten in verschillende
deelen van ons land gedaan. De eerste dier
ritteu had plaats half Augustus dezes jaars
en werd gehouden van Utrecht, waar do
zetel der maatschappij is gevestigd, door het
land van Maas en Waal en de Betuwe.
Indachtig dat een vlug en betrouwbaar
verkeersmiddel buitengewoon veel kan toe
brengen aan do welvaart eener plaats en haal
kan opbellen uit haar isolement hebben do
Burgemeesters van BunschotenSpakenburg
en van Hoogland besloten, ook door iiun
Gemeenten zulk een proefrit te doen houden
en de bewoners ad oculos te deinonstreeren
welke voordeeleu de Reivird-trein kan hebben.
Zaterdagmiddag dan te 1.97 vertrok de
trein van de Varkenmarkt hier. Een 40-tal
geuoodigdeu, onder wie van hier Wethouder
Celosse en een der Gemeente-opzichters (de
Burgemeester, Wethouder Visser en de Ge
meente-architect waren verhinderd den tocht
mee te maken), nam plaats in twee sierlijke
rijtuigen, vervaardigd in de Fabriek van
rollend materieel van Herm. tie Groot, te
Utrecht. Die waggons hebben 18 zitplaatsen
en 0 staanplaatsen op elk der balkons, wel
ke door spiegelglas zijn afgesloten.
Onder verbazende belangstelling cn geleide
van fietsers ging het langs Westsingel, kleine
Spui en Schimmelponnickstraat uaar den
ilooglandscheii weg. De draaien van de brug
over bet Spui en aan het einde der Schim-
melpenninek s'.raat.werden prachtig genomen.
De chauffeur, die ook den Shah van Perzië
heeft gereden, bleek een meester in zijn vak.
Aan gene zijde van den spoorweg-overgang
werd wat harder gereden, terwijl in de kom
van Hoogland de vaart weder wat word vermin
derd om de zeer velen, die uit hun huisje
waren gekomen, gelegenheid te geven om
het nieuwe vervoermiddel eens recht goed
te bekijken. Te Hoogland werden ook de
leden van den Raad dier Gemeente opgeno
men en voort ging het nu, in matigen gang,
tot te 1.50 de Haarbliig was bereikt, waar
56.
.Je hebt liet maar op éen manier kunnen doen,
zei Paradiue, terwijl hij voorwendde to weifelen, je
moet met magische krachten hebben gespeeld. Nou
wat laat een9 zien ja zeker die steen,
dien ik voor je moeder uil Iudië heb meegebracht,
dien hebben ze me gegeven als een talisman van
de eene of andere soorl. Je bent toch zekor niet
zoo listig geweest om dien te pakken to krijgen?"
„Hoe weet je dal, riep l)ick, wie heeft je dat
verteld
„Heb ik dan gelijk? Nou maar, jij bent een
knappe bol, iioor! Ik zou wel eens willen weten
hoe je het gedaan hebl."
„Ik heb bet met den steen gedaan, zei Dick,
blykbaar uit het veld geslagen door zooveel onver
wacht doorzicht. Geheel mijn eigen uitvinding. Dat
was nog zoo slecht niet, hé
„Slecht? Het was subliem! riep Marniaduke met
warmte, bet was een geniaal ding! En dus heeft
mijn Indische steen dat alles gedaanHet klinkt
als een verbaal uit de „Duizend en een nacht". A
propos, heb je h^ra ook bij je? Ik zou hem graag
eens terugzien. Het is nu bepaald een curiositeit ge
worden."
Paul beefde van angst. Zou Dick het ding af
staan? Indien dat zoo ware, dan was hij gered.
Maar Dick keek naar zijn oom'a uitgestrekte
do Gomoenteraadsleden van Bunschoten zoo
goed en zoo kwaad als 'tging e.*n plaatsje
in of buileiiup oen der vvuggous beurteil-
tigden.
De nu wel wat volle trein bereikte klokke
2 uur Bunschoten, in welks kom zeer lang.
zuatn uioest gereden worden omdat een
Spakenburger met eeu ledige vischkar aan
vankelijk niet wilde uithalen. Toen hein dit
door een der medereizigers beleefd werd
verzocht, keek hjj dezen oven over zijn
schouder aan en antwoordde hij hoogst laeo-
nisch: «Vast niet", waarop hij zijn paard
doodkalm liet voortstappenhet paard dat
anders, bij het brengen der visch naar station
of marktplaats, soms zoo wordt afgejakkerd.
Dat »vast niet" schijnt in deze streken een
geijkte uitdrukking, want teen, op don terug
weg, eer. opgetogen Raadslid zijn mede-vrued-
sehapslid toevoegde: #Dut ha'j niet kunnen
droomen da'j hier langs den weg nog in een
trein zou hebben gerejen" antwoordde de
ander: sVast niet", zonder meer, om zich
aanstonds weer te hullen en groote rook
wolken uit te blazen inde niet-rooken
coupé.
Ilooger autoriteit was er te Buoscholen
voor noodig om don koppigen vischboer te
bewegen tot uithalen en toen deze vooi dien
drang bezweken was, ging 't weer in een
llink gangetje naar Spakenburg, dat om 2.10
werd bereikt.
Prachtig word de zoo moeilijke dubbele
bocht utn de kerk te Bunschoten genomen,
tot groote verbazing van een der Raadsleden,
die met alle geweld »er uul" wilde en slechts
op het achterbalkon bleef staan omdat ook
de andere passagiers er kalm bleven; nochtans
hie.'d hij zich flink vast een der stangen
otn bij 't eerste gevaar aanstond het veege
lijf te kunnen bergen.
Doch, als gezegd, zonder 't minste ongeval
bereikten we Spakenburg, waar echter gestopt
moest worden omdat de heele bevolking, waar
onder een ondenkbaar groot aantal kinderen
iu haar nieuwsgierigheid den weg geheel
versperde. Eindelijk maakte men ruim baan
voor don trein, die volgens een der met zil
veren vestplaien vrijwel beladen Spakenbur
ger »geen trein is, al staat het er ook op
De rechte hoek om over de vrij steile
brug bij de binnenhaven te komen, werd
gemaakt met een zekerheid, welke .menig
niet al tegoed getraind wielrijder zou hebbeu
benijd.
Dit.was een bepaald kunststuk van den
heer Vlug, eigenlijk een amuteur-chauiTeur,
eeu ware tour d'adresse, die uitstekend
slaagde, 'tls de moeilijkste wending die tot
dusver in ons land is gemaakt, al heeft men
op de zeer smalle dijkjes in 'tland van Maas
handen en schudde het hoofd inet dronkenians lis
tigheid.
„Dat kan ik me levendig begrijpen, zei hij, maar
*>o groen ben ik uict. Ik geef den steeu niet uit
mijn banden".
„Hè, ik wou er alleen maar naar kyken, antwoordde
Marmaduke ik zal hem niet kapot of weg maken".
„Je zuil er ook geen gelegenheid voor hebben".
„O, heel goed, zei Paradiue onverschillig, zooals je
wiït; het maakt niet uit, ofschoon je beter zult doen
met me meer te vertrouwen wanueer we verdergaan".
„Wat bedoel je", zei Dick onrustig.
„Ik zal hut probeeren zoo duide'ijk mogelijk te
zeggen driuk eerst eeu bee je sodawater, dat is
een uitstekend ding na eeu souper. Ik heb je dus in
de kaart gekeken, maar alleen omdat ik iets van do
nmebt van den steen wist en de rest heb gegist.
Daar volgt niet uit, dat nudere meusohen, die van
uicts weten, even scherpzinuig zulten zijn. Alsjij in
het vervolg wat voorzichtiger bent in jc optreden....
tenzij...." en hier wachtte oom Paradiue bcteekenisvol.
„Tenzij wat?" vroeg Dick.
„Tenzij ik vertel wat ik heb gemerkt."
„Wat wou je vertellen T"
„Wat? Wel natuurlijk wal ik van den talisman
weet; ik zal hun vertellen, dat ze hun oogen don
kost moeten geveu, dan zal net .-.iet lang duren dat
ze merken, dat er iets niet iu orde is. En als een
paar van je vaders vrienden dat idóo hebbon, dan
zal het spelletje nl heel gauw uit wezen dat weet
je zoo goed als ik".
„Mr.nr, stamelde Dick, je zoudt toch tot zulk een
geraeene daad niet iu staal zijn Ik heb je niet
gemeen behandeld."
„Het gemeene van het gival haugt af van het
standpunt, waarop je je plautat. De vraag voor my,
als man van eer ia en laat ray je zeggen, dat eeu
en Waal ook een paai- heel harde noten te
kraken X'ikregen.
Aan dan an leren kant vau het water stopte
de trein om du passagiers uit te laten de
zoogenaamdj nieuwe brug werd niet sterk
genoeg geacht om den volgeladen trein te
dragon.
En terwijl t>u de reizigers tot 3 uur de
binnenhaven met haar rond 290 visch-
schuiten die door den Zaterdag alle binnen
waren in oogenschouw namen, enkelen zich
afvroegen of de Woningwet in al baar
rigoureusiteit wel zou zijn toe te passen te
Spakenburg, weer anderen zieli voorzagen
van prentbriefkaarten en sommigen op een
vruchteloozen ontdekkingstocht uitgingen
uaar een Bad-hotel, werd de tl-ein aange
gaapt en gecommentarieerd door degoheele
populatie, kL-in en groot, in haar kleurige
kleederdracht. Over 't algemeen was men
hooglijk ingenomen met het nieuwtje, doch
éen Nurks vond het «sjandualig" dat „hot
ding zoo'n opivur" maakte iu liet anders
nogal stille dorpje.
Klokke 3 uur werd de terugreis aanvaard
en te 3.10 Bunschoten weer bereikt, waar
door don slechten weg de achterste
wagen bij het stoppen uitgleed en «en paaltje
deed afbreken. Hel eenige ongeval op den
ganschen tocht.
Zoo mogelijk nog meer dan hij de heenreis
was Bunschoten uilgeloopenbuitengewoon
was de belangstelling in het nieuwe verkeers
middel en menigeen kon de verleiding niet
weerstaan om, toen enkele gonoodigden zich
vereeuigden ten huize van den Burgemeester
en de trein daartoe ecu goed Halfuur mid
denin het dorp stilhield, eens even plaats te
nemen in een der waggons.
De lieer Th. F. van der Pol, die ook de
„mooie draaien" zorgvuldig bad gekiekt, was
er als altijd vlug bij om ook dit toonoeltje
in beeld te brengen. Ook de ainateur-piioto-
grafen lieten hier duchtig huu «stoof' werken.
Reeds gisterochtend vroeg bracht de heer
Van der Pol ons vier zeer scherpe en typi
sche kiekjes, die welhaast voor belangstel
lende zullen te koup zijn en o. a. worden
gereproduceerd in »Do Natuur" van 15 Oc
tober, waarin een groot en uit denuardder
zaak meer technisch artikel over de Renard-
treinen wordt opgenomen.
Om 3.45 uit Bunschoten vertrokken, werd
te 4.10 Hoogland bereiktaan den Haarweg
was nog even gestopt om den Raadsleden
gelegenheid te geven, hun penaten weer te
bereiken. Op den zeer small en en noga!
slechten weg werden tal van hondenkarreu
en zells eeu paar rijtuigen gepasseerd, zon
der dat de trein zijn vaart behoefde te ver
minderen en zonder dat er ook maar een
slriict curgcvoel me altijd in den stryd des levens
heelt in den weg gestaan de vraag voor mij ia
Ia liet niet blijkbaar nijjn plicht, tusmhenbeide te
komen en dezen ouigukeerden stand van zakcu tc
eindigen, om jou niiu to geveu ala eeu brutalen
jungun bedrieger en uiyn zwager in zijn rechten te
herstul Ion 1"
„Heel goed, dacht Paul, die niet aldoor op zyu
gemak was geweest, llij heeft waarachtig nog eeu
hart in zijn lijf, zooals by zei."
„Hoe lijkt je dat toe," voegde Paradiue er by.
„liet lijkt mij nonsens,"zei Dick met vorfrisschendo
openhartigheid.
„Het is de taal van het geweten, maar ik verwacht
niel, dat je er evonzoo over zult deuken. Ik heb
er ook niet op legen om tegenover jou te bekennen,
dat ik eeu armen drommel ben, voor wielt gold eu
een respectabele positie dingen zyti van belang, eu
dat alles heb ik bier. Maar wanneer ik den vinger
van plicht en oer en fumilie-relutie allemaal iu do
zelfde richting zie wyzon, dan volg ik dienvan
tyd tot tyd. Ik wil niet zeggen, dat ik wo' niet
eens een anderen kant bou uitgegaan of zal gaan,
wauneer het de moeite waaard is."
„Wat drommel, wat bedoeld t)ü nou woor,"dacht
Paul.
„Van plicht en eer weet ik niks at, zei Dick, ik
heb hoofdpijn, dut komt van dal lawaai, dat zo bovou
maken. Ga je deu boel vertellen?"
„De qunestie is, mijn waarde vriend, dat, als iemand
een nauwgezet geweten heeft, het daarmee gaat, zooals
mot andere dingen. Hel slijt door het gubruik wat
al'. Mjjn geweien is niet meer wat het vroeger was,
Dicky zoo heet je, is het niet? Onze Vermogens
slijten af naarmate we ouder worden."
„Ik weel niet waar jo over pruat, zei Diok hulpe
loos, vertel me nou maar wat jo van plan bout to
zweem van ongeval plants had. Slechts het
veo in de weiden was hier en daar zeer on
der den indruk van de nieuwe verschijning.
Te Hoogland werd weer even gestopt om
do daur thuis behoorende reizigers to doen
uitstappen en nu ging bet, ondanks de vele
kronkelingen en soms kwade boebten inden
weg, in een Hink vaartje voort naar Amers
foort.
Om 4.25 werd de spoorwegovergang we Ier
bereikt en langs Bloemendaul, Hof en Lange-
straat waar een trampaard zijn concurrent
met de meest denkbare negatie negeerde
ging liet naar de Varkenmarkt, waar klokke
null vyf de trein met een sierlijken zwaai
stil hield juist op de plaats van vertrek.
Een even mooi kunststukje vertoonde de
chauffeur iets later toen hij, halfweg den Berg
gekomen, den trein plotseling deed stil staan
cn deze, zonder voorafgaand gehijg 611 gekreun
der machine, ineens in volle vaart bergop
deed gaan!
De auto, of liever de locomoteur, welke
voor aan den trein bevestigd is, trekt de wa
gens niet doelt geeft hun ieder hun eigen
beweging. Daartoe loopt onder den gebeelen
trein een lange stalen van geledingen voor
ziene as door, welke door den motor in eeu
draaiende beweging wordt gebracht. Deze as
is onder eiken wagen van conische kamraden
voorzien opdat de trein kan draaien. Under
eiken wagen i9 voorts een afzonderlijke inrich
ting aangebruelit waardoor do bewegiug van
de hoofdas op de voor-en achterwielen wordt
overgebracht. Bij deze verschillende over
brengingen guut slechts eeu minimum be
weegkracht verloren, aangezien allo drie assen
op kogels loopen. Ten einde het schokken te
voorkomen, «lat hij het plotseling aanzetten
van deu motor zou kunnen voor komen,
wordt de beweegkracht op de middelste wie
len van den wagen niet direct overgebracht,
doch loopt de daartoe betrekkelijke ketting
over een trommel op de wielus, in welke
trommel een sterke stalen veer besloten ligt.
Bij het aanzetten, windt deze veer zich eeni
ge slagen op, waarna de wagen zich lang
zaam in beweging stelt. Die veer voorkomt
tevens, dat het mechaniek onder den wagon
te lijden hoeft door hevige schokken tenge
volge van kuilen in of voorwerpen op deu
weg. Door dit systeem van hangende wielen,
wordt liet rad dat op een steen of andore
verhevenheid komt, opgeheven terwijl de vijf
overige raderen rustigjes doorwentelen. Het
aanbrengen dezer zes wielen is een zeer
groote verbetering geweestde eerste Renard
wagens, die slechts vlerradig waren, stootten
verschrikkelijk, wat thans geheel is ondervan
gen. Zelfs in een gewoon rijtuig heeft men
„Nou, je hoofd is, hoop ik, bulder genoeg om dit
to begrijpen, zei Paradiue «eu bveijo ongeduldig,
dat ik uii|o plicht deed eu je op (1e kaak stelde, jU
uiol inslaat zou zijn do grap ook maar èen uur vol
to houden, niettegenstaande jo persoonlijke voor
dooien dot weet jo, niet waar
„Ik goloof van wol," zoi Dick zwakjes,
„Jo woot èok, dat als ik kon worden overgehaald
oin mijn mond te houden lot wel, ik zeg niet, dat
hot zoo is er geen gevaar is, da. oen ander achter
hut guheint komt
„Nou wat ga jo dau doen V' vrnog Dick.
„Veronderstel, dat ju zog, dat ik je wel mag. dat
je ino iu <5jii enkele week meer vriendschap hebt
bewezen, dun jo respectabele vader, sedert ik het
genoegen had met hom kennis to maken. Veron
derstel, dat ik zeg, dal ik bereid bun om eer en
plicht overboord te gooiendat wy tweedon samen
papa best aankunnon, waar bij ook mag weten en
wat by ook mag zeggou of doon?"
Er was eon bedekte uitdaging te hoeren in zyn
stom, een uitdaging, dio niot alleen voor Dick be
doeld scheen, en den heer Bnltutden beangst maakte
maar deze beproefde ziah te kal moeren on zich wys ce
maken, dat net bij de numonzweering bohoordo.
„Wil je dat uog ecus zeggen?" riep Dick opgo
wonden.
„Opéén conditie, die ik je later wel zeggen zal. Ik
zal je ouderwijzen tot jeeen man van zaken bent, mis-
snhion zoo bewkaatu als je vader eu een veol beter
man van do wereld. Ik zul jo tonnen hoe jo je een
kolossaal kapitaal kunt vorworvon, als jo mijn raad
volgt. En wo zullen papa naar een plaats In het
buitonland zmreu, wuur hy geen vacantiu heeft en
ons geen moeite bezorgt."
(Wordt vervolgd.)
