Stadsnieuws
Militaria.
Gemengd nieuws.
en Van den Rroek, en de onderwijzeressen
Van Goor en Oerlemans, benevens 6 helpsters
voor het handwerkonderwijs.
Aan mej. A. P. Kley werd op haar verzoek
eervol ontslug verleend, nadat zij het eerste
gedeelte van het jaar wegeus ziekte met
verlof afwezig was geweest. Na eenige tijde
lijke voorzieningen werd in haar plaats be
noemd mej. Oerlemans.
Op de school in de Puntenburgerlaan
waren werkzaam de heer A. Veen (Hoofd),
de ouderwijzers Jorhems, Prins, Verhaar,
Heijligers en Slagtei en de onderwijzeressen
Van Eibergen, Sinnige en Koensz, benevens
4 helpsters voor «ie handwerken.
Bij de opening der school waren werkzaam
3 onderwijzers en é«n onderwijzeres later
werden nog 2 onderwijzers en 2 onderwijze
ressen benoemd.
De school in de Beekstraat werd bezocht
door 522 leerlingen de school in de Konings
straat door 433 leerlingen en de school in
de Puntenburgerlaan eerst door 237, later
door 320 leerlingen.
Wegens het heerschen van mazelen werd
tijdelijk het onderwijs geschorst in de school
in de Beekstraat in de laagste vier klassen,
in de school in de Kouingsstraat voor zes
lokalen en ia de school in de Puntenburger-
laan voor een lokaal.
De toestand van lokalen en leepmiddeleu
was voldoende.
Van de schoolbibliotheek in al de scuolen
werd trouw gebruik gi maakt; op de scholen
in de Koningsstraat en de Beekstraat werd
ook gelegenheid gegeven tot inleggen in de
schoolspaarbank, terwijl aan 87 leerlingen
der school in de Koningsslraat door de Ver-
eeniging «Floralia" stekjes voor bloemen
werden uitgereikt.
Twee lokalen in de school in de Konings
straat werden ter beschikking voor de Nor
maallessen gesteld.
Het Her alings-onderwijs werd gegeven
in de lokalen der school 2e soort, en wel
van 1 Mei tot 1 September aan 82 meisjes
en van 1 October 1904 tot 1 April 1905
aan 51 jongens.
De meisjes waren afkomstig van 5 Lagere
scholen n.l. 3 openbare scbolen, de R. K.
Meisjesschool en de Christelijke school.
De jongens waren afkomstig van de open
bare Lagere scholen, de R. K. Jongensschool
en de Christelijke school.
De meisjes ontvingen onderwys in Neder-
liudsche taal, Rekenen, Handwerken, Boek-
houdeu, Kennis der Natuur en Zang en in
1004 voor het eerst Kookonderwijs eolluis-
houdonderwijsdit laatste onderwijs werd
gegeven doot' mej. De Hull, te Utrecht; de
vi-rdere vakken door de dames Hulstijn, Van
Mill, Van Beek, Buijtenhuys, en de neereu
Watervis, Van den HoolT en Van 't Wel.
De jongens ontvingen onderwijs in Neder-
lan lsclie Taal, Rekenen, Teekenen, Kennis
der Natuur, Boekhouden, Aardrijkskunde,
Geschiedenis en Duilsch. Het onderwys «erd
gegeven door de heeren Buijtenliuijs, Vorburg,
V.ui Weezei Errens, Nij'and, Watervis en
Van den HoolT en door mej. Eijck van
Voorlhuysen
Verder vindt rnen in de Gemeente
a. 2 R. K. Meisjesscholen, onder directie
van inej. M. G. de Bruyn.
De R. K. Burgerschool met 197 leerlingen,
waaraan werkzaam zijn 3 onderwijzers be
nevens S onderwijzeressen voor de hand
werken.
De Armenschool met309leerlingen, waaraan
werkzaam zijn 5 onderwijzeressen benevens
10 onderwijzeressen voor de handwerken.
b. Het R. K. Pensionaat (Zuidsingel) voor
Lager- en M. U. Lager onderwijs onder
directie van mej. Hanlo, bijgestaan door 3
onderwijzeressen voor gewoon onderwys en
eenige anderen voor talen, enz.
Het aantal leerlingen bedroeg 30.
c. De R. K. Jongensschool onder directie
van den heer M. van Lingen bijgestaan door
10 onderwijzers.
Het aantal leerlingen bedroeg 495.
d. De school vour Chr. Nat. onderwijs,
voor Lager en M. U. Lager onderwijs, onder
directie van den heer P. de Groot bijgestaan
door 10 onderwijzers.
Het aantal leerlingen bedroeg 433.
e. Het Instituut Van der bluijs voor Lager
en Meei uitgebreid Lage- onderwijs, onder
directie van den heer P. van der Sluijs,
bijgestaan door 3 onderwijzers, 2 onderwijze
ressen en 2 vakonderwijzers.
Deze inrichting werd b*-zocht door 30 kost
leerlingen en 20 externe-leerlingen.
In de Commissie van Toezicht op het Lager
onderwijs ontstond een vacature door het
vertrek van mevrouw Sandberg—Geisweit
van der Netten, üp 1 Januari 1905 was nog
niel voorzien iu deze vacature.
(Wordt vervolgd.)
»Moeteu we dus met diepe teleurstelling
uitspreken, dat deze Minister niet de man
wil zijn die ons uit het moeras zal leiden
wat aangaat onze levende strijdkrachten,
is er dan toch hoop, dat hij voor onze doode
weermiddelen krachtig zal opkomen. De
stelling van Amsterdam zal voltooid worden,
althans er wordt gepeinsd over middelen
door een «voorziening" zegt de Troonrede
om zoo snel als de techniek zulks toelaat
de fortenbouwerij en andere noodige voor
zieningen te doen afloopen. Al krijgen we
dan niet een weerbaar volk, we zullen een
stelling van Amsterdam zien voltooien. Inder
daad iets begeerlijks voor een volk, dat zich
maar niet weerbaar wil makeneen
stelling dat geeft den onweerbare
moed.
»De Troonrede leert ons dus dat, waar de
beide helften onzer weerkracht door dezen
bewindsman in zeer onvoltooidcn toestand
van zijn voorganger zijn overgenomen--de
levende en de doode weermiddelen
waar dus twee zaken om voltooiing riepen,
de Minister aan de doode weermiddelen
voorrang schoDk.
»De tijd der fortenbouwers staat aan te
breken, het tijdperk van ijzer en cement,
van pantserschild en koepelen opgewogen
moet die glorie van het doode, het verstijfde
en onbeweeglijke, opgewogen moet zij worden
door eenige mageie bepalingen betreffende
de vooroefeningen der jeugd.
«Of er zóo evenwicht zal zijn V'
Majoor Unge, «lie vroeger bij den staf
van het Zweedsche leger was, heeft een
nieuwe Juchttorpedc uitgevonden, welke ge
maakt wordt van getrokken staalplaat van
ongeveer 1 centimeter dik, en welke bestaat
uit twee gedeelten, den kop en het lichaam.
Iu den kop is een lading van nat schiet
katoen vervat, en in het lichaam bevindt
zich een mengsel van zwart buskruit met
olieachtige of vettige zelfstandigheid, waar
van «ie samenstelling geheim wordt gehouden.
Dit mengsel dient om, door geleidelijke
verbranding, de gassen te leveren, welke de
torpedo voortbewegen.
De luchttorpedo's worden in verschillende
afmetingen gemaakt. Die van 30 cM. middel
lijn bevatten ongeveer 50 K.G. schietkatoen
en 150 K.G. drijfsas. De lengte is bijna 2.5 M.
Bij de eproevingen, welke zeer goede
uitkomsten opleverden, waren een aantal
Zweedsche officieren en de Duitsche generaal
Wille tegenwoonlig.
De Regeering heelt ingetrokken het Post-
wetje (censuur op gedrukte stukken).
De naam van hel Ministerie van Water
staat, Handel en Nijverheid zal, ten gevolge
van <le splitsing va,, dat Departement, worden
gewijzigd in: Ministerie van Waterstaat en
Verkeerswezen.
De heer C. de I ange, leeraar in schilderen
aan de Ambachtsschool hier, is benoemd tot
leeraar in handteekenen aan de Amhachts-
teekenschool te Baarn.
H. Verhcuvel, meesterknecht bij den tim
merman W. van der Kooij, mocht Zaterdag
den dag herdenken waarop hij 25 jaar ge
leden bij dezen in dienst trad.
Zijn patroon schonk hem als aandenken
een fraai horloge met ketting.
Mej. W. J. F. Rost legde aan de Univer-
siieit te Utrecht met gunstig gevolg af het
eerste Natuurkundig examen.
De heer J. E. van Nie, van de firma Van
Hoogevest Van Nie, heeft een aansluiting
gevraagd aan het plaatselyk telephoon-net.
Als die zal zijn bewerkstelligd, bedraagt
bet aantal aangeslotenen reeds 150.
De Minister van Waterstaat heeft goed
gevonden, tot dat dienaangaande nader door
hem zal ziji, beschikt, aan te wijzen als de
in art. 121 bedoelde, alleen rnet het houden
van toezicht belastcbefs, o.a. den stations-chef
te Amersfoort.
Aan de Directie der «Nederlandsche Bell-
Telephoon-Maatsch&ppij" zal worden verzocht,
ook hier een nachtdienst voor het plaatselyk
telephoonnet in te stellen.
Generaal-majoor J. M. Campbell, thans
commandant der 3e divisie, wordt genoemd
als aanstaand Inspecteur der infanterie.
Luitenant-kwartiermeester L. J. Heijmans,
van het 5e regiment infanterie, die de lessen
van den Intendance-cursus bij de Hoogere
Krijgsschool volgde, wordt werkzaam gesteld
ten bureele van den intendant der 4e divisie
hier.
Naar aanleiding van de zinsnede in de
Tronnrrde, waaruit ten aanzien der defensie
de plannen zijn af te leiden van den nieuwen
Minister van Oorlog, bevat de «Milit ire
Gids" oen mismoedig artikel, waarvan het
slot luidt
Het nut van net «Nut" zit niet in de
lezingen, mt ar het wordt er toch mee bereikt,
door gesteund. Wel vreemd is 't, dat het
meerendee! der leden «iets wil hebben" voor
zijn contributie en niet instemt met de
anderen die de paarhonderd guldens, voor
de leesbeurten uitgegeven, liever besteed zien
aan bijdragen vuor de verschillende instel
lingen van het Departement, die werkelyk
veel nut doen, en nog veel meer nut konden
stichten als hun kas niet zoo krap was.
Misschien worden we later wijzer en geven
we do «vergaleringen met dames" er aan;
althans in dezen vorm en komen de
dames op de gewone ledenvergaderingen,
om eens mee te spreken over Bibliotheek,
Ilulpbati,k Ziekenfonds, Slöjdschool en wat
die meer zy.
Donderdag was er nogal wat publiek bij
den eersten leesavond, waarin mevrouw J.
M. Flothuis-Van Dommelen, uit Rotterdam,
als spreekster optrad.
Een oude Nuts avond, met voordrachten
in ernst en luim.
Ondanks haar heeschheid, waarvoor ze
naar alle regelen der kunst de toegevend
heid van haar auditorium inriep, zegde
mevrouw Flothuis haar nummers over 't
algemeen heel goeil. Ze heeft een mooi,
zangerig geluid en heeft dat goed leeren ge
bruiken en zegt zonder aanstellerij en met
goede intonatie.
Het mooist van alles was wel «Saïdjah en
Adinda", hoewel zij met. de laatste twee
stukjes, «Teleurstelling" en .Gefopt", het
meeste sueres had. Doch deze behoorden tot
het comische genre en dat vindt ook op de
Nuts-avonden den meesten bijval.
in de volgende maand komt Bigot aan de
beurt.
Het aantal leden der plaatselijke afdeeliug
van den «Ned. Rond van Onderwijzers" is
dit jaar gestegen van 13 tot 3D.
In de Vrijdagavond gehouden vergadering
werd gekozen tot afgevaardigde naar de te
Zwolle te houden AIgemeene vergadering de
heer VV. C. Oosterman als diens plaatsver
vanger de heer O. Akkerman.
Vanwege de coöperatieve verbruiksinstel-
ling «Voor allen" der H. IJ. S. M. wordt
weldra ook eeu Ziekenfonds opgericht.
Onder leiding van den heer II. R. Krapels
maakten vele leden der coöperatie «Voor
Allen" Zondag een reis naar Enschede, ter
bezichtiging van eenige groote fabrieken.
Herrinnerd zij, dat de maandvergadering
van «Handel en Nijverheid" hedenavond te
8 uur wordt gehouden.
Het programma van de uitvoeringen,
morgenavond als volks-concert en Donder
dagavond voor donateurs en leden, te geven
door het Amersfoortsche symphonie-orkest
«Jubal" is:
1. Cornelius MarachMuudelssohu.
2. Ouverture Bella Itosa I/inglois.
3. Allerliebst, gavotte It. Clarem.
4. Fantaisie sur des motifs de
l'operaLa Fille du Rógi-
meD t. Donizetti.
5. Con«jerl-Ouverture C. Francke.
6. Sourire d'avril, valse Depret.
- a. Aai Meer.Schubert.
b. Pizzicato-gavotte Desormes.
3. Vezzo di Melodie Conradi.
De uitvoering, ook die voor donateurs en
kunstlievende leden zuilen, gelijk we reeds
meedeelden, voorloopig zuinigheidshalve iu
de concertzaal van «de Arend" worden
gegpven. «Jubai", dat in ieder opzicht overi
gens zoo bloeit, verkeert o. a. door aankoop
van instrumenten en muziek in financieele
moeilijkheden.
Wie nog niet tot de donateurs of kunst
lievende leden behoort, melde zich aan bij
een der Bestuursleden en helpe daardoor de
zoo hoogst nuttig werkeude vereeuiging in
stand houden.
Blijkens advertentie in dit nummer houdt
de Oranje-vereeniging Donderdagavond in
«De Keizerskroon" weder een vergadering.
Het eenig punt op de Agenda is de ver
kiezing vau het definitief Bestuur; een weinig
aanlokkelijk onderwerp, maar toch van zoo
groot belang, dal we alleledenopwekken, die
vergadering te bezoeken en de verkiezing
maar niet vrijwel over te laten aan het
toeval
Het Bestuur der plaatselijke afdeeling van
het jütrechtsch Genootschap voor Landbouw
en Kruidkunde" houdt Vrijdagavond zijn
eerste vergadering met de sub-commissiën
voor de hier ten volgenden jare te houden
Landbouwtentoonstelling.
Het eerste elftal van de A. F. C. «Quick"
ging Zondag naar Arnhem om den eersten
competitie-wedstrijd in dit seizoen te spelen
tegen het tweede elftal van «Vitesse" vandaar.
De strijd eindigde met 2—2 gelijk.
Met het oog op de talrijke aanvragen om
vergunning tot het houden van tombola's
en andere loterijen, welke telken jare omtrent
het Sint Nicolaasfeest bij Burgemeester en
Wethouders van 's-Gravenhage worden inge
diend, wordt door dezen de aandacht van be
langhebbenden er op gevestigd, dat krachtens
art. 3 der met 1 Juli in werking getreden
Loterijwet, alleen toestemming kan worden
verleend tot het aanleggen en houden van
een loterij, indien deze uitsluitend strekt tot
een liefdadig doel of bevordering van weten
schap, kunst of een ander algemeen belang,
en de vergunningen tot het houden van
tombula's bij gelegenheid van het Sint Nico
laasfeest, dus niet kunnen worden verleend.
Met deze vingerwijzing kan men ook elders
rekening houden.
Door den Keurmeester der visoh is beden-
ochtend een mand garnalen afgekeurd en op
de gebruikelijke wijze oneetbaar gemaakt,
welke door een Spakenburger was aangevoerd.
Ook Baarn zal weldra zijn Floralia-vereeni-
ging hebben.
Ze wordt opgericht door de plaatselijke
afdeeling van de «Ned. Maatschappij van
Tuinbouw en l'lantkunde".
H. M. de Konir dn Moeder vertrekt Don
derdag te 5.10 van »Suestdijk" naar Méran
en zal een maand in het buitenland blijven.
De proefrit met tien Renard-trein naar
Harderwijk wordt gehouden op 17 of' 19
dezer.
De beste bron van onze kennis zyn niet
de boekeii, maarlevensvervaring, naden
ken, gevoelen, beseffen, handelen.
Op de sterrewacht bij Heidelberg heeft
men onlangs gelegenheid gehad een bereke
ning te inakeu omtrent de hoogte van den
dampkring der aarde. Toen men met twee
refractors, op 32 Meter afstund van elkander
staande, den 14deu Maart 1904 lichtbeelden
nam van een sterrengioep, ging langs deze
juist een vallende ster, die op de lichtbeel
den waarneembaar werd als een ster van
de 5de grootte. Die plek bevond zich echter
op beide lichtbeelden niet op dezelfde plaats
ten opzichte der vaste sterren. Daar de
afstand tusschen de refractors gering was,
kon de vallende ster zich dus niet op zeer
groeten alstand van de aarde hebben be
vonden; auders zou het verschil opdelicht-
beehien niet mogelijk zijn geweest. Menging
toen aan het berekenen en bevond, dat de
vallende ster zich, toen zij werd gephotogra-
pheerd, nog 190 Kilometer van de sterrewacht
verwijderd moet zijn geweest, maar slechts
ongeveer 90 Kilometer boven de plek der
aarde, die haar iu het zenith had. Men leidt
hieruit af, dat een chemmisch lichaam teu
minste op dien afstand van de aarde in den
dampkring genoeg weerstand vindt om door
wrijving gloeiend en zichtbaar te worden en
dat de dunnere lucht zich vermoedelijk nog
zeer vele Kilometers verder uitgestrekt.
Een Fransch blad vestigt de aandacht op
het feit, dat men op ook in de oudheid met
het gebruik van rails bekend was. Nog
onlangs werden bij de poort van Bons-en-Oisans,
in Dauphiné, duidelijke sporeu van zulke
rails gevonden. Wauueer de bodem van de
slraat naakte rots ol steen was, die slechts
met een dunne laag aarde was bedekt, namen
de ouden niet de moeite den geheelen weg
berijdbaar t: maken. Zij tnaakien dan alleen
insnijdingen in den weg op een afstand, die
juist aan de wielen van de wagens toeliet
om daarvan gebruik te maken ongeveer dus
al onze tramrails, zonder dat ze dan natuurlijk
van ijzer waren. In Griekenland en Sicilië
zijn «leze kunstmatige wagensporen nog dik
wijls te zien. De poort van Athene op den weg
van den Piraeus naar de Agora en de groote
weg van Sparta naar Helos vertoonen deze
insnijdingen, «lie eveneens nog in de om
streken van Syracuse voorkomen.
Ook komen er somtijds gi uote uitwijkbogeu
voor, want zóo druk was liet verkeer niet
noch de haast in die dagen, of men kon het
wel rnet enkel spoor doen.
De in Frankrijk opgemeten insnijdingen
lagen 1.44 Meter uit elkaar.
Het toppunt van nauwgezetheid des gewe
tens is in een trein tusschen Kaul'enig en
Mïinchen vertoond.
In een coupé tweede klasse zaten een oude
heer plus zoon en nog een heer. De oude
heer toonde zich niets op zijn gemak onop
houdelijk keek hij op zijn horloge. Dfie kwar
tier van Mïinchen stond hij plotseling op en
trokaan de noodrem. Met een vreese-
lyken ruk hield de trein stil; alle hoofden
staken uit de portiervensters, lantaarns wer
den gezwaaid en de ademloos toesnelleude
conducteur opende vlug het portier.
«Wat is er aan de hand? Wat is er ge
beurd", schreeuwde hij, geheel ontdaan.
Doodkalm antwoordde lachend de oude heer:
«Er is niets gebeurd, dat de veiligheid van
de medereizigers in gevaar brengt. Wees
volkomen gerust. Ik remde slechts voor mijn
jongen hier. Hij is namelijk, moet u weten,
om 9.30 juist 10 jaar geworden. Daar hij met
een kinderkaart in den trein gestapt is, moet
ik voor het traject naar Mïinchen nog bij
betalen. U begrijpt? Om later onaangenaam
heden te voorkomen, wilde ik u dat maar
direct zeggen. Hoeveel moet ik bijpassen,
vriend
Voor eenigen tijd hield de bekende natuur
kundige prof. Braun eeu openingsrede aan
de Universiteit te Straatsburg, waarin hij het
o.a. had over de mogelijkheid om te beproeven
de electrische golven bij draadloow telegrafie
slechts naar éen richting uit te zenden, even
als dit met de lichtstralen by de heliografie
geschiedt.
