Dinsdag 27 Maart 1906. No. 7176. 55e Jaargang Feuilleton. Leemen voeten. FIRMA A. H. VAN CLEEFF te AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag- Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi. iranco per post f 4.15. Advertentiën 1G regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Legale- ofiicieële- en onteigeningsadvcrtentiën per regel 45 cent. Reclames 4—5 regels/" 4.25; elke regel meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEGRAGHT9 Postbus 9. Telepboon 19. Zij, die zicli met ingang van 1 APKIL op dit blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers KOSTELOOS. Het Huishoudonderwijs ook Volksonderwijs. Mej. H. M. S. J. de Holl, de ervaren Directrice der Amersfoortsche Industrie- en Huishoudschool, schreef voor het «Nieuws- en Advertentieblad" het volgende Ingezonden stuk, dat, naar onze rneening, zooveel tref fende waarheden bevat, dat we het met volle sympathie een pluals ook in ons blad geven Het ia mij een behoefte, een woordje te spreken tot U, moeders van kinderen, die be stemd zijn om „onder de menschon" te gaan. ten einde in eigen onderhoud te voorzien. Ik hoop, dat ge een oogenblik tijd zult hebben om uw werk te laten rusten, om aan te hooren, wat ik op het hart heb. Is het niet vreemd, dat nog uitdrukkelijk verklaard moet worden, dat het huishoud- onderwija óolc volksonderwijs is; is het niet jammer, dat dit niet voor iedereen als vanzelf sprekend is'? Vele ondervindingen echter hebben mij geleerd, dat het niet onnoodig is, er nog eens op te wijzen. Ik behoef U niet te vertellen hoe moeilijk het leven is voor menschen, die er zich met kleine inkomsten en groote gezinnen doorheen moeten slaan; de meesten uwer kennen hem bij ondervinding, den zwaren, dagelijks terugkeeren den strijd om het bestaan, om te kunnen voorzien in de eenvoudigste behoeften van voeding, woning en kleeding, of zien hem strijden om zich heen, soms mot mannenmoed soms met doffe wanhoop en moedeloosheid. Géén moeder hoe eenvoudig haar staat, hoe armoedig haar kleed die niet haar kinderen voor dergelijke ellende zou willen sparen, niet waar'? Ze moeten vroeger of later het leven in, dat is ook geen bezwaar; maar hoe maakt ge ze zoo sterk mogelijk, zóo, dat zij zich zelf het hoofd boven water kunnen houden en zich een veilig plaatsje veroveren in de wereld? Ge weet het wel moeders; voor uwen jongen weet ge het wel! Ge stuurt hem op een am bacht; en wie het maar even doen kan, heeft het er graag voor over, dat de jongen zoo goed als geen verdiensten thuis brengt in zijn hongc- rigen groeitijd, waarin hij eet voor twee, als hij dan maar goed in zijn vak wordt. Ge weet het wie goed heeft geleerd, wie zijn ambacht het best verstaat, die heeft later op de arbeidsmarkt ook de beste kansen, zelfs als het werk schaars is. 8.) Nauw«lgk» wag Wollor vertrokken, of Eater's ver moeidheid scheen vergeten. Zo tuoest vertellen, Teicbert en zyn omstandigheden schilderen, of njj zich duidelyk iets aau Hodda gelegen had laten zjjn en hoelang de zaak nog zou kunnen annloopeu. Tante Hedwig, oen zeer statige vrouw, die do we duwedracht nooit had afgelegd, omdat zo goedkoop en gemakkelijk was, Nelly en zelfs do kleine Lo brandden van oieuwsgiorigbeid. De zusters bieldou veel van elkaar en hot was bij de jougere en knap pere Nellv geen afgunst, dat r.y met tevredenheid den nadruk legde op het feit, dal er voor Hedda nu meer zekerheid bestond, iets wat eigen Ijjk demoeder had moeten doen; maar de eenvoudige vraag „Be mint Hedda hem dandeed zelfs do zeventienjarige Lo niet eens. Die stelde meer belang erin, dat baar eigon persoontje nu moer op den voorgrond kwam, want als de oudste verloofd was, kon zij, de steeds achterafgehouden jongste, op oen doel der wiuterge- noegens voor zichzelf rekeuen. Eindelijk wist Ester op de haar telkens borhaalde vragen niets nieuws meer te vertellen enNellystak bet licht op om haar naar baar kamertje te brengen. Het was een klein hokje, waarvan het smalle venster uitzicht gaf op een van die sombere fierljjnscbe bin nenplaatsen maar het waa met den smaak gemeu bileerd, die een kenmerk was van de familie Ritter. Het zag er met zijn cretonnen meubeltjes, het smalle Maar voor uw meisjes denkt ge er niet aan; zoodra de Wet hen van de school loslaat wordt hun leeftijd als geëindigd beschouwd. Ze moeten thuis dienst doen voor allerlei, waar moeder's kracht te kort schiet, zonder degelijk de huishoudelijke zaken te leeren omdat d/iarvoor geen tijd is, of omdat het te duur is om iets door die onhandige vingertjes te laten verknoeien. Of wtl ze worden op een „dienstje" uitgezonden dün mógen ze van geluk spreken als ze een mevrouw of een oudere dienstbode treffen, die haar iets leert. In de meeste gevallen echter hebben dezen geen tijd er voor, geen lust er in, of er geen slag van, en dan gaan de arme kin- ren van de éen naar de ander. Ze kunnen niet flink en eerlijk staan tegenover degene aan wie zij haar diensten komen presenteeren, want op de meeste vragen, waarop ze ,Ja" zeggen, moeBten ze „neen" antwoordenmaar wie zou ze dan aannemen Hoeveel dienstmeisje zijn er dan ten laatste maar op losgetrouwd, zoodra de ge legenheid zich aanbood, ook al konden ze op haar vijf vingers natellen, dat zij zich hals over kop in de ellende storten I Hoeveel dienstboden kunnen zeggen„ik versta mijn werkik ben een behoorlijk loon waard"hoeveel kunnen haar eigen goed netjes verstellen of er eenvou dige nieuwe stukken bij maken? Ik behoef het U niet te zeggen; ge weet het maar al tegoed. Er is geen enkele Huishoudschool in ons land, die niet graag haar deur wijd openzet voor de meisjes, die in eigen onderhoud moeten voorzien nooit werd aan éen de school ontzegd, omdat het schoolgeld boven baar krachten ging. Helaasbijna altijd klein is het aantal van haar, die komen om haar „ambacht" van dienst bode goed te leerenklein het aantal, dat de gelegenheid om te leeren verstellen en naaien met ernst aangrijpt. Hoe dat komt'? Het komt doordat over het algemeen de ouders voor de meisjes een leertijd na den schooltijd niet noodig vinden het komt doordat zij geen geduld hebben om te wachten tot ook de meisjes haar vak goed kennen. Als in een paar maanden het gewenschte doel niet bereikt is, dan hebben zij er genoeg van en geven allerlei redenen op voor he* van school nemen der kinderen. „Ik kan haar zelf wel gebruiken"heel be grijpelijk, dat gij moeder, die het zoo druk hebt naar hulp verlangt; maar moogt ge daarom uw dochter de gelegenheid ontroovon om kennis op te doen? En denk er aan: uw dochter krijgt haar aandeel in de levenszorgen, als zijzelf een gezin heeftin haar jeugd moet zij zich wapenen tegen het moeilijke leven. „Wat ze op school leert, kan Ik haar thuis óok wel leeren". Vergeet niet, moeder, dat er veel te leeren valt en dat vee! tijd en geduld noodig zijn vóór ze werk leveren kan, dat be hoorlijk betaald wordt. Al kan ze U aardig wat uit de hand nemen, al kan ze handig enkele werkjes verrichten, ge zoudt haar toch nog geen goed weekloon toekennen, als gij zelf haar betalen moest. „Ze moet gaan verdienen; mijn huisgezin ts zoo zwaar". Dit is altijd de reden die mijn ijzeren ledikant, dat door heldere gordijnen aan bet oog onttrokken was, behaaglijk uit, en Ester wist de voordoelen vriendelijk le doen uitkomen. Nelly ging nog een oogenblik op de kleine sofa zitten, die uit een kist was gemaakt en eigenlijk meer voor versiering diende, terwijl Ester, die haar kleed voor een friseerinanlel geruild had, de licht blonde haren uitboratelde, die otn het kleine ovale kopje golfden. Het gebrek aan kleur in baar gelaat kwam, nu de oogen dof waren, bijzonder sterk uit. Nelly, die wist dat Ester haar gedurende de komende weken sou vergezellen en haar daarom onderzoekend aankeek, zou voor do mededinging van haar kleur niet bang ziju geweest, als zij niet geweten had, dat dit matte gezicht zich bij iedere opwindiug kou ver anderen tot een tuecsleependo lieflijkheid. „Heeft Hedda je van dokter Helmers geaproken?" „Ja." „Ik sprak heir. gisteren, toen ik van de muziekles kwam. Ik sprak hom met een enkel woord over wat wel spoedig een feit zal zjjn. De arme :nau. Ik had met tiem te doen." „Mo: het oog op de toekomst natuurlijk niet, maar op het oogenblik verliest bjj toch veel. Hedda en bij zagen elkaar iedere week na haar schilderles je moet je daar nu niet iets slechts van voorstellen, Ester ze zouden gaarne met elkaar getrouwd zjjn, als er maar een mogelijkheid was geweest. Ik vertel je dit dan ook, opdat ja op de hoogte bent, want natuurlijk zal Helmers den eersten tjjd nog bij ons komen, alleen al om een in't oog vallend wegblijven te vermjjden." „Maar geloof je dan bjj dat alles nog aan eon werkeljjk geluk voor Hedda?" „Geluk? Dal kan cr ten slotte ook nog heel goed bjjkomen, evengoed als bjj een huwelijk uit liefde, zelfs eerder dan bjj zoo een als met Helmers. Voorloopig echter, dat beken ik je openhartig, den- hart met medelijden en droefheid vervult, want dóartegen is niets te zeggenwaar de ijzeren nood, de grimmige armoede dwingen, daar zwijgt elke redeneering. Maar, moeders, ik bezweer tl spreekt ze niet lichtvaardig uit; weest heilig overtuigd, dat U geen andere weg overblijft, want anders doet. gij uw kind tekort! Voor die enkele stuivers, die zij U tijdelijk elke week thuisbrengt, verkoopt ge haar jeugd en bezwaart ge haar toekomst. Ge denkt wel eens, dat de Huishoudscholen alleen zijn voor de meergegoedengelooft dat toch nietVerheugt er U over, als een dergelijke school bezocht wordt door een groot aantal meisjes voor wie het geëischte schoolgeld wèl bekostigd kan worden, want dan immers kunnen er des te meer kostelooze plaatsen en plaatsen voor gering schoolgeld worden openge steld Ge moet zoo'n sohool niet vergelijken met de Lagere school, waar uw kind vroeger op ging. Hiervoor wordt het onderwijs geheel bekostigd door de Gemeente, terwijl een Huishoudschool slechts voor een deel steun ontvangt van Rijk, Provincie of Gemeente en verder voor zichzelf moet zorgen. Ziet, dit alles moest mij eens van het hart moge het lot Uw harten ingaan. Vondt ge mijn uitdrukkingen soms was streng of hard Gelooft mij, liet was waarheid, gezegd om Uw eigen bestwil. Nog eens tot slothebt ge het goed voor met uw kinderen, laat ze dan in hun jeugd leeren, waar de gelegenheid wordt aangeboden bet is het beste, dat gij hun kunt nalaten. Gun uw 13 of 14-jarig dochtertje een jaar of drie om haar middag- en avonduren voor een deel door te brengen op een school, die niets anders wil, dan er kundige, degelijke vrouwen van te maken. Deden we verkeerd, dit artikel over te nemen Dames, bespreekt het met uw jeugdige dienstbode, uw schoonmaakster, de moeder van uw dagmeisje en schikt hef zóo in, dat die meisjes nog de Huishoudschool kunnen bezoeken. Met 1 Mei beginnen de nieuwe cursussen weer. En gaat Doriderdagmiddags de school eens zienmej. De Holl zal u gaarne rondleiden en inlichten. Vrij'ziunlg Democraat en Sociaal Democraat 't Wil ons voorkomen, dat te lange verslagen op den duur den lezers gaan vervelen en we af en toe beter doen door een korter overzicht van het in een openbare vergadering gesprokene te geven, vooral als zoo'n sessie bijna vier uren aan een stuk heeft geduurd en de inleider vrijwel een ander onderwerp behandelde dan hij in de ad vertentie en op de strooibiljetten heeft doen aankondigen. Zeer terecht merkte de hoofd-debater van Vrijdagavond, de heer Duys, op, dat de heer W. de Jong, uit Middelharnis, weinig heeft gezegd over „De Vrijzinnig-democraten en het den wij alleu er meer aan, dat ze nu bezorgd is." De bruiloft van Ella met bet daarop volgende voorspel van de verloving van haar nicht, was de eerste echte levenservaring, die Ester opdeed. Voor het eerst werd voor haar oogen het gordijn opge- heveD, dat andere de beweegreden meestal verbergt en slechts de feiten toont. Haar verstand zei baar, dat haar familie, die zij anders ala flinke, goede menschen had leeren kenneD, in deze zaken niet andere zou oordeeleo.dan de meeste andero menschen die het geluk van hun kinderen op het oog hebben maar bet was baar onmogelijk! te denken, dat haar moeder, als ze was blüveu leven, óok zulke beweeg redenen zou gehad hebben bjj baar geluk. De brieven van haar ouderB hadden voor haar een heel andere wereld ontsloten. De eerste aanraking met de wer kelijkheid waa te ruw om baar niet af te schrikken. Zij loede voor niemand baar bart bloot: óok niet voor Weller. Het leek haar, dat zij haar ziel moest afsluiten en de heilige knoppeu in zich houden. Zij, die toen, daar onder die oude beukeD, zoo openhartig wns geweest, was op dit punt geheel veranderd. Langzamerhand wera zij rustig. Zij kwam tot de outdekking, dat ieder mensch vast in zichzelf moet berusten, wil bjj onafhankelijk van de omgeving zqd. Juist haar tauto Hedwig en haar dochters waren haar vroeger zoo sympathiek geweest. Hedwig stond, wat lceftjjd aangaat, bet dichtst bij baar moeder en had een paar jaar voor deze, toen zij nog een rjjk meisje was, zooals men algemeen dnebt, een jong rechter gehuwd. Toen later de toelage uitbleef, waren er zware tijden voor bet huishouden gekomen. De beide echtelieden hadden trouw samen bun lot. ge dragen. Ritter had behalve zijn ambtelijke bezigheden nog een cursus voor jonge juristen gehouden, maar hü bad zijn krachten spoedig verbruikt en was ge storven als een afgewerkt, in den levensatrjjd geval len man. Ministerie", doch heel veel over de denkbeelden N der V. D. opzichteus het militair vraagstuk, welke ideëen trouwens zijn uiteengezet in no. 10 der Vlugschriften van den V. Z. B., dat bijna geheel door den inleider werd voorgelezen. Al aanstonds deelde de heer De Jong mede, dat hij niet zoozeer de beginselen van den V. D. B. zou uiteenzetten doch, herinnerend aan „in het heden ligt 't verleden, in het nu wat worden zal", betoogen, dat ook de houding van elke politieke partij ligt in de onmiddellijk voorafgaande regeerings-periode en «lat de V. D. kwamen tot de zoo scherpe bestrijding van het Kabinet-Kuyper omdat zij volgens hun beginsel verklaring niet willen godsdienst in de Staat kunde. Het Kabinet Kuyper was anti-nationaal, omdat het de vrijheid der ambtenaren belaagde; het was anti-sociaal, want het werkte niets uit en bracht zelfs geen stoppels, laat staan een oogst; het was anti-democratisch, want het trachtte wel te breidelen de drank- en speelzucht der kleine luyden, doch liet den drankduivel ongemoeid in de groote Sociëteiten en liet het spel ongestoord by wedrennen en op de Beurs; het was anti-feministisch, want het besnoeide de toch al zoo verkorten rechten der vrouw door haar uit te sluite van ambten het trachtte zelfs de vrijheid van vereenigen en vergaderen in te korten het gaf geld aan partij-scholen zonder de daarvoor noodige waarborgen te eischen. Het was partijdig omdat het geld gaf en voorrechten aan de Vrije Universiteithet deed door zijn Tarief-ontwerp een aanslag op de zakken der kapitaal-zwaksten het trachtte door zijn Post-ontwerp de vrijheid der drukpers te breidelenhet bedreigde de vrijheid der ambte naren (quaestie-Patijn); het schreef in zijn vaandel een intens-valsche leuze die heel de de linkerzijde in actie deed komen omdat het zou gaan om het geloof, alsof slechts Christelijk zou zijn wie Roomsch of Dordtsiaan is, omdat het 't Christus-Barabas deed vertalen door Christus-Troelstra. Men moest wel komen tot een coalitie tegen over de rechterzijde, die met besmeurde wapenen een onguren strijd voerde, welke coalitie tot stand kwam op '21 Januari 1905 door het fusie- program van Liberale Unie en V. D. Inl. zette nu beginselverklaring en werk-pro- gram uiteen en kwam op den duur tot het blanco-artikel, er op wijzend dat het gansche demos" medezeggenschap moot hebben bij de invoering van sociale wetten, en aantoonend, dat de „menschelijk volmaakte" Kie3wet-Van Houten het resultaat geeft, dat het platteland vrijwel algemeen kiesrecht heeft, doch dat de steden, met een meer welvarende en hooger intellectueele bevolking, een zeer beperkt kies recht hebben (o.a. is een Enkhuizer gelijk aan een kwart Amsterdammer uit district 2). Inl. brak vervolgens den staf over de Eerste Kamer, het meest conservatieve monument van millionairs en Mammon-dienaars, dat juist door art. 80 door dr. Kuyper zeiven eens het „wetgevend schandaal" genoemd in stand wordt gehouden omdat men niet wilde varen in het kielzog der S. D. Scherp werd afgekeurd Hij bad zya vrouw voor eeu tamelijk aanzienlijk bedrag in eeu levensverzekering gekocht. De rente biervan en bet karige pensioen vormden de eenige middelen van bestaan van de rechters vrouw, sedert bet opvoedgeld voor de kinderen ophield. Een zoon, de eerstgeborene van hun eebt, bet begaafde kind van buu harstochtelijke liefde, hadden zij verloren. De verhouding tusscben moeder en dochters was allerhartelijkst. Als men den schijn van welgesteld heid wilde behouden, moest ieder flink de handen uit de mouwen steken. Men zou het niet aan de goedverzorgde haudjes gezegd hebben, dat zij uren lang het strijkijzer hadden vastgehouden om de aar dige, frissche zomertoileiten te helpen vervaardigen, en bet was bij de Ritter's de gewoonte niet, op een van de kleine, gezellige tbeeavondies te verklaren, dat de salade en de mayonnaise door de dochters zelf bereid nas, al was het dan ook de waarheid. Dat het verstand meesprak in de keuze hunner gas ten, was natuurlijk. Dokter Helmers waa een op zichzelf staand feit geblevenmaar mevrouw Ritter was wel zoo slim om voor het vervolg zoo iets te voorkomen. Daar kwam op zekeren dag de reeds zoo smach tend verlangde brief van Taichert uit Frankfort. De verlovingskaarten werden rondgewonden en roevrouw Ritter nam de gelnkwenscheu in ontvangst. Dokter Helmers was do eerste. Hij vond bet alleen jammer, dat de jonge bruid nog een paar weken te Frankfort bleef en hjj haar aiet persoonlijk zijn geluk weoscben kon aanbieden. Hij was zoo uiterst eorrect, dat de gelukkige moeder niet kon nalaten, hem dankbaar de hand te drukken. Anderen volgden. Verloviugen worden nu eenmaal als „gelukkige gebeurtenissen" beschouwd, waarbij het schijut, dat de vrieudenkring «ich verdrievoudigt. (Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1906 | | pagina 1