Dinsdag 2
October 1906.
De mi
No. 7256.
56e Jaargang.
Feuilleton.
UITGAVE
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag- Donderdag- en ZaterdagmiddagAbonnement per 3 maanden f 1.
franco per post f 1.15. AdvertentiëA 16 regels 60 cent; elke regel meer 40 cent. Legate
oiïicieële- en ooteigeningsadvertentiën per regel 15 cent.Reclames 15 regels/" 1.25;elke regel
meer f 0.25. Groote letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening
gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT
Postbus 9 Telephoon 19.
KENNISGEVING.
De BRGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT,
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving opge
nomen in hol Provinciaal Blad van Utrecht no. 143
dezes jaars, ter kennis van belanghebbenden, dat in
de Gemeente Willige Langerak een geval van mllt-
vuu r is voorgekomen.
Amersfoort, 1 October 1906.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS,
Invoering tan een «ettelijken tijd.
De iudiening van het wetsontwerp hetwelk
beoogt ee:;heid te brengen in de verschillende
tijdsaanwijzingen hier te lande in gebruik en
dat in verband daarmede een wettelijken tijd
invoert, was blijkens het Voorloopig verslag
vr\j algemeen met instemming gezien.
De keuze van den Middel Europeeschen
tijd als wettelijken tijd werd door vele leden
toegejuicht.
Men vroeg of de Regeering zekerheid heeft,
dat ook de spoorwegmaatschappijen c q. dien
lijd zouden aannemen.
Met de meening van de Regeering, dat de
invoering van don Greenwichtijd een wezen
lijke verlating van het volksleven teweeg
zoude brengen, daarentegen het algemeen
gebruik van dun Middel-Europeeschen tijd
eeD essentieele vervroeging van het maat
schappelijk leven in zich sluit, waren ver-
schillend i leden der Tweede Kamer het eens,
terwijl verscheidene andere leden die ver
wachting echter illusoir oordeelden.
Verscheidene leden spraken zich uit ten
gunste van een nationalen tijd, daarmede too-
nende zich niet te vereenigen met het in de
Memorie van Toelichting ingenomen stand
punt, dat de keuze tusschen Greenwich-tijd
en Middel-Europeeschen tijd is beperkt. Zij
stemden toe, dat door den tijd van Amster
dam of Utrecht, ol van een andere plaats in ons
land, tot wettelijken tijd te verhellen, eenheid
van tijd slechts in beperkten zin zoude kunnen
worden verkregen, doch dit scheen hun niet
van overwegend belang toe,
Hat verschil tusschen spoortijd en plaat
selijken tijd is geenszins het grootste bezwaar
van den tegenwoordigen toestand trouwens
het wetsontwerp waarborgt, naar ook deze
leden opmerken, in dit opzicht eenheid van
tijd niet. De strekking der vast te stellen
wet moet bovenal zijn de verscheidenheid in
plaatselijken tijd te doen ophouden. Wordt
dat bereikt, dan kan er in worden berust,
dat nog tweeërlei tijd, spoortijd en wettelijke
tijd, blijft bestaan. Bovendien zagen de hier
aan het woord zijnde leden niet in, waarom
de spoorwegmaatschappijen niet verplicht
zouden kunnen worden, spoorboekjes uit te
geven met de dienstregeling naar den natio
nalen tijd aangegeven.
28.)
Herbert Muurse zou gaarne zijn dochter zoo spoe
dig mogelijk getrouwd willen zien en dit wan een
prachtige kans. Hjj dacht langen tjjd ua en hoe
langer hij peinsde, des te meer werd hij overtuigd,
dat het zaak was, zijn dochter zoo spoedig mogelijk
uit te huwen. Het was hem onverschillig, wien zy
trouwde, zoolang de echtgenoot fatsoenlijk was en
geld bad. Of ze hem liefhad, was bijzaak.Plotseling
sprak hy Erminie aan met een stem zoo scherp,
dat het arme meisje er van schrikte
„Maar als ik er nu eens op stond, datje met hem
trouwde?"
„Maar ik verlang niet, met hem te trouweD, papal"
antwoordde ze.
„Je bent nog te jong, lieve, om te weten wit je
wilt. Het is mijn grootste weDSch, dat je spoedig
zult trouwen en Alex Crosby is een zeer wenschelyke
partij. Den volgenden keer dat ik Alex zie, zal ik
hem zeggen, dat je hem maar wat plaagde en vol
strekt de bedoeling niet badt, zyn aanzoek af te slaan.
Kom, lieve, deuk er nog eens over, want ik verlang
werkelyk, je getrouwd te zien."
Ermfnle had deze woorden verwacht, dooh toen
haar vader to werkelijk uitsprak, deden ze haar veel
Uit een oogpunt van versterking van ons
nationaal gevoel, kon het, meende men, slechts
afkeuring verdienen een buitenlandschen tijd
tot eenigen wettelijken tijd te verheffen. Bij
invoering van een nationalen tijd zouden de
talrijke storingen uitblijven, die de invoering
van eiken anderen wettelijken tijd onvermij
delijk zullen vergezellen.
Ook de invoering van den West-Europee-
schen of Greeowichtigtijd vond eenige voor
standers. Sommigen waren daar vóór, wijl dit
de aangewezen tijd is naar het stelsel der
zoneverdeeling en b.i. geen overwegende
bezwaren tegen deze keuze verzetten. Anderen
achtten den Greenwichtijd vooral verkieslijk,
wijl alleen bij invoering van dien tijd zeker
heid bestaat, dat algeheele eenheid van tijd
verkregen wordt. Ook waren er leden, die
al wenschten zij een nationalen tijd, toch te
kennen gaven tusschen Middel-Europeeschen
en Greenwichtijd voor den laatsten te kiezen.
Voor een zeevarend volk als het onze heeft
huns inziens de meridiaan van Greenwich
zekere traditioneele beteekenis.
Verscheidene leden wenschten, dat niet
alleen alle uurwerken door of vanwege het
openbaar gezag beheerd, maar ook alle uur
werken die aau den openbaren weg zijn ge
plaatst of wel die zichtbaar zijn voor het
publiek, naar den wettelijken tijd geregeld
zouden zijn, in welk geval natuurlijk een
strafbepaling het voorschrift zou moeten
sanctioneeren. Ook werd het denkbeeld voor
gestaan, dat eqn wetsbepaling de besturen
van alle maatschappijen, die openbare ver
voermiddelen exploteeren, zou verplichten
hun klokken en dienstregelingen naar den
wettelijken tijd in te richten.
Werd als wettelijke tijd een werkelijk
nationale gekozen, dan kon, meenden andere
leden, de Staat ten aanzien van het gebruik
van den wettelijken tijd het zelfde standpunt
innemen als thans ingenomen wordt ten op
zichte van het gebruik van maten en gewichten.
Men vroeg of de Regeering voornemens is,
harerzijds tot het vervroegen van het maat
schappelijk leven mede te werken doorvoor
ministerieele en andere Regeeringsbureau's
liet openingsuur niet te wijzigen.
Enkele leden wenschten, dat de wetr«eds
in dit najaar zou wordeu ingevoerd. Anderen
achtten dit niet mogelijk en zagen liever in
voering er van in het voorjaar, daar dan de
kans bet grootst zal zyn, dat de vervroeging
van het leven algemeen ingang vindt.
Amersfoort iii 1905.
VI.
Armwezen.
Over het algemeen is de toestand van de
behoeftige klasse in deze Gemeente eer
ongunstiger dan gunstiger geworden, zonder
verdrietze bad ooh niet gedacht, dat haar vader
zdo zou verlangen, dat zy trouwen zou.
„Maar ik wil niet met hem trouwen" antwoordde
ze vleiend, „laat tqo allyd uw liefhebbende dochter
zyn en by u en mama blijven."
„Je weet niets van de zaak af", riep hy onge
duldig uit, „je bent te jong. Welke goede redeu
kan je aanvoeren, waarom je Alox niet trouwen
wilt? Hy is van goede familie, er is niets op hein
te zeggen, om niet te spreken van het geld, dat
zijn vader beeft. Het zijn niets dan kuren, dat je
dit prachtige aanzoek afslaat en ik zeg, dat je hem
je jawoord moet geven als hij je weer vraagt."
Hy zeide dit zeer beslist, maar Erminie waa be
sloten ditmaal haar eigen wil te volgen en ant
woordde vriendelijk, doch vastbesloten
„Ik zal er nooit in toestemmen, Alex te trouwen.
Ik kan hem nooit liefhebben, omdat omdat
ik een ander liefheb."
Daar haar vader vastbesloten scheen, baar tot een
huwelijk met Alex Orosby te dwingeu, had ze in
haar wauhoop deze woorden uitgesproken, die baar
het meest geschikt schonen om haar vader te over
tuigen, hoe nutteloos zyn pogingen waren, haar tot
een verbintenis met Alex over te halen. Toen haar
vader zich in stomme verbazing tot haar keerde,
beefde ze over betgeen ze gezegd hadmaar haar
liefde schonk haar den moed alles tedrageD, water
ook komen mocht.
De heer Muurse dacht eenige oogenblikkon na
en in dit korte tijdsverloop liet bij zyn gedachten
gaan over de vele kennissen v*n zijn dochter, maar
hy kon geen enkelen vinden, op wien Erminie ver
moedelijk verliefd kon zijn hy vroeg dus met «ijn
dat eeu bepaalde oorzaak daarvoor is aan
te geven. Het aaotal voortdurend of tijde
lijk bedeelden is gestegen en daardoor zijn
de uitgaven van het Burgerlijk Armbestuur
vermeerderd.
De meeste kerkelijke Armbesturen blijken
neg niet in staat, in de ondersteuning hunner
behoeftige gemeenteleden te voorzien.
Van Gemeentewege wordt aan de kinderen
van on- en minvermogenden kosteloos toe
gang gegeven tot de openbare Lagere scholen
3e soort.
A. Instellingen ter voorkoming en leni
ging van armoede.
Het Burger Weeshuis.
In de samenstelling der colleges van Re
genten en Regentessen kwam geen verande
ring door herbenoeming der aftredende leden.
Ter vervanging van den heer W. Croocke-
wit W.A.z., aan wien eervol ontslag werd
verleend, werd benoemd tot Secretaris-Pen
ningmeester de heer L. A. baron Vanltter-
sum.
Op het einde van het jaar waren in het
gesticht aanwezig 14 weezen, n.l. 4 meisjes
en 10 jongens; bovendien wordt 1 meisje
verpleegd in het gesticht De goede Herder",
te Velp. Drie weezen verlieten het gesticht,
terwijl éen jongen werd opgenomen. 4 meisjes
bezochten de openbare Lagere school 2e soort,
1 jongen de Ambachtsschool en 4 jongens
de Burger-Avondschool.
De meisjes ontvingen onderwijs in de nut
tige handwerken in het gesticht, en in de
avonduren herhalingsonderwijs.
Godsdienstonderwijs aan de weezen wordt
gegeven door den Nederd. Hervormden Gods
dienstonderwijzer K. Teeling.
Weezen van andere gezindten waren niet
aanwezig.
De gezondheidtoestand der weezen was vrij
gunstig. Sterfgevallen kwammen niet voor.
Dooi mr. H. J. H. baron Van Boetzelaer
van Oosterhout werd aan het Burger Wees
huis ten geschenke aangeboden, voor een
nieuw Weeshuis, het gebouw »Aldegonde"
gelegen aan den Arnhemschen straatweg,
onder bepaling, dat voortaan, op de zelfde
voorwaarden als weezen uit Amersfoort, hoogs
tens 6 weezen uit Leusden zouden moeten
worden opgenomen. De noodige goedkeuring,
alsmede die voor den aankoop van aangrezen-
de terreinen en eenige woningen, is aange
vraagd.
Het Gereformeerd Weeshuis (Scheltus-
stichting).
In het college van Regenten kwam wijzi
ging door vertrek van ds. J. J. de Visser, in
wiens plaats werd benoemd ds. A. M. Donner.
Het aantal weezen bedroeg op het einde
van het jaar 3 jongens en 8 meisjes; éen
jongen heeft in den loop van het jaar het
gesticht verlaten, wegens het bereiken van
den daarvoor bepaalden leeftijd van 18 jaren.
vriendelijkste stem:
„En wien beb je dan lief, myn kind?"
Erminie antwoordde zeer zacht: „Myn neef
Frank."
Er verliep eenige tyd, eer de heer Muurse de be
teekenis barer woorden goed vatte. Hij wilde niet
aanuemen, dat hij goed verstaan had, wat Erminie
zeide, maar toen zij baar het nogmaals herhaalde,
raoe9t hy haar wel gelooven. En terwijl hy haar
minachtend aanzag, zeide by spottend
„Hij is een goede kerel, maar ik dacht niet, dat
je zóo hoog keek, Erminie; heeft hy jeóokgezegd,
dat by je liefheeft? Nu?"
„Ja papa. Is hy geen lieve jongen?" antwoordde
ze in de argeloosheid.
„Ja, een edele, beste jongen, zooals je zegt, Er
minie, volstrekt niet valsch of zelfzuchtig. Zjjn
eenige deugd is een onbaatzuchtige liefde voor myn
Nu begon Erminie te beseffen, dat haar vader
haar voor den gok hield en op beleedigden tooii
hernau» ze„U behoeft volstrekt niet op zoo'n apot-
tenden toon te spreken, vader, want hy is werkelijk
een beste jongen
Toen kende de toorn van den heer Muurse geen
grenzen meer. „Eer. beste jongen, jawelWaar denk
je aan, Erminie Ik had gehoopt, dat myn dochter
wat meer eergevoel zou hebben, dan om verliefd te
worden op den zoon van eeu moordenaar Luister
naar my, Erminie. Ik heb je lief, maar als je ooit
toestaat, dat die jongen je weer nadert, ken ik je
niet meer. Heb bem lief, gooi je aan hem weg als
je wilt, maar je zult dan niet langer myn dochter
Regenten verklaren, dat de vader en de
moeder hun arbeid naar behooren verrichten
ten genoege van het Bestuur.
De gezondheidstoestand der weezen was
goed. Hun jjver en gedrag gaf reden tot te
vredenhe d.
Do financiën waren van dien aard, dat de
stichting aan haar verplichtingen kon voldoer.
Het R. K. Jongensweeshuis.
Het aantal weezen bleef geljjk gedurende
het geheele jaar, zoodat einde December aan
wezig waren 4 weezen, terwijl 3 weezen tijdo-
lijk elders in betrekking waren.
De gezondheidstoestand was uitstekend.
Het R. K. Meisjesweeshuis.
In dit gesticht werden geen nieuwe weezen
opgenomen en zijn geen weezen overleden.
Eén meisje verliet de instelling, en éen werd
tijdeljjk in een betrekking geplaatst.
Het aantal weezen bedroeg einde Decern*'
ber 8.
De gezondheidstoestand was zeer bevredi
gend.
Gesticht voor verlaten en onverzorgde R.
K. meisjes.
In dit gesticht werden gedurende het at-
geloopen jaar verpleegd 27 meisjes, waarv»
3 het gesticht hebben verlaten.
De gezondheidstoestand was over het alge
meen zeer bevredigend.
Diaconie oude mannen en vrouwenhuis
der Ned. Hervormde gemeente.
In het gesticht werden verpleegd 14 mannen
en 5 vrouwen overleden zijn 7 maanen
éen vrouw verliet het gesticht. De openge
vallen plaatsen werden weder aangevuld,
zoodat het aantal verpleegden gelijk bleet.
De gezondheidstoestand was, den hoogau
ouderdom der verpleegden in aanmerking
genomen, gunstig.
St. Pieters eu Bloklands-Gasthuis.
In het college van Regenten kwam ver
andering door het overlijden van mr. J. vau
der Leeuwin zijn plaats werd gekozen de
heer H. C. van Dam.
Op het einde van het jaar waren aaowezia
60 mannen en vrouwenéen vrouw was iu
den loop van het jaar overleden.
De gezondheidstoestand was gunstig te
noemen.
De vader en de moeder waren tot tevre
denheid van het Bestuur werkzaam.
Ook dit jaar mocht het gasthuis een ge
schenk ontvangen van H. M. de Koningin-
Moeder, bestaande uit 33 konijnen.
Gesticht ade armen de Poth".
Door het Bestuur van het gesticht werd
aan 151 gezinnen of personen wekelijks uit
gedeeld t K.G. tarwebrood, 3 K.G. rogge
brood, en Yj K.G. boter; voorts werd nog
aan 24 personen wekelijks 3 K.G. roggebrood
en gedurende de wintermaanden aan 150
personen wekelijks 3 K.G. roggebrood ver
strekt.
Herbert Muurse waa in zyn hart werkelijk over
tuigd, dat het voor het geluk van zyn kind waa,
dat hy op het huwelijk met Alex Orosby aandrong
en by meende het evenzeer, wanneer hy verklaarde,
dat het valsch van Frank was, Erminie'e bart to
stelen, zonder de toestemming harer ouders. Vaders
vergeten dikwijls, dat hun kinderen de kinderschoenen
ontwassen zyn en een eigen wil en oordeel hebber
Zy vergeten, dat ze zelf eenmaal jong waren en
waarschijnlijk toen de zelfde dingen deden, die se
nu in bun kinderen veroordeelenook kunnen se
niet begrijpen, dat jonge menscben liefde veel hooger
schatten dan rijkdom.
Zijn toorn was ontbrand tegen zyn armen neef
en hy maakte zich diets, dat die toorn geheel voort
sproot uit liefde voor zijn dochter en bezorgdheid
voor haar toekomst.
Deze plotaelinge uitbarsting van toorn bad Erminie
zeer verschrikt en ze vreesde, dat baar rader afdoende
maatregelen zou nemen om haar van Frank te
soheiden.
„Lieve papa", xeide se vleiend, haar armen om
zijn hals leggend, „het spijt me vreeseljjk, dat ik n
van Frank verteld heb, want we hebben er noon
over gesproken om te trouwen en ik wil alles doen,
als u maar weer vriendelijk en gelukkig ia. Wat
wilt u, dat ik zal doen?"
„Alex Crosby trouwen, lieve, omdat ik weet, dat
het voor je bestwil is", antwoordde hij langzaam.
(Wordt vervoi&dj