Stadsnieuws.
eiêren ter markt gebracht en bijna geen beter.
Spr. acht de marktplaats voor loter dan ook
groot genoeg. Da eieren worden veel meer in
café's en dergelijke verkocht dan op de eigen
lijke markt.
De heer J. G. deJager acht daarentegen
de huidige marktplaats voor boter veel te klein,
vooral in April en Mei.
Marthallen. De Voorzitter vraagt
of iemand is tegen het bouwen der hallen.
De heer Des Tombe brengt hulde aan de
lofwaardige poging van H. N. en aan het
Bestuur van V. V. dat het rapport zóo spoedig
in behandeling bracht. Spr. wilde echter vragen
of de plaatsing der hallen op het Z. O. deel van
den Hof wel goed is en zou ze beter op het
midden van dat plein achten. Spr. zou het be
jammeren als het belang van den handel zou
achterstaan bij de kermis-ontvangsten.
De Voorzitter merkt op, dat rond de
hallen een straat van 10 a 12 M. breedte blijft
uitgespaard. Bij de plaatsing der hallen op het
deel van den Hof naar den kant der Langestraat
blijft de rest van dat plein beschikbaar voorde
kermis.
De heer Van der Wal zegt, dat de com
missie deze plaats koos èn met het oog op de
inkomsten voor de Gemeente tijdens de kermis
èn om bij grooter toevoer die zeker zal komen
als de marktplaatsen verbeterd zijude hallen
te kunnen uitbreiden, hetgeen dan heel een
voudig kan. Spr. moet nog opmerken, dat dc
hallen zeer laag worden en dus het licht der
huizen niet zullen onderscheppen,
Vischmarkt verplaatst naar Plantsoen,
zyde Kleine Spui.
De heer Des Tombe vraagt of deze niet
kan worden gehouden in een der markthallen
op den Hof, zoodat dan alles bij elkaar is.
De heer Van der Wal zegt, dat de aan
leiding tot de verplaatsing vooral ligt in den
onanngenamen geur eener vischmarkt. Bij de
Eem is tevens een buitengewoon beste gelegen
heid voor reiniging der marktplaats, beter dan
overal elders. De teekeningen doen zien, dat
het Plansoen volstrekt niet zal worden ontsierd
door het rustiek gebouwtje.
Varkensmarkt. De Voorzitter
haalt, dat in het Bestuur van V. V. bezwaren
zijn gerezen tegen de verplaatsing der Varkens-
markt naar het Havik. Men acht dat niet breed
genoeg en vreest ongelukken.
De heer Van der Wal antwoordt, dat de
commissie voorstelde de markt te verplaatsen
omdat het mooie plein thans wordt ontsierden
omdat de Varkensmarkt ondoelmatig is voor
den verkoop van varkens. Er is hier geen beter
plaats denkbaar dan het Havik. Boeren en
kooplieden juichen deze verplaatsing toe. Het
terrein is daar breed in overvloed en gevaar is
niet te duchten bovendien komen er balies
rond het water en de reiniging is zeer gemak
kelijk. Elders wordt overal gezocht naar een
schaduwrijke marktplaats voor varkens zelfs
middels zeilen zet men de dieren uit de bran
dende zon. Het Havik is tevens in het centrum
van het marktverkeer; zoowel door de Vijver
straat als de l.avendelstraat is de Hof dadelijk
te bereiken.
De heer Stork herinnert, dat de oud-Wet
houder jhr. mr. Van Sasae van Ysselt de varkens-
markt wilde verplavtaen naar de Beestenmarkt,
waar zelden Vrydags paarden of runderen worden
aangevoerd en waar in den omtrek overvloedig
stalling is en berging voor de hokken. Spr. zou
het betreuren als het Havik werd ontsierd door
er een varkenmarkt te houden en vervuild door
er den afval in te werpen.
De heer Maur. de Jong is het eens, dat
als de varkensmaikt moet verplaatst, dit beter
kan naar de Beestenmarkt, althans zoolaog liet
Havik niet is overkluisd. Spr. vernam van boeren
dat het Havik een ongeschikte plaats is, vooral
voor jonge dieren; tekens zuilen daar drenke
lingen zijn.
Maar het is niet goed, de marktplaats van
varkens te verleggen. Dit zal groot nadeel brongen
voor de bewoners van het stadsdeel by de Varkens-
markt, dat dan al spoedig alle landbouwers uit
de winkels zal missen. Is spr. welingelicht dan
zal er ook een adres uitgaan aan den Raad om
de varkenmarkt niet te verplaatsen. Spr. stelt
hoogen prijs op het werk der commissie, doch
mag niet nalaten haar te zeggen, dat een groot
deel der stad zich niet zal vereenigen met dit
gedeelte van het voorstel.
De heer Des Tombe vraagt of er overwegend
bezwaar is, de varkenmarkt te verplaatsen naar
de Beestenmarkt, een inderdaad mooie ruimte.
Spr, ïiet niet in, dat de bewoners van Utrechtsohe-,
Arnhemsche- en Langestraat inderdaad nadeel
zouden ondervinden van de verplaatsing. De
boer gaat koopen in den winkel waai in zijn
vader en grootvader reeds kochten en blijft daar
koopen.
De heer Van der Wal zegt, dat de com
missie geen verplaatsing naar de Beestenmarkt
voorstelde omdat dan de varkensmarkt uit het
centrum zou komen van het marktverkeer. De
huidige Varkensmarkt is een beslist ongeschikte
marktplaats, wat ook hieruit wordt bewezen,
dat na een zonnigen dag de boeren hun dieren
liever voor een kleinigheid verkoopen dan dat
zij zo mee terug neracu naar huis, uit vrees dat
zy zullen sterven.
De heer Van Sweden herinnert, dat de
Beestenmarkt zelfs is bestraat met het doel, de
varkensmarkt daarheen te brengen. Als de var
kensmarkt moet verplaatst worden, wil spr. voor
stellen, die te verleggen naar de Beestenmarkt.
I)e heer Van Kalken acht hetgewenscht,
dat, als men iets aan den Raad verzoekt, men
ook eenigszins moet welen, dat zulk een verzoek
kan worden ingewilligd. Spr. herinnert, dat ook
by de planting van don Wilhelmina-boom het
voorstel is gedaan, de varkensmarkt te verleg
gen ook toen is ingekomen een request van
omwonenden om die markt niet te verplaatsen
en de Raad bieek niet geneigd, tot die verplaat
sing mee te werken. Spr. acht het ongoweuHoht,
deze verplaatsing nu voor te stellen indien men
althaiiB niet kan aanwijzen een geschikte plaats
in de nabijheid, juist omdat men nagenoeg ze
ker weet, dat de Raad er niet op zal ingaan.
Spr. meent, dat er wel ideëen bestaan om de
varkensmarkt te verleggen als daarvoor een
geschikte plaats kan worden gevonden.
De heer Van Sweden trekt zijn voorstel ra.
De hoer Van der Wal zegt, dat men dus
deze alleszins ongeschikte verkoopplaats voor
varkens wil behouden op de Varkensmarkt ter
wille van omwonenden- Maar als nu de bewo
ners van het Havik en de daaraan grenzende
straten eens bij den Raad adresseeren om de
markt wel te verleggen naar het Havik, wat
dan Als een deel dei Gemeentenaren wordt
bevoordeeld, zal een ander deel worden bena
deeld. De vraag mag alleen zijn: wat is de beste
marktplaats, waar zal de grootste aanvoer komen,
welke marktplaats zal de meeste baten afwerpen
voor de Gemeente. Er iB hier, voorzoover de
commissie althans kon nagaan, slechts éen goede
marktplaats voor varkens en wel het Havik.
De heer Van Kalken meent, dat de geachte
vorige spr. niet geheel juist heeft begrepen
den gedachtengang van den Raad, die slechts
heeft te vragen wat is het belang der liemeente.
De Raad zal niet een deel der Gemeentenaren
benadeelen. Het Havik trekt reedo groote voor-
deelen uit het markten op Hof en omgeving.
Verlegt men de varkensmarkt dan onttrekt men
alles aan hen, die in de omgeving der Varkens
markt wonen. Spr. meent dan ook, dat de Raad
juist deed door in 1898 het voorstel om ver
plaatsing der varkensmarkt van de band te
wijzen.
De heer Stork meent, dat althans in deze
vereeniging alleen de vraag kan gelden, of er
een naar de eischen des tijds ingerichte markt
plaats is, en niet welke winkeliers er worden
bevoordeeld ef benadeeld. Willen we vreemde
kooplui trekken dan is het voorstel van H.
N. het best.
Het rapport wordt nu in zijn geheel aange
nomen, behalve het voorstel omtrent de verplaat
sing der varkensmarkt (voor 4, tegen 9, buiten
stemming 2 de begunstigers hebben geen
stemrecht). De vereeniging zal dus adhssstie be
tuigen, behoudens de qüasstie der varkensmarkt,
Bij de nu volgende rondvraag memoreerde de
heer Des Tombe de groote verbetering door
V. V. aangebracht op den Berg en bracht hij aan
het Bestuur en aan den Voorzitter in 't bijzonder
lof en hulde voor de sierlijke wandelwegen, daar
aangelegd (applaus).
De heer S i n n i g e beaamde volkomen hetgeen
de vorige spr. zeide en wilde een denkbeeld, dat
hij reeds eenigen tijd had, meedeelen. De Kal k-
weg heeft thans door de goede zorgen der ver-
eeuiging een mooi wandelpad- Spr. vreest echter,
dat dit in den zomer zal worden als het rijpad
er naast, namelijk dat het na de felle zod geheel
zal verstuiven. Zou 't nu niet mogelijk zijn, dit
te barden met slakken uit de gasfabriek? Spr.
hoorde dat de Gemeente die slakken niet kosteloos
afstaat, doch dat V. V. ze moet koopen. Als dat
waar is dan zou spr. dit betreuren, want derge
lijke harding komt toch aan alle Gemeentenaren
ten goede die daar willen wandelen. Een deel
van den weg ligt bovendien in de Gemeente.
Maar al krijgt men die slakken om niet dan nog
is het vervoeren er van zeer kostbaar. Zou 't
nu niet mogelijk wezen, dat sommigen paard
en wagen en voerman eens geheel gratis afston
den om die slakken te vervoeren. Spr. wil gaarne
paard en wagen en knecht op een zomerdag
beschikbaar stelleneen ander doet dit op een
voor hem stillen tijd en zóo komt er een mooi
verhard voetpad. Spr. stelt zich gaarne dispo
nibel en hoopt, dat zijn voorbeeld navolging
vindt (appluus).
De Voorzitter zegt, dat V. V. reeds een
maal sintels heeft ten geschenke gekregen van
de spoorweg-maatschappij, doch dat het vervoer
zeer kostbaar bleek. De vereeniging heeft nog
niet aan de Gemeente gevraagd, haar sintels af
te staan uit haar gasfabriek. Intusschen neemt
spr. het aanbod gaarne aan
Nog twee heeren stellen kar en paard kos
teloos beschikbaar (applaus).
De heer Stork bespreekt nog de vervuiling
der grachten en meent, dat de Waterschappen
het spuien beletten. Spr. zegt, dat onder het
eerste Burgemeesterschap van jhr. mr. Van Asch
van Wijck een sluis is gemaakt voor f8000,
die slechts éen maal gedurende veertien dagen
is gebruikt, doch sedert nooit meer is gebezigd.
De heer B. H. K u i p e r vindt het jammer,
dat V. V. slechts 104 leden telt behalve de be
gunstigers en vraagt of dat aantal niet kan
uitgebreid. Begrijpen vooral de neringdoenden
wel volkomen van welk groot belaDg V. V. voor
hen is?
De Voorzitter antwoordt, dat elk Jaar
verslag 6ok wordt toegezonden aan hen die nog
geen lid zijn, maar het best konden worden.
De contributie van f2.30 als lid of fl als be
gunstiger is toch niet zóo hoog. Ook de andere
pogingen om leden te winnen, werken niet bijster
veel uit.
Nadat hierover nog een en ander is gesproken
en het Bestuur toezegging deed, het in het midden
gebrachte maar dikwijls ook reeds beproefde te
zullen overwegen, werd de vergadering tegen
half elf gesloten.
Voor de verkiezing van eeu lid der Pro
vinciale Staten van Utrecht voor het district
Araerougen (vacature-Roghair) worden als
voorloopige candidaten aangewezen de heeren
jhr. G. J. A. Schimmelpenninck en H. Spruijt,
resp. Burgemeesters van Rhenen en van
Amerongen.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
houdt hedenavond 8 uur weer een openbare
vergadering ten Raadhuize.
Tot leden der Kamer van Arbeid voor de
Bouwbedrijven voor Amersfoort en Hoogland j
zijn gekozen de heeren C, Prins Gzn., 4e I
Amersfoort, en H. Koenen, te Hoogland. j
De heer L. A. baron Van Ittersura is ook
benoemd tot Secretaris-Penr.ingmeester van
het Burgerlijk Armbestuur en tot Secretanis
van de Commissie van bijstand voor den
reinigingsdienst.
Van de licht- en steendrukkerij des heeren
A. L. Versluys ontvingen we een kwartaal
kalender, waarvan de vier bladen!inderdaad
versierd zijn met landschappen, die ten volle
bewijzen welk mooi reproductie-werk die
inrichting kan leveren.
Door den Minister van Oorlog is bepaald,
dat kader-reservisten, die bij het wapen der
infanterie in dienst treden als adspirant-
vaandrig, voor wat het afzonderlijk logoeren,
de deelneming aan de onderofficiers-menage
en het buiten de kazerne gebruiken van net
middagmaal betreft, voorzoover mogelijk, op
geljjken voet zullen zijn te behandelen als
de adspiranten-militie-officier der infanterie.
Diensvolgens bewonen zij, voorzoover mo
gelijk, afzonderlijke vertrekken en kunnen
zij aaii de onderofficiers-menage deelnemen,
terwijl hun, onder voorwaarden door den
regiments-commandant te stellen, kan worden
toegestaan, buiten de kazerne het raiddag-
maal te gebruiken.
Ter viering van het 25-jarig bestaan der
sociëteit «Vereeniging" zal dezen zomer in de
nieuwe zalen een Nationaal kegel-concours
worden gehouden.
De programma's voor de opvoering op
Zaterdagavond van »Het Kind van Staat"
zijn sedert hedenmiddag in «Amicitia" ver
krijgbaar.
Hun verkoop komt ten goede aan het Fonds
voor de oprichting van eeu standbeeld van
den Koning-Stadhouder.
De »Amersfoortsche Muziek-vereeniging"
geeft Zaterdag onder directie van den heer
J. A. Jochems weer een uitvoering en wel in
«De Arend".
In de derde abonuemanls-voorstelling, 7
Februari te geven door de «Nederlandsche
Tooneel-vereeniging" uit Amsterdam, gaat
«Het hoogste recht", het uitmuntende tooneel-
spel van mevrouw Ina Boudier-Backer.
De vergadering der Vrijzinnige Kiesver-
eeniging «Amersfoort" moest Dinsdag door
gebrek aan belangstelling worden verdaagd
tot 1 Februari.
Tot Bestuursleden der Vrijzinig-democraii-
sche Kiesvereeniging zijn gekozen de heeren
J.Ch. A. Havinga, J. A. J. E. Tellier en J. För-
ster, zulks ter vervanging van de heeren M.
Boukamp, A. Alblas en C. Moerman Jr, die
bedankteneerstgenoemden wegens drukke
bezigheden, laatsbedoelde wegens vertrek.
De Gemeenteraden van Zwolle en van
Deventer stonden de aangevraagde subsidiën
van f 800 en f150 toe aan de plaatselijke
Drankweer-comité's.
Op de borden van het comité hier staat
thans: «Vele menschen gebruiken de
eerste helft van han leven om de tweede
ellendig te maken".
Door den heer W. G. Klomp, als Penning
meester van het plaatselijke steun-coniité
voor de werkstakers te Rijssen, is naar Rijs-
sen verzonden een bedrag van f32.70.
De stoomboot van de firma Houtzaager Sa
Van Veen is gisterochtend een 200 Meter
uit den wal in het ijs voor de Eem mond
vastgeraakt.
Bij de heden ten Raadhuize gehouden
aanbesteding voor den bouw van een fourage
magazijntje ten behoeve van den Reinigings
dienst op «Ma Retraite" werd ingeschreven
als volgt: T. van Hoogevest f2561; F.
Poramer, te Hoogland, f2286W. van Achter-
bergb f2269, B. de Vries, te Amersfoort,en
F. Pommer, te Hoogland, f 2222C. J. Kunst
f2100; G. Wassink f2034; L. J. Hemels
f 1970 H. Lablans en J. van Veen f 1955.54
G. van Keulen Zn. f1950; J. G. van der
Geest f 1914; W. Hendriksen f 1890; J. Keizer
J. Wildeman f1885; J. C. van Eijbergen
Zn. f1818; W. van Gendereu 11558; en
J. Yan Keulen Jr. f1557.
Dinsdagavond tegen 9 uur werd brand
ontdekt op de bovenverdieping van het buisje
van den poelier G. D., aan do Aldegoude-
straat.
De slangonwagen der politie was vlug ter
plaatse, doch moest op een anderen slangen-
wagen wachten, daar de naastbyzijnde brand-
kraan bleek te liggen op den hoek van Arn-
hemschen weg en Bergstraat en dus de slang
veel te kort was.
Toeu men water kon geven, was het vuur
spoedig bedwongen echter niet dau ten koste
van heel wat waterschade, die echter, ook
voor de buren, door verzekering is gedekt.
In verband met den moord op den wissel
wachter C. Drost, den 15 November geploegd,
is Dinsdagavond ook de rangeerder G. Dr.,
van de H, J J. S. M., in arrest genomen en
gevankelijk naar Utrecht geleid.
Onlangs werd door een vyftal leden van
den Gemeenteraad van Harderwijk een voor
stel ingediend om f50000 uit te trekkeoafe
tegemoetkoming in de opi ichtioR eener Rijks
Hoouere Burgerschool alduar.
B en VV adviseeren thans, op dit voorstel
afwijzend te beschikken mede met het oog
op de plannen tot stichting eener Chr. Hoo-
gere Burgerschool op de Veluwe.
Sedert enkele ïgen vertoeft te Hilversum
de schrijfster van «Vrouwenweelde en Vrou
wensmart", «Karakterzonde en levensleed
«In den Kerkstrijd" enz. die onder den schud-
naam «Johanna Bree- oort' in le terki.nd.ge
kringen algemeen de aandacht trekt. Voor
eenigen tijd verscheen tn.d« «Hollundsche
Revue" over .Johanna Breevoort een uit
voerige karakterschets. Daardoor werd in
ruimeren kring bekend gemaakt, dat deze
schrijfster een dienstbode was, die indertijd,
na haar werktijd in de keuken, haar van
literair talent getuigende werken schreef.
De schrijfster bevindt zich thans te Hilver
sum om aan de Hoogere Burgerschool eenigen
tijd als toehoordster de lessen ui do Neder-
landsche taal en letterkunde te volgen.
Het hart is een bloem gelijk, din open blijft
voor den zachtvallenden dauw, maar zich
sluit voor den plasregen.
Door plaatsgebrek moet weer een en ander
uitgesteld.
Over de beteekenis van het woord Louw
maand schreef de heer A. J. C. Kremer in
de «Arnb. Crt.":
Sedert het begin van Januari is mij door
verschillenden gevraagd naar de afleiding dfen
de beteekenis van den oud-dietschen naam
Louwmaand, welke een paar eeuwen geleden
nog algemeen in ons land gegeven werd aan
de eerste maand van het jaar. Langzamerhand
is hij vervangen door den Latjjnschen naam
Januari.
De woordenboeken lieten mij in densteek.
Iets vond ik in Van Hasselt's aanteekeningen
op Kilian, in de noot bl. 341.
Daar leest men, dat naast den naam Louw
maand, ook eenvoudig Lauwe voorkomt, in
Alkemade's Beschrijving van Den Briel. Van
Hasselt vermeldt verder, dat over dien nauin
uitvoerig en geleerd geschreven is door M.
Tijdeman en A. de Rooij. Ik ben niet in
staat geweest na te slaan wat die hoeren
daarover geschreven hebben. Hij Zelf b"erigt
den naam in verband met lauw. Wat lauw
is, weet wel iedereen te naastenbij. Water
onder de 20® C. is koud, tusschen de
20® en 30® lauw, tusschen de 30® en 35® warm,
tusschen 35® en 40® hoot. (Meri zie Van der
Wijk's «Gezondheidsleer in het dagelijkseh
leven").
Het woord lauw is afgeleid van het werk
woord luwen, dat is bedaren,, minder bar of
heftig worden, want lauw is slechts een
andere uitspraak vorm van luw.
In Januari luwt de winter. Na 23 Decem
ber worden de dagen lunger. Dat is voor
iedereen reeds na 6 Januari, Driekoningen
dag, vroeger Dertiendag let wel, niet
dertiende dag merkbaar. De zon gaat
ruet den dag honger aan den hemel staan.
Het wordt warmer. De barre winter luwt.
Mij diJDkt, dat de naam Louwmaand geen
verdere verklaring zal behoeven.
De Redactie teekent daarbij uun
Den heer Kremer zal het wellicht belang
inboezemen, dat men. o. a. in het Zuiden
van Noordbrabant den naam Louwmaand
samenkoppelt met het het feit, dat vooral
in Januari veel louw of zeelt wordt gevungen.
Iu het eerste nummer van «De Lutheraan"
lezen wij nog
Sommigen zeggen Louwmaand is het
zelfde als Lomuuud, d.w.z. heuvelmaand. Iu
dit gedeelte des jaars wiesen de rivieren
door ijsgang en dergelijke. Groote overstroo
mingen waren het gevolg. De menschen
moesten daarom met alles wut zij bezaten
een goed heenkomen zoeken op de vlucht
heuvels.
Anderen brengen Louw in verband mot
Louwe wet (verg. Fr. loi, Eng. law),
alzoo wetsmaand. In dezen tyd weiden
vroeger de stedelijke overht idspersonen ge
kozen. Maar men zegt ook wel. de
maand heet wetsmaand omdat in dezen
tijd vele huwelijken werden gesloten en dus
de huwelijkswetten veel werden toegepast.
De Grieken hadden ook zoo'n buwelyksraaand
(gamelion.).
383e STAATSLOTERIJ.
Vijfde klasse, Eerste week.
Trekking van 22 m 23 Januari 1907.
(1400 loten.)
Ten kantore van den collecteur A. C. R.
O. LEINWEBER te Amersfoort (Breede-
straat 22) zijn aan de volgende nummers
te beurt gevallen:
Prijs van f 1000 op No. 3095.
Prys van f 200 op No. 3078.
Prijs van f 100 op No. 9165.
Prijzen van f70.
1720 3088 8015 en 17051.
Te zamen 7 prijzen.
ono„ donder pim zijn uitgetrokken:
3083 6530 0532 80I3 8025 9163 9168
«SUS .SI85 15716 15729 170341704617057
18351 18369 en 18376.
