5
Novem
Her
1907.
oa itotoi
No. 7423.
57e Jaargang.
Feuilleton.
UITGAVE:
FIRMA A. H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden f\.—
tranco per post f 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Btj regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, oflicieêle- en ontoigonings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
By advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT9
Telephoon
Verzekering tegen gedToYgiiT
werkloosheid.
Nagenoeg alle vakverenigingen, zoo niet
alle, hebben gehoor gegeven aan de uitnoo-
diging van «Onderlinge Hulp" tot het bij
wonen, gisteravond, van de vergadering om
te komen tot een vereniging tot bestrijding
van de financieele gevolgen van gedwon
gen werkloosheid.
De heer Gerritsen, Voorzitter van O.
H., opende omstreeks 8.15 de Hink be
zochte vergadering, sprak zijn vreugde er
over uit, dat meu in zoo grooten getale was
opgekomen en heette meer in 't bijzonder de
aanwezige leden van den Gemeenteraad wel
kom.
De heer Pels Rjjcken, alsnu het woord
verkrijgend, stelde aanstonds op den voor
grond, dat,waar hij in zyu inleidend woord zou
spreken over werkloosheid, hy daarmee steeds
bedoeldegedwongen werkloosheid, dus
ontstaan buiten schuld van den arbeidswillige,
of, zooals de Regeering zegt; door gebrek
aan gelegenheid om te werken. Uitgesloten
zijn dus de gebrekkige», de zieken, deiova-
lieden en zij die door eigen wil zonder werk
zijn geraakt; ook de onbekwamer), die, in
dezen tijd van vak- en ambachtsscholen, er
niet meer behoeven te wezen. Deonwilligen
hebben te zien naar de mieren en te denken
aan de spreuk «wie niet werkt, die zal niet
eten".
Tot voor vrjj korten tjjd werd voorziening
tegen de geldeljjke gevolgen van werkloosheid
overgelaten aan liet particulier initiatief. De
resultaten beantwoordden echter niet aan de
verwachting; te veel ook hadden de maat
regelen een karakter van bedeeling, het wel
slechts denkbare correctief, omdat dit weg
neemt den prikkel om den arbeid weer ter
hand te nemen en te gelijk den arbeidswil
lige niet verheft. Het zelfde kan gezegd van
de tydelijke werkverschaffing, gelijk die werd
ingevoerd te Amsterdam, toen men menscben,
die nog nimmer een schop hadden gehanteerd,
iets liet verdienen met grondverplaatsing.
Immers het hoofddoel van werkverschaffing
moet immer zijnden arbeider geschikt te
doen blijven voor zijn eigen vak.
Jammer genoeg moet erkend, dat de vak-
vereeuigingen hier te lande zich weinig lieten
gelegen liggen aan deze materie; van de 2200
waren er slechts een 40-tal, die een werkloos
heid-kas haddon, een aantal dat voor heel ons
land kleiner is dan dat in België's hoofdstad
alleen.
Wie 't. wel deed, was de Algemeene Neder-
landsche Typografen Bond, wiens werkloozen-
fonds den leden, die niet door eigen schuld
10.)
„Mijn verklaring is «er eenvoudig, zeide Hicks,
ik kan alleen «eggen, dat gewichtige zaken my plot
seling uit de etad riepen en ik het myn plicht achtte,
miin reie geheim te houden. Wat de betrekking van
mun persoon met de gepleegde misdaad betreft,
zullen allen, die mij keunen, do mogelijkheid myner
gebuid onvoorwaardelijk verwerpen; tegenover
vreemde personen kan het geval zich voordoen.dat
gij aan mijn onschuld twyfelen, ofschoon het alge
meen bekend is, hoe nauw ik door oprechte vriend
schap en hoogachting met Melville Palmer verbon-
dei^as. onbeschroomde optreden van David
stond den inspecteur, die voor de arrestatie van deu
jongen man verantwoordelijk was, volstrekt niet
aan en hy peinsde op een middel waardoor hij in
staat zou zyn, hem van de misdaad te overtuigen.
Eindelijk meende by het juiste gevonden te hebben;
hy stond op, trad opden aangehoudene toe en sprak:
„Zie hierheen I"
Daarop trok hy het laken, dat over het lyk van
den vermoorde was uitgespreid weg en ontblootte
daardoor de verstijfde, met bloed beloopen gelaats-
'"iudien de politiedienaar evenwel had gemeend,
dat Hicks voor deu aanblik van den vermoorde van
schrik zou terugdeinzen, dat zyn schuldbewustzijn
zonder werk zijn geraakt on minstens 52
weken contnbueerend lid zyu geweest, gedu
rende 6 weken een uitkeering doet van f5 por
week (jongelingen f3); zqn reisfonds geelt
zoodanigen eens per jaar het recht, op kosten
van den Bond in de 37 afdeelingen werk te
zoeken, waarvoor behalve het reisgeld per
dag 50 cent voor voeding en bovendien 50
cent voor logies wordt verstrekt. Bijdrage
3 cent per week werkloozenfonds en 1 cent
reisfonds.
Oók do Ainslerdamsche afdeeliug V. Z. Z.
van den Algomeeoen Metaalbewerkers Bond
keert uit f4 voor gehuwden en f3 voor on-
gehuwden gedurende 5 weken en daarna uit
het BondsfonJs behalve de eerste week
f 1 toeslag. Contributie, niet verplichtend,
5 cont per week.
D6 R. K. sigarenmakers- en tabak werkers-
vereeniging »St. Franciscus Xaveriüs" geeft
gedurende 4 weken por jaar f 4, benevens
•-eisgeld. Contributie slechts aangeduid als
«extra".
De Amsterdamsche afdeeling Concordia inter
nos vau den Aigemeeneu Timmerlieden Bond
heeft een werkloosheidfonds, waaraan moeten
deelnemen alle leden beneden 55 jaarboven
dien leeftijd kunnen de leden vrijwillig bij
dragen. De contributie, telken jare verschil
lend, werd over 1906 vastgesteld op 14 cent
per weekde tegemoetkoming vanaf den
zesden dag der werkeloosheid gedurende 6
weken op f0.60 per dag.
Het Rotterdamsche fonds ter verzekering
tegen werkloosheid wordt beheerd door een
centraal-bestuur, saamgesteld uit éiu lid der
8 aangesloten vereenigingen (slagers, metaal
bewerkers, Chr. behangers, schilders, kalk
en steenbewerkers, houtbewerkers,losse werk
lieden en kuipers- en kistenmakers) die alle
hun eigen contributie bepalen, doch deze
doen beheeren door het centraal-bestuur.
Spr. achtte deze uitweiding noodig omdat
reeds vóór de bijeenkomst is gevraagdhoe
veel moeten we contribueerer. en wat krijgen
we daarvoor, doch wilde zyn gehoor niet
verder vermoeien met de opsomming van
cijfers omtrent proeven die, zoo in het binnen-
als het buitenland, zijn of worden genomen.
Eèn zaak wilde spr. echter onder 'toog
brengen, namelijk dat een afdoend stelsel
nog niet is gevonden.
Maar ook over Óen zaak zijn allen, die dit
sociale werk van zoo hooge beteekenis ter
hand namen, bet eens, namelijk, dat het de
taak der overheid is, in te grijpen. Er is
noodig samenwerking tusschen Rijk, Gemeen
te en vakvereenigingeD terwijl ook de niet-
georganiseerde arbeiders dienen toegelaten
ook hierom, omdat anders hier te lande 80°/0
der arbeiders zouden zyn buitengesloten.
zou ontwaken en bem met da folteringen due gewe
tens martelen, dan zag hy zich teleurgesteld, want
David boog bot hoofd een weinig over de verstijfde
gelaatstrekken van den doode en riep met een be
droefd gelaat: „Arme vriend I Uw dood moet ge
wroken worden I"
„Zoowel zyn stem alz zijn gedrag waren zoo na
tuurlijk, dat zy, die hem boorden, onwillekeurig eau
gunstigen indruk ontvingen zelfs de item van den
officier klonk vriendelijker, toen bij zag, welk een
uitwerking de bandelwyr.n van den inspecteur bad
gebad en hoe onwaarschijnlijk het was, dat de on
besproken jonge man tot een veinzerij en eon ver
harding des gemoeds in staat zou zijn, zooals men
die nauwelijks vau een vergrijsde in de misdaad kon
verwachten.
„Hoe laat verliet u don jongst verloopen naobt
het huis, meneer Hicks f" vroeg de officier van jus-
tilie.
„Even voor éen uur," antwoordde David„ik bad
mijn wekker op éeu uur gezet, en was, zonder my
ontkleed te bobben, in slaap gevallen. Door het
een of ander geraas werd ik evenwel vroeger ge
wekt, zonder dat ik tot ood besluit kon komou,
van weikeu aard het was. Ik sprong op en keek
op den wekker, welke op dat oogenblik twintig
minuten voor tfenen wees; ongeveer een kwartier
later verliet ik bot buis."
„Hij erkent dus, dat hij zich tijdons den moord
nog in het buis bevondbij weet alzoo niet, dat
het tydstip van den moord door bet van de tafel
gevalleu uurwerk nauwkeurig bekend ia", fluisterde
de inspecteur Rider toe.
„Wacht met uw ovorwegingen liever tot het ver
boor is afgeloopon," notwoordde de detective op
deu zelfden toon.
„Waarom is u den jongst verloopen nacht zoo
Do eer, aan dit begrip een krachtlgen stoot
te hebben gegeven, komt toe aan Gent en
het zoogenaamde Gentsche stelstel kan dan
ook tot voorbeeld strekken.
Door den Gemeenteraad van Gent werd
in 1898 een commissie van 22 leden benoemd
tot onderzoek der werklozenfondsen, een
commissie waarin wel alle richtingen waren
vertegenwoordigd en evenzeer werkgevers als
werknemers zitting hadden. De 19 October
1898 werd door den Raad van Gent besloten,
aanvankelijk een proef voor drie jaar te nemen,
doch reeds in 1904 bl ek de uitslag zóo be
vredigend dat bet fonds definitief werd ge
organiseerd. In 'tkort komt het stelsel hierop
neer, dat, naar gel:>ng van de opofferingen
welke de leden zicbzelven getroosten, de Ge
meente steun verleent en aal. toeslag op de
bydrago der vakvereonigiogen voor den zelf
den werklooze wordt gegeven gedurende
hoogstens 60 dagen per jaar. Ook daar z»jn
dus de vakvereenigmgen de bemiddelaar
sters.
Het Gentsche stolsel kan intusschen hier
te lande niet worden overgenomen omdat
de Gemeentewet verbiedt een commissie van
niet}Randsleden te hebben als bulieerdster
vanoen Gemeente-fonds.
Men moest dus bier te lande een andereu
weg inslaan en die is. 't eerst gevolgd door
Utrecht en Amsterdam.
De Raad van Utrecht nam 25 October 1906
een verordening aan, waarvan art. 1 luidt:
Aan vakvereenigingen, welke uitkeeririgen,
verstrekken aan werkloozen, kan van Ge
meentewege een bydrnge worden verleend,
mits: de Statuten worden overgelegd, er een
aparte kas zy, die kas minstens 6 maanden
in werking z|j, slechts wordt uitgekeerd by
onvrijwillige werkloosheid (dus niet by
ziekte of invaliditeit) en er voldoende toe
zicht zy op bestaan, oorzaak en duur dei-
werkloosheid.
De bijslag is nimmer hooger dan 100%
van de vereenigings-uitkeering, bedraagt ni«t
meer dan f0.50 per dag en per wemooze
ten hoogste gedurende 60 dagen per kalen
derjaar en wordt slechts verleend aan hen
die ten minste éen jaar ing< zeteno zyn.
De regeling te Amsterdam is in hoofdzaak
de zelfde.
Welk vau doze reglementen do voorkeur
verdient, wilde spr. in 't midden latun de
keuze is aan de vroede mannon en wat dezen
kiezen, is voorde werkloozen zei vou van geen
beteekenis, want het groote verschil zit in het
beheer, dat te Utrecht wordt gevoerd door
B. en W. met een commissie van bystand
en te Amsterdam door een afzonderlijk Be
stuur van vijf leden.
De Nederlandsche Regeering heeft thans
plotseling op rein gegaan 7" vroeg do officier verder.
„Ik zeide u reede, dat «eer gewichtige taken mij
riepen; ik was op weg naar een triend."
„Maar u noemde bet doel tan uw nachtelijk be
zoek niet!"
„Het was een zaak tan tuiter particulier belang,
welke volstrekt niets met dit treurige geval beeft
uit te staan."
„Dit mag waar zijn," hernam de officier, „maar
dan kunt u ons ten minsteden naam van uw vriend
Hicks aarzelde een oogenblikdaarop antwoordde
h\): „John Elliot".
By bet noemen van dezen naam verrauddu dn beer
Dwight een buiteagewonon nnr hi. Indien hij nog
twijfel bad gekoesterd of de verloofde zijner dochter
wel alles wist, dan w*n die thans geheel en al ver
dwenen; hij twjjfolde geen oogenblik, dat David
inderdaad naar Elliot had willen reizen on dat hij
tbans niet» verder zoggon, niets verraden wilde om
hem voor schande te bewaren. „Tor wille van mijn
dochter begeeft hij zichxnlven liever in govaar; hij
is een edel karakter, wiens vriendschap ik onwaard
ben", mompelde hij sehier onboorbaar.
„U weigert dus, ons een eenvoudige, eerlUke op
heldering van uw gedrag te geveu7" vorvolgde de
officier. „Ik moet or u opmerkzaam op maken, dat
uw eigenbelang het dringend oischl, dat u uiots voor
ons verbergt."
„Ik mag u geon verdere ophelderingen geven,
want het doel van mijn reis betreft een derden per
soon, wiens geheim ik moet eerbiedigen."
„(lood, dan tullen wij den heer Elliot over uw
zaken mot hem moeten hooren", antwoordde de
officier.
Hioka beet aich op do lippen en de makelaar
verbleekte; de laaUte gevoelde, dat bet dreigend
principieel erkend, d.it het streven om te voor-
zion tegen de geldelijke gevolgen van onvrij
willige werkloosheid steun verdient van
Staatswege en dan ook 9 Augustus l'OOOO
op de Begrooting gebracht. De beide Mi
nisters, die het onderwerp onderteekenden,
zeggon var. oordeel te zyn, dat de zaak het
best wordt gesteund door tie halve bijdrage
bij te passen.
Om echter aanspraak te kunnen mAken op
Rijks-subsidie moeten de vakvereenigingen,
gesteund door de Gemeente, het particulier
initiatief doen spreken.
En om Rjjks-subsidie te kUDnon verkrijgen,
moeten do volgende punten in 'toog worden
gehouden
het duel dor vereeniglng z\j het gevolg van
den wil om te lenigen hot leed van beo die
door gebrek aan werk de gelegenheid missen
om te arbeiden (dus niotziekte, invalid.teit,
onwil of staking)
er mag niet zijn eonig karakter vanartn-
bedeeling
de bijdrage dot Gemeente mag den prikkel
lot arbeiden niet doen verslappen
steun wordo slechts verleend aan hen, die
oonigen tyd in de Gemeente wonen (ter voor
koming van vestiging uit andere pliatsen);
de sumonwerking met sommige vereeni
gingen mug niet worden afgewezen op grond
van politieke of kerkelijke overtuiging en nïet-
goongatdseerden moeten worden toegelaten.
Voor dit jaar is slechts ftXHlO op de Be-
grontiug gebracht, doch van het grootste
belang is dit voorstel omdat het den leden
der Volksvertegenwoordiging de vraag voor
legt of de Staat al dan niet moet meewerken.
Voor de vakvereeniging is 'tdus zaak, de
banden uit de mouwen te steken.
En hiorop hebben zy acht te geven
dat zij rechtspersoonlijkheid aanvragen,
zoo zij die nog niet bezitten
dat zjj een afzonderlijke werkloozen-
kua vormen, waarvan alle leden der
vereeniging lid moeten zyn en waartoe
dienen toegelaten de niut-georganiseer-
den
dat allen, gedreven door welbegrepen
solidurit et, zien alsnog wenden tot den
Gemeenteraad met het verzoek, alsnog
op de Blgrootiog te brengen «en sub
sidie opdat het fonds zóo groot kao
worden, dat hut in aanmerking kome
voor Rijks-subsidie.
De heer G o r r i t s e n wilde niets toe
voegen aan deze heldere inleiding en ver
leende liet woord aan de afgevaardigden der
vakvereenigingen om hun bezwaren mee te
deelen of uadore vragen te doen.
De heer Van W ij land (Bestuurders-
bond) verklaarde, dat zyn partijgenooien
„Daaraan hadt u zeker ni«t gnitaobt, toen u don
naam van uw vrieud noemde 7", vroeg de officier
eenigizine spotachtig.
De jonge man had een korielig antwoord op de
lippen, maar bfi wiat sioh te bedwingen en «weeg.
Do officier ondervroeg Hielt» nog op verschillende
menierun om te «ion, of er nog niet «en of ander
omtrent syn nachtelijke roia uit hein to krijgen waa
maar doze volhardde by «ijn eenmaal aangenomen
aohterhoudendbeid, en allo pogingen om hem aan hel
«preken te krijgen, lodon «ohiplireuk.
Rider beschouwde de homing vau den beaehul-
dige senior al» gelijkstaande met zelfmoord en spra*
zyn oordeel tegenover dun makelaar uil.
Dwight tuohie alleen iu antwoord daarop, en allee
aan hein duidde een hevige ontroering eaubij witi,
dat zyn dochter met haar.gehoele hart aan Hioka
hing, dat hel lot van du buide jongelieden iunig
Hamen hing, en hij huivervle bij de gedachte aan net
groote gevaar, dat boven Davids hoofd aweefde.
Het verhoor wa« afgelonpen eu de otfioier beval
than* don beeobuldigde te visiteeren.
Op dat bevel kleurde de toorn David'e man
nelijk schoon gelaat vuurrood, en bi) riep opgewonden
uit: „Wilt U mij d-< «ciiaudo aantoon aU een ge-
mennen dief behauduld te worden 7"
„De Jmuiie wt'81 van geen persouo ijke overwe
gingen."
„Ooed I Voer dan de grap tof bet einde door I"
klonk bet met een van toorn trillende item uit
David's mond.
(Wordt vervolgd).
