Donderdag 12
Maart 1908.
No 7478.
57e Jaargang,
KOSTELOOS.
Feuilleton.
DAGMAR.
Stadsnieuws.
FIRMA A. H. VAN CUEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.—
franco per post 1.45. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosleloos. Legale, oflicieële— en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 45 regels 1.25 elke regel meer /'0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
Telephoon 19.
jic zich met 1 APRIL
Mwenscht te doen in-
Tv schrijven als abonné,
ontvangt de tot dien datum
verschijnende nummers
Bestrijding van den woeker.
(INGEZONDEN.)
Niet lang geleden is door het Kamerlid dr.
Bos, oen der oprichters van de «Nationale
vereeniging tot bestrijding van den woeker",
in een dor organen van ae dagbladpers een
uitnemende uiteenzetting gegeven van het
streven dier vereeniging en den nadruk ge
legd op den omvang en den ernst van het
kwaad, tot welks besn ijding deze vereenigiog
zich heeft aangegord.
Het is ons voornemen niet, in die be
schouwingen terug te treden. Maar wij hebben
er aanleiding in gevonden om, afgescheiden
van dit betoog, eenige opmerkingen in het
midden te brengen, ten einde de overtuiging
te versterken, dat het iuderdaad mogelijk is,
met hoop op gunstigen uitslag dit euvel te
bekampen.
Het bezwaar,, dat men steeds hoort opperen
door degenen die van het vraagstuk geen of
slechts oppervlakkige studie hebben gemaakt,
richt zich hootdzakelijk tegen het denkbeeld
van een wettelijke bestrijding van den
woeker en komt hierop neer, dat het on
mogelijk is, aan te geven wat ondei dit
begrip valt te verstaan. Men wijst dan ge
meenlijk op het fiasco, door de oude woeker-
wetgeving gemaakt, waarin bepaald werd,
welke reute als maximum raag worden ge
vorderd bij het ter leen verstrekken van
gelden.
In de eerste plaats zij nu opgemerkt, dat
er behalve wettelijke, maatregelen tegen den
woeker, nog andere middelen ter bestrijding
zijn, waarvan do doel treffendheid ieder in
het oog moet springen.
W -nneer degenen, die thans, doordat de
bestaaude credietiustellingen in hun behoeften
niet voorzien, genoodzaakt zijn hun toevlucht
tot woekeraars te nemen, in de gelegenheid
worden gesteld zich te wenden tot instellingen
uitsluitend opgericht in hun belang, spreekt
bet vanzelf, dat de woekeraars minder te doen
zullen krijgen.
Oprichting van zoodanige instellingen is
dus in de eerste plaats gewenscht.
5.)
Wie en wat was die baron, die zijn ontslag uit
den d'eaat had geuomen en hel zich oogenschyulyk
tot een eer rekende, voor hooggeplaatste personen
tegen betaling paarden af te richten, en wat wilde
hjj toch van haar Wist by dan niet wie en wat
zij was Waar haalde h\j den moed vandaan, om
met te zeggen de onbeschaamdheid, zijn blikken tot
haar op te hefieD, als ware hy inaatsohappelyk haar
gelijke
Zij nam zich voor, zich ook niet meer om. hem
te joekommeren, hem geheel en al als lucht te be
schouwen, maar zyn tegenwoordigheid hinderde haar
zoo, dat zjj ten slotte ophield met rijden, zoodat zij
hem niet meer behoefde te zien. Zij had dadelijk
aan hem moeteu denken, toen zij de annonce las.
Zou hjj er misschien van gehoord hebben, dat men
den graaf den raad gaf, zjjn dochters nog eei)9 rij-
onderricht te laten geven En had hjj nu die adver
tentie geplaatst om, wanneer het toeval hem guustig
was, zoo naar Qründingen te kunnen komen? Zou
bij do brutaliteit zoo ver drjjveu, baar ouder dit
voorwendsel toch weer te naderen, ofschoon zjj hem
toch duidelijk genoeg had te verstaan gegeven, geen
peraoonljjke keunisinaking te wenschen
Dat zou meer dan sterk zjjn. In 't eerste oogen-
blik dacht zjj er aan, haar ouders af te raden, dezen
baron, of nat hii ciin mocht, uit te noodicren: want
Maar tevens is het een feit, dat Yelen
heizij uit onbekendheid met het bestaan van
zoodanige instellingen want hier endaar,
zij 't nog op te weinig plaatsen, zijn zij er
reeds hetzij uit onbekendheid met de
groote gevaren die hen bedreigen indien zij
de voorkeur geven aan inrichtingen, die
misbruik makeu van den geldnood waarin
zij verkeeren, toch in de handen van woeke
raars zullen blijven vallen wanneer niet zorg
wordt gedragen voor doeitreifende voorlich
ting van het publiek.
En zoo blijkt dus een tweede afdoend
middel ter bestrijding vau deze maatschap
pelijke kwaal gelegen in het verbreiden van
kennis omtrent den waren aard dier pand
jeshuizen, voorschotbanken, enz, <lie vooral
in de groote centra van bevolking zoo tal
rijk zijn. Het publiek moet leeren, voorzich
tig te zijn en zich niet te laten misleiden
door de schoonschijnende advertentiën waarin
geld op gemakkelijke voorwaarden met of
zonder borgen, wordt aangeboden.
De arbeiders ea de kleine luiden moeten
doordrongen wordeo van de schromelijke ge
volgen welke het gebruik maken van par
ticuliere pandjesbuizen maar al te vaak met
zich sleepthet moet een schande worden,
zich naar zulk een inrichting te begeven
liever dan gebruik te maken van de diensten
der gemeentelijke Bank van leeuing, wan
neer men in nood verkeert.
De volksovertuiging moet zich kauten
tegen het ongehinderd, ongeregeld voortbe
staan van die woekerh uizen, die ontucht en
misdrijf in de hand werken, het kind op
voeden tot een leven vau leugen eu bedrog
en de beste sappen zuigen uit hef merg der
natie.
Gaat men nu na, wat op dit gebied tot
dusver in Nederlaud is verricht, dau inoet
bet antwoord zeer onbevredigend luiden.
Hier ligt een groot terrein braak, een ter
rein, waarvan zelts de omvang, oudanks
enkele prijzenswaardige onderzoekingen, als
van de bekende «Nuts"-coramissie, nog in
geene deele volledig bekend is.
De Nationale vereeniging tot bestrijding
van den woeker is bezig, dat terrein te ver
kennen, zij koestert de hoop, eerlang den
stoot te kunnen geven tot de oprichting van
waarlijk goede credietinstellingeueen com
missie houdt zich met de voorbereiding daar
van sinds enkele raaauden ^ezigzij tracht
te komen tot vaststelling van een «zwarte"
en van een «witte lijst" der bestaande cre-
dietstellingen. Maar reeds thans bleek deze
taak zóo omvangrijk, dat de commissie,
welke dit werk ter hand zou nemen, beslo
ten heeft, zich voorloopig alleen tot Den
Haag te bepalen. Tot Den Haag alleenEn
wanneer hij ds zelfde was van de manege, dan zou
hij uit het feit, dat hy naar Qründingen geroepen
werd, allicht de conclusie kunnen trekken, dat zij
haar bonding tegen hem betreurde en zich zij u hof
makerijen zou laten welgevallen.
Dat zy wist wie hy was, kon voor hem niet twij
felachtig wezen, waut zeker had de ritmeester den
baron wel meegedeeld, dat zij naar hem gei'uformeerd
had. Dat zij dat gedaan bad, ergerde haar buiten
gewoon, want daaruit zou hij toch de conclusie
kuunen trekkeu, dat zij aich voor hem interesseerde.
Zij wilde haar ouders vragen laat hem niet komen.
Iemand van adel, die eenerzijds zich wil laceu bji1
talen, maar van den anderen kant als gast beschouw!
wi1 worden, is een onding en de verhouding, die
daaruit ontstaat, zal voor heide psrtyeu pijnlijk zijn.
Maar later dacht zy er audera over.
Juist wanneer een aanbieding van haar vader
uitbleef, waarop de baron daarvan was zij zeker
rekende, dau zou hij daaruit kuuneo coucludee-
ren, dat zij z'yu nabijheid vreesde, dat zy ertoe had
aangezet, dat bij niet zou komen, misschien uit
angst om haar hart toch aau hem te verliezeu. Dio
gedachte stemde haar by na vroolijk, maar wekte
ook haar trots Op. Dreef hij de brutaliteit werke
lijk züo ver, dat hij haar ouder dilt voorwendsel
naderde, had hy werkelijk den moed toch haar gunst
to willen verwerven, dan zou zy bem bewijzen, dat
zij niet bang voor hem was, dat zyn al of niet komen
haar volkomen onverschillig was. Zij was en bleef
wie zy was de schoone eu trolsche graviu Dagmar I
En zij zou den afstand tusschen hen beiden wel
weten te bewaren. Een rijle<Taar kon voor haar
Diet gevaarlijk worden, zelfs wanneer bij cavalerie-
otficier was geweest. Daarover zou zy hein van den
beginne af niet in twijfel laten.
En zooals zü eerst bang was geweest, dat de baron
dat, terwijl toch te Amsterdam en te Rot
terdam, om slechts deze twee plaatsen*te
noemen, zeker niet minder credietgelegeu-
heden zullen zijn die mat een zwarte kool
dienen goteekend te worden. Maar wil men
komen tot een alle Gemeenten van ons land
omvattend onderzoek, dan zal het vóór alles
noodig zijn, dat het aantal leden der Natio
nale vereeniging tot bestrijding van woeker
vertienvoudige, opdat in alle streken vau ons
land de krachten aanwezig mogen zijn die
zich met dit waarlijk niet gemakkelijke werk
willen belasten.
Wat overigens het wekken der volksover
tuiging betreft, in dit opzicht valt reeds
eenige vooruitgang te constateeren sinds den
korten tijd dat hier ter iande de georgani
seerde woekerbestrijding gevoerd wordt. De
Pers, dat machtig wapen der publieke opiuie,
zweeg tot voor weinig jaren over dit euvel.
Thans bevatten onze bladen herhaaldelijk
berichten, artikelen over het vraagstuk, dank
zij vooral de rustelooze activiteit, door de
reeds herhaaldelijk genoemde vereeniging
ontwikkeld, die zelf, door het uitgeven van
een propagandablad, voortdurend de aandacht
voor de zaak levendig houdt.
Eu dat ook iu Regeringskringen haar
streven m«'t sympathie gevolgd wordt, bewijst
wel het feit, dat de vereeninging van het
Departement van Buitenlandsche Zaken een
op haar verzoek door tasscheukurast van het
Departement van Btnnenlandsche Zaken bij
eengebrachte omvangrijke verzameling van
de woekerwetgeving der verschillendelanden
mocht ontvangen.
En zoo zijn wij dan thans ongemerkt weder
gekomen tot het vraagstuk vau de wetgeving
tegen den woeker. Dat deze gewenscht is, ook
voor ons land, zal wel door weinigen worden
ontkend. Zoolang immers niet ieder door-
droDgen is van de noodzakelijkheid zich, in
dien hij geld noolig heeft, alleen te wenden
tot betrouwbare credietinstellingen zoolang
niet ieder in staat is, liet kaf van het Ivoren
te scheiden; zoolang niet ieder terecht kan
bij een goede credietgelegenheidzoolang
derhalve woekeraars nog in de gelegenheid
zijn slachtoffers te maken, is het plicht van
den wetgever, in het belaug van ons volk
ervoor te waken, dat er zoo weinig mogelijk
slachtoffers vallen en dat de woekerpractyken
binnen z> keregrenzen teruggedrongen wordeu
opdat de ellende, door den woeker veroorzaakt,
althans iets geringer zij.
Het is dus alleen de vraag--en dit wordt
door de tegenstanders der woekerwetgeving
in twijfel getrokken oi zulk een wetgeving
mogelijk is.
Welnu daarop wordt het meest welsprekend
antwoord gegeven dour de zeldzaum vnll-'.lio'fl
eu de steller der annonce de zeilde pt r oon waieu,
evenzeer hoopte en wenschte zij dut thans.
Het lachte haar toe, den strijd niet hem aau te
bindeu waarin zij de overwinning zou behalen.
„Wat deuk jy ervau, Dagmar?" vroeg de graaf
nog eeus.
„Ik vind, dat de zaak zoo'u haast niet heeft," gaf
zij uiterlijk onverschillig ten antwoord, „maar wan
neer u vandaag al scurijven wilt, waarom niet
Misschien is het toch wel goed als ik óok oog wat
les neem. Schaden kau het in geen geval. Eu of de
leernar nu cuvalerie-officier en baron is, komt er
tocb cigeulyk weinig op aan hij is en blijft ouze
leeraar."
En hoe hartelijker de anderen wenschteu, dat hy
ook nog wat anders zou zijn, des te eer vielen zij
Dagmar bij. En zoo BChreof de graaf nog den zelfden
avond op de annonce en daar de landraad, ondanks
zijn belofte, toch uiet weer scheeu te komen „aan
wippen", ging men vroeg slapeu.
Het was toch wel heel vervelend op het slot
Qründingen.
Het leok wel alsof de baron niet genoeg kou
kyken naar het prapbtige spin hengsten, dat de
graaf met het rijtuig naar het staiïon had gezonden
oin zijn gast af te halen. Nog altijd stond hy onder
zoekend en monsterend te kyken.
Frederik, de koetsier, was het gewend, dat men
zijn paarden prees en dat zij, die er het minste
verstaud vau hadden, het spoedigst met hun lof-
tuigingen klaar wareu. Maar deze vreemdeling zeide
uietsgean blik zelfs verried, dat de paarden hem
bevielen. De prachtigo dieren stonden onbeweeglijk,
behalve, dat zij van tyd tot tyd de halzen rokteu
en het verlangeu te kenneu gaveu, iu snellen draf
weg te rennen wanneer de wil van den koetsier
en uitvoerige verzameling van buitenlandsche
wetgeving, welke thans bij de Nationale ver
eeniging tot bestrijding van den woeker in
studie is. En wanneer men daarbij let op
den zeer recenten datum van verscheidene
dier wetten, dan valt daaruit reeds af te
leiden dat de bewering, als zou de woeker
wetgeving iets zijn, dat tot de oude doos
behoort en volledig fiasco heeft gemaakt,
eenvoudig uit de lucht gegrepen is.
Wij hopen later uitvoeriger op dit belang
rijke ouderwerp terug te komen en willen
thans slechts degenen die beweren, dat het
begrip «woeker" niet valt te omschrijven,
antwoorden, dat het in tal v,an bnitenland-
sche wetgevingen met groote juistheid om
schreven is ongeveer ia dezen .'eest, dat als
zoodanig valt aan te merkenliet misbruik
maken van den nood, de onwetendheid of de
lichtzinnigheid van een ander om vau hem
een voordeel te bedingen dat, iu verband
met da in normale gevallen bij dergelijke
overeenkomsten geldende gewoonten, oneven
redig hoog is tegenover hetgeen hij vanzjn
schitldeischer ontvangt.
Bij een dergelijke omschrijving heeft men
niet meer te maken met het stellen van een
voor alle tijden en gevallen geldenden maxi
mum-rentevoet, gelijk in de vroegere woe
kerwetgeving geschiedde.
En dat het bedrijf der pandjeshuishouders
en houders van voorschotgelegenheden in
algemeen niet aan reglementeering zou zijl
te onderwerpen, wie zal het willen beweren
Doch laat ons niet voorttiiloopen op di
resultaten van «in studie door de N itionah
vereeniging tut bestrijding van den wuekei
ondernomen en ons bepalen tot het uitspre
ken van de hoop, dat zeer velen zich gedron
gen zullen gevoelen, zich bij die vereepiginj
aan te sluiten (Ie Secretaris is de heer J. M
Maury, Grootüertoginnelaan. 121, Den Haag
en dat bet streven der vereeniging moge bt
kroond worden met den uitslag; dat het be
drijf der woekeraars een gevoeligen ktmut
krijgt en door een krach'ine wnnkerwetge
ving aan ergerlijke misbruiken paal eu per
wordt gesteld.
Naar aanleiding van de erttiek, welke h»
in October 1906 aan den voriuen Miuistt
van Landbouw, Nijverheid en Handel, dut
de loodwit-comraissie uitgebrachte voorloopi
rapport heeft uitgelokt, is door de commissi
een tweede rapport samengesteld, waari
eenige aanvankelijk verkregen resultaten va
haar arbeid worden medegedeeld en overigi-i
aan de bedoelde criliek voor zooveel noodi
hen niei had tegen gehou leu.
Een kruier was bezig de koffers van den bart
in ontvangst te nenteu, ot liever gezegd een waken
oog te laten gaan over het uitladen, en Frederi
zal nog steeds onbeweeglijk op deu bek en ru
den scuerpen blik, bem eigeD, bad hij (iadeli
gezien, dat deze heer zich niet alleen als kenn
uitgaf, maar het inderdaad ook was.
Plotseling bemerkte bij, dat de blikken van d<
vreemdeling op bent rustteu. Paarden, rijtuig
koetsier zijn i5en en aanueer de koetsier onberi
pelyk is, is dat gewoonlijk ook met de paarden b
geval. Dat wist Frederik wel en daarom ook w
hy stokstyf, onbeweeglijk blijven zitteu, zyu oogi
recht vooruit ntsscheu de boofden der paardeu,
hij had niet eenmaal een poging gewaagd om
zien weinet) indruk het geheel op den baron niaaki
Eu nu keek deze mar hem
Ni U bewoog Han nem. De zweep rustte oubewee
lijk in de linkerhand, de nebterhand was n
steeds aan den hoed en alleen een roode kleur
zijn waugeu, by de op hem rusteude blikken opt
komen, bewees dat er nog leven was in dit ooge
schynlijk steenen beeld. Eiudeljjk was ook i
ouderzoek afgeloopeu en de barou moest wel tevred
zyn; dat zag Frederik aau zijn gezicht. Maar o
nu nog zeide de vreemde geen woord van w ardeeri
eu dut vond by dun koeisicr den grootsten bijv
Een woord van lof had doen denken, dat de bar
niet in alle opzichten bet volmaakte verwacht bi
Nu, en wanneer de zeer, rijke graaf Von Gründiog
dat niet bad kunnen hebben, wie dan wel! Misschi
de landraad, wiens stal vroeger beroemd was gewei
maar waar nu de paarden stoudeu te luier n
do rijtuigen verschimmelden, sinds die verwenscl
automobielen
(Wordt vervolgd,