verklaarde zich bereid, evvi-ueele v«agen
om inlichtingen te beantwoorden.
Nu er een voorloopig comité is, is de
eerste stap de definitieve vorming van een
pluatselyke vereeniging, het samenstellen
van een bestuur eii van statuten, iiet aan
vragen vuii subsidiën bij Rijk, Provincie en
Gemeente.
Kan men de belangstelling der vrouwen
wekken en iul. meent uit hun tegen
woordigheid, dat dit ook hier het geval zal
z\jn dan is reeds zeer voel gewonnen.
Te Zaandam bezochten vier datues alle
gezinnen en hadden daardoor het resultaat
veel contribuanten te winnen of althans de
mens-.hen er toe te brengen, dat zij «lachten
over hetgeen hun werd meegedeeld. De
persoonlijke propaganda door de vrouw
vermag zoo heel veel omdat zij den man
zoo verre overtieft in overredingskracht.
Wal de contribuanten betreft, is het beter
honderd leden te werven van 10 cent «lan
tien van f 10U.
lui. h inpte, dat alloaanwezigeo het hunne
er toe mochten tiydragen om Ook bier een
flinke vereeniging tot stand te brengen en
in stand te houden tot welzijn van Amers
foort (applaus).
Dr. Sich reuder dankte den inleider
voor zijn boeiende, leerzame en zaakryke
rede.
Mej. Middelburg vroeg of er vei band
bestaat tusscben de hier bedoelde vereeni
ging eu de Vereenigiug tot oprichting en
exploitatie van volks-sanatoria in Nederland.
1) r. ScLreuder, Secretaris der plaat
selijke sub.-commissie van laatstgenoemde
vereeniging, antwoordde, dat deze arbeidt
voor het sanatorium te Hellendoor en geheel
afgescheiden is van de door dr. Van Gork om
besproken vereeniging.
Mej. Middelburg vi oeg of er geen
samenwerking tusscheo deze twee vereeni-
gingen mogelijk is.
Dr, Van Go r kom antwoordde, dat zij
wel het zelfde einddoel beoogen, doch finan
cieel concurrenten zijn. Hellendoorn ontviug
vroeger een f 16 000 aan contributiës, doch
thans zoowat een vierde minder om dat er
meer sympathie is voor plaatselijke ver-
eenigingeu. Hellendoorn moet het ook meer
hebben van groote giften, zooals kortelings
nog een legaat van f50 000. De Centrale
vereeniging, waarvoor spr. propageert, kan
beslaan van kleine contributies.
Mevrouw Sc h reuder vroeg wie als
verpleegster of bezoekster of enquêtrice ge
woonlijk optreedt.
Dr. VanGorkom antwoordde, dat ge
woon \jk een wijkzuster van sliet Groene
Kruis" aanvankelijk als zoodanig fungeert.
Raakt de vereeniging meer bekend en wurdt
dus moer haar hulp ingeroepen «lan wor Jt het
te druk en moet een aparte enquêtrice wor
den aangesteld. Amsterdam bijvoorbeeld
heeft thans tien enquêtrice; Den Haag heeft
éen enq uêteur en veertig helpsters, van welke
ver-cheidene verpleegster zijn. In leze amb
tenaren ligt de teraebt dêr vereeniging.
Do heer V r ij d a g vroeg als Bestuurslid
van oliel Groene Kruis" byzouderhedeu
omtrent den werkkring dezer onquêtrices in
het gezin.
Dr. Van Gorkum antwoorddestel,
dat een onvermogende Zich wendt tot bei
consullalie-bureiiu, waar arisen zitting hou
den en den patiënt voorloopig onderzoeken.
Deze wordt dan tegen den volgenden dag
terugbescheidende enquêtrice teekent dan
aan wat het nadere, meer grondige onder
zoek uitbrengt. Zij z.irgt vervolgens voor
het eigen bed of de ligstoel, zorgt voor melk,
eieren "f vleesch, leert den patiënt bet ge-
hoestzakdoekje en sputumilescbje, houdt iu
den aanvang dagelijks met hem een soort
college over tuberculose, kookt 's avonds
doekje en fleschje uit, zorgt dat hij slaapt
iu eigen kamertje met open raam, «lat er
geen kleed op uen vloer ligt of gordijnen
voor het raam hangen en dat alle audere
stofnesten uit de kamer worden en blijven
verwijderd beter eeu ongezellig dan een
ongezond vertrek eu neemt de tempera
tuur op.
Hat ill's kost vooral in den beginne ont-
z i lijk veel wrk. doch van lieverlede wordt
il«' arbeid minder inspannend omdat de pa
tiënten en hun gezin en hun kennisseu el
kaar onderrichten.
Te Amsterdam heeft iedere enquêteur 80
gezinnente Leiden, waar de afstanden
korter zijn, 200; 'Amersfoort metzyn24000
inwoners, zal een 250 tuberculosen hebben,
waarvan een 200 onvermogenden, die de
hulp en de voorlichting der vereeniging
behoeven. Te Amsterdam zyn 5500 patiënteD,
te 's-Gi-avenhage 1300.
Dr. Gronemau vroeg hoeveel geld per
patient en per jaar noodig is.
Dr. V a n Gorkum antwoordde, dat dit
zoer veel afhangt van hetgeen de philantro
pische vereenigingen ter plaatse doen. Zoo
zorgt Enschedé alleen vuor de verpleging,
ducb geeft geen cent uit voor versterkende
middelen, daar pen andere vereeniging dit
doet. Met leege handen kan men echter niet
aankomen.
De heer Vrijdag vroeg nog welke cate
gorie personen bet best kan opgeleid tot
enquêtrice.
Dr. Van G o r k o ni antwoordde, «lat ook
dit zeer uiteen loopt. Te Rotterdam is enquê
teur eeu onderwijzer wiens vrouw aan tuber
culose overleed.
De heer Beu nks deelde ten «Intiemer,
dai, jaren geleden, op eeu cursus in school
hygiene hem is gezegd, dat in d«'slijmvliezen
der neusholte van alle menschen tuberkel
bacillen worden gevonden en dus feitelijk alle
menschen tuberculeus zijn.
I)r. Van Gorkora kou niet zoo aan
stonds gelooven, dat dit zoo was gezegd. Het
is mogelijk, doch de neuzen van allo men
schen zijn tot dusver nog niet onderzocht op
tuberkelbacillen. Doch neem eens aan, dat
hier en «laar deze bacillen voorkomen in
neusboltsn dan is dus nog volstrekt niet
onrustbarend. Door seclies van lijken der
allerarmsten die aan andere ziekten waren
gestorven heeft men in veler hunner tuber-
culeuse haarden (kweekplantsen van tuber
kelbacillen) govonden, die echter in 93 van
de honderd gevallen volkomen genezen
waren; als gezegd stierven deze menschen
dan ook niet aan tuberculose, doch aan
andere ziekten. Van alle sterfgevallen is
slechts 12 a 13o/0 op rekening te stellen van
de tuberculose.
Met de gewone plichtplegingen werd
hierop omstreeks 10 uur de vergadering ge
sloten.
Staande de vergadering traden 26 leden
toe tot de vereeniging die, met hei voor-
J loopig comité, thans een 10-tal leden telt.
KENNISGEVING.
Kostelooze-Inenting.
BURGEMEESTER eu WETHOUDERS van
AMER8FOORT.
Gelet op artikel 18 der wet van 4 December 1872
(Staatsblad No. 1341;
breneen ter kennis van belanghebbenden, dat voor
eeu ieder de gelegenheid t t kostelooze inenting
wordt gegeven op den eersten <n tweeden
Maandag van de maanden JANUARI, APRIL,
JULI en OCTOBER, telkens des namiddags te drie
ure, in de daartoe bestemde lokaliteit van het voor
malig schoolgebouw wijk A, Roestraat no. 9.
Amersfoort, 9 Juni 1908.
Burgemeester eu Wethouders
van Amersfoort,
De Burgemeester,
WUIJTIER8.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Het kortschrift-Groote.
Te Amersfoort, zyo bakermat, werd gister
het tienjarig bestaan gevierd van het Ned.
alfabetisch »kortschi'ifi-»Groote". Omdat de
Bondsleden den dag meer feestelijk wilden
vieren, werd de Bondsvergadering door ka
pitein A. W. Groote gesloten kort nadat zij
geopend was en verdaagd tot 20 Juni te
Amsterdam; alleen bracht de kas-commissie
rapport uit, waaruit bleek dat bij een ont
vangst van f 100 er een saldo te goed is van
f66. Zij stelde voor het beheer van den Pen
ningmeester goed te keuren en dezen te de-
chargeeren. Ook werden twee voorstellen
even aangeroerd, liet eene om de stemmin
gen beter te regelen, het andere om eenige
artikelciu van liet Huishoudelijk reglement
te herzien. Uit het jaarverslag hleek, dat de
Bond thans telt 67 personeele leden en drie
aang sloten vnreenigingen met 56, 30 en
26 leden en dat in 1907 tweemaal examens
zijn gehouden waarbij in Mei slaagden 1 kan-
tuorsienograaf en 2 onderwijzers en in De
cember 12 onderwijzers en tien kantoorsteno-
graien met 130 en 150 lettergrepen per
minuut, 9 voor moderne talen met 160 en 2
met 120 lettergrepen per minuut en 1 re
porter me» 230 lettergrepen.
Toen de treinen, die nogal iu vertraging
bleken, zoowat allen hadden aangevoerd,
word de algemeene vergadering gesloten en
als feest vergadering door den heer J. C. G.
Grasé heropend. Deze herinnerde hoe in
Maart 1897 zijQ voormalige buurman de
beer Groote in O. K, voor de eerste maal
meer in 't publiek zijn kortschrift-stelsel
ontvouwde en hoe thans dit kortschrift veel
wordt beoefend, hoe men er toe was
gekomen, het tweede lustrum te herdenken
te Amersfoort en hoe Handel en Nijverheid,
Vremdeliugeuverkeer en Onze Kring aan
stonds bereid waren mee te werken om den
gedenkdag feestelijk ie kunnen vieren.
Alsnu werd een wedstryd gehouden in het
in stenografisch schrift opnemen vsd een
rede gedurende drie minuten, uitgesproken
met een snelheid van 150, 200 en 250 let
tergrepen per minuut.
De verguld zilveren medaille van Handel
en Nijverheid" verwierf de heer N. A. Janseu,
Grooie-stenograaf bij de Kamers der ctaten
generaal, voor de afdeeling 250 lettergrepen
per mi .iuut, terwijl hem voor zijn zoer accu
raten arbeid ook een kunstvoorwerp (reis-
necessaire) kon worden toegekend door den
Bond.
De prijs voor 200 lettergrepen, een zilveren
medaille van vreemdelingenverkeer, verwierf
de heer W. van der Ent, te Arasterdam.
Mej. W. Bosboom, uil Amsterdam, be
haalde de zilveren melaille van O. Kals
eersten prjjs uitgeloofd voor 150 lettergrepen
de heer P. J Prins, uit Amsterdam, wonden;
tweeden prijs, een kunstvoorwerp, beschik
baar gesteld door den Bond.
Eer de jury, beslaande uit de heeren De
Neef, Droes, Grasé, Fredoriks en Tor Maat,
met haar taak gereed was, was liet inmiddels
reeds ruim half twee geworden.
Om kwart voor drieën opende de heer S.
J. van Duinen de middagvergadering en zeide
gaarne te hebben aanvaard (iet verzoek de
leiding op zich te uemen als Voorzitter van
Handel on Nijverheid", de oerste vereeniging
die op haar handelscursus tienografie-Groote
heeft doen onderwjjzen aan een dozijn leer
lingen van 14 jaar tot den middelbaren
leeftijd en gaf vervolgens het woord aan
prof. d r. Hendrik de Vries, uit
Amsterdam, onder-voorzitter van den Bond.
Deze herinnerde hoe omstreeks elf jaar
geleden de heer Groote inededeeling deed
van het door hem uitgedacht kortschrift, een
Nederlandsch alfabetisch kortschrift
dat, juist omdat het Nederlandsch was, door
de lundgenooten, die alles wat uit den vreemde
komt mooi en goed vinden, vrijwel met een
„niet veel zaaks" werd ontvangen. Ik weet
niet welke illusie L' destijds bezielde, ver
volgde spr. ongeveer, zich daarbij meer tot
den heer Groote wendend, of ge optimist
genoeg waart, te gelooven dat de boodschap,
die ge bracht, zou worden aanvaard als een
blyde boodschap. Ik vertrouw van niet
want ook toen liadt ge reeds levenswijsheid
genoeg om niet te weten, dat do Hollander
niet gemakkelijk iets nieuws aanvaardt. Wie,
liefst financieel, by andere stelsels, uit vreemde
talen voor de onzé/ zoowat pasklaar ge
maakt, betrokken waren, hebben U zooveel
mogelijk tegengewerktdoch ge hebt volhard.
Achteraf bezien, is de bejegening, U aange
daan, iu de hoogste mate vleiend geweest;
als het niet al te zeer paradoxaal zou klinken,
zou ik zeggen; die tegenwerking was voor
U even vleiend als onaangenaam.
Want hadt ge slecht werk geleverd, dan
had men zich niet zóó ingespannen om het
at te breken en het verdacht te maken
doch men voelde, dat het goed, zeer goed
werk was en trachtte hel jonge wicht te
smoren eer het zich kon ontwikkelen. De
haast waarmee dit geschiedde, excuseert de
wapens, die men hanteerde.
Thans weten we, dat het doel nietjs
bereikt en als we den toestand van vóór
tien jaar vergelijken bij nu, dan zien we,
dat toen enkelen belang stelden in uw
stelsel, waarmee thans honderden vertrouwd
zijn. Thans zien we, dat velen 200 tot 250
lettergrepen per minuut opnemen. Thans
is een vertrouwen op de toekomst vju uw
kortschrift niet meer van noode; de toe
komst is reeds heden geworden. Zelfs zeer
snelle sprekers hebben dikwyls hun be
wondering uitgesproken over de zeer juiste
stenogrammental van personen beoefenen
en propageeren uw stelsel; drie sterke ver-
V6reenigingen dragen uw naam en zelfs in
de Staten-generaal heeft uw stelsel intrede
gedaan. Er is dus voor U alle reden tot
tevredenheid en dankbaarheid. Het Neder
landsch alfabetisch kortschrift zal niet meer
van de aarde verdwynen en de naam A.
W. Groote is niet meer te schakelen uit
de ontwikkelingsgeschiedenis der stenografie.
Dit moet U groote voldoening geven voor
de ondervonden tegenwerking.
Moge het kortschrift-Groote groeien en
bloeien en moge deze „stenografie voor
iedereen" nog vóór het derde lustrum zyn
ingevoerd als verplicht leervak op de open
bare school (langdurig applaus).
De heer Grasé zeide hierna ongeveer;
Waarde vriend Groote, een enkele zin uit
de rede van prof. De Vries zou ik willen
fteleveeren. Gij zijt de man geweest, die ons,
Nederlanders, bracht het Nederlandsch
kortschrift. Door byzondere omstandigheden,
als uw buurman, hier in de Bergstraat, heb
ik er al zeer spoedig mee kennis gemaakt
en gezien, dat het degelijk bruikbaar was
en het is my gegaan als zoo velen, die het
thans bewonderen.
Toen het ruchtbaar werd, dat de Bonds
vergadering te Amersfoort zou worden
gehouden, wildon we uiting geven aan onze
erkentelijkheid. Niet steeds is ondank
's werelds loon. Dat toont U de krachtige
samenwerking van H.mdel eu Nijverheid,
▼reemdeliujenverkeer eu O.K. met den
stenografenbond-Groote, die van deze ver
gadering wilde maken een feestelijke bij
komst.
In uw tijdschrift komt ge wel in contact
met de beoefenaars van uw stelsel, doch dit
is nog niet de echt persoonlijke bind en
daarom hebben de Groote-stenografen besloten
U aan te bieden een schrijftafel. Gij zyt
gewend, alles van twee kanten te bezien.
Bezie thans ook deze afbeeldingen en doe een
keuze, of 't een, bureau-ministre dan wel
een cylinder bureau zai zyn on dee die keuze
met uw echtgenoote, die U zoo trouw heeft
bijgestaan is uw strijd en die wij daarvoor
zoo zeer erkentelijk zijn. Moogtgy nog jaren
lang, ondanks uw soms zeer drukken werk
kring, met uw bewonderenswaardige energie
aan die tafel kunnen arbeiden (langdurig
applaus).
De heer Van Duinen zeidoAls ik in
opdracht van de plaaiselyke vereenigingen,
die gaaruo meewerkten tot deze herinnoring9-
I dag, U óok geluk zou gaan wonschen, zou
ik slechts in herhalingen treden hetgeen nut
het o.ig op het zeer veie, dat nog te iaën
is, ver keent zou zijn.
Dit is een dag van rijke, rijpe vruch'en,
welke ihans geiogst worden vu.. het stekje,
een tienial jaren geleden door U hier gep .mi
en thans reeds ontwikkeld lot een rijk vrueht-
dragenden boom. ik wensch van ganscher
harte, dat U dien rooogt zien opgroeien tot
een boom waaronder zich zeer velen kui oen
verzamelen en waarvan zy do vruchten kunnen
plukken, (hier door U gegeven (langdurig
ap'iluus). Ik stel thans voor over te gaat; tot
hei nemen der proeven die, naar ik ueb
vernomen, zeer zwaar zijn.
De eerste dezer proeven bestond uit het
stenografisch opnemen gedurende tien minu
ten (in de Kamer wordt slechts vyf minuien
gewerkt) met een snelheid van 250 letter
grepen per minuut (slechts weinigeo spreken
zóo snel) en het teruglezen daarvan. Vooral
don finer Drees, Kamer-stenograaf, die met
een snelheid van bij de 300 lettergrepen
teruglas on daarbij slechts ééns hakkelde
(het woordprotestanten) viel hierby een
hartelyk applaus teu deel.
Hierna werden twee Frauschc, een
Duitaehe eu Eugelsche gedicteerd haudelsbrief
gedurende vierminulen met een snelheid vun
100 lettergrepen per minuut en het steno
gram onmiddellijk overgebracht per schrijf
machine, waartoe de Remington typewriter
coupany vier machines beschikbaar had
gesteld. Aan mej. A. Vetter, uit Den Haag,
die o.a. het verslag der tweede V red es-co ofe-
roDtie verzorgde, werd voor haar bijzonder
vlug en bijna foutloos werk een zeer fraaie
inktkoker als aandenken geschonken.
Het was middelerwijl halt zes geworden.
De heer A. W. Groote wenschte nog
een kort woord te spreken. Zoo heel veel
van hetgeen in deze lien jaren is gebeurd
kwam hem voor den geest, doch als steno
graaf wilde hij toch ook in het spreken
kort zijn. Heel veel tegenstand heeft hij
ondervonden, maar toch ook veel medewer
king en deze toch weegt het zwaarst. Op
de eerste plaats dankt spr, daarvoor zijn
ou<L buurman den beer Grasé.
Een audere herinnering was hetgeen ge
beurde aan een der Hoogere Burgerscholen
met 5-jarigen cursus te Amsterdam waar spr.
in drie kwartier zijn geheele stelsel ontvouw
de. Prof. Hendrik de Vlies was toen leer-
aar aan die school, doch beoefenaar van een
ander stenografisch systeem. Spr. vreesde,
zoodra hy dit boorde, bet opnieuw ontbran
den van den systeem-strijd. En ziet; 8da
gen later ontviug bij van den tegenwooi'digen
onder-voorzitter van den Borid-Groote een
brief in Groote-achrif'.
Spr. bracht nog zijn hartelijke» dank aau
de kranige beoefenaarsters eu beoefenaars
van het stelselsommigen hunner hebben
reeds driemaal verslagen van openbare licha
men gemaakt met een snelheid van 250 let
tergrepen.
Spr. dankte ook de vereenigingen hier ter
plaatse, die aanstonds bereid waren, mee te
werken tot feestelijke herdenking van dit
tweede lustrum en vooral den Voorzitter
van „Handel en Nijverheid", die deze ver
gaderingen leidde. De heer Van Duinen
heeft gesproken van het nut van dit stelsel
vooi' den handel en de nijverheidwelnu,
spr. is meermalen gezegd door hen die een
stenograaf op hun kantoor hebben, dat zij
er niet meer buiten kunnen. Doch meer
nog is hetgeen prot. De Vries aanstipte
men moet dit zeer eenvoudig kortschrift
geven aan de jeugd.
De heer Van Duinen sloot hierop das
bijeenkomst met den wensch, dat dit stelsel
waarvan ook vele oningewyden de resultaten
nu hebben gezien, zal worden het stelsel
in Nederland.
Een 30 tal Bondsleden zat met de leden
van bet plaatselijk comité aan bij den ge*
meenschappelijken maaltijd, die gehouden
werd iu „Centraal".
De dag, voor velen van groot^in-spanning,
werd beslolen door een feestavond, mede in
.ie groote zaal der Sociëteit „Vereeniging"
waar ook de uitreiking der prijzen plaats
had.
Daarbij werd namens de familie Groote
eeu verguld zilveren medaille ter hand ge
steld aan deu heer Nico Blokker, theologisch
student te Leiden, en W. Drees, Kamer
stenograaf te 's-Gravenbage, uit erkentelijk
heid voor het zeer vele, dat zy hebben ge
daan voor het stelsel.
Tot troost en aansporing tot nog beter
oefening van hen, die geen prijs verwierven,
werd meegedeeld, dat door de lamilie Groote
een wisselbeker is beschikbaar gesteld. In de
Bondsvergadering van 20 Juni zal worden
meegedeeld hoe deze beker eigendom kan
worden.
Vervolgens weid, vooral door leden van
de Amsterdamscbe Grnotestenografci-ver-
eeniging „Steeds sneller", bijzonder verdien
stelijk opgevoerd een heel aardige klucht,
zong de heer Harmsen zeer fraai mooie Ne-
derlandsche liedereu en zeide de heer) ferm.
Abbas almede belangloos verzen van mo
derne dichters.
Een goed besluit van een zeer mooien dag.
