BIJVOEGSEL
Stadsnieuws.
behoorende bij de
Amersfoortsche Courant
van ZATERDAG 26 OCTOBER 1908.
__|j_t«»ra firma A. H. van CLFEFF.
Handelsonderwijs.
In Jet TOrig nummer van .DeMntdenstands-
bond het orgaan van den Ned. bond van
den handeldrijvende!» en industi ieelen mid
denstand, dat hier tor stede veel te weinig
wordt gelezen, kwam voor een goed geschre
ven verhaal van een handelsman van de jon
gere generatie wiens vader maar niet kon
begiypen. d-it hy de schrijver toen hij
nog m zyn leertijd was, altijd „met ziin neus
in de boeken" zat en het niet onder stoelen
en banken stak, dat van .dien professor"
nooit een fatsoenlijk koopman zou groeien.
Zóo oordeelde men vroeger. Als een jon
gen een beetje kon schrjjven en rekenen en
zoowat kon etaleeren, dan wist hy al genoeg.
Vakkenuis voor een handelsmanVerbeeld
je. Een algemeene ontwikkeling Ballast.
Er is een tijd geweest waarin een jongen,
die op school niet meekon, in den handel
word gedaan. Hij moest „toch iets worden".
En nóg zijn er, die den middenstander
handelsman of nijvere niet voor vol
aaazien; die, voorzoover ze kennis maakten
met of kennis namen van hetgeen op de
Middenstandscongressen werd besproken en
hoorden of lazen boe daar werd gesproken,
onwillekeurig een .dat had ik toch niet
gedacht" slaakten.
N6g gelooft men vooral hier te lande
dat men „in zaken "sr wel komen kan,
zelfs goed komen kan, zonder goed vakonder
wijs.
Wonderlijk is dat te meer omdat ons land
een wereldnaam beeft gehad door zijn handel,
heeft geleefd van zijn handel.
De ouderen zijn gewend aan den ouden
toestand van bepeiki handelsgebied, tevre
denheid met niet &l te groote verliezen (van
„winsten" is vrijwel geen oprake voor de
zulken), lastig vurneer waardoor niet zoo heel
licht een vreemde eend in de bijt kwam, en
wat dies meer zy.
Maar ook voor den handel zijn de tijden
veranderd en toch heeft hij zijn bakens niet
voldoende verzet
Door de nieuwe verkeersmiddelen is er
geen beperkt handelsgebied meer van zeer
ver moeten winkelier en nijvere hun goe
deren betrekken, zoo mogelijk zelfs direct
bet land van oorsprong.
Kon men vroeger volstaan met eeDS of
tweemaal per jaar zyn klanteu te bezoeken,
thans moet men er wel als de kippen bij
wezen om de legio vreemden eenden te
weren.
Wil men zaken doen zooals 't behoort,
dan moet ineu bij de scherpe concurrentie
al zeer bij de pinken zyn, al bijzonder goed
de allerbeste kanalen kennen, meedoen met
zijn tijd.
Doch daartoe behoort grondige vakkennis,
want hoe langer zoo meer wordt handel een
wetenschap.
Onze buren zijn ons ook in deze voor.
Duitschlaud dankt de groote ontwikkeling
van zyn handel en zijn industrie aan het
feit, dat men daar zoo goed en zoo
intijds heeft ingezien, dat de koopman
uitstekend vakonderwijs moest hebben eer
bij ging zaken doen.
Ook B.-.lgië is ons een halve eeuw vóór.
Ook daar is bet handelsonderwijs zeer ont
wikkeld en dit veelal in aansluiting aan het
Lager onderwijs. De Slaat subsidieert 1200
cursussen van wat wij noemen Herhalings-
ondei wys, waar les wordt gegeven in vakken
van den handel en die daarbij behooren.
Een 500 leeiluigeu volgen het Middelbaar
handelsondoi wys. Eu 2- en 3-jarige cursus
sen vaD Hooger handelsonderwijs worden
evenzeer goed bezocht.
Zeker, handelsonderwijs wordt hier te
lande óok gegeven, doch 't is niet zóo in 't
bereik van allen als in Duitschland en in
België. De openbare en de bijzondere han
delsscholen te Amsterdam, de weefschool te
Enschede, om geen andere thans te noemen,
kunnen niet zoo licht gevolgd door hen wier
ouders niet zóo gefortuneerd zijn als die
van het meerendeel der leerlingen van deze
scholen. f
Daarom mag hier de vraag gedaan o t
niet mogelijk is om plaatselijke bandelsscbo-
len te stichten evenais men scbolpu voor
vakonderwijs in 't leven nep voor jonBei,a
en meisjes, die niet direct behooren tot wat
men den middenstand noemt. De Ambachts
school voor de jongens, de Industrie-en Huis
houdschool voor de meisjes hebben hier be
wezen, dat ze te rechter tpd werden opga-
r"z'u 't geen zaak worden, ook eens te den
ken «an een vakschool voor jongelieden die
voor den handel zijn bestemd
Want hoe goed de opleiding, voor hen
bedoeld, ook is aan de handelsaf,feeling der
Herhalingsschool en aan de hoogste twee
klassen der Jongensschool, toch is zij niet
voldoende, is zy geen uitsluitend v a k-onder-
wüs.
En daaraan bestaal ook hier en in den
omtrek groote behoefte.
October 1908.
Een maand om niet te vergeten, deze
Wynmaaud van dit jaar met haar gewel
dige temperatuursverschillen en haar SI sten
als koudsten Octoberdag in zestig jaar.
In de «Zutph. Ct.» schryft H.:
«Men mag hier wel van ijzer en staal
wezen», is een volksuitdrukking, die in ons
zoo afwisselend klimaat nog al eens wordt
vernomen. Op Octuber is zulks ditmaal wel
van toepassing.
's Namiddags van de 2den was het 74 gr.
Fahr., van den 14den 64 gr., en de hoogste
temperatuur was den 22 sten niet meer dan
43 gr.een verschil dus bij den 2den van
zelfs een en dertig graden. De luchttem
peratuur daalde dau ook de beide laatste
nachten beneden het vriespunt, Woensdag
nacht drie graden, Donderd ignacht vjjf
graden.
Eu aan het «Vaderland» wordt geschreven
Hel is pas kort geleden, dat wij een be
schouwing konden wjjden aan het merk
waardige feit, dat de maand October ver
scheidene dageu achter elkaar warm zomer
weer bracht. Sedert 18 V9 zijn in deze maand
niet zulke hooge temperaturen voorgekomen,
als nu werden waargenomen. De hoogste
temperatuur, 24.8 C., werd in 1886 te Utracht
waargenomenslechts tweemaal werd deze
overtroffen eu wel den 2den October met
26.2 C. en den 3den met 26.0 C., te De
Bilt geregistreerd, Het is dus nog geen drie
weken geleden, dat het warmterecord voor
October geslagen werd en resds uu is het
zóo koud, dat de laagst waargenomen tem
peratuur, sedert 1849 te Utrecht voorgeko
men, overtroffen wordt. Te Utrecht word in
de jaren 1866 en 1880 in October oen mini
mum temperatuur van 2.1 C. geregistreerd,
maar in den nacht van 19 op 20 dezer daalde
te De Bilt de tomperatuui tot 2.7 C. onder
nul. Het is dus wol een der merkwaardig
ste leiten inde '.ueteorologische geschiedenis
van ons land, dat binnen zóo korten tijd de
beide records voor hoogste en laagste tem
peratuur geslagen werden.
Er is plotseling een periode van voor bet
jaargetijde stevige boude ingetredeo. Het
ergste is, dat wij hier niet te doen hebben
met gewone nachtvorsten. Onverwacht heeft
de vorst haar intrede gedaan in Oost-Europa,
zoodat van het vasteland allepn Frankrijk
en de Zuidelijke landen vorstvrij zyn. Daar
van West naar Oost een sterke afval in
temperatuur bestond, is het verklaarbaar
waarom het Westen van ons land zooveel
warmer was dan het Oosten.
De krachtige Oostelijke tot Zuid-Oostelijke
luchtstroom transporteert de koude uit Oost-
Europa naar bet Westen. De algemeene
weertoestand is juist de zelfde waarbij anders
in de maanden Januari of Februari de
strenge vorstperioden optreden, zoodat bet
te verwachten is, dat ook nu, al staan wij
pas aan het eerste begin van het koude
jaargetijde, een vorstperiode van eetiige
dagen I eerschen zal. Er is geen enkel kli
maat, waar ook op aarde, dat vrij blijft
van onverwachte abnormaliteiten, en al is
het eenigzins buitensporig, dat reeds in de
tweede helft van October de winter met
volle kracht invalt, toch moeten wy ons
voorbereid houden op deze mogelijkheid.
Wij gelooven niet te veel te zeggen als wy
hel er voor houden, dat bet nu niet te doen
is om een paar gure dagen, maar dat de
algemeene weertoestand in geheel Europa
er op wyst, dat het thans zeer krachtige
gebied van hooge luchtdrukking in het Oos
ten gepaard zal gaan met vrij strenge vorst
en langer dan enkele dagen tok hier zal
regeeren.
De „Leeuw. Ct." schrijft:
Een zeldzaamheid mag het zeker worden
genoemd, dat bet iu den nacht van 19 en
20 October zóo hard vroor, dat (te Leeuwar
den) het ijs 's morgens om 7 uur nog op de
ruiten zat en slooten reeds niet ijs waren
bedekt. Meer nogdat reeds 21 October
op schaatsen is gereden, zal wel te vergeefs
in de jaarkronieken gezocht worden. Onze
correspondent te Warga toch meldt, d.d.
21 October:
De wintervorst heeft zijn intrede gedaan
en wel zóo overhaast, dat als bijzonderheid
kan|worden meegedeeld, dat H. Castelein (zoon
van den vroegeren hardrijder M. Castelein)
reeds een tochtje op schaatsen heeft gedaan.
per post aan verschillende personen, om tot
hut deelnemen aan hot wed-bedrit op te
wekken.
Het Bestuur van de Football Association
beeft direct krachtige maatregelen genomen
om het euvel tegen te gaan en den veree-
nigingen uitdrukaelyk verboden het ver
spreiden van dergelijke circulaires op haar
velden toe te laten. Voorts heeft de Secre
taris van den Eogelschen Voetbal Bond een
conferentie gehad met den Directeur der
Engelscbe posteryen, om maatregelen te be
ramen om verzending van bedoelde circu
laires per post onmogelijk te maken en zoo
mogelijk wettelijk te doen verbieden.
Ook in Engeland is men dus niet gediend
van de bookmakers bij de voetbal-wedstrijden.
Wedden by voetbal.
Ook in Engeland hebben de voetbalauto-
riteiteo een actie op touw gezet tegen het
wedden bij voetbalwedstrijden, dat door het
optreden van bookmakers-kantoren groote
afmetingen dreigde aan to nemen.
Men verspreidde ook daar aan de ingan.
gen der terreinen circulaires of zond deze
Tot predikant by de Ned. Hervormde
gemeente is beroepen in de vacature- Ter
Haar Romeny dï. K. den Hollander, te
Nijehaske en H&skerdijken.
Ds. Den Hollander is thans 33 jaar, werd
CAndidaat in Utrecht in 1902 en staat sedert
26 Juni 1904 te Nyebaake, zyn eerste ge
meente.
De wijziging der Militiewet is door de
Tweede Kamer aangenomen met 62 tegen
12 stemmen.
Het blijvend gedeelte bij de onbereden
wapeDS en de nummerverwisseling daarvoor
blyvnn gehandhaafd, eveuals de derde her
halingsoefening.
De herhalingsoefeningen duren ten minste
9 en ten hoogste 12 weken, te verdoelen
over die perioden.
Coupons uit 10-nltenboekjes die door bet
personeel verkeerd worden geköipt, moeten
door den beambte die ze verkeerd knipte
worden gewaarmerkt, door op den achter
kant te schrijven „verkeerd geknipt op..
tewelke waarmerking is te onder
teekenen. Daarna moet de coupon uitge
scheurd en de reiziger by den stationschef
gebracht worden, die naam en adres van
den reiziger opneemt en hem mededeelt,
dat hij vervanging of eventueel restitutie
voor genomen plaatsbewijzen voor hem bij
de Directie zal aanvragen. Mocht de reiziger
door het ophanden zijnde vertrek va» zijn
trein geen tijd hebben om met den beambte
op het station van vertrek naar den stati
onschef te gaan, dan is de gewaarmerkte
coupon hem terug te geven met de niede-
deefing zich daarmede op het station v&u
aankomst bij den stationschef te vervoegen,
die dan bovenbedoeld verzoek met den
meesten spoed aanhangig maakt bij de
Directie.
Wenscht de eigenaar echter zelf zyn re
clame ïd te dienen, dan moeten hem de
coupons daartoe worden teruggegeven.
Bovenstaande bepaling geldt niet voor
coupons, die door de schuld van de reizi
gers zeiven geknipt, maar niet gebruikt zijn,
byv. doordat deze den trein missen, een
verkeerd boekje aanbieden of hun reis op-
geven, en ook niet voor coupons waarvan
het personeel uien kan constateeren, dat
zij veikeerd geknipt zijn.
De „Eembode" bevat een kort verslag
over den toestand van het St. Elisabeths
gast-ol' ziekenhuis.
Nadat herinnerd is aan de opening op S
April 1907 en het bezoek van H.M.de Koningin
-Moeder op 10 Juli d. a. v. wordt meegedeeld,
dat by de openiug naast de Moeder - Overste
vyf Zusters werkzaam waren, wier aantal
moest uitgebreid tot veertien.
Reeds spoedig na de opening vereenigden
zich eenige dames tot een comité, dat op zich
nam, de zieken geregt-.ld van bloomen te voor
zien. Behalve dat deze dames zich op meer
dan royale wijze van deze taak kweten, prijkte
door hun goede zorgen met Kerstmis een
zeer fraaie Kerstboom iu het Ziekenhuis.
Hun wordt een woord van oprechten dank
gebracht.
Van 10 April 1907 tot 1 April 1908 werden
opgenomen 252 patiënten, n. 1. 120 mannen
en 132 vrouwen, met totaal 8131 verpleeg-
dagen.
Van deze 252 patiënten behoorden 110
tot den R- K. godsdienst, 131 tot den Her
vormden, 6 tot den Oud-Katholieken, 4 tot
Israëlietiscben eu 1 lot geen kergenootschap.
Aau de Israëlietiscbe patiënten werd gele
genheid gegeven om de spijzen, enz. te ver
krijgen volgens de voorschriften vun hun
godsdienst.
Overleden zyn 9 mannelijke en 17 vrou
welijke patiënten. Het aantal operation be
droeg 72. Verloskundige hulp werd 3 maal
verleend.
Voorzoover dit zonder stoornis in de ver
pleging in het Ziekenhuis kon geschieden,
werd aan de aanvragen om Zusters in bui-
teoverpieging to zenden, voldaan. Door het
beperkt aantal Zusters moest evenwel zeer
dikwijls een weigeriag volgeo. Iu 't geheel
werden 19 maal Zusters uitgezonden in bui-
tenverploging, met 424 verpleegdagen.
Aan het plaatselijk telefoonnet zyn nog aan
gesloten ;notaris A. P. Schroder met no. 138,
de deurwaarders De Groot 8c Kuyters met
no. 74, en dr. Van Enst.
De sigarenmaker J. de Gans mocjit gister
den dag herdenken waarop hy 25 jaar on
afgebroken werkzaam was in de „Nederland-
sche Tabak en Sigarenfabriek" van den beer
G. van Dorssen; onafgebroken, want hy is
in die kwart eeuw niet éen dag ziek geweest.
De patroon schonk hem een zeer fraai
gouden remontoir met inscriptiede kame
raden, die de fabriek keurig hadden versierd,
gaven bem een mooie bloemvaas 'en ge
schenke.
Er was nog een andere reden, dat de fa
briek prijkte met groen en vlaggedoek en
wel, dat zy öok 25 jaar bestond. Den 23
October 1883 werd zij geopend aan den
Zuidsingel bij de St. Andriesstraat en in
1887 overgebracht naar het huidige perceel
aan den Laugestraat, waarachter in Mei
1895 de geheel naar de eiscben des tyds
ingerichte nieuwe fabriek werd verbouwd.
Dat bet zoowel voor den beer Van Dorsseu
als voor zyn oudsten knecht gister een ware
feestdag was en beiden tal van bewyzen van
hartelijke belangstelling in ontvangst te ne
men hadden, behoeft wel niet gezegd.
in de heden gehouden vergadering van
hoofd-iogelaDden van het Heemraadschap de
rivier de Eein, beken en aankleven van dien
werd in de plaats van wijlen den heer C.
Tb. van Beek gekozen tot Heemraad de heer
Joh. Knoppers en tot waarnemend Water-
graaf mr. A. Royaals van Scherpenzeel.
Ds. G. W. C. Vunderink is door de pa-
troons-vereeniging «Boaz» gecommiteerd om
voor te bereiden de stichting eener Centrale
crediet* en voorschotbank voor de leden dier
vereeniging.
Mej. J. E. Onnekes, thans tijdelijk onder
wijzeres te Boarn, is benoemd tot onderwy-
zereres aan de openbare Lagere school te
Lonneker.
De heer T. R. Smit (Krommestraat) is
voor het tijdvak 15 December 1908 tot 15
December 1911 gekozen tot stemgerechtigd
lid der af deeling 11 (Provincie Utrecht) van
den A. N. W. B.
Bij Kon. besluit is bepaald, dat alsnog
bij afzonderlijke dagorder, zoo in Indië als
in Nederlaud, eervol zal worden vermeld de
sedert gepensionneerde le-luitenaut der in
fanterie van het leger in Ned.-ludië, E. G.
Guarlandt omdat hij zich onderscheiden
heeft bij de krijgsverrichtingen ia het Meula-
bosche op 22 en 23 November '1904.
De nieuwbenoemde vaandrig L. J. van den
Steen van Ommeren van het 5e regiment
infanterie heeft overplaatsing gevraagd bij
het regiment grenadiers en jagers.
Dirk Scbafer en Gerard Hekking-Donancy
zyn weer hier geweest. Schreven wy een
paar dagen geleden, dat beide kunstenaars
me. leuke artisten-noi chalance er niet bij
gedacht hadden, dat zij Woensdag te Am
sterdam moesten spelen eu dat de kunst
avond verzet was op Vrijdagavond door
hun kunst van gisteravond hebben zij de
teleurstelling van Woensdagavond doen ver
geten. Het was een verfijnd genot, hen te
hooren
Er is tusschen Scbafer en Hekking een
voeling, een elkaar-begrypen, zoo hecht, zoo
machtig, dat de afwisselende uitingen in de
verschillende nummers, noch by Scbafer,
noch bij Hekking als 't ware eenige preien-
tiën willen aannemen van soli. Hun voor
dracht is een exempel hoe samenspel moet
wezenEen geven vol bezieling, een elkaar
tot in het uiterste verstaan. Zoo was hun spel.
Van dergelijke kunstenaars behoeft niets
over techniek gezegd te worden. Die is boven
alles
De Sonate op. 6 van Rich. Strauss opende
het program en werd gevolgd door de soli
van Hekking, waarin vooral en bovenal
Menuet van Valentin en Arlequin van Pop
per uitmuntten.
In het derde nummer kwam Dirk Scbafer
alleen aan het woord. Hy gaf in Etude 11 van
Chopin enorme techniek en in Berceuse van
Henselt veel, machtig veel sentiment. De
Rapsodie van Liszl bekroonde prachtig het
3-tal nummers.
Na de pauzegaven de artisten het heerlijke
Adagio en Allegro van R. Schumann, wat
zonder oponthoud onmiddellijk gevolgd werd
door Sonate op. 18 van Rubinstein. Zou daar
het trein-vertrak ook schuld aan gehad bob
ben
De avond van gisteren in Amicilia was
een genotvolle. Beide kunstenaars roepen
wij een harllijk tot weerzien toe en laat die
groote zaal van Amicitia dan beter bezet
zijn dan gisteravond, want het bezoek was
matig. Het publiek zat nogal uit elkaar en
daarom toonde het nog watmaar zuike
artisten moeten volle zalen hebben. Hier
was bet werk'lijk „les absents ont tort!"
Een nieuwigheid was, dat er een nieuwe
oploopend e vloer in de zaal aangebracht was
ilie de achteraan zittenden deden kijken over
de hoofden van de voorsten. Ons dunkt wel
een groote verbetering (vooral bij comedies).
