Zaterdag 30
Januari 1909.
No. 7615.
58e Jaargang.
FIRMA A H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post ƒ1.45. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke rtgei moer 10cent. Bjj regel-
abonnement reductie, wnarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën oer regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25 elke regel meer 0.25. Qroote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT
itbus 9. Telephoon 19.
Een belangrijk voorstel.
In het „Handelsblad" schrijft iemand, die
zich onderden schuilnaam Civis mil. verbergt,
hot volgende artikel, waarmee men zich wel
licht niet in allen deele zal vereenigen, maar
dat ons toch zóo belangrijk vo rkomt, dat we
het wenschen te brengen onder de oogen van
hen, die het „Hdbld." niet lozen.
Immers wordt het daarin genoemde voorstel
verheven tot wet, dan komt er een groote ver
andering in óe opleiding tot een der Rijks
betrekkingen, met name die tot officier bij de
landmacht.
De schrijver zegt dan
In 1903 verklaarde de toenmalige Miniator
van Oorlog in zijn Memorie van antwoord bij
de Oorlogsbegrooting, te vertrouwen,, dat het
toen reeds nijpend tekort aan officieren in onze
weermacht door de nieuwe regeling van bevor
dering en pensionneer!ng zou verminderen. Die
optimistische uiting is in geen opzicht bewaar
heid. Het tekort is nog nijpender geworden
wordt thans geschat op een 1200 officieren
en de gehoopte verschuiving van officieren
van het leger naar de lundweer heeft de nieuwe
regeling van bevordering en pensionneering
evenmin gebracht, om de eenvoudige reden, dat
de te eonon male onvoldoende salarieering der
landweerofficieren het aan het meereudeel dor
legerofficieren onmogelijk maakt, ook al
komen zij daarvoor in aanmerking en al zou
den zij ait overigens wenschen, van liet leger
naar de landweer over te gaan. Zoolang die
salarisregeling niet aanzienlijk verbeterd is, zal
men, wat landweerofficieren betreft, vooralsnog
de quantiteils-quaestie vóór die der qualiteit
moeten laten gaan en toch een bedenkelijk
tekort blijven behouden.
Doch met het oog op dit Staatsgevaarlijk
tekort aan officieren bij leger en landweer, is
het een toe te juichen daad van Minister
Sabron, een poging te doen om ten min«te de
aanvulling van onze beroepsofficieren aan een
herzienning te onderwerpen. Een. principieele
hervorming van ons militair onderwijs is zij
niet. Zou zij dit zijn, dan behoorde de Cadetten
school in de eerste plaats te verdwijnen. Doze
inrichting toch staat naast het algemeen onder
wijs; is een levend monument van den afkeer
der rechtsche partijen van 1890 van liet open
baar Middelbaar onderwijs.
Wat de Cadettenschool geeft, kan ons Mid
delbaar onderwijs even goed, zoo niet beter, ver
schaffen. Zij is een uiting van de bekende voor
liefde van ons, Nederlanders, voor hokjes en
vakjes; zij legt verplicht, de beroepskeuze, en
nog wel een van zeer bijzonderen aard, op te
jeugdigen leeftijd vast en desniettegenstaande
heeft zij niet voldaan nan de verwachting, die
men in 1890 van haar koesterde: te voorzien
in het zich toen reeds teekenenJ tekort aan
officieren en een daarmede gepaard gaande af
neming bij den Nederlander van den lust om
zyn jongen officier te laten worden. Dat de Ca
dettenschool een failure is gebleken, wordt
door het ingediende wetsontwerp, zi.oal niet
rechtstreeks, dan toch zijdelings, erkend, want
men wil en dit voornemen kan niet genoeg
toegejuicht worden tot een geleidelijke op
heffing van de Alkmaarsche militaire kostschool
overgaangeleidelijk, omdat men geen oude
schoenen wil weggooien vóór irjn nieuwe heeft.
Hiervoor is te zeggen, maar iB het aan den
anderen kant niet to voel verwacht van de men-
schelijke natuur, die in het personeel der Ca
dettenschool huist, een dergelijke instelling als
't ware te laten wegkwijnen Zou het dan van
dit standpunt maar niet beter zijn, in eens den
knoop door te hakken, daarmede wat duidelij
ker zijn afkeer toonende van een palliatief Kr
'moét immers een aanvulling komen van ons
deBolnat officiers-tekort en tijden en teekenon
in Oost en West zijn er alles behalve naar om,
onder hope op eeuwigen vrede, daarbij den on
getwijfeld geleidelijken, maar alles behalve snol-
len „proefondervindelykon" weg in to slaan,
dien de Ministers van Oorlog en Koloniën, niet
tegenstaande de proef nu reeds bijna twintig
jaar geduurd heelt, in hun wetsontwerp aanbe
velen.
Erkend dient echter te worden, dat het wets
voorstel de kracht der Cadettenschool, om mét
ons Middelbaar ouderwye te concurreeron, aan
zienlek vermindert door de belangrijk gewijzig
de eischen van toolatiDg voor leerlingen van
dat Middelbaar onderwijs direct tot de Militaire
Academie. En wij verheugen ons nog op een
anderen grond over dezen maatregel, omdat zij
zoo rechtstreeks ingaat tegen éxomemlressuur
en drilscholen.
Wordt toch dit voorstel wet, dan zullen Ne-
I derlanders en zoons van Europeescho of daar
mede gelijkgestelde ingezetenen dor koloniën of
bezittingen van het Ryk in andere werelddee-
len in beginsel zonder ad missie-examen onder
I de volgende voorwaarden tot de Militaire Aca-
I demie kunnen worden toegelaten,
j Zij moeten in de eerste plaats op het tydstip
van den aanvang vnn het eerstvolgende leerjaar
den vollen leeftijd van 17 jaar bereikt en dien
I van een en twintig janr niet orersehreden heb
hen, ten geneeskundig onderzoek ondergaan,
j waaruit bljjkt, dat zy voor den dienst bij het
i wapen hunner keuze geschikt zijn. Wanneer nu
over een voldoend aantal plaatsen bij dat wapen
kan worden beschikt, worden zij zonder examen
tot ile Academie toegelalen, wanneer zij in het
jaar vnn toelating of in het daaraan onmiddcl-
I lijk voorafgaande, in het bezit zijn gekomen
I van een dor der \olgcndo getuigschriften:
le dat van goed volbracht eind-examen van
een Iloogcre Burgerschool met vijfjarigen cursus,
bedoeld in art. der Vl et op het Middelbaar
onderwys
2o, van bet in art. 11 der Wet op het Hoo-
get onderwijs bedoelde getuigschrift van be
kwaamheid lot een studie nnn de universiteit
in de faculteit der Geneeskunde of der Wis-en
Natuurkunde, of van het bij laatslbedoeldo fa
culteit verworven bewijs van met goed gevolg
afgelegd propedeutisch of eandidaats-exnmen j
3o. van het in art. 123 der Wet op het lloo-
ger onderwijs bedoelde getuigschrift van be
kwaamheid tot de studie aan de Technische
hoogeschool of van het met goed gevolg afge
legd propredeutiech of candidaats-examcn aan
die hoogeschool
4o. van een getuigschrift of diploma, krach
tens eenigo wet met een der onder de drie
voorgaande diploma's of getuigschriften gelijk
gesteld.
Deze verbetering is er ongetwijfeld een van
principieelen aard en van zóo groote waarde,
niet alleen voor ons militair, maar ook, zij het
indirect, voor ons algemeen onderwys, dat reeds
op dezen grond vnn harte de tot stand koming
van deze wet gehoopt raag worden.
Terecht spreken deze Ministers in hun Me
morie van toelichting van „omslachtige en dure
loelatings-examens", welko bij een vroeger
voorgestelde regeling behouden moesten blijven
en die nu, in het belang van de kracht en
flinkheid van ons toekomst-leger, van belas
tingbetalers on oudere en van do hersenen en
harten van hun kinderen, vervallen kunnen.
Inderdaad, deze Ministers tasten hier de ge-
heeJe examen-quaestie aan in een zeer vitaal
punt. Heeft men wel eens nagegnnn hoeveel
toelagen, reis- en verblijfkosten in Nederland
jaarlijks genoten worden door leden van aller
lei examen-commissies, hoeveel die toelage per
dag bedraagt en gedurende hoeveel dagen ge
middeld zij jnarlyks genoten word». Als men
die cijfers voor zich heeft, zal men er zich min
der over behoeven te verbozen, dat nog heden
in ons vaderland het aloude artikel van toe
passing is: „Alle hazard-spelen zyn verboden,
behnlvo de examens".
De ndmissii-examens voor de Academie dus
afgeschaftHoezee
Maar hoe nu, wanneer er meer ndspiranten
z'.in dun plaatsen Als dit voor cenig wapen
hel geval is, dan moeien, volgens hot ontwerp,
adspiranien deelnemen aaneen rangschikkings-
onderzoek.
Voor de rangschikking dienen niet alleen als
grondslag de resultaten van een examen, maar
boyendien de gegevens, die aangaande elkon ad-
epirant worden verzameld betreffende lichame
lijke gostoldheid, bedrevenheid in lichaamsoe
feningen, algemeene geestesontwikkeling, ver-
stundelykcn aanleg en studieziü.
Op zich zelf is tegen dat verzamelen van ge-
govetiB niots te zeggen integendeel, wij achten
dat van zeer groote heteekenis, alweer zoowol
van nlgomeen maatschappelijk standpunt als in
hot bijzonder voor liet toekomstig beroep vnn
officier, dnt nu eenmaal, meer nog dan reeds in
elkon andoren werkkring het geval is, uitter-
aard hut voldoen aan zoor hoogo lichamelijke
en gezondheidsciechen noodznkeliik maakt. Doch
wy zouden dan die laatstgenoemde eischen voor
opgesteld wenschen to zien on verder rijst hier
de vraaghoe denkt men zich die gegevens,
meer in het bijzonder de drie laatsgonoemde,
te verschaffen?
Voor degenen, die van Hoogere Burgerscho
len komen en by voorbeeld van Gymnasia ko
uion, kunnen de reeksen cijfers van maand rappor
ten en overgnngs-exnmt ns diénst doenheter
nog kunnen do leeraren gegeven» verschuilen
omtrent algemeene geestesontwikkeling, verstan-
delijken aanlegen Btudiezin. Maar hoe nu met
ndspiranten, die bijvoorbeeld ér-n der hierbovon
j genoemde diploma's geheel of gcdochclyk bui
ten de school hebben behaald Men ziet, dat
hier iets hapert.
Hee langschikkings-examen znl worden afge
nomen gedeeltelijk schriftelijk gedeeltelijk mon-
J deling voor het schriftelijk, gedeelte zal de
j gelegenheid in verschillende garnizoensplaatsen
I worden opengesteld er zal <5en dag mede ge-
moeid zijn en er zal eveneens slecht» nog éon
dag noodig zijn om tc Breda mondeling examen
af te leggen en het verder onderzoek to onder-
I gaan. Het klinkt alles frnni en onschuldig; maar
toch zien wij in dit examen do zwakke zij le,
de Achilleshiel, van het wotsontwerp dat in de
I prnctyk de goede, uitnemende beginselen er van
I te zien zal doen.
j I n de eerste plaats dat examen in twee dagen,
schriftelijk en mondeling, voor vreemde com-
missies in twee verschillende steden over een
I tiental vakken, terwijl er in dien tijd óok een
j onderzoek zal worden gehouden over de „klei
nigheden" algemeene geestesontwikkeling, ver
standelijke aanleg, studiezin, lichamelijke gc-
I sleldheid, bedrevenheid in lichaamsoefening 11
Een knappe commissie, dio daartoe in staat is,
want het zal niet enkele candidaten golden,
maar, zoonis het wetsontwerp terecht doet vor-
uioedcn, zullen „bijna alle adspirantou zich aan
het rangschikkingsonderzoek onderwerpen".
Daar wordt wordt het paard van Trojo, gevuld
met examinatoren, met potlooden, cijtcrs, pun
ten en vragen gewapend, weer net aloude
Bredosch kasteel binnengehaald. Men kan go-
makkelyk nagaan, dat in de practijk, in ver
band met dat examen en het feit, dat allen er
zich aan zullen moeten onderwerpen om by
het wapen hunner keuzo te worden geplaatst,
niemand zich mot de in het wetsontwerp ge
noemde diploma's alleen nog voldoende gowa-
pend zal achten. Een deel hunner zal op dien
grond zelfs evenmin als nu naar do Militaire
Academie guun en een burgorworkkring vorkie-
zendegenen, die bepaald officier wenschen te
worden, zullen de genoemde diploma's hnlon,
maar bovendien, om kans te hebben hunner
keuze, extra-lessen gaan volgen in de lien vak
ken van het rangschikkings examen. Zoo znl
het zwaartepunt u.r toelating weer naar dat
examen verplaats worden. Deze vrees is niet
ongegrond, nis men nagaat, dat er indertyd
zelfs lloogere Burgersoholen zijn geweost, die
ten behoeve van ndspirant-cadotlen extra-cur
sussen gaven, boven aio, op het gewone sehool-
tnblcuu vernield. Deze daad was, racende men,
in het belung der betrokken jongelui om eenige
kan» te hebben tot gunstige concurrentio met de
afgerichte producten der drilscholen. Tegen con
terugkeer worde gowaakt.
Dus geen rangeschikkings-cxamen Mnor wat
dan wol
Stel er zyn meer ndspiranten dan plaatsen,
dan kat) in de eerste plaats een uitgebreid on
derzoek worden gehouden naar lichamelijke
gesteldheid en bedrevenheid in lichaamsoefe
ning.
Dit is allerminst hazard-spel. Do wetenschap
beschikt hier over uitgebroido, om hot zoo oens
uit tj drukken, bijna elastische gegevens.
Terecht w:' nten voor adspirant-officieron
jongelieden, die door hun voorafgegane studio
een waarborg hebben voor hun graad van al
gemeene ontwikkeling. Daar konu-n cchtor
voor den officier nog tweo noodzakelijke eischen
bij: lo. een krachtig lichaamsgestel, 2o. een
goed voorkomen w.o. oen Hink, harmonisch
ontwikkeld figuur. De eerste voorwaarde is
noodzakelijk in verband met de buna boven-
menBohelijke kracht en het uithoudingsvermo
gen, die in den oorlog van den intellectueolen
aanvoerder, zelfs in den generaals-rang, veroischt
worden. Op dien grond is zoowel oen te oud
als eon niet sterk officier spoedig oon wnnrde-
loos clement te velde, dat slechts in vredestijd
schyn van waarde hooft.
Die intellactuoele aanvoerders moeten niet
slechts werken als de troop kan rusten, ook
voor het front van den troop moeten zij het
voorbeeld govenvan hun persoon moot een
inductieve, opwekkende werking uitgaan op de
ondergeschikten, willen zy uit hunne mannen
aan militaire kracht balen wat er in zit. Hier
is hot uiterlyk voorkomen nog steeds een factor
van woinig geringer waardo dan het voorbeeld.
Op dezo gronden vooral moot aan het tweede
punt, uiterlijk voorkomen, zulk een waardo
worden gehecht. Hieraan kan slechts voor een
gering doel te gemoot worden gekomen door
uniformkleeding, want ieder kan in het dage-
lyksch lovon waarnemen welk een indruk «en
min of meer mismaakt of, ten gevolge van
ouderdom, gebrekkig gaand officierln het open
baar maakt, Kugeniusaen van Savoye blijven
hooge uitzondoriug.
Aan hel vooropschuiven van dozo llchame-
lyko eischen is noê een ander indirect voordeel
vorbonde», n.l. dat men bij ons onderwijs In
het algemeen en aan onze Gymnasia en Hoo
gere Burgerscholeu in het byzonber wat meer
aandacht zal gaan wijden aan de nog altijd in
I het hoekje elaando liohnmelijko opvoeding. Ach,
ach, dat gymnastiek-onderwijs en bet cijfer
daurvoor aan zoo vele onzer Hoogoro Burger-
I scholen! Ala onze gymnaaliek-lccraren zich eene
i algemeen statistisch uitspraken
Laat toch do Rogooring in het algemeen en
het Departement van Oorlog in het bijzonder
hier voorgaan. Zy kunnen op deze wijzo indi
rect, zondor wetswijziging en zonder oon cent
subsidie, een machtigen hefboom plaatsen on
der oivze nog plat ter zijde liggende lichamelijke
opvoedingAls de Uegeering hier voorgaat,
practlsoh toont, dat het haar ernst is, zullen
naar onderen de Gemeenten volgen en door het
bouwen van gymnastiekzalen, het nanstellen
vnn gyinnasiiek'-ondcrwijzeros en liet vorbotoren
van hun Balarisrogeling, ten opzichte van hun
klnssecollcga's, kunnen toonen, dat ook zjj niet
langer do gymnastiek by hot Lager onderwijs
voor eon oortjo thuis willen zion liggen. De
Gemeenten toch in de eerste pluata moeten
inzien, dat de intellectualistische riohting van
ons onderwijs gedurende de afgnloopen jaren
de vatbaarheid voor geluk, de maatschappelijke
vaardigheid der volksklasse niet ovonredlg
grooter hebben gemaakt.
Men vergeve ons de kleine uitweiding
maar hot is niet ftlloen uit do practijk van
onze Rijks-verzekeringswotton, dat kan worden
aangetoond vair hoeveel belang is, by de be
oordeeling van con desbetreffend onlworp ook
oen oogenblik by de mogelijke Indirocte ge
volgen on uitvloeisels van hot tot wet geworden
ontwerp etil te staan.
Maar stel nu or zijn ook na dat uitgebreid
onderzoek ointront de lichamelijke eischen vo ir
een bepaald wapen meer adspiranton dan plaat
I sen. Dezo toestand wordt onmogelijk, Indien
alle cadetten in het oersto jaar ó-en en do zslfde
opleiding doorloopen, namelyk die tot sergeant
dor infuntorio. De militaire autoriteit zou dan
gedurende dnt jaar gegevens kunnen verzamelen
omtrent ontwikkeling, aanleg en studiozin, welke
zouden kunnen beslissen bij de keuze van wa
pen, dio by den aanvang van het tweede jaar
(aan c'e Academie) zou beginnen. Tevens zou
hiermede do moeilykhoid vervallen, die niet
van alle adspiranton vóór hun komst aan de
Academie do noodige gegevens verzameld kun
nen worden.
Aai; den anderen kant zou de bepaling
kunnen maken, dat eerst na afloop van dtt„
eerste jaar, dat dus zoowol voor hot legorbeatuur
als voor de betrokken jongelingen een proef
jaar is, do cadet zijn definitieve dienstverbin
tenis sluit.
Op die wjjze zouden degenen, wie blykt, dat
het zeer bijzonder militair beroep in de practjjk
hun tegccgovnllen wns, gelegenheid hebben, een
anderen lovensweg te kiezen, terwijl bet jaar
dienst van K n aan do Militaire Academie als
inilitiedlonst zou kunnen geldon.
Dit stelsel is, wat het dienen gedurende bet
eerste jaar bij den troep betreft, niet nieuw.
Ook in Duitschland gaat voor alle Gapens een
opleiding bij den troep tot den rang van onder
officier vooraf.
Wy kiezen hiervoor bot wapen der infanterio,
in de eerste plaats omdat net vanwege zyn
sterkte verreweg hot meerendeel der officiers-
Elontsen noodig heeft on óok omdat hetgeen
fl dit wapen geleerd en beoefend wordt, bij
allo andere wapens to pas komt.
In het bovenstaande ligt uiteraard opgesloten
dnt wy alleen on zoogenaamde troepen-offleie-
ren het oog hebbon. Van doze wetswijziging
toch behoort wil zfl werkelijk principieel ver
betering zyn tegelijkertijd gebruik te worden
gomankt om een gehcole afscheiding in het le
ven te roepen tussohen militaire ingenieurs en
technici cenerznd» en troeponofficieron aan den
anderen kant. De eersten behooren hun opleiding
te ontvangen te Delft, zooals dit byvootbeeld
ook mot de scheepsbouwkundige ingenieur» voor
do Marine gosohiedt, terwijl de Militaire Acads-
mie do troopon-officieron onleidt voor de infan
terie, do cavalerie, de artillerie en de pioniers.
Zou men duartoo overgaan, dan zou het, zon
der aan het wetenschappelijk gehalte van het
icierskorps te kort te doen, mogelyk
troepen-oil'ie
