Dinsdag 2
Februari 1909.
No. 7616,
58e Jaargang.
Stadsnieuws.
firma a h van cleeff
:e AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco per post 4.15. Advertentiën 16 regels 60 rent: elke regel meer40cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ofïicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels ƒ1.25 elke regel meer 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën vait buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
korte6racht9
>tbus9. Telephoon 19.
KENNISGEVINGEN.
Do BURGEMEESTER en WETHOUDERS ven
AMERSFOORT,
Gelet op artt. 6 en 7 der HINDERWET,
Brengen ter kennis van het publiek, dut ren door
E. J. van OMMEN ingediend verzoek, met bijlagen,
om vergunriug tot liet oprichten van een gasmotor
van 2.5 F.K. dienende tot bet in beweging bren
gen van een vleeschhak-machino in het perceel
alhier gelegen aan de Arnhemschestraat No. 19, bij
het Kadaster bekend onder sectie E. No. 1790, op
de Secretarie der Gemeente ter visie ligt, en dat op
Dinsdag, den 16 Februari aanstaande, des voormid
dags te half elf uren, gelegenheid ten Raadhuize
wordt gegeven om ten overstaan van het Gemeente
bestuur of van een of meer zijuer leden, bezwaren
tegen het oprichten van de inrichting in Ie brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der
Hinderwet, zyn, volgens de bestaande jurisprudentie,
alleen 7.(j gerechtigd, die overeenkomstig artikel 7 der
Hinderwet voor het Gemeentebestuur of (Sen of meer
zijner leden zijn verschenen, teneinde hun
bezwaren mondeling toe te lichten.
Amersfoort, 2 Februari 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Do Burgemeester,
W UI JTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT,
brengt ter algetneeue kennis, dat de staat
No. 75 der
Grondbelasting
van 1 Februari 1909 tot en met 2 Maart 1909
ter inzage is nedergelegd ter Secretarie der Ge
meente.
Amersfoort, 1 Februari 1909.
De Burgemeester voornoemd,
W UI JTIERS.
Do BURGEMEESTER der Gemeonte AMERS
FOORT
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving van
den Commissaris der Koningin in de provincie
Utrecht d.d. 25 Januari 1909. 4o afdeeling, No.
807/282, ter kennis var. belanghebbenden, dat in
de GemeeDte Maarn een geval van SCHURFT
BIJ SCHAPEN is voorgekomen.
Amersfoort, 2 Februari 1908.
Tegenstrijdige
Gemeentebelangen.
De Gemeentekas tegenover de
Hoogere Burgerschool.
Sedert meer dan tien jaren wordt te
Amersfoort een stille doch hardnekkige strijd
gevoerd, laat ons zeggen door de «Gemeente-
kas", tegen de Hoogere Burgerschool.
Middelen om den strijd te beëindigen op
oen wijze, het móest bevorderlijk voor het
belang der Gemeente, worden „overwogen",
doch niet aangewend.
Eenmaal zelis werd een prachtige gele-
genhoid om de school op voordeelige wijze
aan het Rijk over te doen, jammerlijk ver
zuimd.
Thans nijpen de bezwaren van school en
Gemeentekas beiden erger dan ooitde
Gemeentekas bloedt hevig, on in de Davids-
hofstraat kan ieder waarnemen hoe le school
er uitziet.
In het verslag der 2de afdeeling van den
Gemeenteraad over de Gemeentc-begrooting
voor 1900, opgenomen in het nummer van
15 October 1908 van dit blad, staat o.a.
vermeld, dat een »lid" de vraag stelt »wat
hot voornemen van Burgemeester en Wet
houders isoverdracht van de Hoogere Bur-
gerscl ooi aan liet Rijk bedinging van
een hooger subsidieof weigering van
het aannemen van buitcnloerlingen
liet »!id" vroeg dit sin verband" met
het bouwen eener nieuwe schoolvreezende
„dat de Gemeente het op den duur, niet
zou kunnen uithouden".
Als belanghebbend vader en ingezetene
dezer Gemeente wil ik deze vrageu eens
nader beschouwon.
Uit het genoemde verslag blijkt, dat de
school dit jaar ruim 48 duizend gulden zal
kosten.
Een 250 tal leerlingen zal, a 00 gulden
per leerling, aan schoolgeld opbrengen 15
duizend gulden.
Het Rijks-subsidie bedraagt 11 duizend
gulden.
Ontvangsten der school bedragen dus 26
duizend gulden.
Ten laste der Gemeente blijft derhalve
eene uitgave van 22 duizend gulden,
zijnde dit dubbel zooveel als
doorhet Rijk wordt b ij gedragen.
Het nieuwe gebouw, waaraan reeds meer
dan tien jaren dringend behoefte bestaat,
zal toch cok voorziening eischen.
Het Verslag van den toestand der Ge
meente over het jaar 1907 zegt dienaan
gaande: „dat ook bij Burgemeester en Wet
houders de overtuiging bestaat, dat voor
ziening noodig is, wil de school, ook in
het belang der Gemeente, op den duur hare
taak goed kunnen vervuilen".
De Commissie van Toezicht op het Mid
delbaar onderwijs zegt in bet zelfde verslag
»dat het wenschelijk is, een einde te maken
aan den tegenwoordigen toestand, waarhij
het onderwijs gegeven wordt in twee ge
bouwen, die beiden in menig opzicht onge
schikt zijn voor hun doel en die op betrek
kelijk verren afstand van elkander gelegen
zijn".
Wat die ongeschiktheid betreft, kan mede
verwezen worden naar het Verslag der plaat
selijke Gezondheids-commissie, onlangs in dit
blad openbaar gemaakt.
Hot nieuwe gebouw, dat door de Gemeente
gesticht zal moeten worden, kan voor het
tegenwoordig getal leerlingen veilig begroot
worden op ongeveer 120 duizend gulden, een
kapitaal, dat een annuïteit zou vorderen van
5 a 6 duizend gulden stel f5500.
De jaarlijksche uitgaven der Gemeente
voor de school zouden hierdoor stijgen tot
bijna 28 duizend gulden, hetgeen eeu buiten
alle verhouding groot bedrag zou zijn tegen
over het Rijks-subsidie van 11 duizend gulden.
Het buitengewone dezer verhouding blijkt
ten duidelijkste, wanneer men hierbij ver-
gelijkl, dat de onderwijskosten ten behoeve
van het Gymnasium g e 1 ij k e 1 ij k door het
Rijk en de Gemeente gedragen worden.
Indien ook de onderwijskosten 7001- de
Hoogere Burgerschool door Rijk en Gemeente
ieder voor de helft bekostigd werden, dan
zou het Rijks-subsidie moeten bedragen
(48000— 15000) 2 10 500 gulden.
De Gemeente zou dan voor 1009 aanspraak
gehad hebben op eene verhooging van het
Rijks-subsidie met 5500 gulden, lu dat geval
zou de bijdrage der Gemeente in ie onder
wijskosten tot 22000 5500 10500 gul
den voor dit jaar verminderd zijn. De annuï
teit van '1 nieuwe schoolgebouw hierbij ge
voegd, worden alsdan de totale uitgaven der
Gemeente tG 500 -|- 5500= 22 000 gulden.
Dn school zelve zou daardoor wel geholpen
zijn, maar niet de Gemeentekas, want de uit
gaven der Gemeente zouden onverminderd
gebleven zijn.
De Gemeente heeft echter inde bestaande
omstandigheden recht op meer steun van
Rijkswege, omdat de schoolbevolking voor
een zeer groot deel bestaat uit zgn. «spoor-
leerlingen". Van hen geniet tie Gemeente
Amersfoort geen enkel voordeel, direct noch
indirect. Da kosten ten behoeve der jespoor-
leerlingen" behoorden dus uoor verhooging
van het Rijks-subsidie gedekt te worden.
Dit was ook de grondgedachte van Minister
Kuyper, toen Z.Exc., in afwachting eener
nadere regeling, een tijdelijk buitengewoon
subsidie van 5 duizend gulden aan de Gemeon
te Amersfoort loekende.Doeb sedert dien werd
jaarlijks ingok rompen, zoodat liet thans
slcchls f 100J bedraagt (het vast Rijks-sub
sidie is 10 000), zonder dat er sprake is
geweest van eene nadere regeliug der
uitgaven voor de school, tusschen Rijk en
Gemeente.
De netto uitgaveD ten behoeve van 250
leerlingen bedragen f48000 verminderd met
flOOIJÓ vast Rijks-subsidie, dus voorlederen
leerling ongeveer f 152 f 60 schoolgeld
f92 per jaar. Het aantal »?poorleerlingen"
bedraagt thans 108, dus het buitenge-
w 0 0 n'Rijks-subsidie voor 1909 had behooren
gesteld te worden op 180 X 92 gulden
19936, dus ongeveer 10 duizend gulden.
Billijkerwijs zou derhalve het geheele Rijks
subsidie voor 1909 twintig duizend gulden
hebben moeten bedragen.
De bijdrage der Gemeente aan de school
zou daardoor 9 duizend gulden kleiner zijn
geweest, dus in plaats van 22 duizend gulden
thans 13 duizend gulden bedragen.
Het Rijk is echter niet bereid geweest een
hooger subsidie te verleenen voor de
Amersfoortsche school klaarblijkelijk om
dat er tal vun scholen in ons land zijn die
hoewel niet in die zelfde mate toch
ook veel »buitenleerlingen" tellen, terwijl
zij dooreengenomen veel lager vast Rijks
subsidie genieten dan aan Amersfoort is toe
gekend.
De vraag van het Raadslid, om «bedin-
ging van hooger Rijks-sub.-idie" is hiermede
vooreerst buiten beschouwiog gesteld.
Het „weigeren van het aannemen van bui"
tenleerlingen".
Deze maatregel zou aanstonds leiden tot
het verliezen van het geheele Rnks-subsidie.
Dit verlies van 11 duizend gulden zal i n
geen geval opgewogen kuonen worden
door de verraiudering van het bedrag der
jaarwedden van het onderwijzend personeel,
zooals uit een eenvoudige berekening blijkt.
Immers bij Raadsbesluit van Mei 1906 is aan j
de vaste leeraren eeu minimum-aantal les- 1
sen gegarandeerd «waarvoor, ongeacht het
werkelijk aantal te geveo les-uren, betaling 1
zal geschieden".
De vermindering der jaarwedden vae de
vaste leeraren kan om het even, hoe klein
de schoolbevolking door het vertrek der
buitenleerlingen ook mocht worden nooit
boven een vast bedrag, dat kleiner is
dan 11 duizend gulden, gebnebt worden.
Uit dien hoofde kan de Gemeentekas dus
nooit eenige winst behalen door den maat
regel. Verder zou de opbrengst der school
gelden aanstonds met meer dan 6 duizend
gulden dalen, door het verdwijnen der spoor-
leerlingen.
Toelating van buitenleerlingen tegen ver
hoogd schoolgeld, zou ook het Rijks subsidie
verloren doen gaan en zou, tengevolge van
het vertrek van een vermoedelijk aanzienlijk
aantal buitenleerlingen, de onvermijdelijke
daling van de opbrengst der schoolgelden
niet kunnen stuiten. Evenmin zou een ver
hoogd schoolgeld voor de stadsleerlingen tot
dit doel kunnen leiden, want de draagkracht
van vele ingt zetenen zou ontoereikend blij
ken, en bet zou enkel leiden tot bet vertrek
ook van eer groot aantal stadsletrlingen va1»
de school, dat zelfs door de heffing vau een
«evenredig" schoolgeld niet voldoende tegen
gegaan zal kunnen worden.
Voert men dat schoolgeld tot een hoogst
mogelijk bedrag op, ook voor alhier verblij
vende leerlingen, wier ouders of voogden
buiten de Gemeente wonen, dan zullen die
zoogenaamde „kostleerlingen" meerendeels
de Gemeente verlaten om naar een andere
school te gaan, die wel Rijks-subsidie ont
vangt en dus gebonden is aan lage school
gelden, of waar een Rijks Hoogere Burger
school is.
Er zyu nog Gemeenten te over in ons
land, die prijs stellen op de directe en de in
directe voordeelen, door de aanwezigheid
van zulke leerlingen opgeleverd.
Iloe dit weigeren van buiteuleerlingen
ook geregeld moge worden, vast staat, dat
de opbrengst der schoolgelden met dui
zenden guldens zal dalen, beneden do
tegenwoordige 15 duizend gulden, welke
daling zich reebtstreeks zal uitspreken als
een verhooging der gemeentelijke uitgaven
voor de school, boven het bestaande be
drag van 22 duizend gulden.
Ook de annuïteit van het kapitaal, i.
noodigd voor de verbetering en verbouwing
van het hoofdgebouw der school, zal zich tal
van jaren als een verhooging dier uitgaven
doen gevoelen. Wel is waar zal een aan
zienlijk verminderde schoolbevolking minder
eischen stellen aan den omvang der lokali
teit, en zou dus de bedoelde verbouwing
kleiner kapitaal vergen, dan ecu nieuw
schoolgebouw, dat aan de bestaande eischen
moet voldoen maar voordeel, ic de
beleekenis van minder uitgaven, kan er niet
door ontstaan, want in véél sterker mate
zal de jaarlijksche opbrengst der schoolgelden
dalen door de verminderde schoolbevolking
dan de annuïteit kan doen tengevolge van
de lagere bouwkosten.
Het kunstmatig tegengaan van den bloei
der school door middel van het verboogen
der schoolgelden, of door het «weigeren van
het aannemen van b'iitenleerlingeu", zou
dus de Gemeentekas ongetwijfeld nog hevi
ger doen bloeden.
In een volgend nummer van dit blad
stellen wij ons voor, den derden door het
Raadslid genoemden maatregel te behandelen:
de eventueele «overdracht van de Hoogere
Burgerschool aan het Rijk".
G. J. BUYS.
Het verluidt, dat het vreugcLeblijk aan H.
M. de Koningin aan te bieden namens de
vrouwen in de Provincie Utrecht zal bestaan
uit een kinder-kleedtafel met zilveren wasch-
benoodigheden.
Uit den regenmeter kon door de vorst in
Januari slechts viermaal neerslag worden
afgetapt en wel op 8, 14, 15 en 31.
In 't geheel werd 24.3 m. M. neerslag af
getapt.
De tram vervoerde in Januari dezes jaars
8320 betalende passagiers, tegen 8191 in de
zelfde maand van 1908.
De passage bracht op f 427.05, tegen f 418
de totale inkomsten waren f 451.97, tegen
f443.27; de opbrengst per dagkilometer
was f8.10, tegen 17.94.
Aan het postkantoor Amersfoort en de
daaronder ressorteerende hulpkantoren werd
in Januari ingelegd by de Rijks Postspaar
bank f '8 436.27 en daaruit terugge
vraagd f38 210.53
Het laatste door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 14375.
De Directie der Rijks Postspaarbauk ver
zoekt om het volgende te melden:
la verband met de in werking treding,
op 1 Februari 1909, van de Wet van 13 Juli
1907 (Staatsblad, no. 193) tot wijziging en
aanvulling van de bepalingen in het Bur
gerlijk Wetboek betrekkelyk huur van
dienstboden en werklieden, wordt ter kennis
van belanghebbenden gebracht, dal aan de
kantoren der posterijen inlichtingen kunnen
worden verkregen omtrent den inleg van het
zoogenaamde «strangeld'', bedoeld bij artikel
1638 s van het Arbeidscontract, dat de Rijks
postspaarbank aanwijst als de instelling, bij
welke het niet-uitbeiaalde loon-bedrag moet
worden ingelegd en omtrent hetgeen aan
dien inleg, alsmede aau de terugbetaling
ïaarvaD, voor werkgevers en arbeiders ver
bonden is.
De Algemeene maatregel van bestuur,
vastgesteld bij Kon. besluit van 21 Maart
1908 (Staatsblad no. 88) strekkende tot uit
voering van voornoemd wetsartikel verzeitort
dat, na beëindiging der dienstbetrekking,
j niet over het pand van den arbeider beschikt
