Dinsdag 30
Maart 1909.
No. 7641.
58e Jaargang
FIRMA A H. VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post f 1.45. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. RecameB 15 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
itbus 9. Telephoon 19.
KENNISGEVINGEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT
doen te weten, dat door den Raad dier Ge
meente in zijne openbare vergadering van 9
Maart 1909 iB vastgesteld de volgende veror
dening
„Verordening tot wijziging der Veror
dening betreflende de straat-politie" vast
gesteld bij Raadsbesluit van 27 Juni 1903,
gewijzigd bij Raadsbesluiten van 24 No;
vember 1903, 28 Juni 1900 en 31 Jul1
"1906.
Artikel 1.
Lid 2 van art. 37 der Verordening betreffende
de straat-politie wordt gelezen
„De Burgemeester is bevoegd, van dit verbod
onthefling te verleenen onder zoodanige voor
waarden als hij in het belang der openbare orde
geraden acht."
Art. 2.
Aan de in art. 1 genoemde verordening wordt
een artikel SSbis toegevoegd, luidende
„De bepalingen van deze verordening worden
geacht slechts te gelden, voor zoover in het
daarbij geregelde niet is voorzien door een wet,
een algcmeenen maatregel van bestuur of een
provinciale verordening".
Zijnde deze verordening aan de Gede
puteerde Stalen van Utrecht volgens
bun bericht var. den 23 Maart 1909, 3e
afdeeling no. 855/661, in afschrift mede
gedeeld.
En is hiervan afkondiging geschied, waar het
behoort, den 29 Maart 1909.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
vestigt de aandacht van belanghebbenden op
de hieronder vermelde kennisgeving van den
Kolonel-commandant van het 5e Regiment
Infanterie.
SCHIETOEFENINGEN.
tot verhooging
van 'sLands weerkracht.
Ingevolge aanschrijving van het Departement
van Oorlog zal gedurende de maanden MEI,
JUNI, JULI en AUGUSTUS aan
alle mannelijke ingezetenen van 16 tot 35-
jarigen leeftijd gelegenheid worden gegeven om
zich te oefenen in het SCHIJFSCHIETEN.
Deze schietoefeningen, welke geheel kos
teloos zijn, zullen o.m. voor ingezetenen uit
Amersfoort en omliggende Gemeenten onder
leiding van officieren en kader van het 5e Re
giment Infanterie worden gehouden
te Amersfoort op de Leusderheide iederen
Zaterdag van 12 tot 8 uur namiddags, begin
nende 1 Mei aanstaande.
Zij die aan deze schietoefeningen wenschen
deel te nemen, moeten zich vóór 20 April a. s.
aanmelden ter Gemeente-secretarie.
Zij die geschoten hebben, kunnen zich ter
stond verwijderen, zoodal de deelneming moge
lijk is zonder noemenswasrdig tijdsverzuim.
Aan hen, die zonder kennisgeving of zonder
bepaalde redenen meer dan driemaal achtereen
zijn weggebleven, of die zich misdragen, kan
het vei der deelnemen aan de oefeningen worden
ontzegd.
Tegen het einde van Augustus zal een schiet
wedstrijd worden gehouden, waaraan kan wor
den deelgenomen door een ieder die aan van
het aantal gehouden oefeningen heeft deelge
nomen.
Voor den aankoop van prijzen wordt, voor
eiken deelnemer aan den wedstrijd, door het
Ryk een gulden beschikbaar gestold.
Bij deze schietoefeningen kan ook het bewijs
van schietvaa r d i g b o i d worden behaald,
noodig voor hen die wenschen te worden inge
deeld bij de vieruiaanders.
Er wordt de aandacht op gevestigd, dat de
viermaanders vrij zijn van herhalingsoefeningen
bij de Landweer.
Zij die niet aan deze schietoefeningen hebben
deelgenomen en bij het examen voor viermaan
ders niet voldoen aan de eischen van schiet
vaardigheid, zullen het bewijs voor militaire
bekwaumheid niet kunnen vorwerven. Dit be
wijs geeft recht op keuze van garnizoen en
korps.
Deze schietoefeningen worden in de belansr-
8telling der tot deelname gerechtigden ten zeer-
ste aanbevolen.
Amersfoort, Maart 1909.
D6 Kolonel,
Commandant van bet
5e Regiment Infanterie,
Van HOEK.
Amersfoort, 30 Maart 1909.
De Burgemeester van Amersfoort,
WUIJTIERS.
Do BURGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving
van den Commissaris der Koningin in de pro
vincie Utrecht d.d. 27 Maart 1909, 4e afdee
ling, No. 1229/896, ter kennis van belanghebben
den dat in de Gemeente WOUDENBERG een
geval van MILTVUUR is voorgekomen.
Amersfoort, 30 Maart 1909.
De Burgemeester voornoemd.
WUIJTIERS.
Do stembus van 1909.
ii.
Om balf elf begon het debat. Bepaald werd,
dat wie vragen wilde stellen, zelf bet woord
moest nemen en dat de tijd voor het debat
gelijkelijk zou worden verdeeld over de sprekers
De heer M. Boukamp zeide ongeveer
Anti-revolutionnair beteekent: tegen de revo'
lutie. Dat woord anti-revolutionnair moet by'
velen ingang vinden, vooral bij oude dames en
dergelijken, die veel houden van hun rust en
hun gemak.
Wat is revolutie? Een omkeering.Gewoonlijk
gaat die gepaard met geweld. Maar er zijn ook
revoluties zonder geweld. Denk maar aan Tur
kije, aan Noorwegen, aan Brazilië waar geen
bloed werd vergoten.
Een stem: Oho
De heer Boukamp vervolgt: Maar de anti-
reeolutionnairen zijn niet tegen de revolutie.
Zij zijn de grootste revolutionnairen (applaus)
zij trachten steeds het gezag om te keerên als
't maar is in vrijzinnige handen. Iu plaats van
dan te berusten, volgens hun „alles is van God
gegeven'', maken zij revolutie. Zij juist steunen
de militaire uitgaven en ijveren voor snelvuur
kanonnen en oorlogsschepen. Maar voor de armen
hebben zij mooie woorden, maar ook niets dan
woorden.
Pluk nu veeren van een kikker. En toch
willen zij veeren plukken van een armen arbei
der en dezen van z'jn schamel loon i.og doen
bijdragen voor zijn verzekering tegen invalidi
teit of den ouden dag. 't Is een schande.
Ik ben bitter teleur gesteld. Wat hebben wij
gehoord Dat de Chr. beginselen in strijd zijn
met de moderne levensbeschouwing. Welnu ik
ben ook Christen cn ik zeg met BorgerIk
wensch geen stap terug te treden op d' afge
legde levensbaan.
Zouden we moeten terugkeeren naar den ouden
tijd? Ik denk aan dien waarin nog stadsbelas
ting werd geheven en de menschen met brood
over de Beek zwommen. Dat was erger dan
belasting op klompjes en op petten.
Inleider heeft gezegd, dat het de grootste
ramp voor den werkman was, dat bet Kabinet
Kuvper aftrad. Aan wien de schuld Aan Kuy-
per zelf. Wie wind zaait, zal storm oogsten, lïij
lokte het volk, dat niet kon wachten, geen dag
en geen nacht. Hij ontnam het zijn ooilam,
het recht van werkstaken, en sloeg het met lam
heid. DAt heeft hij gedaan.
De Voorzitter: U moet zakelijk debattee-
ren.
De heer Boukamp: Ik ben zakelijk.
Stemmen: Laat hem uitspreken.
De heer Bouk amp: Toen vond Kuvper
de dwangvvetten uit en stootte hij de arbeiders
van zich en verdeelde het land iu twee deelen
Christenen en paganisten, dat zijn heidenen, Mo
hammedanen.
Inl. is zeker bang voor de toekomst, want hij
zeidewe zijn hier allemaal Christenen. Het
was mij goed, dit te hooren en ik hoop maar,
dat dit woord is gekomen uit het hart en niet
gesproken uit schijnheiligheid.
Ik had gedacht, dat inl. zou zeggenwij zul
len zorgen voor het onderdrukte volk en zijn
rechten.
Het volk heeft geen rechten liet mag alleen
betalen; er wordt beraadslaagd bij hen, over
hen, zonder henvooral buiten de vrouwen.
Nu weer heeft inl. gezegd, dat men denman
het kiesrecht moet onthouden, en in plaats van
algemeen kiesrecht moet geven huismanskies
recht maar daardoor worden juist velen ont-
kiezerd en dus hun eerste Staatsrecht ontnomen
en dus zullen er nog veel minder kiezers komen.
Ik had gehoopt, dat inl. zou zeggenwe zul
len zorgen voor de gebrekkigen en de ouden van
dagen. Inl. heeft mooie woorden gesproken over
de kleinen, de zwakken en de geringen, maar
hij en de zijnen doen niet naar de leer van Je
zus, Die zeidezoo gij twee rokken hebt, geef
er dan éen van aan den armen broeder.
Inl. zeide, dat Staatspensioen demoraliseerend
werkt. Werkt dan pvnsioen van een Ministerie
niet demoraliseerend
Ik raad dan ook aan, op die candidaten te
stemmen, die zijn vóór algemeen stemrecht en
Staatspensioen.
De he :r B a k k e r (of Makker)Inl. beeft zoo
veel gesproken over beloften, vóór verkiezingen
gedaan, die na de stemming niet worden inge
lost. Dit blijkt o. a. uit het telkens moeten
verdagen van Kamerzittingen door absent zijn
van leden. De eerste plicht van een Kamerlid
is, dat hij de Kamerzitting bijwoont. Waarom
heeft hij anders beloofd de belangen van zijn
district te zullen behartigen. Alleen ziekte kan
een geldigen reden zijn tot verzuim.
Nu een meer algemeene vraag. Hoe denkt
inl. over het samengaan van predikanten der
Ned. Hervormde kerk met de Roomsch Katho
lieke partij? M. i. kunnen zij niet samengaan
en zijn zij verplicht, hun stem te geven aan
hun kerk.
Nog een vraag. Hoe denkt inl. over afschaf
fing van den nachtarbeid in bakkerijen Ik.
ben niet verbonden aan zoodanige vereeniging,
doch kom op voor deze slavei, die dikwijls
van_ Vrijdagavond 7 uur tot Zaterdagavond 6
of 7 uur aan éen stuk moeten doorwerken.
Waarom kan die nachtarbeid niet worden af
geschaft Het is het kapitaal, dat die afschaf
fing tegenhoudt. Dit blijkt uit hetgeen de heer
Roeters van Lennep daarover schrijft. Ik hoop,
dat, als U candidaat voor de Kamer wordt
gesteld, U zult meewerken tot die afschnfliug.
De heer Hofland (Nicasiusstraat)Inlei
der is niet in den haak met de beginselen der
sociaal democratie. Hij zeide, dat het Staats
pensioen „natuurlijk" paste bij de Staats-tj'ran-
nie van de kraamkamer tot het S taatsgraf Dat
is een dwaalbegrip. De economisehe ontwikke
ling der maatschappij is gansch anders, doch.
dit kan in zoo'n kort tijdsbestek als voor debat
is gegeven, niet uitgelegd. Maar dit is zeker, dat
dr. Kuyper wel eens met meer waardeering
heeft gesproken over de b. d. dan inl. dezen,
avond deed.
En waarom worden nu zulke dwaalbegrippen
geplant? Wel, alleen om een mager succesjet)
behalen. Ik zou inl. willen aanraden een betere
studie te maken van hetgeen zijn tegenstanders
beoogen.
Nu het huismanskiesrecht.
Wij maken door allerlei symptomen van een
nieuwe productie-wij ze. Daartoe behoort o.a.,
dat de vrouw niet alleen wordt geroepen in
fabrieken en werkplaatsen, maar ook als onder
wijzeres, bij de balie, elders reeds als predikant,
enz., en dat zij nu geen medezeggenschap zou
hebben, vinden wij s.d. onbillyk en daarom
staan wij vóórzoo uitgebreid mogelijk kies
recht. Daarom achien wij huismanskiesrecht
niet voldoende, omdat d iar loor de vrouw zou
b: hooren iot de omeifdcn, hoewel zij even goed
ais de man zorgt voor zicbzelve. En met welk
recht zou men een ongehuwd man, die aan bet
hoofd eener soms groote inrichting staat, het
kiesrecht onthouden Ik denk aan mijn vriend
Tak, die ongehuwd was.
Ik hoop, dat inl. dit in zijn repliek zal aan
vullen.
Ik ben bet overigens met inl. eens, dat men
den arbeiders kiesrecht moet geven tot de
uiterste grens, al is dit bij mij uit s.d. principe.
Doch waarom dat kankertje van caricaturi-
seeren van anderen, denkbeelden Waarom dat
applausje uitgelokt door het spotten met die
meisjes van 21 jaar.
Nu de verplichte verzekering.
De Voorzitter: Uw lijd is verstreken.
Als de vergadering het goedvindt, kunt U nog
tien minuten doorspreken (applaus).
De heer Hofland Dus de verplichte ver
zekering.
Inl. heeft verschillende financieele speciali
teiten genoemd, die echter steeds tekort scho
ten om de 20 of 24 of 40 millioen te vinden.
Doch wat mij 't meest beeft geëergerd, is, aat inl.
een allerslechtst rekenmeester is gebleken. Hy
zeide, dat iemand die f240 per jaar verdient,
daarvan 12 cent per week kan missen. Inl.
zelf weet heel best, dat een gehuwde dat zeker
niet kan missen.
In ben zelf arbeider en weet dus heel goed,
dat men zelfs van f 500 per jaar met geen mo
gelijkheid een vast bedrag per week kan afzon
deren. Zulk zeggen, is niet oirbaar.
Neen, dat geld moet komen van hen die
hooge inkomens hebben en niet van hen die te
kort hebben, die levensmiddelen moeten be
trekken uit de slechtste winkels, die gekleed
zijn maar hoe, die gedekt zijn maar hoe, die
wonen maar hoe. Het is niet oirbaar, van zulke
menschen nog iets te willen weghalen.
En de mogelijkheid bestaat inderdaad, die
rente te halen van hen, die 't wel hebben, van
hen die onbetaalden arbeid opstapelen tot in
de millioenen. Zeker, zij betalen reeds, maar zij
moeten bun luxe-uitgaven dan maar inkrimpen,
D&t kandoch van den arbeider, die niets kan
missen, kan het niet wordeD gevonden.
Daarom dan ook zal de liberale unie eindelyk
zijn gekomen tot de overtuiging ik zeg over
tuiging, want ik wil inl. niet volgen in zijn
voorbeeld om steeds kwade trouw te veronder
stellen bij den tegenstander dat Staatspen
sioen is de meest billijke, de meest rechtvaar
dige uitgave omdat het zal doen verdwynen
tal van andere uitgaven, armverzorging, diaco
nieën, enz. Dat is de ware barmhartigheid en
heel wat beter dan gunsten en giften en gaven.
Dan is ook de arbeider, die in een vak-organi
satie is, niet meer te „nemen" door zijn patroon
middels diaconie of wat ook.
De arbeider heeft recht op verzorging van
zijn ouden dag en moet niet aannemen een
aalmoes, doch moet hebben Staatspensioen en
niet verplichte verzekering, waarvoor bij van
zijn armoedje nog moet bijdragen.
De heer Oosterbaan, om 11.15 tot zijn
repliek komend, zeide om het late uur kort te
moeten zijn.
De laatsteu spr. wil ik 't eerst beantwoorden
omdat deze althans heeft getracht eenige zake
lijke critiek te oefenen.
De heer Hofland heeft gezegd, dat ik niet
juist heb uiteen gezet het beginsel der s. d.ik
meen, dat dit niet het geval is en acht, dat«de
s.d. alles wil brengen onder Staatsalmacht, ter
wijl het anarchisme wilongebonden vryheid.
Doch de tijd is te kort om hierop thans in te
gaan ik houd echter mijn standpunt vol.
De geachte oponent heeft gezegd, dat dea.r.
zooveel vrouwen willen uitsluiten. Ik heb toch
gezegd, dat zij ijveren voor huismanskiesrecht
en de daarmee gelijkgestelden, dat zijn allen die
in eigen kring aan het hoofd staan, óok onge-
huwden als de heer Tak. Immers zouden o.a.
alle R. K. geestelijken.
Nopens de vrouw het volgende. De geachte
oponent wil de onderwijzeressen, de telefonisten,
enz. kiezers maken. Maar als dezen trouwen,
zouden ze worden ontkiezerd en dit zou worden
een abnormale toestand en dit nu wil dedepu-
talen-vergadering blijven beschouwen als abnor
maal.
Nu over het Staatspensioen. Oponent voerde
daarvoor aan éen argument,dat schijnbaar
juist was. Hij zeide, dat vele arbeiden» de rente
I van 12 cent per week, vast elke week, niet
j kunnen betalen doch onmiddellijk daarop liet