Dinsdag 20
BLÜOKER'S
No. 7650.
58e Jaargang.
DAALDERS
CACAO.
Binnenland.
firma a h van cleeff
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco por post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Bij regel-
abonneraent reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels 1.25 elke regel meer 0.25. Groote
lettei-s naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT9
Postbus 9.
Telephoon 19
J. H. Wijsmuller.
Met genoegen herinneren wij ons de
jongste expositie van de Vereeuiging tot
het houden van kunstbeschouwingen,
enz. te Amersfoort, en nu weer wacht
ons een hoogst interessante tentoonstel
ling van het werk van den artist wiens
naam hierboven staat.
Eeu keur-verzameling van den eer
sten onder onze begaafde landschapschil
ders zal Zaterdag 24 en Zondag 25 April
in „Amicitia" ten toon gesteld worden.
Brokken uit Amsterdam of in de buurt
van Amsterdam, uit Noordwpk-binnen,
Zierikzee, Egmond-aan-zee, Kortenboef,
Delden, Alkmaar, Monnikendam, Vorden,
enz. enz. zullen het Amersfoortsche pu
bliek aangeboden worden als stalen van
een oprechte, waarachtige kunst, die,
wars van alle aanstellerij, de natuur
geeft met oprechten kunstenaarszin en
dikwyls door den grooten eenvoud van
opzet, van onderwerp, zoo in eu iu-be-
kooren.
Wijsmuller is self-made man en heeft
daardoor meegemaakt den grooten strijd
om kunstenaar te zijn. Niet over het
paard getild door zijn steeds steigend
succes geeft hij als eerlijk mensch, als
eerlijk kunstenaar zyn indrukken weer
op een wijze, die ons hem onze volle
volle sympathie doen geven.
Wie de artikelen gelezen heeft in „El-
zevier's geïllustreerd Maandschrift" (4e
Jaargang Afl. Ill) of in het „Schilders-
boek", in 1900 verschenen, heeft nader
met den kunstenaar kennis gemaakt.
Om een goed beeld te krijgen van den
grootheid van Wijsmuller kunnen wy
niet beter doen dan naar die artikelen
vevwjjzen.
Hierin wordt de mensch-Wijsmuller
en de artist-Wijsmuller beschreven door
een eeu man als Krabbé, die blijkt geeft,
beiden zeer hoog te achten.
Moge deze korte aandacht- vestiging
voldoeude zijn om een druk bezoek aan
„Amicitia" te krijgen en mogen vele van
de kunstwerken voorgoed te Amersfoort
blijven.
Ons onderwijs conservatief?
„Is jullie onderwijs niet wat erg conser
vatief?" vroeg mij een ijverig en bekwaam
levensverzekeringman.
Ik wist zoo dadelijk niet, waar hij heen
wou, en zei„O ja, dat is het zekerdat
kan wel haast niet anders. De school is een
maatschappelijk instituut het onderwijs leidt
op voor het maatschappelijk levendat
maatschappelijk leven gaat steeds voort zich
te wijzigen, vraagt dus van de zijde van het
onderwijs steeds aaupassingdat gaal niet
altijd snel genoeg, is niet zoo heel gemakkelijk
ookdat vraagt anders opgeleide leerkrach
ten ja, conservatief is ons onderwijs uiter
aard wel."
„Ja, maar is het niet te conservatief, méér
dan noodig of natuurlijk is? Jaar heb
je bijvoorbeeld de kwestie der levensver
zekering. Zou je in staat zijn, iets te noe
men, dat voor de maatschappij en de samen
leving van zóo groote betekenis is als deze
iets, dat meer ellende voorkomt en nog veel
meer kon voorkomen 7 En wat weet „men"
er in het algemeen van? Wat iuzicht is
daaromtrent bij het gros der menschen nog
verkregen 'i Op jullie scholen
„Wou je dan, dat wij zulke ingewikkelde
k'resties op onze Lagere scholen al met de
12-jarigen behandelden vroeg ik.
„Laat me uitpraten", zei hij, «Moet dat
dan juist ingewikkeld wezen Als er iets in
heel eenvoudig-oogezette berekeningen en
ua zeer de belangstelling wekkende bespre
kingen kan worden opgezet, dau is het juist
dit. Jullie schoolmeesters weten het zelf eigen
lijk niet goed, geloof ik. Het moet voor wie
het behandelt, in den zin van Geel een o n-
derwerp zijn, terwijl het nog te veel een
b o v e nwerp is. F.n dit nu juist niet op de
Lagere school, maar op de herhalingsscholen,
op alle scholen voor voortgezet onderwijs,
moet een behoorlijke kijk daarop worden
aangebracht. Wat zou voor de ontwikkeliog
en bet inzicht in practische aangelegenheden
dit onderwijs heel wat meer beteekenen dan
het oplossen van allerlei sommetjes, die de
rekenboekjes in het algemeen nog aliijd vul
len. Geloof je dat óok niet Eu dan dit niet
eens nog om de berekeringen, maar boven
al om de doordringing van bet denkbeeld,
dat men niemand uitgezonderd zijn
plicht niet heeft gedaan, zoolang men niet
»Het is genoeg', zei ik, „je hebt gelijk
óok, geloof ik. En allen, die aan het hertia-
hugsonderwijs of het voortgezet onderwijs
zijn, mogen daarover zeker eens nadenken."
„Zeg dat eens in »Volksonderwijs", was
toen zijn opmerking. «Het is iets voor onder
wijzers, maar ook niet minder voor de ou
ders 1"
Ook daarin had hij gelijk.
Aldus in het jongste nummer van «Volks
onderwijs", het orgaan van de gelijknamige
vereeniging.
Al wel een jaar of vyf geleden deden we,
toen na een vergadering de gelegenheid
zich daartoe aanbood en we samen huis
waarts keerden, aan een schoolhoofd van de
bovenste plank een dergelijke vraag.
Middenop de straat bleef hij staan en
met komischen ernst en breed gebaar klonk
het: „Maar beste vriend, de school is toch
geen kapstok. We zijn al zoo ever belast.
Wou je ons nbg meer op onze schouders
leggen
Er schijnt inmiddels kentering gekomen
en daarom willen we herhalen onze vraag
van destijdsZou 't niet nuttig wezen, op
de Lagere school ja, ook daar en voor
al bij het Herhalingsouderwijs den leerlingen
iets bij te brengen van hetgeen men in
Duitschland en vooral Zwitserland „Bürger-
kunde" noemt.
't Wil ons voorkomen, dat dit veel meer
nut heeft dan sommetjes makeD, leeprekenen,
het anatomiseeren op de alleronmogelijkste
wyze van een alleronmogelijksten zin hier
of daar uit een vergeten boekje van een
scribeut die niet meer wordt gelezen.
Wat hebben de menschen, voor wie de
Lagere school en het Herhaliogsonderwys
te gelijk is Middelbare school en Universi
teit, het meest noodig
Zie eens de angst van een dienstbode, die
een brief moet schrijven op een advertentie
waarin haar diensten worden gevraagd.
Kijk eens in welk wonderlijk taaltje een
moeder uit den werkmansstand óok uit
den middelstand soms aan het Hoofd der
school bericht, dat haar zoontje of haar doch
tertje niet ter school kan komen,
Denk maar eens aan de requesten, hoogst
éénvoudige verzoekschriften van menigeen
die bij Rijk, Provincie, Gemeente of Water
schap een betr-kkiukje wil bekleeden. Eu
geloof maar, dat de man zijn best er op heeft
gedaan, al slaat het nu ook als aanbeveling
voor Leerplicht in sommige couranten.
En dan zooveel andere zaken, waarmee
allen, ook de meest eenvoudigen, op hun
tijd te maken hebben. We denken aanhu
welijk, aangifte geboorte en overlijden, mi
litie-dienst, belastingen, enzoovoortziekte
verzekering, begrafenisfondshuurcontract,
spaarbankkiesrecht en iets van de sociale
wetten eu van gezondheidsleer en zooveel
meer.
Zou het artikeltje van „Volksonderwijs"
misschien verbeteiiug breugen
t£G3ws
GEEN CACAO SMAAKT
ZOO KRACHTIG ALS
Nationale vereeniging tegen
de werkloosheid.
(INGEZONDEN.)
Het plan, door de Redactie van het
«Sociaal Weekblad" in zijn nummer van
23 Januari 1909 geopperd om een Nationale
vereeniging tegen de werkloosheid in het
leven te roepen, heeft zoowel in de Pers
als daarbuiten in ruimen kring by val gevon
den. Tal van personen en vereenigingen
hebben hun instemming met dit plan be
tuigd.
Waar dus vry algemeen een behoefte aan
een Nationale vereeniging tegen de werk
loosheid gevoeld wordt, hebben oodergetee-
kenden gemeend, dat niet langer mag wor
den gewacht en hebben zij het initiatief tot
de stichting dezer vereeniging genomen.
Een ieder, die met het plan sympathi
seert, wordt beleefd uitgeooodigd tot het
bijwonen eener vergadering op Maandag
26 April 1909, 's middags te 2 uur in bet
gebouw Eensgezindheid", Spui 2 te Am
sterdam.
Mr. C. J. baron Van TuyII Serooskerken.
Dr. Van Gbeel Gildemeester.
Dr. J. R. Slotemaker de Bruine.
Mevrouw M. G. Muller—Lulifs.
Mr. dr. H. J. Tasman.
Mr. E. M. Meyers.
De vereeniging stelt zich ten doel, op de
bestaande maatschappelijke grondslagen
mede te werken aan de bestrijding van de
werkloosheid en van de nadeelige gevolgen
van werkloosheid, voor de betrokken arbei
ders in Nederland.
Middelen tot dit doel dienen ooder meer
te zijn
le. het oprichten van permanente plaatse
lijke vereenigingen tegen de werkloosheid
2e. het houden van jaarlijksche congres
sen
3e. het stichten van een centraal-bureau
ie. het verzamelen van gegevens en het
doen instellen van onderzoekingen betref
fende de werkloosheid
5e. het publiceeren van mededeelingen en
gegevens betreffende de werkloosheid eu de
middelen tot bestrijding van haar en haar
g volgen
6e. bet geven van advies aan vereenigingen,
particulieren en de overheid
7e. het zelf uitvoeren van plannen tot voor
koming van werkloosheid of tot bestrijding
der gevolgen van werkloosheid.
Lid der vereeniging kunnen zoowel worden
physieke personen als vereenigingen of stich
tingen.
De Algem-jene vergadering kan besluiten
tot het oprichten van bijzondere afdeelingen
voor bepaalde onderdeelen van het gebied,
waarop de vereeniging zich beweegt.
Voorloopig worden slechts bijzondere af
deelingen voor arbeidsbemiddelingen voor
werkloosheidsverzekering gevormd.
Van de afdeeling voor arbeidsbemiddeling
kunneu slechts arbeidsbeurzen lid zijn; van
dievoor werkloosheidsverzekering kunnen
slechts lid zyn vereenigingeD, die deze ver
zekering in toepassing brengen en fondsen
of vereenigingen, welke zich ten doel stellen,
deze verzekering te steunen.
Wie lid is eener bijzondere afdeeling, is
dit ook van de 'geheele vereeniging en kan
als zoodanig deelnemen aan de jaarcongres
sen.
De bijzondere afdeelingen kunnen afzon
derlijk vergaderen en zich een eigen orga
nisatie geven.
Het bestuur der vereenigingen bestaat uit
ten minste 5 personen, waarvan ieder der
bijzondere aideeliugeu er éen aanwijst en de
overigen door de Algeraeene vergadering
gekozen worden.
Toelichting.
Men moet onderscheiden den strijd tegen
de werkloosheid eu de leniging der gevolgen
van werkloosheid.
De strijd tegen de werkloosheid moet zoo
veel mogelijk na t i o n a a 1 gevoerd worden.
Daartoe kaa het noodzakelijk zijo, dat de
vereeniging zelf plannen uitvoert (punt 7).
De leniging van de nadeelige gevolgen
der werkloosheid daareotegeu moet zooveel
mogelijk plaatse lijk geschieden. Daartoe
zyn noodig permanente plaatselijke vereeni
gingen, opdat niet in der baast en dus gebrek
kig maatregelen tegen werkloosheid of ter
ondersteuning van werkloozen georganiseerd
worden. Deze plaatselijke vereenigingen die
nen natuurlijk niet ieder jaar werkzaam te zijn
echter de organisatie moet gereed zyo, op
dat, wanneer eea jaar de werkloosheid den
nood doet stijgen, onmiddellijk en goed
voorbereid aan het werk kan gegaan worden.
De Nationale vereeniging dient ten op
zichte der plaatselijke vereenigiogen een
verzamelpunt en een raadgever te zijn. Het
wezen van verzamelpunt komt het best tot
zijn recht in de jaarlijksche congressen
(punt 2), alwaar de opgedane ei varingen
kunnen besproken worden. Voor het zyo
van raadgever is een Centraal-bureau nood
zakelijk (punt 3). Dit bureau dient zich
voortdurend op de hoogte te houden van
den stand der werkloosheid (punt 4). Wan
neer het in eenige stad ernstige werkloos
heid in aantocht ziet, moet bet daarop tijdig
de plaatselijke vereenigingen opmerkzaam
maken en deze, zoo noodig, helpen bij de
organisatie van den te verleenen steun. Ook
andere particuliere personen en overheids
organen dienen dit lichaam om advies te
kunnen vragen (punt 6). De in punt 5 ver
melde publicaties kunnen in verschillende
organen, aan de sociale aangelegenheden
gewijd, gepubliceerd worden, of wanneer
de vereeniging de gewenschte ontwikkeling
krijgt in een eigen orgaan.*
Over de wijze, waarop bij de vervulling
der blyde gebeurtenis de tijding zal worden
bekend gemaakt, wordt uit Den Haag aan
»Zeelandia" geschreven
Indien mijn zegsman goed is ingelicht,
wordt door Z. K. H. den Prins een telegram
gezonden aan de Commissarissen in de on
derscheidene Provinciën, die dan het bericht
verder aan de Burgemeesters zullen seinen
met het verzoek de klokken te doen luiden
en de vlaggen uit te steken.
De Voorzitters der beide Kamers ontvan
gen mede van Z. K. H. den Prins onmiddel
lijk bericht, die alsdan daarmede de Kamer
leden zullen in kennis stellen en hen op
roepen om zich dadelijk in vergadering te
vereenigen.
De lechterlijke macht ontvangt eveneens
onmiddellijk mededeeling, gelijk ook da
militaire- en de marine-autoiiteiten, die als-
