M. J. van GELDER,
„KOSMOS"
Advertentiên.
oaeieu.
De vergadering hechtt9 onder applaus baar
goedkeuring aan het Bestuursvoorstel om
alle hier wouende agenten van glasverzeke-
ring-maaiacbapDijen uit te noodigen, werk
zaam te zijn voor de Vennootschap.
Een lid dankte bet voorloopig bestuur,
dat is het Bestuur van Handel eu Nijver
heid", voor hetgeen het ook ia deze deed.
(applaus).
De Vennootschap zal in werking treden
zoodra de Koninklijke bewilliging is verleend
op haar Statuten.
Het plaatselijk Nuts-departemeut vergadert
hedenavond, o.a. om te voorzien in vier va
catures in het Bestuur, ontstaan door ver
trek en periodiek altreden.
Binnenkort wordt voor de parochie van
St. Franciscus Xaverius aanbesteed het bou
wen van een vereenigingsgebuuw op den
hoek van het Zand en de St. Agatba-straat.
De afdeeling Nederland van den Internatio
nalen correspondentie-bond „Kosmos", geves
tigd te Asjsterdain, heeft als plaats voor haar
Algemeeneu vergadering in dit jaar gekozen
Amersfoort.
Deze in 1898 opgerichte vereeniging heeft het
ideale doel, beschaafde lieden uil verschillende
deelen der aarde tol elkander te brengen. In de
eerste plaats tracht zij dit doel te bereiken door
haar leden correspondentie verbindingen te ver
schaffen in alle deelen der aarde, met alle vol
keren en alle raseen, in alle levende en doode
talen. Elk lid heeft het recht, aan een ander
lid te schrijven, hem een raad, een inlichting
te verzoeken, hein een voorstel te doen tot een
geregelde correspondentie, tot een ideaal, letter
kundig of practisch doelgodsdiensi en politiek
zijn hiervan uitgesloten. Op zijn beuit stelt hy
zich op gelijke wijze ter beschikking van zijn
medeleden. De vereeniging berust dus op het
beginsel der wederkeerigheid en stelt dus haar
leden in de gelegenheid, hun denkbeelden ie
toetsen aan die van anderen zij kunnen zich
op practische wijze oefenen in de vreemde talen
hunne verzameling uitbreiden, enz.
Daarenboven stellen zich de meeste leden ter
beschikking van een ander lid dat hun woon
plaats bezoekt, hetzij tot het geveu van monde
linge inlichting of om den bezoeker te geleiden.
De Bond berust dus op idecelen basis en
streeft geen enkel materieeei voordeel na.
De Vereeniging telt haar leden dauies en
hoeren, zoowel m Japan als in Abessynië, op
Yslunu zoowel ais in Nieuw-Zeeiand; aan de^
kusten vun de Zwarte-Zee zoowel als van de
Noordzee wordt even belangstellend het twee-
muundelijksch tijdschrift verwacht, dat, naast
een opgave van nieuwe leden, adresveranderiu-
§en, enz. meestal portretten brengt van leUen,
ie zich op eenige wijze tegenover de Vereeni
ging verdienstelijk hebben gemaakt. In de 1
Januari verschijnende hoofdlyst een boek
van 200 bladzijden zijn alle leden alpha-
betisch volgens land en plaats gerangschikt.
Do contributie is zeer laag gesteld (f 3 per
jaar) terwijl de Secretaris, de heer J. A. Galet
te Amsterdam, postbus 485, gaarne nadere inlich-
tingen verstrekt.
Het BeBtuur bestaat uit de heeren J. F. Ver
ster, Voorzitter, Amsterdam A. L. Nagel, On
der-voorzitter, Amsterdam J. A. Galet, 1ste Se-
"cretaris, AmsterdamTh. Stapelveld Jr., 2de
Secretaria, Bordeaux; G. V. van der Schooren,
Penningmeester, Arnhemprof. dr. Herin.
Smout, Ledeberg-Gent, Justus van Muurik Jz.,
Amsterdam; J. Vmkenborg Jr., Arnhem; mr,
dr. G. L. van Oosten Slingelund, Arnhem,
Aan de Centrale boter my u werd Dinsdag
aangevoerd 2985 Kilo ongezouten en 128U
Kilo gezouten fabneksboter ouder Rijks-cou-
trole.
De prys der ongezouten boter was f 1.21
a Ï1.2Ö; die der gezouten f 1.19 a f 1.23.
De verleden^ jaar bier opgerichte fabriek
van de firma Eugelsman De Vries ontving
reeds een opdracht voor levering van leder-
extract voor de Kon. Nu.lcrlandsche Marine.
Een zevenjarig knaapje, dat gistermiddag
in de Beek bij de Koningsstrot geraakte,
werd nog juist iutijds weer op den vasten
wal gebracht door deu hoer P. de Waal.
Na toepassing der kunstragtige ademhaling
kwam de kleine drenkeling weer by.
Een scholier, die hedenochtend zeer snel
met zijn rijwiel over het Havik de brug
aireed, kwarn op den Nieuweweg in botsing
.met een aangespai nen melkwagen, die van
de tegenover gestelde richting kwam.
Hij trachtte nog uit te wykeii, doch een
zijner trappors werd gegrepen en hij werd
omgeworpen. Gelukkig pakte hij zich nog
aan de balie, anders ware hy in de siDgel-
graefct terecht gekomen.
Wonder boven wonder liep alles nu af
met een defecte rem en een paar ontvellin
gen.
Een minderjarig meisje, dat hier rond
zwierf, werd gistermiddag aangehouden en
door de politie naar haar ouders te Amster
dam geleid.
Tegen W. B. is proces-verbaal opgemaakt
wegens mishandeling van de voor zijn kar
gespannen hond, gepleegd op den Arnhem-
scheweg.
Zoowel te Utrecht als te Zeist waart
iemand rond, dia voorgeeft uit Boehum te
komen en stoffen per Meter verkoopt en
dan den koopers wijsmarkt, dat zij daarvan
voor f4 een cosluums kunnen laten maken
bij een bekend kleeren magazijn.
Men verzoekt ons, t) waarschuwen tegen
's mans praktijken.
Wellevendheid is de eenige munt die ieder
zelf slaat, maar dij toch overal gangbaar
is.
"üit den omtrek.
De Kiezerslijst, voor Eempes telt thans 275
namen.
Er heeft zich een commissie gevormd, ten
einde pogingen aan te wenden voor het tot
stand komen van een spoorwegverbinding
Harderwijk Apeldoorn.
Dameshoeden zijn gewoonlijk niet goedkoop,
maar zóo'n dure als er dezer dagen een te
Berlyn werd gekocht, is toch zeldzuam. Een
knap, jong vrouwtje betaalde den door haar
uitverkoren hoed met een lot in een lotei y.
Op dat lot viel juist de 300 000 mark. Het
vrouwtje wilde nu natuurlijk graag Van den
hoedenlabrikant haar lot hebben, maar'deze
scheepte haar af met 500 mark, zoodat de
hoed haar 299500 mark heeft gekost 1
Gewisselde stukken.
Burgemeester en Wethouders schreven
onder dagteekening van 15 April aan
den Gemeenteraad
In uwe vergadering van 23 Februari
deed de heer Gerritsen de vraag, of
het waar was, dat twee kinderen, die
voor rekening van de Gemeente in het St.
Elisabeths-gast of ziekenhuis verpleegd
werden, tijdens die verpleging Roomsch-
Katholiek geworden zijn, en verzocht
dienaangaande een onderzoek door ons
College.
Aangezien wij vernomen hadden, dat
de godsdienstonderwijzer K. Teeling in
't bijzonder met deze aangelegenheid
op de hoogte was, verzochten wij hem
inlichtingen, die blijkens de hierbij over
gelegde missive (Bijl. A) welwillend ver
strekt werden. Daarna hoorden wij in
onzo vergadering respectievelijk de moe
der van de twee kinderen en de Eer
waarde Overste van het St. Elisabeths
gast- of ziekenhuis.
De extracten uit de notuleu onzer ver
gaderingen gaan hierbij als bijlagen B
en C.
Wij vertrouwen hiermede aan het ver
zoek om inlichtingen voldaan te hebben.
BIJLAGE A.
Aan het College
van Burgemeester
Wethouders van
Amersfoort.
Edel Achtbare heeren,
Naar aanleiding van uw verzoek wil
ik gaarne het volgende onder uw aan
dacht brengen betreffende het onderzoek
naar den overgang tot de Roomsch Ka
tholieke kerk van Lucia Sips, weduwe van
David Kraan, en twee harer kinderen.
Genoemdo vrouw werd volgens hare
verklaring in Maart 1894 als lidmate
der Ned. Hervormde kerk bevestigd door
wijlen ds. Immink, na vooraf tot de be
lijdenis des geloofs te zijn voorbereid
door wijlen don heer H. Limpers.
Johanna Kraan, geb. 14 Augustus, werd
in de Ned. Hervormde Kerk gedoopt
September 1898.
Adriana Kraan, geb. 8 Augustus, werd
in de Ned. Hervormde kerk gedoopt
den 31 Augustusl902.
Toen mij, kort na het ontslag van beide
genoemde kinderen uit het St. Elisa
beth's gast- of ziekenhuis, verteld werd,
dat zij Roomsch geworden waren, kwam
mij dit verhaal ongelooflijk voor en ben
ik direct op onderzoek uitgegaan. Ik be
gaf mij daartoe naar de moeder zelve,
meenendo, dat die mij het bost kon in
lichten. Ik zal zooveel mogelijk weerge
ven, wat zij mij vertelde.
Op mijn vraag of de kinderen, wanneer
ze weer ter school gingen, ook de school -
catechisatie zouden bezoeken, antwoordde
zij, eerst aarzelend daarna meer vrij
moedig »dat zij met de kinderen was
overgegaan tot de Roomsche kerk, zoodat
do kinderen wel niet meer in de Beek
straat ter school zouden komen».
Op mijn vraag, hoe zij daartoe ge
komen was, luidde het antwoord»dat
zij door de EerwaardeMceder in het
Ziekenhuisontboden was, dat zij daar door
den inwonenden geestelijke was onder
houden over haar Protestant-worden
en gezegd was geworden, dat zij goed
deed, weer tot de Roomscli Katholieke
kerk terug te keereu en harekinderen eene
Roomsche opvoeding te geven.
Eerst maakte zij daartegen wel bezwaar,
omdat zij ondersteuning genoot van de
Diaconie dor Ned. Hervormde gemeente,
en zij dan die ondersteuning zou verlie
zen.
Haar werd echter door de Eerwaarde
Moeder verzekerd, dat zij van haar over
gang geen schade zou hebben. >En toen
heb ik toegegeven, omdat ik toch maar
weer liever Roomsch was, daar toch mijn
geheele familie tot die kerk behoort".
Toen ik haar vroeg hoe men in het
Ziekenhuis wist, dat zij vroeger tot de
Roomsch Katholieke kerk bohoord had,
antwoorddo zij»dat weet ik nietmaar
ik denk, dat ze dit van mijn man, die in
het Ziekenhuis verpleegd en gestorven is,
gehoord hebben".
Maar uw beide kinderen dan, willen
die ook wol tot de Roomsch Katholieke
kerk behooren
O, ja mijnheerwant toen ik Zondag
avond naar de Groote kerk wilde gaan,
toen zeiden ze, »moeder, gaat U nog daar
heen wij zijn toch immers Roomsch?"
Dit was enkele dagen na hun thuis
komst uit het Ziekenhuis.
Op mijn vraag of zij vroeger, vóór dat
de kinderen naar het Ziekenhuis gingen,
wel eens met hen over de Roomsche kerk
gesproken had, antwoordde ze ontken
nend. En toen ik haar nog eens vroeg of
haar overgang dan reeds vast besloten
was, antwoordde zij direct bevestigend.
Door een der buren, C. Meerbeek, Bis-
schopsweg 20, werd mij ongevraagd ver
zekerd, dat de kinderen reeds hun Roomsch
gebed kenden, een rozenkrans bezaten en
bij de Zusters ter >leering" gingen.
Door ds. De Meijere, Ev. Luthersch
predikant alhier, waar de weduwe Kraan
sedert geruimen tijd werkzaam is, en de
dienstbode Neeltje Manten is mij verze
kerd, dat deze vrouw nooit te voren van
eenige Roomsche neigingen had blijk ge
geven en als hun gevoelen uitspraken,
dat zij niet tot de Roomsch Katholieke
kerk zou zijn overgegaan, zoo hare kin
deren niet in het Ziekenhuis waren ver
pleegd geworden. Dit laatste is door de
vrouw zelve aan Neeltje Manten gezegd.
Ik kan dit als waarheid aannemen, daar
do vrouw zeer geregeld de avondgods
dienstoefeningen in de St. Joriskerk be
zocht, wat zij zeker niet zou gedaan hob-
ben als zij eenig plan had gehad, van
kerkgenootschap te veranderendaar dit
toch plaats heeft als men reeds te voren
met zijn vroegere kerk gebroken heeft.
En waar nu de vrouw nooit te voren
eenige neigingen tot overgang had nooit
te voren mot hare kinderen over den
Roomschen eeredienst had gesproken en
deze kinderen toch van cRoomsch zijn>
spraken, blijkt 't wel, dat op de vrouw
invloed is uitgeoefend en ook de kinde
ren zijn bewerkt geworden.
Tot persoonlijke toelichting is gaarne
bereid
van uwe EdelAchtbaren heeren
de dw. dn.
K. TEELING,
Godsdienstonderwijzer bij de Ned.
Hervormde gemunte.
BIJLAGE B.
Extract uit de notulen van de
vergadering van Burgemeester
en Wethouders van Amersfoort
van den 30 Maart 1909.
Tegenwoordig de heerenjhr. J. W. A.
Barchman Wuytiers, BurgemeesterM. L.
Celosse, Wethouder, en mr. dr. J. G.
Stenfert Kroese, Secretaris. Afwezig we
gens ziekte de Wethouder E L. Visser.
In de vergadering wordt, daartoe ver
zocht, binnengelaten de weduwe D. Kraan-
Sips. Desgevraagd, verklaart zij het vol
gende Op advies van dr. Jorissen zijn
hare twee kinderen indertijd in het Zie
kenhuis opgenomen. Nadat die kinderen
in het Ziekenhuis waren cpgenomen,
heeft zij uit zich zelf gevraagd aan de
Eerwaarde Moeder, of zij weer R. K. kon
worden. Na den dood van haar man heeft
zij, toen de kinderen in het Ziekenhuis
waren, aan haar zuster te Breda geschre
ven over haar R. K. worden, omdat haar
geheele familie R. K. was en zij het voor
de kinderen ook beter vond, dat die R.
K. werden. Na den dood van haar man
is zij nog wel naar de Protestantsche
kerk geweest, maar dit was om zich eens
te verzetten, omdat ze altijd alleen was.
Voordat de kinderen in het Ziekenhuis
waren, heeft ze er al over gesproken met
haar zuster.
Toen zij er met den pastoor over
gesproken had, vond zij goed, dat haar
kinderen naa^ de kapel in het Zieken
huis gingen; zij heeft dit uitdrukkelijk
verzocht, omdat zij geen rust of vrede
had, indien zij niet R. K. werden.
Nadat de Burgemeester er haar op
gewezen had, dat deze verklaring niet
geheel overeenstemde met hetgeen zij
aan den heer Teeling. zou hebben ver
klaard, deelde vrouw Kraan het volgende
mede
Toen zij hare kinderen bezocht in het
Ziekenhuis, zeiden de Zustors tegen haar,
dat de Eerwaarde Moeder naar haar
gevraagd had. Toen is zij naar de Eer
waarde Moeder gegaan, die haar vroeg,
of ze weer R. K. wilde worden. Zij heeft
daarop dadelijk toegestemd. Daarna heeft
zij gesproken met geestelijken in het
Ziekenhuis, aan wien zij gezegd heeft,
dat zij R. K. wilde worden.
Ten slotte verklaart zij, dat zij, ook
al waren de kinderen niet ziek gewor
den, zij toch R. K. had willen worden,
omdat zij nimmer vrede gehad heeft met
den Prote8tantschen godsdienst en hare
geheele familie Roomsch is. Voorts deelt
zij nog mede, dat op haar verzoek aan
haar kinderen in het Ziekenhuis een
rozenkrans is gegeven.
De weduwe Kraan verlaat daarop de
vergadering.
BIJLAGE O.
Extract uit de notulen van de
vergadering van Burgemeester
en Wethouders van Amersfoort,
van den 8 April 1909.
Tegenwoordig de heeren jhr. J. W. A.
Barchman Wuytiers, Burgemeester; M.
L. Celosse, Wethouder; en de Secretaris
mr. dr. J. G. Stenfert Kroese.
Afwezig wegens ziekte de Wethouder
E. L. Visser.
In de vergadering wordt, daartoe uit-
genoodigd, toegelaten de Eerwaarde Moe
der van het St. Elisabeths Gast- of Zieken
huis, vergezeld van een Zuster.
Daartoe uitgenoodigd, verklaart zij het
volgende
Toen de kinderen van vrouw Kraan
in het Ziekenhuis opgenomen waren,
heeft ze, met andere gegevens, moeten
opgeven den godsdienst van de kinderen.
Zij heeft toen geheel uit zich zelf, zon
der eenige ondervraging of uitnoodiging.
gezegd, dat ze graag weer R. K. wilde
worden, omdat ze dit vroeger geweest
was en hare geheele familie R. K. was.
Later heeft ze, tijdens het bezoek aan
de kinderen, er meermalen over gespro
ken, en verzocht den kinderen een rozen
krans te geven en hun de kapel te laten
zien.
Toen ze er uit zich zelf meermalen
over gesproken had en de Moeder Overste
merkte, dat het ernst was, heeft zij
vrouw Kraan naar den pastoor verwezen
en het aan den Directeur van het Zie
kenhuis medegedeeld, die daarna de kinde
ren, zoodra hunne gezondheid dit toeliet,
zoo snel mogelijk ontsloeg.
Desgevraagd verklaarde de Moeder
Overste nadrukkelijk, dat er van hare
zijde niet in 't minst invloed is uitgeoe
fend op het weder R. K. worden van
vrouw Kraan en de kinderen.
Daarna verlaten de Moeder-Overste en
de Zuster de vergadering.
Gevestigd Kampstraat 14,
adres den heer OKHU1JZEN,
Accountant, Leeraar M. 0.
Boekhouden, enz.
Opleiding voor examens, waarvoor vele
leerlingen slaagden.
Fa» n-VAN HASELENdtBOOM
AMERSFOORT
Internationale
C0RRESP0NDENTIER0ND.
Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit
van 19 Juni 1899, no. 63.
(Nederlandsche Staatscourant van 4 Juli
1899, no. 154,)
biedt zjjnen leden, Dames en Heeren,
over de geheele wereld verspreid, gele
genheid tot gedachtenwisseling, tot het
practisch beoefenen van vreemde talen,
het onderhouden van verzamelingen. De
meeste leden zyn bereid, mondelinge
inlichtingen, eventueel hun geleide, te
verstrekken bjj het bezoek aan hunne
woonplaats.
Prospectus en Statuten gratis op aan
vrage bij het Secretariaat, postbus 485,
te Amsterdam.
