Donderdag 29
No. 7693-
58e Jaargang.
OP REIS.
UITGAVE
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1.
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer40cent. Bij regel-
abonneraent reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ofïicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels 1.'25 elke regel meer ƒ0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
Postbus 9.
Telephoon 19.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders
binnen- dan wel buitenlands, vertoeven
wordt op aanvrage en met duidelylse
opgave van adres, de courant eiken ver
schijndag tegen vergoeding van het
porto toegezonden.
Ook niet-geabonneeiden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending van
de Amersfoortsche Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
KENNISGEVINGEN.
JACHT.
De COMMISSARIS der KONINGIN in de Pro
vincie Utrecht,
Gezien hei besluit van heeren Gedeputeerde Sta
ten dier Provincie van den 20 Juli 1909, 4e afdee-
liDg, no. 1760;
Gelet op artikel 11 der Jachtwet;
BreDgt ter kennis van de belanghebbenden
le. dat de opening der jacht op klein wild, ver
meld in de 2iie zinsnede van artikel 17 der voor
melde wet, voor dit jaar in de Provincie Utree tl is
vastgesteld op Zaterdig 2S Augustus s.s. met zons
opgang, met uitzondering van de jacht op hazen en
fazanten, waarvan de opening is bepaald op Zater
dag 2 October a.s. met zonsopgang;
2e. dat de lange jacht alleen des Dinsdags en
des Vrijdags vau elke week zal mogen worden
uitreoefend, eu het jagen in ongemaaid te veld
et'innd koren, peulvruchten en klaverzaad, welke
nog in 1909 moeten geoogst worden, verboden is,
evenals bet jagen in tabakslanden, zoolang bet zoo
genaamd be.sigoed niet is geoogst;
3e. dan de jaebt op reebokken en reegeiten ge
opend zal zyj van Vrijdag 1 October a.s. met zons
opgang tot en mei Zaterdag 30 October a.s. met
zonsondergang.
Utrecht, 22 Juli 1909.
De Commissaris der Koningin voornoemd
F. D. SCHIMMELPENNINCK.
LANDWEER.
Overgang van hot Leger naar de Landweer.
Do BURGEMEESTER der Gemeente AMERS
FOORT
Gezieu het 3e lid van J 10 der Landwoerinstruc-
tie I
Brengt ter kennis van belanghebbenden
le. de dienstplichtigen by de militie te land, die
in den loop van dit jaar e--u achtjarigen dienst bij
de militie hebDon volbracht of alsnog zullen YOl-
breugen, dat zyu in iiet algemeen zij, die behoornu
tot de lichting van 1901, op 1 Augustus a.s. zulleu
overgaan ua.tr de Laudweer, met uilzonderiug vau
ben, die
a. beliooren tut een der bereden korpsen of
tot hei korps Torpeiiisten
b. iu het genot zijn van ontheffing van den
werkelijken dienst, om het even of de ontheffing
werd verleend ais geestelijke enz., dan wel wegens
kostwinnerschap of om eeuige andere reden van
bijzondoren aard
2e. de dienstplichtigen, die uiistel hebben genoten
van eerste-oefeuiug of van verblijf onder de wape
nen, gaan, evenveel jaren later naar de Landweer
over als het u tstel heeft geduurd; vroeger
genoten ontheffing rekent echter mede al
diensttijd en bronst alzo^geen vertragiug in den
overgang naar de Landweer
3e. z\j, die ove'gaau naar de Landweer en binnen
bet Rijk verbijjf Houden, moeten zich vóór 81
Augustus a.s. iu persoon aanmelden bjj den
Burgemeester hunner woonplaats en bij deze aan
melding inleveren hun zakboekje met daarin gt-
keebteu verlofpas; t-rwy 1 zij. die i aar de Lan iv oer
overgaan eu buiten het Rjjk verblijf iioudeu, zich
niet in persoon behoeven aan te melden, doch
alsdan verplicht zyn hun zakboekjs met daarin gc-
liectiteu verlofpaa by aang.-teekenden bri-f waaiiu
bun adres buitenlands duidelijk en vd'txlig uioet
worden vermeld toe te zenden aan den Burge
meester hunner laatste woonplaats binnen Lt ttijk
4e. zij, die op 1 Augustus a.s. naar de Landweer
overgaan, zjjn van dien datum af onderworpen aan
alle voorschriften, voor do Landweer geven.
Vestigt met nadruk de aandacht op de navol
gende bepalingen der Landweerwet
Art. 24. De verlofganger van de Landweer moldt
zich binnen dertig d&„eu na den dag van zjju over
gang naar de Landweer of na dien, waarop iiern de
verlofpas is uitgereikt, bjj don Burgemeester zijner
woouplaats situ ten einde deze den verl fpss, hem
bij do L-ndweer of U.itsielgk bij de militie uitge
reikt, voor gezien ol' opnieuw voor gezien leekotic.
De verlofganger vhd de Landweer, die button het Rijk
woont of vei bljjt houdt, of diezich bij ryn vertrek met
verlof buiten het Ryk begeeft, kau, ter vervulling vau
verplichting in het vorig lid omschreven, binnen
den daarin vermelden termyn z'yo vorlofpaB bij aan-
geteekenden brief ter afteekening toezenden aan den
Burgemeester zijner laatste woonplaats binnen het
Rijk. De verlofpas wordt hem door dien Burge
meester nij aa getekenden brief teruggezoudeu.
Art. 25. De verlc.ganget van de Lmdweer, die
zich in eene andere gemeente gaat vestigen, geeft
daarvan kennis aan den Burgemeester zijner woon
plaats. Binnen dertig dagen na den dag, waarop bij
komt in de Gemeeote, waarin bjj zich vesiigi, meldt
hij zien aan bij den Burgemeester dier Gomeeute,
ten einde deze zijn verlofpas voor gez en teezene.
Art. 27. De verlofganger van de Landweer mag
•ich zonder toestemming van Ouzen Minister van
'Jorlog niet langer dan geduiende een jaar buitens
lands begeven.
Aau den verlofganger van de Landweer, die niet
in verzuim is, wordt deze toestemming, w.iuneer zij
gevraagd wordt en bijjkt noodig te zjjn ti-rzr.ke van
uitoefening van of opleiiliug tot laudüuuw, imndel
of nijverheid, in gewone tydin uiet geweigerd.
By de toestemming kau de verlofganger worden
vrijgesteld van de verplichttDg tot dteSneiuii g aan
de oefeniugeu in ariikel 11 vermeld tot het by wonen
van het bjj artikel 29 voorjescureven onderzoek en
tot het komen in werkelijaen dienst in geval van
oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone om
standigheden.
Aan de toestemming kunnen overigens zoodanige
voorwaarden worden verbonden, sis in het be ang
van den dienst noodig worden geoordeeld.
Art. 28. De veriofga.iger van de Landweer,
die artikel 24, 25 of 27 niet naleefi, wordt in wer-
keljjken dienst geroepen en daarin gedurende ten
hoogste een maand gehouden. De duur vau dezen
dienst woidt bepaald door Oozeu Minister vau Oor
log, die teveus het korps van net leger aau wijst
wa«rbjj de werkelijk-n dienst moet worden vervuld.
QC Zij, die familiebetrekkingen hebben, die iu
bet buitenland verblijf houden eu lu de termen
vallen van overgang naar de Laudweer, werden
nltgeuoodigd, belanghebbenden te herinneren aan
de bepaling van artikel 24 bovengenoemd.
Amersfoort, 27 Juli 1909.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
De Middenstands-enquête.
De Dinsdagavond ia de groota zaal der
sociëteit „Vereeniging" gehouden vergadering,
belegd door de '2de afdeeling der Commissie
voor dj middenstands-enquête, werd, behal
ve door een goede 150 middenstanders, bij
gewoond door Wethouder Celosse en de
Raadsleden Oosterveen, Jorissen, Veis Heyu,
Plomp, Roys, Van Kalken en Van Duiueu
en het Dageüjksch bestuur vau „Handel en
Nijverheid".
Mr. A. J. M. J. baron VanWijnb ergen,
lid van de Tweede Kamer voor Eist, nam
te 8.20 het woord en zei lts ongeveer:
wanneer ik als Voorzitter der 2e aldeeling
van deze plaats het woord richt tot wie de
uitnoodiging aannamen, mag het niet over
bodig heeten, uiteen te zetten wat daaraan
voorafging en wat wij vertrouwen dat
inet en door uw medewerking zal vol
gen.
Bekend is, dal in 1904, op voordracht
van Minister Kuyper is ingesteld e n Staats
commissie ten einde te trachten de belangen
Van den middenstand beter dan tot dusver
te doen behartigen. Al zeer spoedig gingen
er stemmen op, die zeiden, dat, wilde de
commissie met vrucht werkzaam zijn, zij iu
de allereerste plaats een onderzoek moest
instellen naar den toestand, dus eerst moest
maken de diagnose om daarna te kunnen
aangeven de middelen ter genezing.
liet duurde geruunen tjjd eer werd be-
sloteu tot die enpuète en pas iu 1908 werd
naast de Slaats-commissie ingesteld een
speciale enquête-comiiiissie, tot wier Alge-
meene Voorzitter werd benoemd het Kamer
lid dr. Bos, een man van zeer groote gaven,
tegelijk theoretisch en practiscn zeer om
wikkeld, de aangewezen leider.
Ten einde een duidelijk inzicht te geven
in het doel dezer enquête-commissie lasspr.
nu een deel Ier rede 6 October 190.s ge
houden door Minister Talma ter installatie
van de commissie, en hei antwoord vaudr.
Bos.
Zoodra de commissie was geïnstalleerd, is
zy aan het werk gelogen. Zij wei kt over
het geheele land en is verdeeld lil 3 at'dee-
lingen, van welke er éen omvat de Provin
ciën Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht
en bestaat uit de heeren M. H. J. Fiedel ly
Dop, A. den Held, mr. J. B. H. van Schaik
als Secretaris, en mij als Voorzitter.
Iedere afdeelirig onderzoekt dus een be
paald gedeelte des lands, doch alle afdeelin-
gen houden voortdurend voeling, zoowel
onderling als met de centrale commissie om
aldus te komen tot éen algemeen rapport.
Het algemeen plan vao actie werd vastge
steld en voor de werk-methode te rade
gegaan met de werkwijze, in het buitenland
met vrucht beoefend.
Ten einde een juist beeld te krijgen, zal
een onderzoek uorden ingesteld in Gemeen
ten beneden 2000 inwoners, in Gemeenten
van 2000 tot 20 000 inwoners, en in Gemeen
ten van meer dan 20 000 inwoners.
In de Gemeenten beneden 2000 inwoners
geschiedt bet onderzoek middels vragenlijs
ten, die aan de Gemeentebesturen ter in
vulling worden gezondenin Gemeenten
boven 20000 inwoners wordt geen onderzoek
ingesteld naar den middenstand in zijn ge
heel, doch naar een met zorg gekozen
branchein de Gemeenten mot 200J tot
20000 inwoners geschiedt hoi onderzoek naar
den geheelen middenstand, althans in 20 X
of 60 speciaal uilgekozen typen-Gemeenten.
Toen de St ia is-com missie dit plan had
vastgesteld, bleek haar, dat enkele Gemeenten
met meer dan 20000 inwoners van zóo
veel belang waren, dat zij daarvoor een
uitzondering meende te moeten maken op
den regel en zóo kwam het, dat Alkmaar
en Amersfoort apart zullen worden ouder-
zocht; Amersfoort, wuar de middenstand
reeds heeft getoond veel te willen en veel
te kunnen, zal daardoor dit voorrecht hebben
(applaus) dat echter ook groote verantwoor
delijkheid oplegt.
Het onderzoek te Amersfoort zal plaats
hebben scbriftelyk het voornaamste, deel
en mondeling, beide naar een vastgestelde
Handleidiog. Ten slotte zil de Algemeen»
Secretaris uit al die gegevens samenstellen
het Algemeen verslag voor de Regeering.
Let nu op. Voor dit verslag is noodig een
goed, zuiver en vooral nauwkeurig beeld
en aan dit beeld'is te komen door iemand,
die bereid en in slaat is, bet te maken. Voor
Amersfoort zal het verslag maken de heer
P. baron Lewe van Middelstum. Dat bij zich
bereid verklaarde voor dit omvangrijk werk
is zeker hieraan toe te schrijven, dit hij
overtuigd is van het zeer hooge en algemeen
belang.
Een leider van zulk een onderzoek oogst
gewoonlijk weinig dank en meestal veel
tegenwerking. Toch hebben wij het geluk
gehad, ook hier iemand te vinden, die
bereid is, ons te helpen, ongeacht het succes.
Wij zijn hem daarvoor hoogst daukbaar en
ik meen in uw aller naam te spreken, als
ik hem dank voor zijn bereidwilligheid
(applaus).
Vooral hiervan moet gij allen doordron
gen wezen, dit vau het al dan niet slagen van
deze beschrijving afhangt het a! dan uiet ge
lukken der geheele enquête. Weliswaar wordt
liter ook eeu mondeling onderzoek ingesteld,
doch dit is slechts aanvulling om een betere
aansluiting te krijgen, doch kan niet dienen
om goed te maken als het schriftelijk deel
van het onderzoek is bedorven.
Houdt dit toch vooral goed vast, dat de
beschrijving is de grondslag van het rapport
aan de Regeering. Deugt dus die beschrij
ving niet dan kun de Regeering ook niets
doen voor den middenstand.
Die beschrijving bevat een historisch
overzicht van omstreeks '874 tot den hui-
diuen dag, welk overzicht voor de vroegere
tijden wordt verkregen langs den cfficieelen
weg, dat is van Gemeentebesturen, Kamers
van Koophandel, enz. Van de Gemeente
besturen ondervonden we overal veel mede
werking doch waar hier eeu der heeren
Wethouders en vele Raadsleden aanwezig
zijn, verzoek ik ook hun medewerking op
de zelfde loyale wijze als overal elders werd
of wordt verleend en ik vertrouw dan ook
dat het historische deel ook hier wel terecht
zal komeD.
Doch daarna en daarnaast, de huidige toe
stand.
De gegevens hiervoor moeten worden ver
strekt door den
middenstand zelren
door zijn organisaties en vereenigingen, maar
ook door ieder middenstander individueel en
hiervan hangt vooral af of er iets terecht
zal komen van het onderzoek.
De Regeering kan veel doen, wil zelfs heel
veel doen, doch de meestbelanghebbenden
dienen voorop te gaan, eerlijk en trouw mee
te werken. Bij de opening van het 6e Mid
denstands-congres beeft Minister Talma nog
zoo duidelijk gezegd, dat do middenstand
niet alles moet verwachten van buitenaf, doch
zelf de hand aan de ploeg moei slaan, zelf
moet voorgaan in de goede richting.
En wat moet ge nu doen
Niet veel, doch het weinige zoo goed
mogelijk.
De vragenlijsten een algemeene en een
voor uw bijzondere branche of vak moet
gij geheel nauwkeurig, naar waarheid en
met goeie trouw invullen.
Een onverschillige houding moet gij ter
zijde leggeü, want met onverschilligheid zijt
ge niet onaangenaam aan de Regeering, of
aan de Commissie, of aan den heer Lewe,
doch aan uzelven.
Als gij zegt, dat gij met die vragen niets
te maken hebt, moet gij het niet kwalijk
nemen als de Regeering later tot U zegt
ik heb niets met ulieden te maken.
In de laatste jaren is veel geklaagd door
den middenstand, en zelfs beweerd, dat die
van boven en van onder wordt doodgt drongen
Gij bebt het in uw macht, dit te voorkomen.
De Regeering wil U thans helpen U krach
tiger le makendaarom
tast toe.
Er is ook gezegd, dat er veel is gedaan
voor den landbouw en den arbeidenden stand
en dat niets werd gedaan voor den raidden-
stand. Dat is waai-, doch daartoe is ook ge
houden de arbeids-enquête, waartoe de ar
beiders niet hart en ziel hebben meegewerkt
en waarvan zij thans de vruchten plukken
in den vorm van menige sociale wet. De
landbouw-enquête, eveneens door de landbou
wers krachiig bevorderd, had tot gevolg
vele administratieve maatregelen door welse
de landbouw in een korte spanne tijds zicht
baar is vooruit gegaau.
Ziedaar het gevolg van de medewerking
vau hen, die hun eigen belang begre
pen.
Thans staat te gebeuren precies het zelf
de voor den middenstand en als nu ook de
middenstand eerlijk en goed meewerkt, mo
gen we gegronde hoop koesteren, dat even
eens tal van Regeerings-maat regelen in het
belang van den middenstand worden ge
nomen.
De Regeering vraagt thanswat hebt
ge voor grieven, welke zijn uw klach
ten
Zwijgt de middenstand op die vraag dan
zal er niets gebeuren.
Een onderzoek, dat 2 of 3 jaren duren
faat, kost heel veel moeite, tijd en geld.
loeft het eenmaal plaats gehad en is het
mislukt dan is
voor tientallen jaren
de kans op verbettuiug verkeken. Dan zal
de middenstand blijven klagen, doch niemand
zal dan nog medelijden met u uebben, want
?;ij bebt het gunstige oogenblik ongebruikt
aten voorbijgaan.
Onderschat de bcteekanis hiervan niet.
Ik zeide reeds, dat Amersfoort eeD bij-
zondere plaats kreeg in het onderzoek juist
omdat de middenstand zich er krachtig weert
en dit duet mij de hoop uitspreken, dat de
heer Lewe Van Middelslum veel meewerking
zal oudet vinden èn van de orgauisaties èn