Zaterdag 29
Januari 1910.
Mo. 7770,
59e Jaargang
Stadsnieuws.
FIRMA A H VAN CLEEFF
te AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post f 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigeninga-
advertent'ën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25 elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht
KORTEGRACHT
KENNISGEVINGEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente AMERSFOORT
brengen tei algemeene kennis, dat bij hun
besluit van heden, ingevolge art. 8 der HIN
DERWET, aan H. NIEUWLAND, wonende
alhier, vergunning is verleend tot de uitbreiding
van zijne stoom-wasch- en strijkinrichting door
bijbouw eener strqkkamer in het perceel Kleine
Nachtegaalsteeg, wijk I, No. 5, kadastraal be
kend Gemeente Amersfoort, Sectie B. No. 3084,
onder voorwaarde
dat de schoorsteen voor de strijkkacbel wordt
opgeleid tot een hoogte van minstens 0.75 M.
boven den nok der bekapping boven de inrich
ting.
Amersfoort, 27 Januari 1910.
Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
De BURGEMEESTER van AMERSFOORT
Brengt ter kennis van de ingezetenen dezer
Gemeente, dat het door den Directeur van
's Rijks directe belastingen, enz. te Utrecht
executoor verklaard kohier van de
Grondbelasting
over het dienstjaar 1910 aan den Ontvanger
van '8 Rijks directe belastingen alhier is ter
hand gesteld, aan wien ieder verplicht is, zijnen
aanslag op den bij de wet bepaalden voet te
voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke plaat
sen aangeplakt te Amersfoort den 28 Januari
1910.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
Volks- en schoolbaden.
In de 7 Januari hier gehouden voordracht
met lichtbeelden kondigde dr. W. P. Ruysch,
boofd-inspecteur van de volksgezondheid en
Voorzitter der Ned. vereeniging voor volks-
en schoolbaden aan, dat weldra een geschrift
vanwege die vereeniging zou verschijnen,
saumgesHti door den luitenant-koloiiel-inge-
nieur J. C. H. Fischer.
Het is thans in boekvorm verschenen.
Er blijkt uit, dafr in Nederland het aantal
volksbadhui;.eD, dat zijn die welke in e 1 k
jaargetijde te gebruiken zijn en waarvan de
tarieven zóo laag zijn dat zij ook door min-
dervermogenden kunnen bezocht worden, 25
a 30 bedraagt. Het aantal volksbaden, kuip
en stortbaden te zamen, dat in Nederland in j
1907 werd genomen, is ongeveer 400 000.
Oe stijging in bet aantal volksbaden wordt
gaandeweg geringer. De heer Fischer acht
in verband daarmede dringend noodzakelijk
bet bevorderen van volksbaden en meeut,
dat dit moet geschieden doora. propaganda
door woord en geschriftb. het geven van
schoolkinderbadenc. het stichten van fa-
brieksbadend. baden aan militairene.
steun van overheidswege; f.de volksbadhui
zen zoo goed en goedkoop mogelijk te bou
wen en te exploiteeren.
Er wordt aldus wordt geconstateerd
in Nederland van overheidswege bijzonder
weinig aau bet volksbadwezen gedaaner
bestaat slechts éen gemeentelijk volksbadbuis.
Het geldelijk steunen van volksbaden door
de Gemeente, waar noodig met behulp van
den Staat, is in het eigenbelang noodzakelijk.
In volksbadhuizen behooren zoowel kuip-
als stortbaden verstrekt te worden en zulks
voor mannen en voor vrouwen. Volksbaden
met uitsluitend kuip- en stortbaden zijn op
hun plaats in groote steden als aanvulling
van andere volledige badhuizen, waarin ook
een of meer zwembassin en in kleine Ge
meenten met zeer beperkte geldelijke draag
kracht. In Gemeenten van middelbare grootte
(25001) tot 75Ü0J inwoners) komen volledige
volksbaden allereerst in aanmerking. In kleine
Gemeenten moet de mogelijkheid van het
verbinden van een volksbad met kuip- en
stortbaden aan een douche-zwembad over
wogen worden.
Aan het uit- en het inwendig voorkomen
van een badhuis moet de meeste zorg be
steed worden.
Voor een volksbad met alleen kuip- en
stortbaden moet bet grootst aantal hadcellen
op 30 worden gestelddan kan door éen
badmeester en zijn vrouw nog de bediening
plaats vinden.
In elk badhuis van eenigen omvang moet
de indeeling zoodanig wezen, dat voorbanden
zjjn twee gescheiden afdeelingen voor man
nen en voor vrouwen; bijoa steeds zijn ook
twee klassen van baden noodig. Vergrooten
van een badhuis is slechts zelden noodig en
mogelijk velen bouwen liever een tweede
badhuis.
Er worden in Nederland hoogstens 350 000
schoolkinderbaden gegeven. Het baden van
schoolkinderen moet geschieden gedurende
de schooluren, onder toezicht van het onder
wijzend personeel. De opvoedende waarde
van deze baden en de belangrijke verbetering
in den gezondheidstoestand der kinderen
maken, dat, in plaals van nadeeien voor het
onderwijs, aanzienlijke voordeelen worden
verkregen door het baden een plaats in het
leerplan te geven,
Een volksbad van eenigen omvang is in
het algemeen weinig geschikt voor school-
badeD omdat
le een goed schoolkiDderbad een geheel
andere indeeling en inrichting lijkt dan een
volksbad2e bet gebruik van een volksbad
zeer door de schoolbaden beperkt wordt.
Alleen in kleine Gemeenten kan een
volksbad steun verleeDen voor het geven
van schoolkinderbaden; reeds iD plaatsen van
30 000 inwoners is het aantal stortbadcelleu
dat voor de schoolkinderen noodig is, veel
hooger dan dat van bet volksbad.
Schoolkii derbaden worden het best gege
ven in daarvoor bepaaldelijk opgerichte ge
bouwen.
Het onderricht in bet zwemmen, op de
wijze zooals in üuitschlaod en elders ge
schiedt, zal ook bier te lande moeten wor
den ingevoerd. Voor zwembaden aan school
kinderen kunnen volksbaden met zwembassin
gebezegd worden.
Fabrieksbaden kunnen zeer goed aan de
volksbaden dienstbaar worden gemaakt. Het
verbinden van een of ander bedrijf aau een
volksbad is slechts in zeer enkele gevallen
mogelijkmet waschbuizen zal zulks aanbe
veling verdienen.
Een volksbadhuis moet steeds den gebee-
len dag voor alle gewone bezoekers open
staan alleen in kleine badhuizen kan men
enkele vastgestelde geheele dagen voor de
vrouweDbaden bestemmen-
Het water voor stortbaden moet in onbe
perkte hoeveelheid ter beschikking van vol
wassen bezoekers worden gesteldvoor
schoolkiuderen zijn commando-badeu nood
zakelijk.
De zelf kosten van baden zijn gemiddeld
te stellen op de volgende bedragen
A. in badhuizen waarin per jaar 30 000
tot 50000 baden worden gegeven: vooreen
kuipbad 10 cent, voor een stortbad voor
volwassenen 4."5 cent, voor een stortbad
voor kinderen 4.2 cent
B. in kleine badhuizen met per jaar
10000 tot 15000 baden, voor een kuipbad
15.6 cent, voor een stortbad 7.7 cent. In al
deze getallen zijn niet begrepen afschrijvin
gen op de balanswaarde, rente en aflos
singen.
Voor de badhuizen A moeten voor afschrij
vingen op de balanswaarde ia rekening
worden gebracht: bij pl.m. 50000 baden 1
cent per bad, bij pl.m. 30 000 baden 1.68
cent per bad.
Voor de badhuizen B zijD geen algemeene
berekeningen van dt zen post te maken.
De kosten van een schoolkinderbad en
centrale schoolkinderbadhuizon zijn gemid
deld 3.65 cent, zonder afschrijvingen op de
balanswaarde, rente en aflossingen.
Voor de afschrijvingen op de balanswaarde
is bij dit soort baden 0.5 cent per bad
te rekenen.
De tarieven in een volksbad kunnen be
dragen voor de baden le klasse naar plaat
selijke omstandigheden, doch zoo hoog mo
gelijk. Voor de baden 2e klassevoor een
kuipbad (enkel bad) f 0,15, voor een kuipbad
(bij couponboekje) tO.WïL, vooreen stortbad
f 0.07.
Couponboekjes vior stortbaden 2e klasse
zijn niet noodzakelijk. De zeer l>ge tarieven
van stortbaden bij abonnement of coupon
boekje tegen 4 cent per bad geven slechts
noodelooze tekorten op de exploitatie; men
maakt bfj dezen prijs nog de zeli'kosten niet
goed.
Lagere tarieven dan de normale op enkele
dagen van de werk hebben geen nut. Abon
nementskaarten zijn voor de c mtrole zeer
bezwaarlijk couponboekjes niet.
De slotstelling van den heer Fischer
luidt
»Het indirecte, doch zeer groote geldelijke
voordeel, dat volksbaden voor de maatschappij
opleveren, weegt ruimschoots op tegen den
dadelijken geldelijken steun dien zij van over
heidswege behoeven».
Aan den steun, door Gemeenten te ver
strekken, beeft de heer Fischer ook enkele
stellingen gewijd,
Een dier stellingen luidt: »Eeu Gemeeute
kan den bouw van een badhuis zeer bevor
deren door bet garandceren van bet aan-
koopen van de anudeelen, welke door de
ingezetenen of door anderen, in het stich-
tingskapilaal worden genomen. Die aankoop
kan zich uitstrekken over een lang tijdsver
loop, byv. 25 jaar."
Aaiï de stellingen gaan vooraf zeer breed
voerige beschouwingen, ook over de toe
standen op dit gebied in het buitenland,
waaruit maar al te duidelijk blijkt, dat
Nederland ook in dit opzicht verre aebter
is en den naam van zoo voorbeeldig zindelijk
te zijn niet verdient.
Ds. J. L. F. de Meijere Joh. Cz. zal mor
genochtend te Baarn voorgaan bij de gods
dienstoefening voor de Luiherschen en dan
tegelijk afscheid nemen als consulent van
Baarn.
De Minister van Waterstaat heeft thans
bepaald, dat de nieuwe reizigerstarieven op
de spoorwegen in werking zullen treden 1
Januari 1911.
Op éen na betaalt de bewoner van
Utrecht de meeste provinciale belasting.
In 1908 werd betaald aan provinciale
lasten, waaronder begrepen heffingen enz.,
door de inwoners van
In 't geheel, p. hoofd.
N.Holland f 698315 f2.18
Utrecht f 511576 f 1.82
Friesland f 556350 f 1.56
Zeeland f 292 463 f 1.31
N. Brabant f 564007 f 0.94
Drente f 107 539 f 0.65
f 224 554 f 0.61
f 747 857 f 0.58
f 161 719 f 0.51
f 5'4 267 f 0.49
f 198080 f 0.32
Overijsel
Z. Holland
Liraburg
Groningen
Gelderland
Ern fraai portret te voeten uil van wylen
generaal Nierstrasz is opgenomen in »Het
Leven"; bustes in Wereldkroniek", »De
Week" en »De Prips"
De dissertatie van dr. L.R. Sinnige »Over
den invloed van den druk op de electro-
motorische kracht van reversibele omzettin
gen" is vertaald in het Duitsch en bet En-
gelsch.
Kort na de promotie werd een gedeelt»
er van reeds opgenomen in een Duitsch vak
tijdschrift.
De hear J. Uoger heeft aan de Technische
boogescbool te Delft met gunstig gevolg af
gelegd het candidaats-examen civiel ingenieur.
Het verluidt, dat het Koninklijk bezoek
aan Amsterdam dit jaar zal plaats hebben
in Juni.
Ook luitenant J. R. van der Vijver, van
de Hoogere Krijgsschool, wordt dezen zomer
gedetacheerd bij het le regiment huzaren,
hier.
De Minister van Oorlog heeftbepaald.dat
de vrijwilligers van het reservekader bij de
infanterie, de vesting-artillerie, de genie en
de bereden korpsen, die in 1908, of vroeger,
voor de laatste maal onder de wapenen zijn
geweest en aan wie nog Diet is of zal wor
den toegestaan dit jaar voor den tjjd van
ten minste drie weken onder de wapenen
te !;omen, in 1910 voor den iyd van vier
weken voor den werkelqkeu dieost moeten
opkomen; en dat de korpscommandant hen
zal oproepen tegen een door hem vast te stel
len datum, tenzij door bedoelde vrijwilligers
alsnog vóór 1 Mei e. k. wordt aangevraagd,
in 1910 voor ten minste drie weken vrijwil
lig onder de wapenen te mogen komen.
Het was gisterenavond in de groote zaal
van „Amicitia" stampvol. Een uitgelezen gezel
schap, de fine fleur van Amersfoort was er.
En geen wonder. De jonge Bohemers zou
men te hooren krijgen. Hun roep, hun faam is
niet te groot geweest.
Dan. de Lange schreef over het Sevfik-
kwartet in den Hollandschen schouwburg o.m~
•Zelden heeft men dit opus (dat was toen
Quartet no. 7 van Beethoven, terwijl wij
gisteravond opus 18 no. 2 G dur te hooren
kregeo) in zulk een volmaaktheid en met
zooveel gloed en ingetogenheid hooren weer
geven. Van het begin tot het einde beerschte
er een hoog artistieke stemming en in tech
nisch opzicht zou men geen wensch meer
weten uit te spreken. Waarlijk, het Serfik-
quartet Deemt een standpunt in op de aller
hoogste sport van de kunstladder. De zelf-
bebeerschiog, die niets te kort doet aan den
innerljjken gloed, is bewonderenswaardig,»
enz., eoz.
Wanneer een muziek-resencent als Dan.
de Lange zooiets schrijft, dan mag meo
groote verwachitngen koesteren. Welnu, die
groote verwachtingen zyn gister glansrijk
verwezenlijkt. Het was het hoogst mogelijke
kunstgenot, dat men te genieten kreeg; de
techniek op het allerhoogst*, de ziel van de
werken gevoeld, begrepen en weergegeven,
zooals alleen v »re kunstenaren dat kunnen
doen.
Een kleine wijziging in het programma
was oorzaak, datSmetana voorging (heerlijk,
subliem), dat Beethoven volgde met vooral
het adagio molto e mesto onovertroffen, en
dat Schubert besloot met andante con molto
om voor te knielenzeldzaam.
De vier artisten zelf ach, waarom den
een meer te noemen dan den ander maar
de cello muntte uit! En de viola daD, en
doch zoo kunnen wij ze wel geleidelijk
alle vier» noemen.
Nu beeft Amersfoort weer bewezen, dat
het groote kunstenaars weet te apprecieer en.