Dinsdag 16
Augustus 1910.
No. 7854.
59e Jaargang.
OP REIS.
FIRMA A H VAN CLEEFF
AMERSFOORT. J
Verschijnt Dinsdag Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonuoment per 3 maanden f\.—
franco per post f 1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10cent. Dij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ollicieële- en onteigonings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f 1.25, elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën vaD buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
KORTEGRACHT 9
Telefoon 19.
Aan onze abonné's die tijdelijk elders
binnen- dan wel buitenlands, vertoeven
wordt op aanvrage, en roet duidelijke
opgave van adres, de courant eiken ver
schijndag tegen vergoeding van het porto
toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wjjze de geregelde toezending van
de Amersfoortscbe Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente AMERSFOORT
brongen ter algomeene kennis, dat bij hun
besluit van heden, ingevolge art. 8 der HINDER
WET, aan Zijne Excellentie den Minister van
Justitie, te 's Gravenbage, vergunning is verleend
tot de oprichting van eene inrichting voor
drinkwatervoorziening met 2 pompen, gedreven
door een gaskiacht werktuig (gasmotor van 3
E. 1'. K.) ïd het perceel aan den Utrechtschen
weg, wijk G, kadastraal bekend Gemeente
Amersfoort sectie C. no. 1590.
Amersfoort, 4 Augustus 1910.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
CELOSSE.
Wethr., loco Burgemr.
De Secretaris,
J. K. H. de BEAUFORT,
loco-Secr.
(Herplaatsiug wegens misstelling).
Kracht.
Welk een grootsche gedachte aan flink
heid, fierheid, sterkte wordt uitgedrukt
door het woord kracht. Wie bezitzeniet
graagwie wil ze niet graag verwerven
hoeveel moeite wordt er niet aangewend
oen ze te verkrijgen. Hoeveel pogingen wor
den niet gedaan om het hulpbehoevende
jonge raenschenkind kracht aaD te bren
gen, opdat het flink en sterk wordt,
leert zich te bewegen en gebruik te
maken van zijn verschillende lichaams-
deelen, Heeft hjj die tot zijn gebruik
dienstbaar gemaakt, dan leert hy zijn
lichaam verder te ontwikkelen door oefe
ningen en spelen om alzoo zjjn kracht
te doen toeuemen.
Onder de middelen, die het mensche
ljjk lichaam doen wassen in sterkte en
kracht, neemt in onze dagen de sport
een voorname plaats in, wellicht de voor
naamste. Velen schatten lichaamskracht
op zeer hoogen prjjs en ontzien moeite
noch inspanning om de grootst moge
lijke kracht de hunne te kunnen te
noemen.
Het trof m|j, dat ik onlangs een flink
jongmensch, niet afkeerig van sport,
die krucht als ruwe kracht hoorde beti
telen zijn woorden deden mjj nadenken
over de verschillende beteekenissen, die
het woord kracht in zich sluit, en hoe
krucht, uit het eene oogpunt beschouwd,
iets geheel anders uitdrukt, dan wanneer
men haar van een anderen kant bekjjkt.
Het is noodzakelijk, het lichaam van
het jonge kind door hulp van allerlei
aard te versterken en door behoorlijke
voediug en gepaste oefening zjjn lede
maten te ontwikkelen. Dat een lange
oefeniug wordt vereischt om den wor
denden mensch tot geheele ontwikkeling
te doen komen, fpreekt van zelfalle
ontwikkeling moet langzaam gaau, wil
zij waarljjk aau haar doel beantwoorden.
Maar al te dikwjjls evenwel zjjn de jonge
lui niet tevreden met de langzame toe
neming hunner krachtenhet vuur der
jeugd drjjft hen en zjj geven zich over
aan het beoefenen der sport met een
jjver, die hun niet toelaat op te merken,
dat hun spreuk Sport staalt spieren*
wel eens verkeeren kan in een andere
Sport stemt slap". Te veel iuspanning
cischen van het lichaam, doet het lichaam
kwaad en in plauts van kracht brengt
rustelooze inspanning moeheid en slap
heid, dus: verminderde kracht. Daaren
boven welk voordeel heeft men van al
die ruwe kracht, meest alleen dienend
om b^ven anderen uit te steken door een
sterk lichaam. Welke waarde heeft zulk
een kracht, die nog zoo dikwjjls slecht
wordt gebruikt, zooals nog onlangs ge
bleken is by den bekenden bokswedstrijd,
waarin de overwinnaar zijn tegenstander
beroofde van het gehoor. Wel een over
winning om trotsch op te zjjn.
Maar er is ook andere dan deze ruwe
kracht. Niet alleen de lichaamskracht
der jonge menschen moet worden ont
wikkeld, maar hun geest en hart niet
minder. Ook die ontwikkeling moet traps
gewijze gaan als de geest of het verstand
te snel ontwikkeld wordt, kweekt men
neuswjjze of vroegrijpe jongelui, die zich
bewust wanen van een kracht, welke
aan hun leeftjjd niet past, te groot voor
hen is, boven hen uitgegroeid is, en dan
ziet meu meestal het spreekwoord be
waarheid«vroeg rijp, vroeg rot". Is het
hart, het gemoed bet voorwerp van te
groote zorg, te snelle ontwikkeling, wee-
keljjke, zwakke naturen zjjn daarvan
meest het gevolg.
Bij de ontwikkeling moet harmonische
krucht de leiding hebben lichaam, geest
en hart moeten evenzeer gevormd worden;
geen moet boven de andere gesteld wor
den, wil de jonge mensch worden wat
hjj zijn moet: een harmonisch geheel.
Dan eerst kan hjj krachtig zijn, zelf
standig worden, zich een bestaan ver
schaffen tot geluk eu zegen van zich-
zelvèn eu andereu, zich den naam van
mensch waardig maken. Wie die har
monische kracht de zjjne mag noemen,
zal nöch de kracht van het lichaam,
nöch die van het verstand, nöch die van
het gemoed de baas over zich laten
spelen, maar aan alle evenzeer gehoor
geven.
Kracht van lichaam helpt ons groote
inspanningen en vermoeienissen te over
winnen, houdt onzen geest helder eu
wakker om het werk te doen, dat voor
ons ligt. Kracht van geest doet ons pal
staan in alle moeilijkheden van het leven,
kracht van hart leert ons oordeelen over
tegenspoeden en rampen, die ons en
anderen treffen, leert fouten en verkeerd
heden begrjjpen, streng tegenover ons
zeiven zjjn, maar mild jegens anderen,
al kunnen wjj de gevolgen hunner fouten
of verkeerde daden niet afwenden.
Er zjjn verschillende soorten van kracht
en elk soort uit zich op een andere wjjze.
Zoo is er een stille kracht, die alles be
halve ten goede werkt, maar zich uit
als stil, voortdurend verzet tegen alles
waarmee zjjn bezitter het niet eens is.
Dat is een kracht ten kwade, ja ten booze
zjj bepaalt zich niet tot dien eenen per
soon, maar zoekt haar invloed ook uit
te strekken tot anderen, door aan haar
beweegredenen zulk oen schjjn van waar
heid te geven, dat zjj overtuigend zjjn
voor wie niet kan gelooven aau de stille
kracht, aan het stille verzet tegen het
goede. Die stille kracht is
gevaarljjke en oorzaak tot het ongeluk
van vele jongelieden.
Gelukkig, dat er nog een andere stille
kracht bestaat, die, van geheel anderen
aard, geduld heeft geleerd en in proctjjk
brengtde stille kracht des geloofs en
der hoop en der liefde. Zy gelooft aan
de macht om op te richtenzjj is vol
hoop, de zwakken te kunnen steunen
zjj is vervuld van liefde om te redden,
te helpen overwinnen. Wie komt onder
den invloed van die stille kracht, geve
er zich aan over en leere hoe zjj zich
meedeelt aan wie er de waarde van er
kennen leere hoe zjj hem zelf krachtig
maakt, krachtig van wil, krachtig van
karakter, sterk in geloot en hoop en liefde,
sterk om een zegen te zjjn voor zich-
zelven en anderen.
Aldus A. I. S. in het «Maandblad
in het belang der opvoeding van weezen".
Moe hoog kan de mensch
stijgen?
Een vogel goljjk zieo we den menscb
thans zjjn wegen kiezen door de wijde on
eindigheid en er is maar weinig fantasie toe
noodig om zich de toekomst voor te stollen
met een wereldverkeer door de luchtlagen,
een volledig wereldverkeer, drukker on in
gewikkelder dan liet toch reeds fabelachtig
woelige verkeer van thans.
Van bet verkeer over den grond is men
gekomen tot de onderaardsche verbindingen;
de bovengrondsche verkeersmiddelen wuch-
ten op ernige grootere volmaking om ook
de lucht met menscheljjk beweeg te vullen.
Beheerscher der lucht zal de toekomstmensch
wezen. Er zullen geen grenzen meer zjjn
nöch op aarde, nöch beneden de oppervlakte
van land of zee, nöch boven den grond.
Geen grenzen
Toch wel.
Want hoe vernuftig de overwinningen ook
mogen zijn, die de menscheljjke geest door
wetenschap en kennis zal weten te behalen,
gebonden bljjft du mensch aldus sehrjjft
(Ie L. Crt. aan bepaalde wetten der na
tuur gebonden bljjft de mensch aan grenzen
van tjjd on ruimte; gebonden bljjft de men
scheljjke geest aan het menscheljjk lichaam,
en steeds zal er een grons gevonden worden,
waar het »halt" geschreven staat voor het
lichaam en waar alleen de geest, de rijke,
diepzinnige gedachte verder kan gaan, doch
het lichaam, op straffe van vernietiging, tol
keeren zai worden genoodzaakt.
En zoo rjjst vanzelf de vraaghóe hoog
kan de mensch wel stjjgen?
Reeds lang vóórdat de mensch voor liet
eerst door middel van een ballon in de lucht
opsteeg, waren hem de ziekteverscbjjuselen
bekend, waaraan hjj op aanzienljjke hoogte
blootgesteld is. Tegen het einde van de 15e
eeuw beschrjjft de Jezuiet Akosta een heele
rjj van ziekten en ongesteldheden, waaraan
reizigers bloot staan die hooggelegen plaatsen
bezoeken.
Het is natuurljjk, dat een Spanjaard de
eerste is, die melding maakt van de fbnrg-
ziekle», want het waren Spanjaarden, die in
de 16e eeuw de onizigljjke hoogten van den
Cordilleras bestjjgen moesten hjj de veroveriog
van een deel der toen pas ontdekte Nieuwe
wereld. Toen waren hot echter alleen krjjg^
lieden en gelukzoekers, die met de bergziekte
kennis maakten de geestdriftige bergbestjjger
die uit liefhebberjj en door hartstocht ge
dreven de gevaren van het hooggebergte
trotseert, was toen nog onbekend.
Tegenwoordig is men volkomen bekend
met de symptomen der bergziekte. In den
regel begint zjj met duizelingen en neiging
tot vomeorenpols en ademhaling gaan snel
ler, do bewegingen worden trager, de ge
voeligheid neemt af; denken valt mooiljjk,
totdat ten slotte bewusteloosheid intreedt
en soms de dood volg'. Bovendien zet vaak
de buik op en doen zich bloeduitstortingen
voor.
In de gematigde luchtstreek vertoonen
deze verschjjnselen zich reeds op een hoogte
van 3500 M.; in de tropen schjjnt de grens
5G0 M. hooger te liggen.
Men heeft de verschjjoselen in verband
willen brengen met do inspanning, die hst
bergbeklimmen vordert, maar het is gebleken,
dat degene^ die in een ballon opsijjgt, de
zelfde ervaringen heeft en dat dus vermoeienis
en uitputting er geen schuld uan hebben.
De bergziekte en de ballonziekto komen
in sard met elkaar overeen, al verschillen
de verschjjnselen. Rj) do ballonziekte moet
de oorzaak alleen zitten in den verminderden
luchtdruk, terwjjl bjj de bergziekte het ver
minderde weerstandsvermogen, gevolg van
verbruikte kracht, mee in aanmeniing Icomf.
Dit bljjkt ook daaruit, dat de verschjjnselen
der ziekte bjj opstijgingen in den ballon eerst
op veel grootere hoogte zich voordoen.
Gluisher bereikte in 1862 een 8840 M. oer
hj) bewusteloos werd en de ballontocht.
waarbjj in 1875 Croce-Spinelli en Nevel den
dood vonden, strekte zich uit tot op 8600 M.
Het bljjkt dus, dat de lichamelijke uitputting
der bergbestjjgers grooten invloed heeft op
de openbaring der ziekte, maar dat overigens
debeide ongesteldheden verschillende vormen
zjjn van Óen zelfde ziekte, welke men
sboogte-ziekte'' zou kunnen noemen.
Hoe grooter do hoogte, des te geringer de
atmosferische drukdat is bekend. Is de
gemiddelde barometerstand aan de opper
vlakteder zee 76c.M., bjj Chamounix (1020 M.)
is hjj 67 c.M„ op den Simplon (2020 M.)
reeds 50 en op den Mont-Blane (4810 M.)
nog maar 25 c.M. Bjj hooger stjjgun komt
dus de mensch in oen streek, waar het
ademhalen hen moeilik valt, zoo niet onmoge
Ijjk wordt.
Nu is hot gebleken, dat bjj baflonreizigers de
ziekteverschijnselen zich eerst bjj 25 c.M.
openbaren, terwjjl bergbestjjgers reeds bjj
50 cM. onwel worden.
Dus er zjjn grenzen, waarboven de mensch
niot stjjgen kan8'J00 tot 9000 M.
Wolk een mateloos gebied, dal wjj zouden
bjj na zeggen sop bewerking" wacht.
Nog enkele tientallen van jaren en de
luchtstreken en luohtlagon, die eeuw aan
eenw in starre, strakke geluidloosheid en
ongestoorde rust hebbon voortgndomraeld,
zullen dan weerklinken van bet gesnor der
motoren, van het getoetor der horen», van
het gelach der menschen.
En de tjjd zal komen waarin ook in de
hoogte gezocht moet worden naar verwjjding
der gronzen.dat or overbevolking zal heerschen
in de luchtlagen, dit ook daar geklaagd
zal worden, (Ut er geen rustig plekje
moer is om ongestoord te kunnen tuffen, te
kunnen spelevaren in de blauwe zeeëu de
lucht.
En dan?
Zal de menschelyko geest dan zeggen zie,
hier is het einde; verder volgen, aan het
lichaam niet?
Geen nood. Reeds nu is het menscheljjk
vernuft werkzaam voor een overwinning in
die richting. Reeds nu heeft men voorgesteld,
in ballons, (Tie oog hooger willen stjjgen dan
8000 M., zuurstof-reservoirs mede te nemen
en aldus het gebrek aan zuurstof in de lucht
aau te vullen. Tot nog toe heeft bet middel
gefaald; tegen bloeduitstortingen en het
springen der aderen helpt geen zuurstof
rnaar de wetenschap laat geen nederlaag
ongewroken. Zjj zal andere wegen kiezen,
anuere middelen probeeren, andere proeven
ondernemen. En wat nu onmogoljjk schjjnt,
zal bljjken, na een paar maanden misschien,
over een paar jaar wellicht, een doodeen
voudige mogeljjkheid zjjn.
Hoe hoog kan do mensch stjjgen.
Wjj troffen onlangs een berekening aan,
nog geon jaar oud, waarbjj word aange-