Zaterdag 18
Maart 1911.
No. 7946.
60e Jaargang.
KOSTELOOS.
Stadsnieuws.
AÏERCFOORTSCEE COURANT.
FIRMA A. H VAN CLEEFFi
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdag- -en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fl.
franco per post f 1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer40cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reolames 1—5 regels f 1.25, elke regel meer f 0.25. Groote
letters naar plaatsruimte. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten
evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën vaD buiten de stad worden de inoasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9
Postbus 9.
Telefoon 9.
Wie zich met ingang van
1 April doet inschrij
ven als abonné, ont
vangt de tot dien
datum verschijnende
nummers
KENNISGEVINGEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS; der'Ge-
meente AMERSFOORT
brengen Ier algemeen» kennis, d it bij hun besluit
van heden, ingevolge a^t. 8 der HINDERWET, aan
de Roomsch Katholieke Verbruiksvereeniging „Helpt
Elkander", gevestigd alhier, verguuning is verlaeud
tot de oprichting van een bakkerij in de perceelen
Muurnuizen wijk B no. 48/60, kadastra I bekend
Gemeente Amersfoort, Sectie E, no. 8286/8287, onder
voorwaarde"dat
le de schoorsteen van den oven opg-trokken wordt
hoogte van minstens 8 Meter boven den
tot
nok van de perceelen,
2e de oven rondom minstens 0.10 Meter vrjj blijft
van de opgaande muren,
3e de zoldering boven den oven bekleed wordt
met asbest platen.
Amersfoort, 16 Maart 1911.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Spcretaria,
J. G. STENFERT KROESE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
AMERSFOORT
maken bekend dat de nieuwe couponbladen,
behoorende bij de obligatiën in de geldleening
van f 45 000, aangegaan door de Gemeente Amers
foort krachtens Raadsbesluit van 15 Maart 1898,
tegen inlevering van de talons ten kantore van
den Gemeente-ontvanger van Amersfoort zijn
te verkrijgen.
Amersfoort, 18 Maart 1911.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
WUIJTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Een practisch en billijk
wetsontwerp.
De Wet van 2 Mei 1863, Staatsblad no. 50,
houdende Regeling van het Middelbaar
Qnderwijs, bepaalde in artikel 18: Er zijn
althans vijftien Rijks-Hoogere Burgerscholen,
te vestigen in daarvoor meest gelegene Ge
meenten in de onderscheidene oorden van
het laDd. Daaronder zijn ten minste vijf roet
vijf-jarigen cursus.
«Althans vijftien", en «ten mioste vijf met
vijf-jarigen cursus".
Het was duidelijk, dat de wetgever uit
breiding van bet aantal verwachtte, wat dan
ook nogal begrijpelijk is, nu hij voor de
vestiging eener Rijks-Hoogere Burgerschool
het vereischte stelde, dat de Gemeente een
«meest gelegene" was. Er moesten natuurlijk
bij uitbreiding der verkeersmiddelen meer
meest gelegene" Gemeenten komen.
Dat is dan ook gebeurd. Thans zijn er in
ons land acht en twintig Ryks-Hoogere Bur
gerscholen, waaronder negentien met vijf
jarigen, negen met drie-jarigen cursus. De
eerst opgerichte vijftien, die krachtens de
Wet van 1863 verrezeo, werden geheel op
Rijkskosten gestichtde latere twaalf moesten
zelf ook bijdragen in de uitgaven voor
stichting of exploitatie. Doch het Rijks-sub
sidie was ook voor deze laatste een krach
tige steun.
Maar voor de eerst», zoowel als voor de
laatste categorie, kwamen er kapers op de
kust, te weten de omliggende Ge
meenten.
Ieder, die eenigszins op de hoogte van
de onderwijstoestanden in ons vaderland is,
weet, dat voor alie inrichtingen van onder
wijs zirh de bezwaren voordoen, dat kinde
reu uit eeu Gemeente ter school paan in
een andere GemeeDte, hetzij omdat die
scholen gemakkelijker te bereiken zijn, hetzij
omdat het onderwijs er beter is, hetzij dat
het d&ar verstrekt ooderwijs in de eigen
Gemeente niet gegeven wordt. De Gemeente
besturen beginnen dat Leentjebuur-spelen
op het gebied van bet onderwijs wat scher
per onder de oogen te zien. Aangezien een
school per hoofl der schoolgaande bevolking
meer kost dan elk kind aan schoolgeld in
brengt, kan namelijk een toevloed van leer
lingen zeer groote onkosten meesleepen aan
uitbreiding van schoollokalen, vermeerdering
van onderwijzend personeel, toeneming van
het gebruik van leermiddelen enz.
Zijn het leerlingen der eigen Gemeente,
die zulk een toevloed veroorzaken, ja. dan
is daartegen niets te doen. Het openbaar
onderwijs is voor hen opengesteld.
Maar is de toevloed het gevolg van scliooi
ambitie in andere Gemeenten, d m trach
ten de Gemeenten, terecht, behalve het
schoolgeld, dat zij van de leerlingen heffeD,
nog per hoofd van eik kind een toeslag te
verkrijgen, uit te betalen door die andere
Gemeente, waar het kind woont, dat onder
wijs begeert. Die andere Gemeenten weigeren
dit soms en dan wordt althans dit kan
gebeuren en gebeurt ook wel de school
voor de „vreemde" kinderen gesloten. Dit
middel werkt somtijds zeer goed en dwingt
de andere Gemeenten, heizij om toeslag te
betalen, hetzij om het eigen onderwijs of
de onderwijsgelegenheden uit te breiden.
Het is anders zoo gemakkelijk, maar te
profiteeren van een naburige Gemeente! Het
Openbaar onderwijs is voor de Gemeenten
geen melkkoetje! Integendeel! Dus kan men
het zooveel mogelijk van zich afschuiven
waarom zou rnen het dan laten Zoo denken
vele Gemeentebesturen er over
En niet alleen ten opzichte van hel Open
baar onderwijs; ook hij het Bijz"ndere doet
zich het zelfde veischijnsel voor.
Een sterk sprekend voorbeeld zagen we,
eenige jaren geleden, in Friesland. Daar was,
na jaren van moeilijke voorbereiding, door
particulier intiilief een Industrie- en huis
houdschool opgericht, de eerste en tot dusver
de eenige in de Provincie. Het Rijk, de Pro
vincie, de Gemeente Leeuwarden waarde
school verrees en particulieren steunden
met subsidie en contributie. Aan schoolgelden
kwam een vrij aanzienlijk en met bet oog
op de geringe middelen der ouders van de
leerlingen bij sommige cursussen zelfs ver
rassend bedrag intusschen de f 401)0 en
f5000. Voeg daarbij, dat ook leerlingen koste
loos of tegen verminderd schoolgeld werden
toegelaten. Toch kon met alle inkomsten te
zamen het zuinig beheer der school niet be
kostigd wordeD.
Aangezien echter een zeer groot percen
tage der leerlingen uit andere Gemeenten
kwam (van de pl.m. 325 leerlingen van het
eerste jaar ongeveer 90, dus om en by de
30 percent) werd een poging gewaagd bij
het Gemeentebesiuur van een der Faesche
sleden om per hoofd van elk kind uit die
Gemeente, dat de Industrie- en huishoud
school te Leeuwarden bezocht, een toeslag
van f 10 toe te staan. B. en W. dier Ge
meente stelden echter voor, afwijzend, op
dat verzoek te beschikken, waarmede de
Raad het natuurlijk eens was. En zoo bad
men uitgezonderd het miniem aandeel
dier Gemeente in Rijks- en Provinciaal sub
sidie al de voorrechten der Leeuwarder
school zonder er de lasten van te dragen.
Wat nu het Openbaar ooderwijs betreft,
heeft de tegenwoordige Minister van Binnen-
landsche Zaken eerst een vergeefsche poging
gedaan om de toestanden gezinder te maken.
In een rondschrijven aan de Gemeenten met
Hoogere Burgerschool spoorde bij deze aan
om de toeslag-quaestie bij contract met de
profiteereude Gemeenten zonder Hoogere
Burgerschool te regelen. Bij weigering hier
van door deze laatste werden de Besturen
der Hoogere Burgerschool-bezittende Ge
meenten gemachtigd om aan de leerlingen
der andere Gemeenten een schoolgeld te
berekenen naar den kostenden prijs van
het onderwijs.
Maar de profiteerende Gemeenten waren,
op enkele uitzonderingen na, daarvoor niet
te vindeD.
Het gevolg daarvan is eenjwetsontwerp,
waarin geregeld wordt
le. het Rijks-subsidie aan de Hoogere
Burgerscholen,
2e. de bijdragen van de omliggende^Ge-
meenteD,
3e. de toelating van leerliDgen uit die
Gemeenten,
4e. de toelating van on- of minvermo
genden,
5e. de bepaling van het schoolgeld.
Het zwaartepunt zit in no. 2, waarvan de
weigering aanleiding gaf tot dit ontwerp"
Wordt liet wet, dan zal voortaan door het
Rijk aan eiken vijf-jarigen cursus f5000 en
aan eiken drie-jarigen cursus f3000 worden
verstrekt, benevens f1000 voor elke paral
lelklasse (stijgt het aantal leerlingen tot bo
ven 25, dan wordt een parallelklasse geopend)
het subsidie der buitengemeeDteB aan het
Rijk of aan de Gemeente, die de Hoogere
Burgerschool heeft, bedraagt den kostenden
prijs van het onderwijs, verminderd met het
schoolgeld van den leerling, die de school
bezoekt; de Gemeenten met een Rijks Hoogere
Burgerschool of een geraeentelijke-Hoogere
Burgerschool zijn verplicht op genoemde
voorwaarden de kinderen uit andere Ge
meenten op die scholen toe te laten on- en
minvermogendeu moeten kosteloos worden
toegelatenhet schoolgeld zal naar de ge
goedheid der ouders kunnen geregeld worden,
doch mag nimmer den kostenden pi\js over
treden.
Dat is in hoofdzaak de gedachte van het
nieuwe wetsontwerp, waaraan we nog zou
den kunnen toevoegen, dat het Rijk een
extra-subsidie zal kunnen toestaan aan de
Gemeenten, voor wie deze regelingAfinan-
cieel te bezwarend zal blijken te zijn.
Alles te zamen genomen, lijkt ons deze
ontworpen regeling gebaseerd op pructische
ervaring en op overwegingen van rechtvaar
digheid. Er was in de bestaande toestanden,
die enkele Gemeenten zeer boven andere
bevoorrechten, een niet te ontkennen onbil
lijkheid. Voorts was de practijk van bet Mid
delbaar onderwijs, zooals we hierboven aan
gaven, vol bezwaren. Aan een en ander
tracht dit. ontwerp een einde te maken.
Art. 37 der Wet op het Middelbaar on
derwijs, dat de «bijdragen van iederen leer
ling" regelde, is wel wat uit den tijd.
De Tucht-nnie.
5o. De verbetering van den Nederlanduchen
volkszang, en
6o. Het houden van voordrachten, het bij
wonen van congressen, de samenwerking met
bestaande vereenigingen.
De Unie wenscht n.l. hand in hand te ar
beiden met alle reeds bestaande orgsnisaties,
die geheel of gedeeltelijk het zelfde doel be
oogen, zonder iemand het werk uit de handen
te nemen, om daardoor eendrachtigen arbeid
van die organisaties te bevorderen en verbrokke
ling van krachten te doen ophouden.
Allereerst is nu het verkrijgen van een sterke
organisatie noodzakelijk. De toegetreden veree
nigingen en personen oavatten te zamen reeda
weinig minder dan honderdduizend leden maar
dat cijfer moet belangrijk toenemen. Daartoe
moeter. sterke ledengroepen en vertegenwoordi
gende lichamen gevormd worden(in alle plaatsen
van Nederland.
Leden van de Unie zijna. Rechtspersoon
lijkheid bezittende vereenigingen of haar af-
deelingen, voorzoover die rechtspersoonlijkheid
bezitten (jaarlijksche bijdrage ten minste f10),
en b. bijzondere peraonen (jaarlyksche bijdrage
ten minste f 1).
Buitengewone leden zijn afdeelingen van
rechtspersoonlijkheid bezittende vereenigingen,
die voor zichzelven nog die hoedanigheid niet
bezitten. Zij zijn niet stemgerechtigd.
Leden, die meenen in de termen te vallen
voor het betalen eener verminderde jaarlijksche
bijdrage, dienen daartoe een verzoek in aan het
Algemeen bestuur, dat de bevoegdheid heeft,
dat verzoek toe te staan.
Het Algemeen bestuur roept thans alle be
langstellenden in geheel Nederland op, zich te
willen aanmelden aan het adres van den tweeden
Algemeenen secretaris, den heer A. R. Kuipers,
Van Bleijenburgstraat 11 te Dordrecht.
Het Algemeen bestuur is saamgesteld als volgt:
dr. H. J. Kiewiet de Jonge, Dordrecht, Eere
voorzitter; Edo Bergs ma, Enschedé, Voorzitter;
J. M. van Hoogstraten, Dordrecht, Onder-voor
zitter; dr. C. J. Söhngen, Nijmegen, le Secre
taris; A. R. Kuipers, Dordrecht, 2e Secretaris;
C. A. H. W. G. Eijken, Dordrecht, Penning
meester mej. G. A. A. Bouricius, 's-Gravenbage
H. R. Boeree, 's-Gravenbage; jhr. mr. D. O.
Engelen, Zutfenmej. A. van Ewijck, Zeist
6. C. A. Fabius, 's-Gravenhage\V. J. Kat,
AmsterdamJ. Kleefstra, HilversumJ. H.
Luiting, Amsterdam mr. P. A. N. S. van Meurs,
's-Gravenhage; en A. van der Voort, Bloemendaal.
Aangesloten zyn onder meer de volgends
vereenigingen, hetzij geheel of door verschillende
afdeelingen vertegenwoordigd: Alg. Ned. Ver
bond; Alg. Ned. Wielrijders Bond; Bond van
Amsterdamsche BuurtvereenigingenMij. tot
Nut van het Algemeen; Ned. R.-K. Volksbond;
Ned. Automobiel Club; Ned. Bond voor Licb.
opvoeding; Ned. Onderwijzers-Genootschap;
Te9selscbadeVereen, van tehnizen voor school
gaande kinderen; Volksweerbaarheid; Vereen,
tegen Drankmisbruik; Vrouwenbond tol ver
hooging van het zedelijk bewustzijn; Vereen.
„Onze Tuin"; Vereen, voor Gemeente-en volks-
belangenVereen, van Hoofden van scholen
in Nederland; Vereen, het Ned. Lied; Volks
bond tegen Drankmisbruik.
De Bond van een groot aantal Nederlandeche
vereenigingen en belangstellende personen, waar
van de Statuten de Kon. goedkeuring verwierven
den 19 Juni 1909 en die den naam draagt van
de Tucht-unie, is onzen lezers niet onbekend.
Artikel 1 dier Statuten zegt, dat de Unie ten
doel heeft, de tuchteloosheid onder het Neder-
landscbe volk te bestryden, ten einde zijn zede
lijke, geestelijke en lichamelijke kracht te
verhoogen.
De Unie heeft geruimen tyd noodig gehad
om het terrein te verkennen, de oorzaken, de
uitingen en ook de gevolgen dier tuchteloosheid
te onderzoeken, en zich op de hoogte te stellen
van de- wenschen van het Nederlandsche volk.
Ook de inwendige organisatie is thans voorbereid
en de tijd is aangebroken om met vrucht naar
buiten te kunnen optreden.
Voorloopig zijn door het Algemeen bestuur
de volgende punten aan de orde gesteld en in
behandeling genomen
lo. Het verkrijgen van korte en snelle be
rechting van overtredingen tegen wetten en
verordeningen
2o. De bevordering van regelmatig en ordelijk
verkeer
3o. Het aanmoedigen van de beoefening
gymnastiek, sport en apel met den aanleg van
speelterreinen
4o. De drankbestrijding;
Morgen worden alleen geneesmiddelen
gereed gemaakt in de apotheek van den
lieer D. H. G. Ittmann, firma Van der Zoo
de JoDg, Langestraat 9 by de Varkenmarkt.
De Tweede Kamer heeft Donderdag met
60 tegen 33 stemmen aangenomen het wets
ontwerp tot bestrijding der zedeloosheid.
Zoodra die wet io het «Staatsblad" staat,
zal er geen zedeloosheid meer wezen io ons
iand.
Met betrekking tot losse geleibiljetten voor
accijnsgoederen is bij resolutie van den Mi
nister van Financiën bepaald, dat het ge
oorloofd is, slechts éen der beide aangiften
met inkt te schrijven en de andere te kopiee
ren door middel van carbonpapier en een
voor doordruk vervaardigde pen.
De dubbol-aangiften worden vóór de afgifte
ten onlvangkantore voorzien van een afdruk
van een kantoorstempei met verwisselbaar
nummer, welke stempel steeds moet zyn on.
