Zaterdag 2 September 1911. No. 7999. 60e Jaargang. KOSTELOOS. Stadsnieuws. Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „l)e Amersfoortsche Courant, voorheen firma A. H. van Cleeff" HOOFDREDACTEUR: F. J. FHEDEHZES. AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag Donderdag' en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden ƒ1. franco per post ƒ1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel- abonnement reductie, waarvan tarief op aanvrtag kosteloos. Legale, olïicieële- en onteigening; - advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gobracht en kostenevenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseer kosten in rekening gebracht. ZOHTSGR^CHT 9. Postbus 9, Telefoon 19 Wie zich met ingang van 1 October doet in schrijven alsabonne', ontvangt de tot dien datum verschijnende nummers KENNISGEVINGEN. De BURGEMEESTER van AMERSFOORT, gezien artikel 41 der G*iu*ente*et, brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op Dinsdag, den 5 September aanstaande, des namiddags te half twee ure. Amersfoort, 1 September 1911. De Burgemeester, voornoemd, VVÜIJTIER3. De Burgemeester van Amersfoort brengt ter kennis van belanghebbenden, dat in de Gemeente Utrecht opnieuw gevallen van mond- en klauwzeer zijn voorgekomen. Amersfoort, 1 September 1911. De Burgemeester voornoemd, WUIJTIERS. Van 1 Mei tot 1 September is volgens Bar'jes 122 dagen. En iu al dien ty 1 slecht» 41 regendagen n wel in Mei 6, in Juni 20, in Juli 8 en iu Augustus 7. In Oogstmaand werd hier na 7 regenda gen afgetapt slechts 40.8 m. M. neerslag. De menschen, vooral de hotel- en de pen sionhouders, noemen dat een mooien zomer maar dat men ook van het goede te veel kan hebber, zal de duurte der levensmidde len dezen winter wel bewijzen. De gistermiddag onder voorzitting van den Burgemeester, jhr. J. W. A. Barchman Wuijtiers, van 2.15 tot 4.10 gehouden opeubaro vergadering van den Raad dezer Gemeente werd bjjgewoond door alle 17 Raadsleden en den Secretaris, mr. dr J. G. Stenferl Kroese. De publieke tribune was geheel gevuld De notulen der vergadering van 22 Augustus werden als vastgesteld beschouwd. Ingebracht werdeu de volgende ingekomen •tukken een dankbetuiging van de leeraren Hoog en Van Weezei Errens voor de toekenniug van Eeriodieke verhooging van jaarwedde voor ennisgeving een dankbetuiging van mejuffrouw E. L. M. Sinnige voor haar benoeming tot onderwijzeres aan de Meisjesschool voor kenuisgeving een verzoek van den leeraar W. Emmens, hem wegens benoeming eldera ontslag te willen geven ais leeraar aan het Gymnasium en de Hoogere Burgerschool om prtE-advies aan B. en VV. een verzoek van de wed. J. C. van Eijbergen- Lam om een in perceel Havik no 27 gevestigd bedrijf, hetwelk veel stank verspreidt, te doen verplaatsen buiten de Gemeente als ongeze geld ter zijde gelegd; de volgende adressen betreflende den aankoop van „Nimmerdor"; een adres van de afd. Amersfoort der Sociaal Democratische Arbeiders Part\j, waarbij zij instem ming betuigt met bet voorstel tot aankoop van „Nimmerdor" en waarbij voorts wenschen te kenuen gegeven worden betreffende de exploi tatie een adres van den Amerafoorlschen Bestuur ders Bond, en vun J. Visser, met'35 ouderteeke- ningen, waarbij instemming betuigd wordt met bovengenoemd adres van de afd. Amersfoort der S. D. A. P. een adres van H. de Kempenaer, met 162 onder- taekeningen, waarbij zij verzoeken het voorstal tot aankoop van „Nimmerdor" niet aan te nemen een adres van M. de Pool, met 91 ondertea- V-eoingen, waarbij zij verzoeken het voorstel tot a-nkoop van „SftuimOfdor" wel aan te neiueu een adres van de Kii's-ereeniging „Amersfoorts Belang" waarbij zij verzoekt hei voorstel in zake Nimmerdor niet aan te nemen alle te behandelen bij punt 2. Als spoedeischend wordt behandeld een verzoek van mejuffrouw E. L. M. Sinnige om baar ont slag te verleenen als onderwijzeres aan de open bare Lagere school 3e soort aan de Pnntenbur- trerlaan wegens haar benoeming met ingang van 2 September tot onderwijzeres aan de Meisjes school z. d. of h. st. besloten per 2 September eervol ontslag te verleenen uit eerstbedoelde be trekking. Om 2.18 kwam aan de orde de Agenda. 1. Benoeming van een onderwijzeres in de Nuttige handwerken aan de openbare Lagere school 3e soort in de Puntenburgerlaan (vaca ture mej. J. Eggink). Voorgedragen wordenmej. J. W. L. 8. Richard, mej. M. van Hoogevest, en mej. J. Valkenburg, allen hier. Benoemd mejuflrouw Richard met 9 stemmen, tegen 8 op mejuffrouw Van Hoogevest. 2. Voorstel van Burgemeester en Wethou ders betreffende den aankoop van het landgoed „Nimmerdor". De discussiën hierover duurden van 2.22 tot 3.55. De Voorzitter: Het woord is aan den heer Van der Wal, die het gevraagd heeft. De heer Van der W a 1Ik wil uit myn brochure nog een enkele maal citeeren, wat gemeentelijke arond-politiek bedoelt. Het doel van gcmeente-grondpolitiek en ge meente-grondbedrijf ishet in de hand hebben en houden van het uitbreidingsplan der Ge meente en het beheerschen van den verkoop van bouwteri inen, daardoor het verbeteren en leideu van economische en sociale toestanden, het streven naar de oplossing van het woning vraagstuk, in zich sluitende vooral verbetering van hygiënische toestanden, het stichten van openbare inrichtingen voor volkewelzijn, als: plantsoenen, sport- en speeltuinen, volkstuinen, badhuizen, ruime straten en pleinen. Het naderen der oplossing van het woning vraagstuk niet uitsluitend arbeiderswoningen sluit weer in zich moreels en intellectueele verbetering, vooral vermindering van alcohol gebruik, het in de hand hebben van het uit- zuig-systeem en het tegengaan van het algemeen belang van werkelijke grond-speculanten te ver ijdelen, het medezeggenschap over vorm en in richting van woningen en gebouwen, en bij dat alles nog vergoeding te ontvangen voor de daarstelling dier goede werkenm. a. w. een billijke winst te bedingen bij den verkoop der aangekochte gronden ten voordeeie van de Ge meentekas. Het hoofddoel heeft dus een moreelo strekking. En noodzaak is het geworden, dat de Gemeente zich wapent legen grond-speculanten. Dat wapen is: tijdige grondpoiitiek. Alleen de financieels zijde v. ïl ik nogmaals bespreken, omdat vele andere, zooals het woning vraagstuk, bij niet-aankoop tóch vervallen. Bij aankoop van Nimmerdor is het eerst noodig, dat de Gemeentebedrijven met é-n worden vermeerderd, n.l. met een grondbedrijf. Aan het hoofd van dat bedryf staat, zoodra het eenigen omvang heeft, een bezoldigd directeur. Het dagelijksch bestuur bestaat uit een door den Raad benoemde commissie de kassier is de Gemeente-ontvanger; de borg is de Gemeente. Het grondbedrijf bjreidt voor en stelt vooralle bouwacties, alsaankoop en verkoop van gronden, aanleggen van wegen, geldopnemingen en aflossingen, in éen woord alle handelingen, die het grondbedrijf eischt. Voor „verkoop" kan men lezen „erfpacht". De Raad moet echter iedere transactie sanctionneeren. Men begint, alle aan de Gemeente behoorenih gronden als „actief' in te brengen en deze zoc noodig in districten in te verdoelen op het „passiefkomen de op die gronden rustende schul den. Bij het grondbedrijf neemt men de noodige voorzorgen, dat de bouwgronden in waarde stijgen. De voordeelen zijn dus aan de torkomst en daarom moet ook de toskomst met de onkosten, alsrenten, verbetering der terreinen, enz., be zwaard worden. Die onkosten betaalt men dus niet uit „gewoon" maar uit „buitenge woon", d. i. uit nieuwe leeningsgelden. Op die wijze komt dus de toekomst voor een grooter passief te staan, maar 6ok, door de stijging der waarde, voor een grooter atief. Het belasting biljet van heden wordt er dus niet door bezwaard. Mijn'meermalen verkondigde financieele opzet is niet weerlegd. Ik bedoel, dat, aangenomen dat er uiets van Nimmerdor wordt verkocht, de Gemeente bij een verstandig economise ie exploi tatie 1 pCt. netto kan makente betalen blijtt dun 3 pCt. Indien we jaarlijks de rente bijschrij ven dan kost, de aankoop is 17'/, cent per M', de grond in 1935 reels 35 cent per M'. Gegeven de uitbouw van Amersfoort dan zal toch ieder het met mij eens zijn, dat die grond goedkoop geacht kan worden. Zy die na ons komen, zullen zich verbazen, dat tegen den aankoop geagiteerd is, ofschoon in den grond der zaak isder het bezit wenscho- lijk voor de Gemeente acht. Maar de tegenstan ders k tn men in drie rubrieken verdeden a, zij die zelf grond exploiteeren b ,zij die bezig zyn allen grond die rond Amersfoort wordt verkocht in handen te krijgen om die, duur gemaakt door de gemeenschap, later met woekerwinst aand's zelfde gemeenschap te verkoopen; en c, zij die vreezen voor hun belastingbiljet. De eerste rubriek geeft daardoor de krachtigst denkbare aanbeveling vóór den aankoop, omdat zij zeer goed inziet, dat de Gemeente dan aanbe velenswaardiger gronden heeft am te bieden dan zij geeft en zij tot gereduceerde prijzen moet aanbieden. Dat de tweede rubriek zich eveneens roert, is natuurlijk omdat haar winstkansen tot een verre toekomst verschoven worden. De derde rubriek, de belastingbetalers, zal bij den opzet, als door mij bedoeld, door den aan koop niet bezwaard wordenmaar ik vrees met grooten vregze, dat indien geen nieuwe bewoners toestroomen, het belasting-percentage zal moeten verhoogd. Vóór en na zijn door een bekrompen, niet vooruitziend Gemeentebestuur hier zeer vele noodzaKelyke werken onuitgevoerd gebleven, verschoven tot later. Dat later is geworden thans. De Gemeente staat voor de aoodzakeiijk- heid, groote werken uit te voeren. Bij goede exploitatie kunnen Ëirkhoven en Nimmerdor misschien hulp bieden. De exploitatie van Biikhoven kan beginnen met de gronden, aan beide zijden van den nieuwen weg gelegen van Nimmerdor, eveneens met gronden aan den weg. De oukosten, daarop vallende, zijn gasleiding en rioleering; dat is dus bijna zonder onkosten, een f 10 per strekkenden M., en die gronden zullen dan wei meer opbrengen dan de inkoops prijs bedraagt. De berekening wordt belangrijk anders wan neer de Gemeente het park begint te exploi teeren. Zoodra er vraag komt, kan ze met een klein gedeelte beginnen. Daarvoor legt ze aan wegen van 15 M. breed, begrinlof bestraat, met gasleiding en rioleering, zoo noodig beplant. Per strekker.den Meier kost dat: begrint f26, be straat f31. Als per H.A. noodig is 100 M. strekkende weg dan is dat een totaal oppervlak van 1500 M'daarbij voor uitsparingen, kruispunten, plantsoentjes, enz. nog weer 1501 M', maakt een totaal-verlies van 3000 M». Blijft dan te ver koopen 7000 M1. De grond kost ons per H.A. f1750; de grintwegen per H.A. kosten 100 X f26 of f 2600totaal dus f 4350. De M' koet dan aan de Gemeente 62'/» cent bij begrinting en bij bestrating 70 cent. Bij deze exploitatie is berekend, dat benut wordt voor wegen, ent. 30 pCt., dat is dus 3 H.A. per 10 H.A., en ik vertrouw, dat dit ruim gerekend is. De Gemeente nu verkoopt niet direct den grond en moet dus rente rekenen. Btj Diet in exploitatie zijnde gronden geeft dit jaarlijks een verhooging van 4/5 cent per M'bij exploitatie, d.i. bij van wegen voorziene, gronden, 3 c:nt per M1. Dan rijst de vraagzou de Gemeente de prijzuD van 62 of 70 cent niet een beetje kunnen verhoogen en locb koopers vinden in deze heer lijke omgeving en te gelijk nog wat overhouden? Volgens een advertentie in de plaatselijke bladen is de prijs van gronden op den Berg f 1.50 a f 5.00 en dus is de prijs op Nimmerdor lager dan elders bij de stad. Nog aanneemlijker voor velen is bet wanneer de Gemeente in erfpacht geeft .St -1 een bouw terrein van 1000 M. s 1.50 per M. d.i. f 1500 tegen een erfpachtarente van 4 pCt. d.i. f 60. betaalbaar in 4 termijnen. Het bouwkapita&l kan dan f 1500 minder zyn. Indirect is Koop en erfpacht voor den bouwer geen verschil; dirt et echtor is dat verschil belangrijk. Ook van die zijde bezien, is dus de onder- nemiog8-risico geen risico en hoeveel waarde voller en mooier zal de omgeving van Amers foort blijven als het mooi van Nimmerdor tie- waard blijft door Ge neente- xploitatie, wa«roij geld maken geen doel maar gevolg is en middel om het tnooie mooier, het vriendelijke vriende lijker, het aantrekkelijke aantrekkelijker te maken. Het natuurschoon aan die zijde der stad wordt beheerscht door Nimmerdorals eigendom der Gemeente blijft het er voor altijd. Alles wisselt hier beneen. Komt het tot een gemeentelijk grondbedrijf dan moet, dat spreekt, ook hier het stram-stijve éen kant uitziende bu reaucratische paard op stul gezet of in „Fléhite" opgeborgen en dient daarvoor het dartele, vroo- lijke commercieele paard van stal gebaald, mis schien getooid met reclame voor mooie en goed- koope bouwterreinen. Van welken kant ik het ook bezie, ik blijf aankoop van Nimmerdor door de Gemeente aan bevelen. De heer Gerritsen: Ik heb het voorrecht, geboren Amersfoorter te zijn en zou de heeren willen uitnoodigen, eens na te gaan hoe de stad er 30 a 40 jaar geleden uitzag, geheel gelegen tusschen de buiteusingels. Hoe zal zij er over 25 jaar uitzien Wij worden oudde stad ver jongt. Hadden destijds de bestuurders meer door zicht en wat meer durf gehad, dan zouden we nu een beter geneel zien, zouden wij goedkoope gronden hebben en de toegangen tot de stad waren niet verknoeid. Bij :eder voorstel van ingrijpenden aard zijn er pessimisten, die wel alles willen, mits het hun maar geen opoffering kost. Het eind van hun klacht is steeds: het zal te duur zijn en daardoor krijgen wij belasting-verhooging. Toen ik 15 jaar geleden voorstelde minimum loon en raaximum-arbeidstyd in te voeren, was er geweldige oppositie. Weer werd gesproken van belaBting-verhoogioger zou niet meer wor den gebouwd, enz. En wat hebben we gezien? Nu 16 jaar geleden werd de Hoofdelijke om slag Terrangen door Inkomsten-belasting. Het eerste kohier bedroeg 37 mille; thans beloopt het bijna een ton. Dat is een bewijs van gesta- digen vooruitgang. Ik acht belasting-verhooging door den aan koop van Nimmerdor buitengesloten; moet de belasting verhoogd dan zal dit zijn wegens eenige groote uitgaven. Optimist als de heer Van der Wal ben ik nietik geloof zeer zeker, d-t we wel 5 of 10 jaar moeten wachten eer het eerste stuk grond in in erfpacht wordt uitgegeven en in dien tijd zal het de Gemeente 4 a 5 mille per jaar kosten. Doch daaraan zijn verbonden enorme voor deelen 1. het aangebodene is goedkoop. 2. er wordt een begin gemaakt met grond poiitiek 3. als het in banden komt van een combi natie, wordt medezeggenschap van de Gemeente ontzegd, en zal er meer worden verdiend dan wanneer de Gemeente het exploiteert. 4. Er is reeds gebouwd tot Nimmerdor en we kunnen daar niet verder. 5. Niet ieder is geneigd, op den winderigeD Berg te wonen. Ik persoonlijk althans zou veel lie*ef op Nimmerdor wonen. 6. Aankoop is noodzakelijk om een deel van Leusden te krijgen, opdat daar niet verder wordt geknoeid, 't Is daar nu al bedroevend. 7. De Gemeente krijgt nooit weer een kans om Nimmerdor te koopen. Er behoort zekere durf toemaar we moeten durven en we kunnen durven, want de gelegen heid is gunstig en er is groote zekerheid, dat we zullen slagen. Hoe te exploiteeren, is een quaestie van later zorg; we moeten toetasten nu het te knop is. De plaats zelf wordt verhuurd met 30 buDder; dat gaat echter beter dan met 100 H. A. Ik wensch nog mee ta deelen, dai de heer P. H. van Haselen men moge hem beoordeelen zoo als men wil die den moed had groote dingen te doen en veel voor Amersfoort spaarde, in een Ingezonden stuk eerlijk zich voorstander beeft verklaard van den koop en er veel in te zien. De heer Van Eiveld: Dit voorstel heeft heel wat tongen en pennen in beweging gebracht. Het ligt zoo ver weg, is gezegd. By den bouw Tan het station ging eveneens een storm van verontwaardiging op. ThanB ligt het in de stad en geefi het een plaats van aankomst, die menige groote stad ons benijdt. Te Hilrersum en in Bosch-eD-duin woont men nog veel verder van het station en het is we kelijk heel moeilijk, bij den Hof of de Varkenmarkt een boschrijk ter rein van 120 H. A. te vinden. Men moet eerst rioleereo, is er gezegd. Waar toe? Do waterafvoer is zoo goed, dut no 'it, zelfs niet by d-< hevigste onweersbui de kelders moeten b-ovgopompi. Men moet minderwaardige woningen afbreken,

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1911 | | pagina 1