Dinsdag 9
Januari 1912.
Caetur
No. 8053.
61e Jaargang.
Stadsnieuws.
iUEBSFOOBTSCEE COURANT.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen firma A. H, van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR
F. J. FREDÏÏRIKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag Donderdagen Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maanden fi.—
franco per post f 1.45. Advertentiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Rij regel-
abonnement redactie, wiarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, ofTicieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 45 cent. Reclames 4—5 regels f 4.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseer kosten in rekening gebracht.
BUREAU
KORTEGRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19
K ENNISGEYINGEN.
Burgemeester en Wethouder» vau Amersfoort
maken bekend, dit de Raad dezer Gemeente in
zijne openbare vergadering van 10 December 1911
heeft benoemd
a. tot leden van het Burgerlijk Armbestuur de
heeren
A. H. van KALKEN en I. ter 8CHUUR.
b. tot leden van de Oommissie van bijstand in
het beheer van de Gemeente-reiniging de beeren
A. M.TROMP van HOLST en J. van der WAL Kzi.
c. tot leden van de Commissie voor de Fabricage
de heeren
N. VEL8 HEYN, D. GERRITSEN,S. J. van DUI
NEN en W. SALOMONS.
e. tot leden van de Commissie vun bijstand in
bot beheer van Birkhoven de heeren
A. M. TROMP van HOLST, A. H. van KALKEN,
D. GERRITSEN en H. KROES.
f. tot leden van de Commissie van wetgeving de
heeren
R. G. RIJKENS en J. C. ROLANDUS HAGE-
DüORN.
g. tot leden van de Reclame-commissie inz.iko
de plaatselijke directe belasting naar hetinkome de
heeren
J. van der WAL Kid, A. M. TROMP van HOLST,
A. H. van KALKEN, 8. J. van DUINEN en M.R.
N. OOSTERVEEN.
Amersfoort, 19 December 1911
Burgemeester en Wethouder»
voornoemd,
De Burgemeester.
WUYTIER8.
De Secretaris,
J. G. 8TENFERT KROESE.
brengen ter slgemeene kennis, dat bij hun be-
besluit aan heden, ingevolge art. 8 dor Hinderwit,
aan de Vernootschap Firma Gebroeders NEFKENS,
wonende alhier, vergunning is verleend tot de op
richting van eeDo smederij en eene bewaarplaats van
benzine iu het perceel Arnhemecheweg, Wjjk I no.
6, kadastraal bekend Gemeente Amersfoort, Sectie
B, no. 8103/2480, onder voorwaarde, dut;
a. de vloer van de smederij geheel in steen uit
gevoerd worde
b. de balklaag boven de amederij met een brand
vrij mateiiaal bekleed worde;
c. de schoorsteen van de smidse opgetrokken
worde tot eene hoogte van minstens 4 Meter boven
bet hoogtepunt van het platste dak boven de, op
de tcekening, als „werkplaats" aangegeven ruimte
d. de beuzine bewaard worde iu goed geslopen
nie.alen bussen, in een steeds koele plaats en de
hoeveelheid nimmer meer dan 250 Liter bidrage;
c. de deur, die toegang geeft tot de benzine-berg-
plaats, uitgevoerd worde ia plaatijzer of aan beide
zijden bekleed worde met een brandvrij materiaal
en steeds, behalve bjj het noodzakelijk betreden der
bergplaats, gesloten gehouden worde met een stevig
slot
f. in den buiteumuur van de bensinc-bergplaat',
onmiddellijk boven den vloer, welke in steen moet
zijn uitgevoerd, minstens drie rooster», met beschermd
Davy's gaas, aaugebraoht worden, welke to Fame»
eene oppervlakte van minstens 4.5 d.M.» hebben;
g. in de soldering van de benzine-bergplsats een
veuiilatiekoker aangebracht worde, die eene door
snede Heeft van minstens 3 d.M.', afgedekt meteen
kapje, terwijl de bovenopeuing afgesloten wordt door
fijn kopergaas
b. de zoldering Van de banziue-bergplaats bekleed
worde met een brandvrij materiaal, bijv. zware asbest-
platen
i. behalve de deur, die toegang geeft tot de len-
zine-bergplaats en de openingen onder f en g ge
noemd, in do wanden, den vloer of de zoldeiing van
de bergplaats geen openingeu mogen worden aan-
I gebrnebt.
Amersfoort, 5 Januari 1012,
Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort,
De Buriteme ster,
WUYTIERS.
De Secretaris,
K J. G. 8TENFERT KROESE.
Geheimen,
die worden moegenonem
in het graf.
V Iu een kamertje achter een heel klein
Winkeltje, ergens in een nageuoeg onbe
kend gehucht van het uitgestrekte Zwe-
don, arbeidt een man in geheime stilte,
Het product van zjjn arbeid is bekend
en wordt gewaardeerd door machinefa
brikanten over heel de wereld, en nergens
in zóo groote mate als in de Ver-
éénigde Staten van Noord-Amerika; het
Iftnd, -dat de grootste reputatie bezit van
i kuivere afwerking.
-
lloe hy zijn werk tot stand brengt,
niemand weet het; zelfs niet zijn eigen
zoons, die bij hem werken. Waarschijn
lijk zullen ook zij het nooit te weten
komen en zal Johannson zjjn geheim
meenemen in liet graf, waarmede op
nieuw een post op de debet-zjjde van
het grootboek van 's werelds nalaten
schap wordt geboekt. Want de geschie
denis bewijst, dat geheime procédó's dien
eenmaal verloren gingen, meestal voor
altjjd verloren blijven.
Johannson heeft heel de wereld haar
weg naar zijn deur te Eskilstuna laten
vinden, door zjjn ontdekking van het ge
heim om een ijkmaat te maken, zuiver
der dan eeuige ter wereld bekend. Niet
alleen een enkele maar een serie van
mateu, en een uniek stelsel om te ge
bruiken, waardoor inen met 81 ijkmaten
in staat is 80 000 jjk maten samen te
stellen zuiver tot op ó<H tienduizendste
van een Eugelschen duim of éen vier
honderdste van een millimeter, dat is heel
wat minder dan een spreekwoordelijke
haarbreedte.
Zjjn ontdekking is bekend als het
Zweedsche combinatie-ijkmaatsysteera en
óen enkel stel vun zjjn jjkmalen geeft
een practisch onbegrensd aantal maten,
die onderling niet meer verschillen dan
éen vierhonderdste millimeter.
Men heeft met een bepaalde figuur de
grens willen aangeven van het aantal
mogeljjke combiuaties (80 000); dit
is echter liet resultuat van een bereke
ning, en het leven is te kort om de
juistheid van deze bcejjfering te bevvjj-
zen, zooals bewezen wordt door herhaalde
en telkeus mislukte pogingen om een
willekeurige maat binueu de genoemde
grenzen op te geven, die niet precies
door dit stelsel kan aangegeven worden.
Een onovertrefbare nauwkeurigheid is
de hoogste begeerte bjj het fabriceeren
van haast elk soort machine en in het
bjjzouder bjj de constructie van automo
bielen, maar een volmaakte nauwkeurig
heid bljjft het ideaal, dat in de practijk
nooit bereikt kan worden. De eerste stap
op den weg, die naar dat ideaal voert,
is nutuurljjk de volmaking vau een
staudaardnmat, waut het constructiewerk
kan nooit de zuiverheid overtrelfeu van
den toetssteen, waarnaar het be
oordeeld wordt. Zulke standaardmeet-
iustrumenten te vervaardigeu, is en bljjft
een vervelend en kostbaar werk. Naar
het schjjnt, is Johauntison van een an
dere gedachte, of wel schat bjj zjjn ge
heim niet erg hoog, want al betaalt hjj
Uncle Sam ook 45 pCt. van den inkoops-
prjjs aan invoerrechteu, hjj vraagt op de
Amerikaansche markt niet meer dau
enkele honderden dollar per compleet stel
van zijn wonderbaarlijk zuivere meetiu.
strumenten. Een groote Amerikaansche
firma, met internationale reputatie, heeft
verklaard, dat zjj niet in staat was een
dergeljjk stel jjkmaten te fabriceeren, zelfs
tegen een vóel hoogeren prjjs.
Als men twee van deze Zweedsche
jjkmaten zóo op elkaar schuift, dat de
lucht tusschen hen beide wordt wegge
drukt, kleven zjj aan elkaar vast met
een druk, die proefondervindelijk is vast
gesteld op meer dan 30 Engelsche pon
den per vierkanten Engelscheu duim.
De drukking van de atmosfeer is minder
dan de helft van dit bedrag.
Vanwaar komt deze kracht, die even
geheimzinnig als machtig is 1
Dit is zeer moeljjk te verklaren.
Het staat echter vast, dat magnetisme
hiermede niets te maken heeft, want de
stukkeu vertoonen geen enkele onderlinge
aantrekking, tenzij ze aldus op elkaar
goscboven of gekneld worden. Een onbe
grensd aantal combinaties kan men aan
deze proef onderwerpen met het zelfde
resultaat. Men kau twintig of meer van
die stukken aldus vast op elkaar schui
ven en de aankleving onderling ia zóo
groot, dat zij aan elkaar bljjven hangen,
als tnen de bovenste en daarmede alle
twintig stukken oplicht; hetgeen betee-
kent, dat de nauwkeurigheid van de ver
schillende oppervlakken haast absoluut
is.
Het zuiver afwerken van óen of twee
vlakken, door ze op elkaar af te sljjjeu,
is een betrekkeljjk eenvoudige zaak
maar een dusdanig perfecte evenwijdig
heid van vlakken tot stand te brengen,
als bjj deze maten het geval ia, is
nog iets heel andersdat is een ge
heim, dat waard is gekend te worden.
De bijzonderheid van deze geheimzin
nige, krachtige adhaesie of kleving van
verschillende stukken onderling is. dat
bjj zoo'n uit verschillende stukken op
gebouwde jjkmaat geen verschil gevoeld
kan worden met eeu heel stuk metaal
en dit geldt van elke combinatie, onaf
hankelijk van het aantal stukken, waar
uit het geheel ia opgebouwd.
Elk bekwaam technicus begrijpt bjj
inatinct de beteekenis hiervan en vindt
hierin het bewjjs voor de groote nauw
keurigheid van de kalibers. Zoo ban bjjv.
de 1-duimsmaut samengesteld worden uit
stukken, die maten vertegenwoordigen
van 0.5—0.2—0.05—0.15 en 0.1 duimen
het resultaat zal zjjn eeu maat van l
duim absoluutOf wel, een van de andere
talrjjk-mogeljjke combinaties mag ge
bruikt worden om de óen-duimsmaat
saam te stellen en zelfs de beste tech
nicus of werkmeester zal, geblinddoekt,
geen verschil kunuen opmerken in de
wjjze, waarop de samengestelde óen-
duimsmaat ou de uit óen stuk bestaande
óen-duimsmaat in het pasgat voor die
maat sluit.
Er is reeds op gewezen, dat volmaakte
nauwkeurigheid zoo goed als oubereik-
baar is. Een tienduizendste deel vun een
Engelschen duim is wel zoowat de laagste
grens, waartoe men kun komou en het is,
uit eeu handelsoogpunt gesproken, prac
tisch niet mogeljjk, zulk een maat zuiver
te krjjgen. Er moet eenige vrjjheid be
staan voor de grenzen, binnen welke het
werkstuk van de geöischte maat zjjn
werkeljjke afmeting mug hebben. Voor
ruw werk mag dit 0.01 van een duim
zjjn; voor fjjuer werk 0.001 duim, eu
waar de grootst mogeljjke nauwkeurig
heid wordt verlangd, moet de maat tot
op eeuige tienduizeudste doelen vau een
Engelschen duim juist zjjn. En zoo mag
dus het werkstuk 0.9998 of 1.0002 duim
zjjn, hetgeen'een tolerans van 0.0002
duim beduidt.
Menig onderdeel van automobiel- of
aeroplane motoren wordt afgewerkt met
een tolerans van 0.001 daim of minder
en de kogellagers, die de draaiende doe
len dragen, worden tot de zuiverst mo
gelijke maat afgewerkt. Stel, een werk
stuk moet volgens de werkteekening een
diameter van l5/s duim 0.002 hebben;
een tolerans van 0.002 duim is dan
toelaatbaar. De jjkmaat 1 -f- 0.5 -f 0.222
duim geeft de gewenschte 2 afmeting
precies en op een zeer eenvoudige
manier kan uien elke afmeting verkrjj-
gen, door de combinaties, die bet mogeljjk
maken, met duizendste of tienduizendste
deelen vun eeu duim de maat te laten
toenemen.
Buitendien zjjn de jjkmaten zelf con
troleerend. Indien een opgebouwde maat
niet; klopt met de maat uit éen stuk,
dan .kan J de; fout spoedig genoeg,*door
vervanging van eon der samenstellende
deelen, weggenomen worden.
Johannson, een eenzame uitvinder, die
ontdekte wat duizenden van de beste
technici op het gebied van den machine
bouw gedureude meer dan een halve
eeuw tevergeefs gezocht hebben, beperkt
zjjn productie tot enkele honderden stel
len jjkmaten per jaar. Of dit een^gevolg
is van een persoonljjke neiging, dan wel
of mechanische moeiljjkheden hiervan
oorzaak zjjn, is evenzeer een geheim als
het procédé zelf, dat hjj zonder twjjfel
met zich zal medenetuen op zjjn groote
reis naar het Onbekende.
(Slot volgt.)
In eon buitengewoon druk bezochten feest
dienst in de Gereformeerde kerk aan de
Langegracht werd gisteravond het 75-jarig
bebtian dier gemeente biet' ter stede her
dacht.
Dj. A. M. Donnor. de predikant dier ge
meente, sprak het opeuiogs- en welkomst
woord, waarna prof. dr. H. Ba vink, hoog
leeraar aan de Vrjje universiteit te Amster
dam, do feestrede hield.
Na hem spraken nog namens de gjnoo-
digdu keiken dj. H. Teeriok, van de zuster
kerk aan den Zuidsingelds. A. P. Lanliog,
van die te Loosdrecht, waarna ds. J.
Sybesraa, uit Bunschoter, namens de clas
sis Amoisfoort het slotwoord sprak.
De dienst, welke te 7 uur aanving, was
omstreeks half tien geëindigd.
De Minister van Bionenlandsche Zaken
heeft mot het oog op het vermoedeljjke op
1 Maart in werking treden van de nieuwe
Militiowet aan de Commissarissen der
Koniogiu voorstellen gevraagd voor de rege
ling van de militieraad-ressorten en de
instelling, waar noodig, van meer dan éen
keuringsraad.
Het komt den Minister het best voor, er
voorioopig op ta rekenen, dat de keuring
zal kunnen aanvangen ongeveer vier weken
na de opening der eerste zitting van den
militieraad, dus op den vierden Maandag in
Mei, on dat zjj uiterljjk zal moeten eindigen
omstreek half Juli.
Tusschen den vierden Maandag in Mei
ou half Juli liggen ongeveer 49 dagen- en
hieronder zjjn 7 Zondagen en 2 algemeen
erkende Christeljjke feestdagen. Op niet
meer dan 40 keuringsdagen valt dus te re
kenen. Wordt eiken dag een getal van 45
personen gekeurd, dan kunnen alzoo door