e,K bïïï!SSVÏS?Ï-p»
•TLEst-srarass
Stadsnieuws.
"wëssaT
Koninklb
LIJM
SoyaMi
V E It V E N
Urkers.
Bridge.
TEI.EF. INT-C
Depot van de firma
IV. G. HOELE NENIOK KJ
Hofleverancier.
S A F E-l) EPOS1'
loketten HmUrïi
Als er 100 000 stemmen worden ulB?ebracJ'
van welko 20 000 cy bijv. liberalen da°kPJ
een dezen 20 zetels. Als ieuiand lusschentijds
uittreedt, neemt men «Hn opvolger.
Doch ér zijn ook nadeelen verbonden aan e. v.
Ken zeker niet gering to schatten nadeeel is,
dat' de ervaring heeft geleerd, dot zij de on
gang is voor de zoogenaamd kleine partijs.
S'cl dat er een millioen kiezers is, dan moot
meii 10000 kiezers bewerken, hetgeen Bchal'®"
kost aan circulaire?, brochures, sprekers,
bi.g d.t .1«=W. li»
"irdTlï,üdron,™edoo, dTpk.tijbv.lur™en hun
doelen verre de nadeelen.
Spr. ontwikkelde nu de practijk der e.
Men begint met candidaten to stellen 30
50 personen stellen een candidaat. liet
scheliik te bepnlen, dat dc namen der ste lers
niot worden gepubliceerd, omdat zij dan meer
vrijheid hebben (denk, dat men in een U. K.
«treek een algemeen geacht liberaal wil -t
m,n op iK8 of bedrijl moei be.l.cht «m).
Dan volgt do dag der verkiezing, waarbij men,
als thans, een hokjo moet zwart f"^en-
In België en Denemarken worden.de b ljtt. on
van Rijkswege gedrukt en uigegeven«J bevat
ten 50 of GO namen, hetgeen ™or tal van kiezers
eon hoele puzele is. Daarom worden, bflV. in
Zwitserland, de biljetten gedrukt door de partijen,
hetgeen vergissingen voorkomt, omd{jï "flt
voudig zijn rood, of zwart of blauw biljet invult
doch dat het nadeel heeft, dat °°k ®e,°8 id
biljet van de tegenpartij in de bus verdwaald
"do* Voorxilter voo het kueborooo bvhoeft nlot
to veiifieereo ot te tellenhij doet "J® bhjottóo
inpakken en zenden naar liet centraal-bureau,
b. t. 1. bijvoorbeeld in Den "^'.^"Fmlaud
tijdroovend deuouilloment geschiedt (in inland
''"Doch dai'kSde vraag: boe zullen J «tol»
worden verdeeld want men heeft soms heel
^Steffdit'er 100 stemmen worden uitgebracht
voor 10 zetels, wnarvun voor de
liberalen 44 die dus 4 zetels krijgen
soc. dom 34
R. K. 14 1
Er ia een oneindig aantal methoden out dit
o„ te lossen te veel om thans te besj.reken.
Als nu liet aantal zetels is verdeeld, moet
aangewezen worden wie van de 'lttl5J
nemen. Het is de taak der partijbesturen, dit
"TdodMrvnd reide .pr„ d.1 e. T. <W
worden ingevoerd zonder stemp licht en
nnn een verkiezing. Hierdoor komt in g
98 pCt. der kiezers opde strotten zijn daar
ngresseerendo boeten en ten slotte onzettinguit
h8Ook hierom moet stemplicht ingevoerd, omdat
e. v. moordend is voor do kleine partijen en j
dus moeien geholpen wordeno^atalhaarieden
ijverig stemmen ook zonder dat dezen worutn
bewerkt, hetgeen zulk een kleine partij niet
kftDeb balanTopmiikend, meende opr. dat ui ons
wegensdc^èch^sciie cóalHie,
welke een scheidingslijn trok die zulke droeve
verhoudingen deed ontstaan tusscben de ourgers
van écn Stnat, verhoudingen welke in in».j m
het Zwitsersche kanton lessino en in 189o
Beleië een burgerkrijg deden oplaaien.
Alleen om dit te voorkomen en te Bereiken,
d«t do politieke partijen meer onaftanWijk
worden en minder met elkaar behoeven te
morchandeeren, zou spr. wenachen dat er overal
evenveel belangstelling was voor e. v. als bier
Betoond is in deze bijten komst. (Applaus).
g Om 10 15 werd nu gelegenheid gegeven om
vragen te stellen en vervolgens te dobateerei
De heer L. M. Hermans, het s. d. Raadslid
van Arnhem, meldde onder groot gejuich zich
UaÏJeb. wilde slechts oen enkele vraag doen
Hoe komt hot, dat dit onderwerp door inleider
inoverleg met het Bestuur der kiesvereen.g.ng
'9 De^vrnag'lijkt onbescheiden, doch Ik doe haar
omdat we niet leven ui het teekon van e. v..
doch in dut vnn algemeen kiesrecht (applaus).
De Voorzitter: Ik verzoek de vergadering
de sprekers niet te .toren door goed- dan wel
afkeuring, en ik verzoek den debater, te blijven
Ve^Sr/Sana: Ik ben ir. het onder-
werp, geheel en volkomen en ik zal er straks
in het debat, 6ok in blijven Ik heb wel eens
meer gedebatteerd en behoef het dus met van
U Ik beleed" dan de vraag omdat ik nieon, dat
als men thans gaat pleiten voore.v.me»tracht
uit het oog te doen verliezen het yraagstuK,
dat in deze dagen bij uitstek aan de orde is,
lil. algemeen kiesrecht.
Ik acht zulk doen, zulk afleiden van de ge
dachte, zulk wekken van belangstelling voor
een andere zaak, een knuppel tusachen de
beenen werpen, een spaak in t wiel steken
^u'eeaige kantteekeniogen.
Inleider zou niet houden een
is bet hem tamelijk wel gelukt, er ren af te atekon
on do conclusie van zijn lang betoog is gewees
d.t er wat voor en wat tegen e. v. is; oen fonkel
nieuwe conclusie. Ik had dan ook bever gehoord
hoe do oud-liberalen,ook wel genoemd vry-lroeralen,
ook wel genoemd msnifest-hbei^en.denkcnover
e v. en of i-r werkelijk cenige drang van hen zat
uitgaan om do cerete voorwaarde, d. i.
kiesrecht, in vervulling to doen gaan. Dan waro do
lange avond beter bertceJ geweest.
het
partijbestuur des s. d. a. p. in 1905. Wat hij daar
van zeide, is vjlniaskt o juist. Het hreft aan ito
lib. candidateu, die in horateinmiog kwamen, ge
vraagd: zjjt go vóór algemeen kiesrecht. Het wat
immers niet te donken, dat de e. d. a. p., die »6o
hardnekkig hiervoor beeft gevochten, nu maar ineens
zon warmloopen voor een conservatief, zy het ook
een liberaal conservatief.
Het is cok niet waar, dat bet de s. d. a. p. niet
zou kunnen schelen welke Rogoering er kwam. aij
heeft altgd ges eutid do vooruitstrevende elementen
der burger-partgen. Inl. vrnge maar eens te Arnhem
hoe de heer Eland in de Kamer kwam. Geen enkele
rooie kiezer dat is een eerennain is thuisge
bleven.
Inl. zeide, dat do s. d. n. p, hol liefst Op de wip
staat. Dat is volkomen waar en hoogst natuurlijk
maar dat geeft haar ook een geweldige verantwoor
delijkheid en ik tart inl. aan to toonen, dat wij geen
verantwoordelijkheid gevoelen en maar zoggen
leven de beginselen, lnvt de wereld maar vergaan.
Inl. heeft gesproken van monsterachtige coaliUJS.
Hy had ziju hand in eigen boezem moeten steken j
want er Is óok ccti vrijzinnige concentratie en al
ware het maar, dat e. v. die uit de wereld, hielp,
dan zou e. v moeten worden ingevoerd.
Inl. hooft gesproken over grooten invloed der
partijbesturen bij do zoogenaamde strengc-lyston-
rtemraing. Niet do Besturen stellen die lijsten samen,
doch het partij-congres doet dat en dit is dan ook
het beste.
De kiezers moeten (temmen r.p do richtingen en
niet op personendaardoor is er ook geen kans
meer op allervuilste peraonaliteiten en kan evenmin
persoonlijko sympathie golden. Men voorkomt dus
allerlei viezigheden cn het party-congres kan er voor
zorgen, dat de meestbekwnmen worden sfgovsor-
digd.
Inl. heeft op allerzonderlingste wyzo gesproken
over deni oratie en daardoor getoond, d.t hij niet
het flauwste beief iieeft van hotgoon democratie
is; wat van een vrij lil», dan ook niet ouders is
te verwachten.
Eerst dan wanneer er algemeen kiesrecht is, voor
allo mannen en alle vrouwen behalve dan voor
hen, die hun burgerschapsrechten missen zal er
sprake kunnen zijn van c. v. Wordt o. v. thans ingo-
voord, nu nog een half millioen arbeidersfen alle
vrouwen zijn uitgesloten van de stembus,dan krij<t
men geen zuivere toepassing en wanneer e.v.wordt
ingevoerd bij algemeeo kiesrecht dan kon het hoole
ryrteem nog wel eens falikant uitkomen.
Ten slotte iets waarover deb. zich don ganschcn
avond heeft geërgerd. Inl. heeft heel den avond ge
zegd, dat do kiezers zoo weinig begrip hobben van
hetgeen zy moeten doen bij een verpozing, dat zij
lo dom zijii om hun stembiljet in te vullen, euz.
Dat is de schuld van inl. on zijn vrienden. Maar
het is gelukkig alweer niet waar. Spr. heelt als
Raadslid van Arnhem ecnige ervaring en kan als
Voorzitter van stembureau III meedoelen, dat van
de S00 biljetten er slechts 7 of 8 biljetten van on
waarde zjjn, waarby 8 van anarchisten, Jio den draak
plegen te steken roet oen verkiezing on iu ieder
geval weien de roo'o kiezers uitstekend wat zy te
doen hebben ipplatts). Die zijn lang zoo dom niet
als iul. nel denkt en zeker niet zoo dom als menig
gestudeerd heortjs voor wiens zevenleitcrgrepigeu
naam uit to spraken men een dag vrijaf moet vragen
(applaus).
Üin 10.55 kwam de heer Drion tot ztjn re
pliek.
Debater hoeft spr. herinnerd aan cou jeugdverhaal
volgens hetwelk een iandlooper zeide sorp ts kun
nen kok-n van keien. Deb. beeft precies het zelfde
getluau en eeti panr keien u's aanleiding genomen
voor lie'geen hij hreft gezegd en er zóo veel bijge
voegd, dat absoluut geen verband houdt met liet
onderwerp van dezen avond, dut het nagenoeg on
mogelijk is, in dit vergevorderd uur alles te weer
leggen. Het gaat niet aan, een zóo interivssant
onderwerp als algrni eB kiesrecht thans nog inden
breede tu behandelen doch sjir. is gaarne bero d,
een rede te komen houden over algemeen kiesrecht,
de waarde daarvan, het algemeen inzicht daarover,
Hoe bet komt, dat als onderwerp is gekozen e. v.?
Deb. had evengoed kunnen v agenhoe komt het,
dat u via Utrecht en ni«t via Amsterdam naar
Amersfoort ia gekomen.
Deb. wilde weten hoe de vrij-libcralen denken
over algemeun kiesrecht. Dit ia nu eon zeer bijzon
dere eigenaardigheid van de vry-liberalen, d»t zij
it der voor zich vrijheid opcischen r,i niit hetzelfde
denken cn niet slaafs gebonden zijn aan dc inzich
ten van hun partijbestuur. Deb. zal wel hebben be
grepen hoe spr. er over denkt, maar liet is best
mogelijk, dit er vrïj-!ihcr.>)cn zjjn, die er tegen
ajjn.
De.b. zeide, dat bet pnrt ij-congres en niet het
partijbestuur uitmaakt wio op de stemlijsten wor
den gesteld en wie worden afgevaardigd. Maar dat is
een stemming en een „donken-in-bataljons", zooals
een Engelseb werkman zcidc en dit uu willen do vrij
liberalen juist niet.
Deb. ontkende, dat in 1009 aan de d. a. p. is
verboden, een vrij-libcraal te stemmen. Dit is een
onjuistheid. Het manifest van het a. d. a. p.-bes uur
is er nog om dit te bewijzen en ik weet, dat te
Utrecbi de s. d. arbeiders zijn g. róflueuceerd om thuis
te blijven. 1. is to erger omdat men wel stemde
op andere liberalen eu zich tevreden stelde met het
spelen van onzuiver spel, onidit men wi'de dooden
de vrij-liberalc partjj, onder de onware leuze, dut
deze is tegen algemeen kiesrecht. Eu er was toch
nuance.
Deb. zeide, dat de a. d. a. p. wel verantwoorde
lijkheidsgevoel beeft. Maar waarom heeft zij dan niet
Seateund liet minst kwade sn daarentegen bevorderd
e verkiezing van een clericaal, waardoor zij de re-
geerir.g van ons land ia handen heeft gesjieeld van
de coalitie Kuyptr-Nolens.
Tot zoover de keien van debater.
Deb. zeide, dat niet het partijbeslunr, maar het
partij-congree de afgevaardigden aanwijst. Dat (C'.ijjnt
waar, doch is het in werkelijkheid wel waar 7 Alsof
vóór do deputaten-verga tering de broeders ni't een
briefje thuis hebben van den leider, met wieu ze
door dik en dun gaan.
En moet ik nog herinneren aan Wijnkoop en
Raveneteyn, of aan In t doema-lid Oatr> gowsky, of
san bet ontbinden der groep in Duitschland, of san
hetgeen iu Engelaud eu in Am-rika geschiedde
Da ten deze zeer merkwaardige houding van
debater is wel het scherpst geteekond toen hij als
wenech te kennen gaf, dat op de lijsten zelfs geen
namen zouden worden gesteld en do partij dan zou
uitmaken wie zouden worden afgevaardigd. Dan is
er immers hcelemaal geen sprake meer van invloed
van wïen of wat ook, behalve van het partijbestuur.
Wie zien dat bjj de a. r., waar de leider geen man
nen naast zich duldt, doch stemvee waarmee bjj
volgt het voorbeeld van de democratie der R. K.
kerk. Democratie wil de ontwikkeling van allen
afzonderlijk en daardoor van het geheel; maar
clericale democratie is liet verlagen tot stemvee,
tot nulier, die het cijfer grooter maken. Maar dat
ia absoluut ondemocratisch en bet verbaast me dan
ook, dat deb. zóo hier heeft gesproken.
Deb. hooft zich, nog wnl den gehoelen svouii,
geëorgerd over inl. geringschatting van do arbeiden.
Maar inl. heeft juist niet met minachting gcaprogen
over de ariicidera, doch over dc kiezers in het algo-
meen. In', weet to goed, dat juist do arbeiders zich voel
moeite geven om te komen aohtcr do techniek van
een verkiezing eu kent maar al te'veel artsen en
andere gestudeerden, nok mcnschen met zovenh t-
torgrepige namen, die er geen flauw besef van
hebben.
Deb. g..f hoog op van zijn gunstige ervaringen te
Arnhem. Het huidige stembiljet is uogal eenvou
dig; bovendien worden aan tie deuren d--r slem-
bureaux kant en klaar ingevulde modelletjes ver
strekt: maar con biljet voor o. v. is heel wat inge
wikkelder,
Deli. beeft gezegd, tint inl. er het op toelegde do
belang,telling af to loideu van algemeen kiesrecht
door dia te nekken voor e. v. en liatl willen liooren
hoe inl. denkt over e. v. zonder algemeen kiesrecht.
Ik sprak dezen avond over e. v. en hel» mij reeds
bereid verklaard, op een anderen dsg te sproken
over algemeen kiesrecht; maar ik sprak niet over
bet eerste om bet laatste to verdringen en ik herin
ner aan het besluit van tien Bond van vry-liberalen,
die zich bereid verklaarde, mee to werken tot alge
meen kiesrecht zóo a's dit in de naaste lockomst
ongetwijfeld sau de orde zal komen bij do Grond
wetsherziening.
Om 11.80 kwam de heer Hermans tot dupliek.
Als er soep is aaugoboden, is dat door spr. toe
doen, want inleider gaf do keien.
lal. is later bereid ziju mceuiug te zeggen over
algemeen kiesrecht. Indien de heer Drion maar wil
zeggen welke datums hij vrij heeft, dan zal spr. hem
als ziju roode schaduw volgen.
Ini. heeft gezegd, dat de vrij-liber.ilen zjjn indivi
du 5 n en geon marionetten en dat ze ol zoo vrij
zjjn eu er een eigen individuecle mecuing op na
houden. Maar dan zijn zo geen politieke partij en
is hun program ook niets. Misschien waren ze bruik
baar in Jou tijd van Tiiorbccke; niaar voor onzen
tij'l deugen zo niet. Vrij-iiberslen zijn menseben,
dio meu iu het einde dor vorige eeew heeft ver
geten te begraven.
Iul. hooft gezegd, dut er bij da verkiezing te
Utrecht in 1909 toch nminco was. Ik zie gren ver
schil tussclion een liberaal-conservatief eu een c!<-
ncaa'-conscrvatief; beiden huldigen de leer: baai,
heb en houd. En do s. d. a. ji. huldigt niet de 'eoi
leven de bogins-ion, laat de wereld maur verga n.
Inl. wies op do zaak Wijnkoop en op de Duit-
sclio club. Het blijkt slechts, dal hij er absoluut
met het flauwste begrip van heeft. Do e. d. a. p.
staat schouder aan ichouder tegenover het kapita
lisme (Applaus).
Inl. achtte het gewenscht, dat op do stemlijsten wel
namen moeten voorkomen maar vreest dan, dat de
kiezers geen raad weten met hun stembiljet vau-
wrge al dio namen.
Ais dat zoo is, dan zou nooit in do Kamer zjjn
E een eenvoudig man als Schaper, de schil,
tnï^ ,1 ht'.,die toch lilQK RO'n marionet is, ge-
Troidut™ .T'JZa bü in d® Knmer 'lf ea loe
nJ i? i partijleider vervangt. (Applaus).
Oni 11.40 krygt de heer Drion het slotwoord.
Wl'n "1:t n idrllk °P te komen tegen do
iflmo- ii ,0" hebben bedoeld, dat in de
SSr*r *,eatud«er"cn thuis behuoren. Ook
ouder gestudeerden zijn t-.l van ezels ou spr. heeft
tiv.n' 'ter sloot liioriia om kwart voor
iwsa ven de byeenkoniit, dinkte inleider voor
dio met 310 curambolos nummer <5on stond
voor de gouden medaille en (ion oorsten
prijs, geklopt door den Itoer liavestei», dio
achter elkaar 315 caramboles maakte.
Do wedstrijd duurt cclitur voort.
Do vereoniging «Dorcas» ontving in liet
afgeloopon jaar aan jaai'lijksclio bijdragen,
vrije giften en contributiën der werkende
leden de som van f707.'2l.
Gedurende dat jaar zijn door baar 41
kraamvrouwen bedoeld en beeft zij den
dringenden nood van enkelen trachten te leni
gen. Op 21 December had de uitdeeling
plaats.
In het geheel werden aan 220 huisgezinnen
gegeven205 mans-, vrouwe- on kinder
hemden, 117 lakens, 44 dekens, 193 paar
kousen of sokken, en 78 baaien en andere
klcedingstukken.
In den loop dezer maand zullen do dames-le
den bun gewone j.tarJ(jkscbe inzameling
houden.
Mogen zij overal met open harten en gulle
handen ontvangen worden.
In de gistermiddag te Utrecht gehouden
drukbezochte vergadering is aan hot Hoofd
bestuur van het Utrechtsch Landbouw Ge
nootschap opgedragen een commissie te benoe
men, die de voorbereidende werkzaamheden
zal leiden om te komon tot oprichting eerier
Rijks-landbouwwinterschool ook in de Pro
vincie Utrecht.
Zij zal voor hot moerendeel beslaan uit
vertegenwoordigers van de vereenigingen en
corporation dio ook tol deze eerste vergade
ring werden uitgenoodigd.
Over de plaats waar zij zal worden geves
tigd, is niet gesproken.
Zorg, dat de weg naar uw geluk niet loopt
<>ver de bouwvallen van dut van anderen.
Dr. G. J. Peering, uit Dordrecht, hoopt
aanstaanden Zondagochtend voor te gaan bij
do godsdienstoefening in de Remonstrantsche
kerk, hier.
De Minister van llinnenlandsche Zaken
heeft den Commissarissen der Koniugin ver
zocht, de Burgemeesters uit te noodigen, dat
dezen bevorderen, dat, met het oog op liet
eventueel in wei king treden der nieuwe
Militiewet op 1 Maart aanstaande, reeds bij
de inschrijving voor do militie in deze maand
door de aangevers zooveel mogelijk worden
opgegeven de redenen van vrijstelling, die de
ingeschrevenen voornemens zijn te doen
gelden en dut daarbij tevens de verder noo-
dige opgaven worden vers'rekt voor het op
maken der bewijsstukken.
Voornamelijk zal dit het geval zijn met
betrekking tot de vrijstelling wegens broeder-
dienst.
De Hooge Raad der Nederlanden heeft
beslist, dat de ambtenaren van den Burger
lijken Stand de huwelijksafkondiging zelf
van de pui van het Stadhuis moeten alluzenen
dit niet door een ander onder hun verant
woordelijkheid mag laten doen.
Dankbare voorlezeiij, waar geen sterveling
naar komt luisteren.
Vooral hier, waar geen pui is en het jassen-
karuertje daarvoor dienst moet doen.
De Lmgestraters plegen er over te klagen
als de winkelstraat bij uitnemendheid zóo
bemodderd is, dat kijkers noch koopers er
zicb in wagen.
Thans zijn ze erg in hun nopjes, dat de
Gemeentereiniging met behulp van een Hink
aantal losse werklieden de straat in een om
zien heeft laten ontdoen van het sneeuwen
kleed, dat alras modder werd.
BÜ het le regiment veld-artillerie wordt
dezen zomer gedetacheerd luitenant A. R
van den Bent, van het 6e regiment infanterie'
leerling van de Hoogere Kr\jgs;chool.
In den gister te Baarn voordgezetten bil-
jarl-wedstrij.1 werd do heer S. K. Kielder,
Uit den Omtrek.
De bevolking van Hoevelaken bestond op
31 December 1911 uit 590 mannen en 491
vrouwen, totaal 1081 inwoners, tegen 1054
het jaar te voreD.
De verslageu van het laatste abonne-
ntents-concert eu van de gisteravond
gehouden vergaderingen moeten wegens
plaatsgebrek overstaan.
benevens de vri
Drieven frai!fS
Boekhandelaar R I
Amersfoort.
WOEt
»l'5.
Voedert uw vm, h
merk de VV
EERK-Dd
NEGEN (ij
yffW Belanghebbende" worden er
aPw aan herinnerd, dat du Com
missaris der Koningin in het vervolg
allen dio hem weaschen te spreken, daar
toe wekelijks iu de gelegenheid hoopt
te stellen des VRIJDAGS tnsscheri 11 en
12 ure in nluats van des ZoMnlays,
zooals tot heden gebruikelijk was.
Prijsopgave gevraagd voor het
van C00 jjzeren stoelen en 150 tafels,
staande op het Vliegterrein te Soesterberg,
Prijsopgave te zenden aan X. GRIMMIOLT.
te Dieren.
j directeur W. 11
j coniedie van V'nt
Zatijp
GEBOUW iV,
concert, Solisten
uur.
j BlOSCOOPSel
I ROI.SC II AAN
I den gehoelen d:
M. C. XTIJTHOV2N.
I.AN(iESTRAAT 24
ENCELBERTS, VOXm' GLAHH
A M S T K R R A M C0MM,S3,0NNairs ÏN EFFECTEN EN KAft_
Buhcerdor van het Bijkantoor to Amerafoof
ls/-CATTI=.ntt(fi
