Zaterdag 13 SS April 1912.
AMERSFOOETSGHE COURANT.
Rona
Cacao
Van Houten *s
No. 8094. 61e Jaargang.
BUBLAD.
De beste voor den prijs
Uitgave van de Naamiooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFDREDACTEUR: Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag. Abonnement per 3 maandenfi.~ BUREAU-
franco per post ƒ1.15. Adver ten tien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
p j VTtSO VTtTSS abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels /"1.25. Bewijsnummers naar buiten ttWaTSÖRAOHT 9.
AUfffi spnnBT worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. ostbus 9. Telefoon 19.
By dit nummer behoort een
KENNISGEVINGEN
De KAMER van KOOPHANDEL en
FA KRIEKEN te AMERSFOORT
heeft ontvangen van de Directie van den
Handel van het Ministerie van Nijverheid
en Handel te Bucharest het Reglement voor
de organisatie en de werking der Bureaux
voor handels-inlichtingen werkende onder
toezicht van de Kamers van Koophandel in
het Koninkrijk Rumenie, goedgekeurd bij
Kon. besluit van 13 Januari 1912, no. 141.
Exemplaren in de Fransche en de Duitsche
taal liggen voor belangstellenden ter inzage
in het Secretariaat der Kamer, Muurhuizen 13.
De Kamer, voornoemd
J. G. KLEBER, Voorzitter.
Hs. P. VAN HASELEN, Secretaris.
Amersfoort, 11 April 1912.
MMMËKDOlt.
(iedeputeerde Staten van Utrecht bericht
ten 1 y Februari j.l. aan Zijne Excellentie
den Minister van IMnnenlandsche Zaken
Wij heb^pn de eer, bijgesloten aan Uwe
Excellentie te retourneeren het verzoekschrift
met bijlagen van den Gemeenteraad van
Amersfoort aan H. M. de Koningin, waarbij
vernietiging wordt gevraagd van ons besluit
tot niet-goedkeuring van het Raadsbesluit
dier Gemeente betreffende den aankoop van
het landgoed «Nimmerdor*, welk verzoek
schrift met bijlagen bij apo«tille van 10 Ja
nuari 1912 door Uwe Excellentie in handen
van ons college werd gesteld om berichten
raad.
Alhoewel de toelichting van den Gemeente
raad tot het verzoekschrift ons derwijze
overtuigend voor het standpunt van den
Raad is toegeschenen, dat zij moeilijk twijfel
aan de juistheid van ons besluit en de gegrond
heid der door ons gebezigde motieven kan
verwekken, zoo maken wij toch gaarne
gebruik van de ons college gegeven gele
genheid, enkele opmerkingen onder de aan
dacht van Uwe Excellentie te brengen, welke
wij de eer hebben, hier te doen volgen.
in de eerste plaats dan heeft het ons col
lege bevreemd, in het 2e lid der toelichting
tot het. verzoekschrift de bewering aan te
treffen »dat de Gemeente zich (van den aan
koop) als gevolg voorgesteld heeft de regeling
der grond-speculatie, uit handen van particu
lieren en vennootschappen, in de macht der
Gemeente te brengen, is minder juist*
Wij veroorloven ons hiertegenover te wijzen
op het slot van het 4e lid van het voorstel
van B. en W. aan den Raad van 20 Juli
1911, in het besluit van ons college Memorie
van toelichting genoemd, luidende »Het is
bekend, dat de Gemeente zelve in de nabij
heid van de bebouwde kom zoo goed als
geen grond bezitdit is een bedenkelijk
vorschijnsel voor de ontwikkeling onzer stad,
omdat deze thans voor een groot deel af hangt
van de prijzen, die de grondeigenaren vragen;
en op de ie zinsnede van het 7e lid van
het voorstel, luidende: «Hierdoor zal het
voor de Gemeente mogelijk worden, met
het behoud van het natuurschoon eensdeels
geschikte, en in verhouding niet dure bouw
terreinen beschikbaar le stellenanderdeels
indirecten invloed uit te oefenen op den thans
steeds hooger wordenden fry's van de bouw
terreinen, welke in handen van particulieren
zijns, (De cursiveeriug is van ons college).
Het wil ons toeschijnen, dat de betrekke
lijke overweging van ons besluit dus zeer
juist het doel, door den Gemeenteraad beoogd,
heeft aangegeven en dat aan het enkele
zinsgedeelte, uit het voorstel uitgelicht en
in het slot van het 2e lid der toelichting
opgenomen, aangevende hoe B. en W. zich
voorstellen de grond-speculatie te kunnen
beteugelen, ten onrechte door den Gemeen
teraad een hoofdbeteekenis wordt toegekend.
En nog meer heeft ons de bewering be
vreemd, wijl op de voorlaatste bladzijde der
toelichting tot het verzoekschrift wordt be
toogd, dat het thans te brengen offer niet te
hoog is, omdat voor een zich ontwikkelende
Gemeente als Amersfoort het grondvraagstuk
een eerste plaats inneemtimmers dit vraag
stuk bestaat juist speciaal in die Gemeenten,
waar het noodzakelijk blijkt, de grondspecu-
latie den particulieren uit handen te nemen.
De Gemeenteraad maakt wijders de opmer
king, dat de Gemeente bijkans geen ter
reinen bezit, welke geschikt zijn voor bouw
terrein en zij derhalve lijdelijk heeft toe
te zien of de grondeigenaren bereid zijn,
hun eigendommen te exploiteeren.
Het wil ons voorkomen, dat bij deze op
merking geen rekening is gehouden met
den Vierden titel der Onteigeningswet en
met het feit, dat aan de Bergzijde bouw
grond in overvloed en voor jaren tegen lage
prijzen in exploitatie is. En indien voor de
Gemeente te eeniger tijd al inderdaad het
noodzakelijk zoude mogen worden, in te
grijpen, zoo zoude de beschikbaarheid van
«Nimmerdor* wegens de ligging van dit
landgoed hierin niets wijzigen, doch de Ge
meente hebben over te gaan om verbetering
te treffen door den aankoop of onteigening
van een der vele in de onmiddellijke nabij
heid van de bebouwde kom voor bouwter
rein in aanmerking komende grondstukken.
De Gemeente bestrijdt, dat, behalve op
den Berg, nog vele terreinen voor bouwter
rein gereed liggen. Het schijnt ons toe, dat
de gegrondheid dezer bestrijding geheel
afhankelijk is van den omvang, die aan het
begrip «veel* voor de Gemeente Amersfoort
moet worden toegekend. Doch bovendien
liggen er tal van gronden in de onmiddel
lijke nabijheid, welke voorzeker als bouw
grond in exploitatie zullen gebracht worden,
zoodra de vraag naar bouwterreinen mocht
toenemen.
De Gemeenteraad keert zich voorts tegen
de vierde overweging van ons besluit.
Het wil ons toeschijnen, dat het geen
bijzondere opmerkzaamheid vordert, in te
zien, dat de bij ons college door het Ge
meentebestuur veronderstelde opvatting in
geenen deele uit de bewoordingen der over
weging mag worden afgeleid. De vierde
overweging heeft alleen ter trekking, er op
te wijzen, dat stijging van de prijzen der
bouwterreinen met geen redelijken grond
kan worden verwacht en mitsdien voor een
van gemeentewege optreden tot regeling
dier prijzen niet de minste noodzakelijkheid
bestaat.
De Gemeenteraad geeft enkele cijfers over
het aantal woningen, in de jaren 1909, 1910
en 1911 gebouwd of tot welker bouw ver
gunning is gegeven.
Hoe deze cijfers ter betooge der wensche-
lijkheid van den aankoop van het landgoed
>Nimmerdor< zijn te ontwikkelen, is aan
ons college- niet wel duidelijk. De getallen
zijn uiterst onbeteekenend en omvat in elk
woning-type. derhalve ook de arbeidswonin-
gen.
Indien de aanbouw in gelijke mate blijft
voortgaan, de gemiddeld voor elke woning
benoodigde grond op 120 M*. wordt gesteld,
al de aanbouw uitsluitend op »Nimmerdor«
zoude plaats hebben, en van dit landgoed
een derde werd bestemd tot aanleg van
straten en van plantsoen, zoude het langer
dan een eeuw noodig hebben eer het voor
bouwgrond bestemde gedeelte zijn bestem
ming zoude hebben gevonden.
Intusschen is er onmiddellijk aan de be
bouwde kom aansluitend bouwterrein aan
wezig, nog voor jaren voldoende om den
aanbouw op te nemen, en zal dit terrein en
de uitgestrekte gronden, welke tusschen
Nimmerdor* en het centrum van Amersfoort
inliggen van veel grootere oppervlakte
dan »Nimmerdor« zelve en waarvan rede-
den coets der vergelijking
met andere goedkoope
merken doorstaan.
Inderdaad is het
1 Kg 1.50 AjKg. 0.42*
- 0.80
lijkerwijze niet kan verwacht worden, dat
zij inmmiddels niet in exploitatie zullen wor
den gebracht, de reeds weinig belovende uit
komst der boven gemaakte berekening tot
ongelijk ongunstiger sloteinde brengen.
Dat de Gemeente Leusden in de drie jaren
31 December 1907 tot 31 December 1910
met 354 ingezetenen toenam, schijnt ons
college toe, niet geheel vreemd aan den niet-
onbeteekenden belastingdruk in de Gemeente
Amersfoort.
Een aanbouw van circa 130 woningen over
de zelfde jaren reeds enkel in het deel
dier Gemeente, naar Amersfoort gekeerd
is, in verband met het cijfer der bevolkings
toename met 354 zieleu te onevenredig hoog
om juist kunnen zijn, of zal, indien al juist,
spoedig tot stagnatie in dien aanbouw moe
ten voeren.
De Gemeenteraad spreekt zijn verbazing
uit over ons oordeel, dat'de verbindingswe
gen onvoldoende zijn.
Het wil ons college voorkomen, dat de
vraag of de bestaande verbindingswegen
de Woudenbergsche straatweg en de daarop
uitloopende grintweg naar Doorn over Oud-
Leusden voldoende zijn, niet moet beoor
deeld worden naar den huidigen stand van
zaken, nu de 120 H. A. van het landgoed
«Nimmerdor* deel van dit landgoed uitma
ken, doch naar de eischen, die de exploitatie
van bouwgronden tot zoo groote oppervlakte
en over zoo groote breedte voor het verkeer
zal stellen. En uit dit oogpunt beschouwd,
is de verbinding, boven genoemd, te eencn
male onvoldoende.
Vooreerst grenst slechts een betrekkelijk
klein gedeelte en dan nog alleen het
meest verwijderd gedeelte van «Nimmer
dor< aan den even genoemden grintwegen
zal het noodzakelijk zijn, verbindingswegen
naar dien grintweg tot stand te brengen,
wil voor een groot deel der terreinen de
aanwezigheid van dien weg voor het verkeer
waarde krijgen.
Vervolgens is de breedte van Nimmerdor
van den Woudenbergschen straatweg tot
den grintweg te groot dan dat niet een
nieuwe verbindingsweg in de richting naar
het punt, waar die wegen ineen loopen, zal
noodig blijken.
Eindelijk zal het zeer de vraag zijn of
geen verbindingsweg in de richting van de
Heiligenbergerbeek naar de kom der Ge
meen zal moeten volgen.
De Gemeenteraad kent groote waarde toe
aan het- natuurschoon van Nimmerdor*. Zij
ziet hierbij echter over het hoofd, dat een
eventueele exploitatie als bouwterrein in de
onmiddellijke nabijheid van schoone bosschen
en fraaie wandelingen in andere Gemeenten
nabij Amersfoort en in de onmiddellijke na
bijheid van stations met druk spoorwegver
keer te over ter beschikking liggen, terwijl
►Nimmerdor* geen verkeersmiddelen heeft
en op grooten afstand van het station Amers
foort gelegen is.
Daarbij zijn de belastingen in de bedoelde
Gemeenten aanzienlijk lager dan die in
Amersfoort en de prijzen dier bouwterreinen
uiterst laag. Er zijn er voor 25 en 40 cent
den M2. Nu beweert de Gemeenteraad wel,
de terreinen op «Nimmerdor* tegen lage
prijzen te zullen kunnen aanDieden evenwel
elk bewijs hiervoor ontbreekt. En dit alleen
is niet voldoende voor een ernstige concur
rentie met de andere talrijke zeer gunstig
geiegen terreinen in de nabij gelegen Ge
meenten en met de in Amersfoort zelf gun-
stig gelegen terreinen, waarvan die aan den
Berg, in de onmiddellijke nabijheid van het
station voor f 1.50 tot f 5 den M2 naar
mate van de ligging— worden verkocht.
De eenige aanvrage, door den Gemeente
raad vermeld (nog geen koop) teekent den
stand van zaken immers ze betreft, volgens
de toelichting, een stuk grond op het meest
verwijderde gedeelte van de aaneengesloten
bebouwing voor de stichting van een villa
met koetshuis en stallen. De Raad
vermeldt niet of de aanvrage betreft een
onder de Gemeente Leusden gelegen stuk
grond. Het verkeersmiddel voor den eventu-
eelen eigenaar dier villa zal eigen rijtuig
worden.
Of die eenige aanvrage wei pleit voor de
aantrekkingskracht van «Nimmerdor* als
bouwterrein en van Amersfoort als plaats
van vestiging, valt ernstig te betwijfelen.
De Gemeenteraad meent, dat de koopprijs
niet aanzienlijk is omdat zij 17 Va ce"t den
M2 bedraagt.
Gemeenlijk pleegt men den prijs van zul-
ken grond te berekenen per H.A. De be
rekening per M2 geeft van de exploitatie
inzichten van de Gemeente Amersfoort geen
te hoogen dunk. Het hoogst bedenkelijk
voornemen, naar het ons wil toeschijnen, in
het voorstel van B. en W. aan den Raad
uitgesproken, om aan de bestaande wegen
reeds bouwterrein te gaan verkoopen, voor
dat men, door het maken van een vast plan
van aanleg voor het geheele terrein, de weten
schap heeft verkregen welke aanlegkosten
op het geheele terrein zullen komen te druk
ken, is niet in staat, dien dunk te verhoogen.
Daarbij is het opvallend, dat elke becijfe
ring van de financieele resultaten, elk plan
van exploitatie ontbreekt.
Bij de behandeling van het voorstelinden
Gemeenteraad heeft men in den wilde ge
rekend, zonder weloverwogen becijferingen,
zonder eenig vast plan. Zelfs thans nog ont
breekt eenig schema van exploitatie.
Op welke wijze de 'middelen zullen worden
verkregen, zoo voor de betaling van den
koopprijs als voor de gewone jaarlijksche
lasten en die eener eventueele exploitatie
ligt nog in het onzekere.
Een berekening van de in particuliere handen
zich bevindende oppervlakten van gunstig
en min-gunstig gelegen bouwterreinen en een
onderzoek naar de hiervoor gevraagde prijzen
ontbreekt te eenen male. En toch zal hier
van voor geen gering deel afhankelijk zijn
wat de Gemeente Amersfoort voor haar
gronden op «Nimmerdor* zal kunnen bedingen
en de min of meer spoedige verkoopbaarheid
van deze gronden.
En dit is te meer opvallend, cradat het
algemeen bekende feit, dat de huren der
huizen te Amersfoort laag zijn te l oemen,
reed3 den Raad tot een voorzichtig onderzoek
had moeten nopen vóór zoo zware lasten op de
Gemeente te laden.
De vraagstukken van verbindingswegen
met de andere gedeelten van de kom van