Stadsnieuws.
middelen, machines en werktuigen aanwezig
zijn, en de afzonderlijke werkplaatsen met de
bedrijfsvaardige inrichting aan flinke indus-
trieelen verhuren. Door modelinrichting wordt
het bedrijf productief en kan het concurreeren,
in welke omstandigheid weer de grootste
waarborg ligt voor den verhuurder. Voor de
speciale bedrijven, waarover de onderneming
haar bemoeiing niet zou uitstrekken, is het
tegenwoordig veel eerder mogelijk de noo-
dige geldmiddelen op te brengen dan voor
de gewone bedrijven. Bij de voorgestelde
'inrichting zou de industrieel, die zulk een
werkplaats huurt, het groote en fundamen-
teele voordeel hebben, zijn bedrijf uit te
oefenen in een waarlijk doelmatige lokaliteit.
Nog grootere voordeelen zou de inrichting
der werkplaatsen voor den ondernemer ople
veren. Zulk een ondernemer zou bij andere
leveranciers kunnen inslaan, die hem meer
faciliteiten kunnen verleenen dan den gewo
nen industrieel. In de mogelijkheid, bestendig
op de hoogte der techniek te kunnen blijven,
ligt een hoofdvoorwaarde voor succes in het
bedrijf.
Door de verwaarloozing van het onder
houd, een der hoofdgebreken van kleine-be
drijven, zal natuurlijk de productiviteit en
de waarde van een machine veel sneller
dalen dan bij onberispelijke instandhouding.
Uitgaven op den juisten tijd voor reparatie
en onderhoud beteekenen even zooveel be
sparingen.
Voor dergelijke model-werkplaatsen zou
men ook gemakkelijker goede werklieden
kunnen krijgen dan voor gebrekkig inge
richte bedrijven in slechte lokaliteiten. Het
onder éen dak brengen van een grooter
aantal bedrijven zou waarschijnlijk nog an
dere voordeelen geven dan besparing van
beweegkracht, van verwarmingskosten, enz.
Zoo zou de ondernemer een bureau van ad
ministratie kunnen inrichten, dat zich be
lastte met de boekhouding, het berekenen
der kostende prijzen en het opmaken der
rekeningen. Eenige flinke boekhouders, met
ondervinding van het berekenen van den
kostenden prijs, zouden gemakkelijk de ge-
heele boekhouding en administratie voor een
groep van werkplaatsen op zich kunnen
nemen. Verder zou dit bureau zich kunnen
belasten met den inkoop voor de geheele
groep van werkplaatsen. Deze inkoop zou
dan op meer deskundige wijze en met meer
koopmanschap kunnen geschieden.
Verdere besparingen zouden nog kunnen
worden verkregen, wanneer dit beginsel van
concentratie ook werd toegepast op de admi
nistratie van den magazijnvoorraad. Een
magazijnmeester met twee goedkoope hulp
krachten zou voor ongeveer twintig werk
plaatsen voldoende zijn. Hierdoor zou ook
het in kleine bedrijven wel voorkomende
gebrek aan orde worden verholpen, zouden
verliezen voorkomen en zou een vaste grondslag
gelegd worden voor de berekening derzelf-
kosten en het opmaken der rekeningen.
Aan al deze voorstellen ligt een zelfde
beginsel ten grondslag: de centralisatie van
installatie en bedrijf, zoover deze maar door
te voeren is, met instandhouding der zelf
standigheid van de afzonderlijke bedrijven.
Het zou niet eens noodig zijn, dat de huur
ders een gilde of vereeniging met rechts
persoonlijkheid vormden, om dit denkbeeld
te verwezenlijken.
De mogelijkheid, geldmiddelen voor het
bedrijf op te nemen, vloeit voort uit het
bestaan van een centraal bestuur. Alle moei
lijkheden zouden wegvallen, wanneer de
ondernemer van het in dit artikel uiteenge
zette plan geld zou voorschieten op de boek-
vorderingen van zijn huurders, wat hij gerust
kan doen, doordat hij, door de centrale admi
nistratie, een volkomen overzicht bezit over
den financieelen toestand zijner huurders.
Naar *Dcr Ingenieur
't Algemeen, BaarnG. S. de Clercq, Se
cretaris Mij. van Nijverheid, Bloemendaal
dr J. Dekker, Directeur Koloniaal Museum,
Haarlem; prof, dr. G. van Iterson, planten-
technologie, Delft; D. Ingerman, leeraar
technologie, openbare Handelsschool, Am
sterdam A. Jonkman, Hoofd Chr. school,
AmsterdamJ. F. van Oss, leeraar chemie,
Openb. Handelsschool, Amsterdamjhr. Ch.
F. van de Poll, Voorzitter Centraal-comité
Plan 1913, Haarlem; Jac. P. Thijsse, leeraar
Natuurlijke historie, BloemendaalB. Weus-
tink, Hoofd R. K, schoolvereeniging, Am
sterdam E. F. Witte, hortulanus, I.eiden
en J. IJzerman, Directeur openb. Handels
school, Amsterdam.
Voor scholen, wetenschappelijke- en volks-
ontwikkelingsvereenigingen hoopt zij het
middelpunt en de vraagbaak te worden, met
haar uitstekend materieel, haar geschoolde
beambten en haar verbindingen over de ge
heele wereld.
Het lange en zeer kostbare vraagstuk, hoe
de bioscoop in dienst der ontwikkeling te
stellen, is door haar een goede stap nader
ter oplossing gebracht, aangezien zij van plan
is, het geheele land met een speciaal voor
dit doel geconstrueerde hal, met circa 1000
zitplaatsen, te laten bereizen.
Grooten steun mocht zij bij dit doel reeds
van de »Prins der geillustreerde bladen'
ondervinden, die haar machtige medewerking
verleende om een bioscopische industrie-ten
toonstelling mogelijk te maken, door verschil
lende groote fabrieken van binnen- en bui
tenland uit te noodigen hun bedrijf cinema
tografisch te laten opnemen en de exploita
tie dezer films aan de Naaml. Venn, op te
dragen, die ze in een 100-tal plaatsen van
Nederland zal vertoonen, terwijl den fabri
kanten gelegenheid zal worden geboden,
belanghebbenden tot deze voorstellingen uit
te noodigen. 's Winters zal worden gebruik
gemaakt van bestaande zalen, des zomers
van de eigen, verplaatsbare hal. De ochten
den en de middagen zullen op deze plaatsen
worden dienstbaar gemaakt aan de zooge
naamde school-bioscoop, waardoor de kinde
ren van verschillende scholen, in overleg met
de paatselijke school-autoriteiten, bijeenko
men, om speciale les-uren te volgen, waarbij,
in overleg met de pedagogische leden van
het comité een zeer vruchtdragende wijze
van onderricht zal gevolgd worden. Een leer
programma zal ten spoedigste aan de betref
fende autoriteiten worden toegezonden, om
vattende leerstof, zoowel voor de Lagere-
als de Middelbare scholen. De les-uren zul
len met nieuwe leerstof herhaald worden,
zoo dikwerf hiertoe van bevoegde zijde de
wensch zal worden kenbaar gemaakt.
In eigen ateliers, te Haarlem, zullen, voor-
loopig door buitenlandsche ervaren krachten,
de benoodigde schoolfilms, met medewerking
van het speciaal bevoegde comité-lid, worden
vervaardigd, ontwikkeld en afgewerkt.
Reeds werd een overeenkomst getroffen,
met het Hoofdbestuur van Plan 1913, waarbij
het Bestuur heeft besloten, vreemdelingen,
die in het feest- en tentoonstellingsjaar 1913
Nederland zullen bezoeken, uit te noodigen
de Bioscopische industrie-tentoonstelling te
bezichtigen. Met een 12-tal groote bedrijven
zijn de overeenkomsten voor bioscopische
opnamen reeds gemaakt en nog velen zullen
volgen, om het beeld der Nederlandsche
industrie zoo volledig mogelijk te doen zijn.
Aangezien van de voornaamste vereeni-
gingen, die zich met het organiseeren van
voordrachten bezig houden, Bestuursleden
zitting hebben in het comité, zullen, buiten
industrie- en schoolfilms, ook voor hun afdee-
ling speciale programma's ontworpen worden.
De aanvullingslijst der comité-leden zal
spoedig ter kennis worden gebracht, daar
van verschillende zijden nog medewerking
werd toegezegd, die men bij de omvangrijke
taak zeer gaarne aanvaardt.
Het voorloopig correspondentie-adres is
D. de Clercq, Bloemendaal, Koepellaan 4.
H*- M. de Koningin zal morgen zich van
Amsterdam naar »Het Loo* begeven.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden
vertrok heden naar München.
H. M. de Koningin-Moeder zal 17 Mei,
terugkeerend uit Heidelberg, het paleis
»Soestdijk« betrekker..
De Tweede Kamer besloot Dinsdag na
langdurige discussie den 21 Mei te beginnen
met de behandeling der Ziektewet.
De Regeering zal weldra een wetsontwerp
indienen, strekkende om aan de Staten-Gene-
raal voor te stellen, een bedrag van f 115 000
toe te staan voor subsidies aan het zooge
naamd Plan 1913, uitgaande van de Maat
schappij van Nijverheid, nl. het organiseeren
van een groot aantal plaatselijke tentoonstel
lingen in 1913.
Gravin F. SchimmelpenninckPauw van
Wieldrecht had Dinsdagochtend het onge
luk, in de vestibule van Paushuize over een
tapijt te struikelen en daardoor het linker
been te breken,
i Hierdoor is zij voorloopig verhinderd, Vrij
dags bezoeken af te wachten.
I De toestand van gravin Schimmelpenninck,
I die wordt verpleegd in de diaconessen-inrich-
ting, is bevredigend.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken,
zal op Zaterdag den 12 Mei 1912, des avonds
te 8 uur, ten Raadhuize een openbare ver
gadering houden.
Aan mejuffrouw F. G. Murkens is, op haar
verzoek, met ingang van 15 Mei eervol ont
slag verleend als Rijks-telefoniste.
Zij wordt aan het Postkantoor hier ver
vangen door mejuffrouw F. de Weerd, thans
te Baarn.
Het is heden 25 jaar geleden, dat de
nieuwe klokken der R. K. kerk aan het
Zand voor de eerste maal werden gebruikt.
Na langdurig doch gedutdig lijden ont
sliep hier Dinsdag op 69-jarigen leeftijd de
heer M. H. Pel, redacteur van »De Eembode«,
sedert de oprichting van dat weekblad, nu
ruim 25 jaar geleden een eerlijk en een
voudig man, die Amersfoort oprecht lief had
en zonder eenige nevenbedoeling ondanks
zijn wankele gezondheid in woord en ge
schrift voor zijn geboorteplaats heeft geijverd.
De heer W. G. Klomp, die sedert de op
richting der plaatselijke afdeeling van den
R. K. Volksbond, nu ruim 13 jaar geleden,
haar Voorzitter was en bij zijn periodiek
aftreden als Bestuurslid zich niet herkiesbaar
stelde, is benoemd tot Eere-voorzitter.
»Een nieuwe voorzitter zal straks de leiding
van den R. K. Volksbond in handen nemen,
doch in het voorbeeld van Voorzitter Klomp
zal hij vinden een richtsnoer, waarlangs deze
vereeniging veilig en zeker geleid kan worden.
»Bij de hulde, door de leden van den
Volksbond aan hun aftredenden Voorzitter
gebracht, voegen wij gaarne de onze*, teekent
»Het Centrum* hierbij aan.
De heer G. F. G. de Bruyn, leeraar in
Wiskunde aan het stedelijk Gymnasium is
weder benoemd tot lid der commissie voor
het Staats-examen tot toelating aan een uni
versiteit.
Mejuffrouw M. C. A. Sporry is benoemd
tot tijdelijk onderwijzeres aan de openbare
Lagere school te Stoutenburg.
De acte van bekwaamheid voor onder
wijzeres werd alsnog behaald door de jonge
dames J. van Eek en H. H. de Korne.
De heer E. F. M. J. baron Michiels van
Verduynen is aan de Rijks-universiteit te
Leiden bevorderd tot doctor in de Rechts
wetenschap na verdediging van stellingen.
In verband met de hoog ere eisciien, welke
na de reorganisatie der Rijks-opvoedings
gestichten voor jongens aan onderwijs en
opvoeding in die richtingen mogen worden
gesteld, en teneinde aan de opvoedende
ambtenaren bij genoemde gestichten, die
blijk geven van voldoende bekwaamheid,
ruimere ambtelijke vooruitzienten te openen,
ligt het in de bedoeling van het Departement
van Justitie om, nadat de daarvoor noodigc
fondsen op de aanstaande Staatsbegrooting
zullen zijn toegestaan, aan bedoelde Rijks
opvoedingsgestichten een nieuwe betrekking
in 't leven te roepen, n.l. die van leeraar.
Deze leeraren zullen zijn te onderscheiden
in drie groepen, n.l. leeraren belast met ge
stichtsopvoeding (d. i. de leiding van ver-
plzegden buiten de school of arbeidsuren
leeraren belast met schoolonderwijsen
leeraren belast met vakonderwijs.
De jaarwedden dezer leeraren zal bedra
gen f 1200 a f 1300 tot f 1600 a f 17 00.
Voor allen zal aan de betrekking verbon
den zijn het kosteloos genot van ambtswo
ning of, bij gemis daarvan, een toelage van
f 2.50 per jaartevens genieten zij vrije ge-
neeskundige behandeling.
Vrijdag 17 Mei zal in het Militair logement,
aan de Lange Nieuwstraat te Utrecht, de
indeeling plaats hebben van lotelingen der
lichting 1912, die voor korte oefening onder
de wapenen moeten komen.
Het aantal daarvoor door de Provincie
Utrecht te verstrekken, bedraagt 270, die als
volgt over de korpsen zullen worden verdeeld:
17 bij het regiment grenadiers en jagers te
's-Gravenhage, 46 bij het 5e regiment infan
terie te Amersfoort, 62 bij het 9e regiment
infanterie te Utrecht, 50 bij het 1 ie regiment
infanterie te Ede, 70 bij het ie regiment
vesting-artillerie te Utrecht en 15 bij het
regiment genietroepen te Utrecht.
Bovendien zal de indeeling plaats hebben
van lotelingen aangewezen voor korte
oefening van de lichting 1911, die ter
vervanging moeten opkomen van hen, die
het vorige jaar ongeschikt voor den dienst
werden bevonden of om de een of andere
redenen van den dienst bij de militie wer
den vrijgesteld.
De uitslag der verkiezing voor tien leden
van het kiescollege der Ned. Herv. kerk,
Dinsdag van 8 tot 5 uur gehouden, was eerst
tegen 1 uur 's nachts bekend.
Er werdei. uitgebracht 719 stemmen, van
welke 6 blanco en 5 van onwaarde. De vol
strekte meerderheid was dus 355.
In de vacature werd gekozen jhr. J. W.
A. Barchman Wuytiers met 496 stemmen,
tegen 242 op den heer II. Gordeau.
Herkozen werden de heeren A. M. van
Bemmel met 4«6, E. Lindenhovius 406, W.
van Surksum 399, C. J. van der Nagel 373,
J. H. Kleber 366, N. van Veen, 360, C. I).
van Kuijk 350 en J. W. tröger 355.
Herstemming moet plaats hebben tusschen
de heeren L. Ruitenberg die 350 en J. C.
Kamp die 338 stemmen verwierf.
Verder verkregen de heeren J. IBoen
der 332, G. van de Wetering 329. G- Adri
aans 322, C. Renes 322. G. van Nieuwen-
huizen 311J. E. van Nie 199, Joh. van Veen
166 en G. A. L. Spelberg 151 stemmen.
De voor den middenstand zoo belangrijke
vergadering van »Handel en Nijverheid*,
waarin moet worden voorzien in zeven vaca
tures in het Bestuur, zal worden gehouden
op Donderdag 23 Mei.
Het gebrek aan de dynamo der bioscoop
aan de Langestraat, ten gevolge waarvan
deze Dinsdagavond was gesloten, werd gister
verholpen, zoodat de voorstellingen weer
geregeld kunnen doorgaan.
De vele en zeer fraaie prijzen van het
Groot nationaal kegel-concours, dat aanstaan
den Zaterdagmiddag te half twee in de socië
teit Vereeniging* wordt geopend, zijn thans
ten toon gesteld in het magazijn van do
firma Fortmann Hehenkamp.
Iets heel nieuws is de wijze waarop de
ballen worden teruggevoerd naar den kege
laar.
Men ga dat zien en trachte dan tevens
den eersten prijs te winnen.
Maandag j.l. is opgericht de Nederlandsche
loeristen-Kamp-Club. Alleen leden van den
A. N. W. B., N. A. C\, N. M. V. en N. M. C.
kunnen lid van de club worden.
Als antwoord op vele desbetreffende aan
vragen kan worden medegedeeld, dat de
club binnenkort in staat zal zijn, alles te
leveren, wat op kamp-gebied noodig is.
Binnen een paar weken verschijnt een geïl
lustreerde prijslijst.
Aanvragen voor het lidmaatschap richte
men tot den Secretaris-administrateur, Hee
rengracht 167 te Amsterdam, waar ook alle
inlichtingen te verkrijgen zijn, die noodig
mochten blijken.
Mej. Louise Denig, 2e Secretares, Heeren
gracht 167 te Amsterdam, geeft gaarne
inlichtingen aan dames, die wenschen te kam
peeren.
De N. T. K. C. hoopt op de reünie te
Zeist, op Hemelvaartsdag, in den tuin van
Parkoord* een demonstratie van tenten en
kampmate riaal te geven.
Het Leger des Heils zal aanstaanden Zon
dag den dag herdenken waarop het 25 jaar
geleden in Nederland kwam.
In verband met dit zilveren feest zullen
in het versierde lokaal aan het Havik bijzondere
samenkomsten worden gehouden door bri
gadier Vlas en diens echtgenoote, uit Am
sterdam.
Heden voor 25 jaar werd in veiling ge
bracht het Christiaanpark, vroeger het Kalfs
veld geheeten, groot 2 II. A. 78 A. 26 c.A.,
in 30 perceelen van 500 tot 800 M-', 20 tot
27 M. breed en 27 tot 40 M. diep.
De verkoop geschiedde door het overlijden
van de toenmalige eigenaars Christiaan
Oostendorp en J. G. II. Tonus.
Het geheel werd opgehouden voor f 21 050.
De bouw der Jongensschool op het voor
malig artillerie-park, tegenover de Wester
straat, is gegund aan den heer H. G. J.
Rientjes, die met f 40 000 minste der 11
inschrijvers was en tevens de vergrooting
van het St. Elisabeths ziekenhuis uitvoert.
De bouw der Meisjesschool werd 12 April
1887 gegund voor f 16 200.
De aanbesteding van de verbreeding der
Arnhemschepoortsbrug zal 23 Mei plaats
hebben.
Een der bepalingen van het bestek luidt,
dat de passage niet mag wo.den gestremd.
De politie hield hier gister twee bengels
aan, die uit Iloenderloo waren gedrost.
Onnoodig te zeggen, dat ze met groote
snelheid daarheen werden terug geleid.
Een armlastig krankzinnig meisje werd
heden door een liefdezuster en twee agenten
in politiek per rijtuig van hier naar het
Krankzinnigengesticht te Utrecht overge
bracht.
De politie maakte proces-verbaal op tegen
eenige strijksters wegens overtreding der
Arbeidswet.
De gierigaard heeft armoede, de verkwis
ter roept armoede, de spaarzame weert ar-
moede.
"CTit don. Omtrek.
De Gemeente Barneveld heeft aangekocht
een uitgestrekt par.d met grooten tuin aan
Langestraat en Amersfoortscheweg om dit
in te richten voor marktplaats.
Er zijn toch nog goede menschen.
Maandag kwamen twee vrouwtjes uit
Hatert ter veemarkt te Nijmegen om haar
eenige koe uit armoede te verkoopen. Het
Wetenschappelijke cinematogrnpkio.
Ter Kon. goedkeuring zullen worden aan
geboden de Statuten der Naaml. Vennoot
schap voor wetenschappelijke cinematografie,
die zich ten doel jstelt, door een vaste or
ganisatie te vereenigen de verschillende toe
passingen der bioscoop op het gebied van
industrie, kunst, onderwijs, ceconomie en
etiek, afgewisseld door gepaste ontspanning.
Als Directeur der Vennootschap werd be
noemd de heer D. de Clercq, te Bloemen
daal, die door zijn wetenschappelijk-techni-
sche ontwikkeling daarvoor berekend en als
spreker geen onbekende in Nederland is.
Als gedelegeerd commissaris is gekozen
de heer Maurits H. Binger, te Haarlem, die
met zijn organiseerend talent en zijn zaken
kennis den Directeur in het beheer zal ter
zijde staan. Tot ze commissaris en rechts
kundig adviseur werd aangewezen mr. dr.
W. P. Vis, te Haarlem.
Ter voorlichting van het Bestuur op het
uitgebreide werkterrein werd een Comité
van advies uitgenoodigd, waarin zich bereid
verklaarden zitting te nemen de heeren
C. L. van Balen, Hoofd eener Lagere school,
AmsterdamH. M. van Bern melen, Voor
zitter van de vereeniging »Onze Vloot*,
aldeeling HaarlemJ. Bruinwold Riedel,
Algemeen Secretaris der Mij, tot Nut van
