Dinsdag 14
Januari 1913.
RONA
Van houtens
Cacao
No. 8210.
62e Jaargang.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoorfeche Coarant, voorheen Firma A. H. van Cleeff'1
HOOFDREDACTEUR
P. J. 7&ZSSRZSS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1.—
franco per postƒ1.15. Advertentién 1—6 regels Go cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieéle- en ontelgenlngs-
advertentiön per regel 15 cent ReolameB 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar huiten
worden in rekening gebracht en koBten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentiön van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
XORTBaziAOKT O.
Postbus 9. Telefoon 19,
KENNISGEVING.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort,
Gelet op art. 87 der Drankwet,
brengen ter openbare kennis
lo. dat bij hen is ingediend een verzoekschrift
om verlof tot verkoop van alcoholhoudenden,
anderen dan sterken drank, voor gebruik ter
plaatse van verkoop, door JAN SMIT, van be-
Toep koffiehuishouder, wonende te Amersfoort,
in de beneden voorlokaliteit van het perceel,
staands aan den Utrechtscheweg no. 46 te
Amersfoort
2o. dat binnen twee weken na deze bekend
making ieder tegen het verleenen van het ver
lof schriftelijke bezwaren btf Burgemeester en
Wethouders kan inbrengen.
Amersfoort, 18 Januari 1918.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
J. D. .WERKMAN.
Het kanaal door de
Geldersche vallei.
We leven snel en menig, ook hoogst be
langrijk, onderwerp wordt zoo licht weer
verdrongen door een ander niet minder
actueel, waarvoor de aandacht wordt ge
vraagd.
In den laatsten tijd is het vraagstuk van
het Kanaal door de Geldersche vallei weer
op den voorgrond gebracht.
Het is niet doenlijk, in dit kort bestek
alle stadia te memoreeren waarin het heeft
verkeerd doch wel komt het ons goed voor,
te herinneren, dat in het begin van Januari
1908 aan H. M. de Koningin een adres is
verzonden omtrent deze vooral voor Amers
foort zoo brandende quaestie.
Het werd geteekend door de heerenjhr.
J. W. A. Barchman Wuytiers, destijds Burge
meester van Amersfoort, als VoorzitterH.
A. van de Westeringh, Burgemeester van
Veenendaal, lid van de Provinciale Staten
van Utrecht; mr. H. F. Hesselink van
Suchtelen, Burgemeester van Wageningen,
oud-lid van de Tweede Kamer der Staten-
generaaljhr. G. J. A. Schimmelpenninck,
Burgemeester van Rhenen, lid der Provin
ciale Staten van Utrecht, dijkgraaf van de
Rhenensche Nude en de Achterbergsche
hooilanden mr. H. Smeenge, Voorzitter van
het Hoofdbestuur der vereeniging »Schutte-
vaer«, lid van de Tweede Kamer der Staten-
Ssneraal, te Amsterdammr. A. C. van
aaien, Voorzitter van de collegiën der
exonereerende landen, te BennekomJ. G.
Sandbrink, Secretaris van het Waterschap
»het Veenraadschap der Geldersche en
Stichtsche veenen*, te Veenendaalmr. A.
Rooyaards van Scherpenzeel, lid der Provin
ciale Staten van Gelderland, heeipated van
het Heemraadschap de rivier de Eern^ beken
en aankleven van dien*, tc Scherpenzeel;
J. J. van Capelle, lid van de Staats-commissie
voor de binnenschipperij, Voorzitter der
afdeeling Amsterdam van de schippersver-
eeniging >Schuttevaer«, te Weespercraspel
G. S. Vlieger, lid van de Staats-commissie
voor de binnenschipperij, Secretaris van het
Hoofdbestuur van Schutte vaer* en scheep
vaartkundig lid der commissie van deskun
digen voor de Rijnvaart, te Amsterdam; en
II. H. Prakken, te Veenendaal, als Secre
taris samcr. vormende het comité, dat
zich ten doel stelt het verkrijgen van een
scheepvaartwater van den Rijn door de
Geldersche vallei en de Eem naar de
Zuiderzee.
In dat adres werd betoogd, dat zulk een
kanaal zeer groote voordeelen zal opleveren,
zoowel voor de scheepvaart en voor de
industrie als voor de daaraan zoo nauw
verbonden volkswelvaart, terwijl reeds in
1879, bij de behandeling der Kanalenwet,
vaststond, dat de sedert eeuwen hangende
quaestie der afwatering voor de Geldersche
Eiken dag wordt RONA meer gewaardeerd.
Het aantal geregelde gebruikers neemt voortdurend sterk toe.
Hun goede voorbeeld kan met gerustheid door iedereen worden
gevolgd.
Daar men voor een heerlijken kop chocolade van RONA minder
noodig heeft dan van andere soorten, is zij zoo bizondcr
voordeelig in 't gebruik. Velen hebben dit reeds door ervaring
geleerd.
vallei daardoor tevens zou zijn op te lossen.
Verder voerden adressanten aan, dat, be
halve dat plaatselijke belangen zeer er door
worden bevorderd, door dit kanaal een kor
tere verbinding wordt verkregen tusschen
Rijn en Zuiderzee en Noordelijk hiervan ge
legen Provinciën, waardoor de algemeene
belangen zoowel als de handel en de nijver
heid ten zeerste zullen'worden gebaat.
Wat de speciale belangen van Amsterdam
aangaat (men denke aan het Merwede-ka-
naal Red.) verwijzen adressanten naar de
Memorie van toelichting der Kanalenwet 1879
en bovendien wijzen zij op de te drukke
vaart met binnenvaartuigen langs het Mer-
wede-kanaal. hetgeen belemmerend werkt op
het Rijnverkeer, welk euvel zou zijn op té
heffen door een kortere scheepsvaartverbin
ding, waardoor de schepen van de rivieren
naar de Zuiderzeehavens, en omgekeerd, den
nieuwen vaarweg zullen verkiezen boven het
Merwede-kanaal.
Adressanten brachten vervolgens onder de
aandacht van Hare Majesteit, dat de nijvere
stad Amersfoort, met een vrij belangrijken
handel en verschillende fabrieken, bij de tot
stand koming van bedoeld kanaal in het
bezit zal komen van een beteren en meer
betrouwbaren vaarweg, waardoor velerlei
bezwaren, aan de tegenwoordige scheepvaart
verbonden, zullen worden opgeheven. In
hoofdzaak bestaan deze bezwaren in de ge
ringe capaciteit van de Eem en in de ver
zandingen aan den mond dier rivier, waar
door langdurige reizen en hierdoor verhoogde
vrachtprijzen ontstaan, ten gevolge waarvan
het transport veelal per spoor van en naar
Amersfoort moet geschieden. Bovendien is
het voor de schipperij steeds een groot nadeel,
dat de tegenwoordige toestand der rivier de
noodzakelijkheid meebrengt, meestal onbe-
vracht weder langs den zelfden weg te
moeten terugkeeren. De verbeterde vaarweg
zal de schipperij in slaat stellen, een poging
te doen om beter te kunnen concurreeren
tegen de spoorwegenook de handel en de
nijverheid in tal van plaatsen waarlangs het
nieuwe kanaal zal loopen, zullen door den
nieuwen waterweg zeer zijn gebaat.
Nieuwe takken van industrie zullen ont
staan en de Geldersche vallei zal misschien
de nijvere Zaanstreek trachten na te streven
iets waarvan de schipperij groote voordeelen
zal trekken.
Het kanaal zal aan onze oud-nationale
industrie, het veen- en turfbedrijf, grootere
levensvatbaarheid geven, terwijl het vervoer
van grint, steen en steenkolen van de ri
vieren naar de havens van Noord-Holland,
Friesland en Groningen zeer er door zal
toenemen en de vaarweg van den Rijn naar
Amersfoort van ongeveer 130 K. M. zal
worden terug gebracht tot ongeveer 28
K. M. Vooral de vaart van het Noorden
zal door het kanaal zeer worden vergemak
kelijkt. Wanneer toch bij de te onzent heer-
schende Zuidweste- en Westewinden sche
pen van De Lemmer of het Zwartewater
langs de Geldersche kust opkruisen, hebben
zij veelal vroeger den mond der Eem be
reikt dan de Oranjesluizen, en wanneer
schepen van Harlingen bij Enkhuizen zijn
en den wind even Westelijk treffen, kunnen
zij over bakboord over éen boeg de Eem
aanloopen, terwijl de wind naar de Oranje
sluizen dan op den kop dier vaartuigen
staat.
Ten slotte vestigden adressanten er de
aandacht op, dat een eventueele droog
making der Zuiderzee geen bezwaar kan
zijn tegen den aanleg van dit kanaal en dat
het graven van een kanaal door de Gel
dersche vallei tusschen Arnhem en Vrees
wijk onwillekeurig aan den Rijn een gelegen
heid schept, aan een haven gelijk, welke dan
tevens als vluchthaven zou kunnen dienen
en, bij ijsgang, voor de talrijke schepen van
de steenfabrieken en verdere los- en laad
plaatsen langs den Rijn in een noodzakelijke
behoefte zou voorzien.
Het adres besluit met in het licht te stel
len de groote belangen voor handel, scheep
vaart en waterafvoer niet alleen voor de
Geldersche vallei, maar ook voor de rijke
landen daar beneden, die eveneens een
groote uitgestrektheid beslaan en zeer ge
baat zullen zijn door het tot stand komen
van het nieuwe kanaal.
De Gemeenteraad van Wageningen en het
Waterschap »de Geldersche en Stichtsche
veenen* zonden nog in de zelfde maand
Januari 1908 adressen van instemming aan
H. M. de Koningin. Het adhtesie-adres van
den Gemeenteraad van Amersfoort is van
25 Februari 1907, terwijl de Kamer van
Koophandel en Fabrieken den 27 Februari
niet minder warm het plan steunde waarvoor
zij zóo lang heeft geijverd.
We hebben gémeend, dit thans even in
herinnering tc moeten brengen en daarbij
op den voorgrond te schuiven dezen zin uit
het adhïeaie-request van den Raad van
Amersfoort
dat wel is waar de Gemeente Amersfoort
gelegen is aan een aantal spoorlijnen, doch
dat het ontbreken van een doelmatigen en
betrouwbaren verkeersweg te water de uit
breiding van haren handel en hare nijverheid
belemmert.
Hoe het scheepvaartverkeer in het afge-
loopen jaar was, vindt men elders in dit
nummer.
Wa achten het overbodig, allen die be
lang hebben bij den handel en de nijverheid
nogmaals op te wekken, de binnenkort op
te richten Kanaal-vereeniging >De Geldor-
sche vallei* naar hun vermogen te steunen.
In verband mot het bovenstaande vragen
wc thans de aandacht voor een niet minder
brandend vraagstuk:
Wat Amersfoort noodig
heeft.
Op de jongste, thans door Gedeputeerde
Staten goedgekeurde Gemeente-bcgrooting
is oen bedrag van f500 uitgetrokken om
Amersfoort vooruit tc brengen, meer naar
buiten bekend te maken en te bcvordoran.
dat vermogende monschen er zich blijvend
vestigen.
Een alleszins lofwaardig voornemen, dat
echter niet zoo heel gemakkelijk is uit te
voeren.
Vroeger heette het, dat het zeer uitste
kende onderwijs, van alle slag en voor alle
beurzen, de kurk was waarop Amersfoort
dreef. Maar zeer terecht is toen opgemerkt,
dat vermogende menschen, die hier zich
vestigen alléén om het onderwijs, weder
vertrekken zoodra hun kinderen van dat
onderwijs hebben gebruik gemaakt. »Wij
moeten daarom een andor middel vinden om
menschen te trekken, die hier blijven (enz.)
er moeten kapitalisten worden getrokken, die
hier blijvend zich vestigen. Dit kan, want
de omstreken zijn buitengewoon mooi*.
Onevenredig groot is hier het aantal
paupers, veelal afstammelingen van hen, die
de troepen volgden uit de kantonnementen
van den Tiendaagschen veldtocht men
bedenke wel. dat die troepen tot 1839 in
Brabant en Limburg lagen en ten deelc
ook van hen, die vóór de toepassing van
stoom in de weverijen (hetwelk hier veel
te laat geschiedde en waardoor Twente, dat
het leeuwendeel zijner fabrikaten langs
Amersfoort vervoert, voorsprong kreeg) een
zeer loonenden arbeid vonden in de hand
weverijen.
Gaan we nu eens na de uitkomst der
Inkomstenbelasting, zooals die is meegodeeld
in het Verslag van den toestand der Ge
meente over 1911, dan vinden wij den finan-
cieelen staat vrij nauwkeurig geïllustreerd.
Vrij nauwkeurigwant er zijn nog altijd
slimmerikken, die wel huishoudgeld geven
aan hun vrouw, doch meenen. dat de Ge
meente wel buiten huishoudgeld kan.
Van de 24 039 inwoners waren in 1911
er 3619 aangeslagon in die belasting en
naar eigen aangifte of ambtshalve naar een
inkomen van
t 100
- 200
300
400
- 500
- 600
- 700
- 800
900
1000
- i 100 tot
- 2100
- 3100
2000
3000
4000
8oz
627
34*
«3
212
•39
104
'°5
110
379
183
7*
