Stadsnieuws.
Laatste Berichten.
kinderen der welgestelden hun lichaams
gesteldheid ondermijnt, hetgeen bij dearme-
ren niet het geval is, vindt geen ingang bij
den Kroniek-schrijver. Die zoekt de oorzaak
veeleer in hetgeen buiten de schooluren ge
schiedt, ten behoeve van de lichaamsont
wikkeling en schrijft
»Ik krijg niet den indruk, dat onze jonge
lui, al wordt er tegenwoordig meer van hun
hersenen gevergd dan vroeger, zich over'het
algemeen ziek studeeren, maar ik geloof
zeker, dat menigeen, door de overmatige
toewijding aan de sport, meer van zijn
lichaam eischt, dan het redelijkerwije ver
dragen kan. De ongunstige cijfers voor de
hartziekten geven tot die meening ook wel
eenig recht. Door studie zal men het hart
niet ziek maken maar door overmatige sport
wel, en daarvan blijven de armen vrij».
In de godsdienstoefening der I.uthersche
gemeente zullen aanstaanden Zondagochtend
de nieuwbenoemde kerkeraadsleden, de hee-
ren R. van Dijk en J. A. Uding, door dr.
Toxopeus in hun ambt worden bevestigd.
De kerkeraad is daardoor tevens voltallig
geworden.
De heer J. W. Ensink, die jarenlang de
gemeente ijverig heeft gediend, zal, althans
voorloopig, de functie van Secretaris van den
kerkeraad blijven waarnemen.
H. M. de Koningin begeeft zich heden
avond te half acht voor vier dagen naar
Kfinigstein in den Taunus, ten einde morgen,
H. D. trouwdag, bij Haar gemaal te ver
toeven.
De aan H. M. gerichte brieven kunnen tot
10 Februari in gesloten omslag, voorzien
van een adres aan H. M„ per post worden
ingezonden aan het Kabinet der Koningin,
te 's-Gravenhage.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een
voorstel tot Grondwetsherziening.
De daarin voorgestelde kiesrecht-regeling
berust op den grondslag van het gezins
hoofden-kiesrecht.
Art. 80 kent het kiesrecht toe aan man
nelijke ingezetenen die den leeftijd van 25
jaar hebben bereikt en aan het hoofd van
een gezin staan of als zelfstandige personen
in de maatschappij optreden.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot overbrenging in beheer en
onderhoud bij de Gemeente Amersfoort van
gedeelten der Rijks-wegen van Eemnes naar
Hoevelaken, van Amersfoort naar Rens-
woude en van het landgoed Vollenhoven,
onder De Bilt, naar Amersfoort.
De Gemeente Amersfoort heeft zich bereid
verklaard, beheer en onderhoud over te nemen
zonder geldelijke uitkeering van het Rijk en
bij den Minister van Waterstaat bestaat tegen
die overneming geen bezwaar.
Het bericht van »De Eembodec dat de
Congregatie der Broeders van de Onbevlekte
ontvangenis, te Maastricht, voornemens is,
hier een Pensionaat voor jongeheeren te
stichten, geheel ingericht volgens de eischen
van den tegenwoordigen tijd, wordt nader
bevestigd aan dat blad, dat dienaangaande
verder meedeelt
Het terrein waarop deze kostschool zal
worden gebouwd, ligt aan den Utrechtschen
straatweg, even voorbij den Kalkweg, tegen
over de villa van baron Van Hogendorp,
en is in zijn geheel groot ongeveer acht en
een halve Hectare. Voor het grootste ge
deelte is dat terrein thans beplant met den-
neboomen.
Het voorloopige plan is reeds vastgesteld.
De heer Faber, architect te Scheveningen,
is thans bezig met het definitieve ontwerp.
Zoo spoedig mogelijk zal met de uitvoering
van het werk begonnen worden. Als het
gebouw gereed is, denkelijk in September
van het volgende jaar, zal het pensionaat
»St. Louis*, thans gevestigd te Roermond,
in het Nieuwe gebouw worden overgebracht.
Omtrent de groote inrichting voor gym
nasiaal onderwijs, welke de paters Jezuieten
het voornemen hebbben eveneens hier te
stichten, doet de >Eembode« nog geen na
dere mededeelingen.
De aangifte van leerlingen voor de Rijks
normaallessen te Amersfoort moet niet ge
schieden vóór den twaalfden, gelijk in het
vorig nummer werd bericht, doch vóór den
twee-en-twintigsten Februari.
Hetgeen natuurlijk niet wil zeggen, dat
men den alleruitersten termijn moet afwach
ten.
Mejuffrouw J. G. van Maanen is benoemd
tot onderwijzeres aan de openbare Lagere
school te Leusden.
De Utrechtsche bladen vestigen er de
aandacht hunner lezers op, dat de heer Ch.
F. Beck, hoofd-commissaris van politie te
Utrecht, den 13 Februari 70 jaar zal worden.
Van 1 September 1881 tot 1 November
1883 was hij commissaris van politie te
Amersfoort, vanwaar bij op laatst genoemden
datum werd benoemd tot commissaris van
politie te Utrecht, waar hij den 7 Maart
1903 werd bevorderd tot hoofd-commissaris.
Luitenant J. A. Roukens, van de infanterie
O. I. leger, is geslaagd voor het toelatings
examen tot de Hoogere Krijgsschool.
Door den Minister van Oorlog is aan. de
korpscommandanten der infanterie een nota
verzonden, waarin Z. Exc. als zijn uitdrukkc-
lijken wensch te kennen geeft, dat de troep
des morgens te 7 uur uitrukt, met dien ver
stande, dat meermalen z.g. meerdaagsche
oefeningen worden gehouden. Voorts be
paalde Z. Exc. dat de compagnies-comman
danten niet meer, zooals tot dusver gebruik
was, de oefeningen als »inspecteur* volgen,
doch als werkelijken instructeur, daarin bij
gestaan door hun officieren en onderofficieren
als hulponderwijzers.
Volledige Indische dienst dus.
De Fransche sectie der Vereeniging van
leeraren in levende talen heeft besloten, het
mogelijke te doen om te komen tot een
algemeen normaal programma van eischen
voor het Fransch bij het toelatings-examen
voor het Gymnasium en de Iloogere Burger
school en zal daarvoor een vragenlijst zen
den aan allen, die bij dat onderwijs en dat
examen zijn betrokken.
De Aartsbisschop van Utrecht bezocht
Dinsdag het retraite-huis aan de Wuytiers-
laan.
De Oudheidkundige vereeniging >FIehite<
hield Maandagavond ten Raadhuize haar jaar
vergadering, aanvankelijk onder voorzitting
van den heer A. M. Tromp van IIols t,
later onder die van den heer W, Ctooc-
k e w i t W. Az.
De notulen van 19 Maart 1912 werden
gelezen en met kleine redactie-wijziging goed
gekeurd onder dankbetuiging aan den Sec
retaris. jhr. R, A. P. Sandberg tot
Essenburg.
De rekening en verantwoording van den
Penningmeester, mr, IT. J. M. van den
B er gh, werd nagezien en in orde bevon
den, waarna hem decharge werd verleend
met dank voor zijn uitstekend beheer.
Zij sluit in ontvangst en uitgaaf op
f2206.22, met een nadeeling slot.
Vervolgens werd jhr. Sandberg tot den
Essenburg herkozen tot Bestuurslid.
Hierna werden de laatste vier aandeelen
in de geldleening van 1898 uitgeloot.
Aan het Jaarverslag, dat vervolgens werd
uitgebracht en weldra in druk uitgaat, zij
ontleend, dat het ledental 92 bedraagt en
dat het Museum werd bezocht door ruim
1200 belangstellende niet-ledcn.
Aan den heer ('roockewit wordt dank ge
bracht voor de wijze waarop hij vijftien jaren
het Secretariaat waarnam, welke functie hij
in 1912 overdroeg aan jhr. Sandberg.
Nadat medcdeeling was gedaan van de
belangrijkste aanwinsten, door aankoop, schen
king of bruikleen, en van de zoogenaamde
gebouwen-kroniek werd de vergadering om
streeks half tien gesloten.
Weldra zal een hoogst interessante lezing
met lichtbeelden worden gehouden.
Zoowel Maandag, bij den volksavond
den eersten dien het gaf, een perzik die naar
meer smaakt als Dinsdagavond had
»Ametsfoort's Mannenkoor* een volle zaal;
Dinsdag was »Amicitia« zelfs overvol, doch
al zat men heel nauw en al stond men dicht
opeengepakt, men was er niet te minder
kwistig om met bijval. Na elk nummer was
't een handgeklap van belang.
Desondanks is deze uitvoering van het
Mannenkoor een groot succes geweest.
De inzet, »Psalm 84*, door N. H. Andries-
sen getoonzet, was al heel mooi»Jesus
dulcis meinoria* werd eveneens goed gezon
gen »Der einsamc Wanderer* wat langzaam,
aan 't slot zelfs zóo langzaam alsof in den
tekst stond»Will ich nicht weiter wan-
dern*. Daarentegen was »Martinsgans« een
juweeltje van koorzang, dat best gebisseerd
had mogen worden, een succes-nummertje
van de bovenste plank. Ook >Gothentrouw*
kwam er flink uit.
En met »Thermopyl;e« heeft de directeur,
de heer N. Hazendonk, getoond dat hij niet
alleen durft, maar ook kan, en zijn koor heeft
dat zware nummer prachtig ten gehoore ge
bracht, terwijl het orkestje hoogst verdien
stelijk begeleidde.
Mejuffrouw Jos. Stoetzer, die de overige
koornummers begeleidde, deed dit weer zeer
juist en met groote artisticiteit.
De heer J. Ph. Caro, uit Utrecht, was zoo
wel in zijn soli als in zijn emplooi als
Megistias, den priester in »Thermopyke«
bijzonder gelukkig. Van de soli willen we
even herinneren »Scharesliep* en »Lied der
terwe*, beide van René de Clercq en beide
geaccompagneerd door Kees Andriesscn, die
ze op muziek zette, en »Feest in 't bosch*,
van Marie Metz-Koning, eveneens door An-
driessen getoonzet. Zoo volkomen naar waar
heid zong Caro, de hier zoo zeer gewaar
deerde bas-baryton »Ik ook ben een zanger
en boven 't gemeen, en zóo ik zinge, zingt
er niet éen*. Waarlijk, een beteren Megistias
heeft de kheer Hazendonk zich niet kunnen
wenschen.
De tenor-solist, die Maandagavond door
ongesteldheid niet kon komen, en toen onge
woon verdienstelijk door een der koorieden
werd vervangen als den ditmaal zeer -
sprakigen koning I.eonidas, was noch geluk
kig in de keuze, noch in de voordracht zyn
liederen. In .Tliermopyhe» zong hij beter
maar de ongesteldheid bleek toch nog niet
geheel geweken.
De vereenigiag van ongeveer 95 dames
hier te stede, welke zich ten doel stelt het
verschaffen van versterkende middelen, uit
sluitend op advies van alle geneesheeren,
aan onvermogende herstellende zieken en
zwakken, verstrekte in het afgeloopen jaar
231 eieren. 6228 Liter melk en 420 Liter
karnemelk.
Aanstaanden Zondag ontvangt het tweede
elftal van Quick op .Birkhoven* het eerste
van Maarsse», een oude tegenstander, die
zich door dezen belangrijken wedstrijd zijn
kans om op de eerste plaats te komen best
kan ontnomen zien.
De andere elftallen van Quick hebben
rust.
De maandvergadering van Handel en
Nijverheid* zal aanstaanden Dinsdagavond
worden gehouden.
De voordrachtsavonden, wt-lke mevrouw
II. J. Martin Kal ff De Holl, uit Amster
dam, hier op 24 en 25 November zou houden
voor het Xuts-departement, doch die door de
ongesteldheid van den heer Van Aaken
moesten uitgesteld, zullen thans plaats heb
ben op 9 en 11 dezerZondag weer een
volksavond, Dinsdag voor de Nutsleden.
De Orkest Vereeniging Amersfoort* zal
ook ditmaal haar welwillende medewerking
vcrleenen.
Ons leven is als een bal, die voortrolt 111
de sneeuw onzer ervaringen. Zij bedekken
elkaar wel, maar de bal neemt ze niette
min mee naar den afgrond.
T7it den Omtrek.
den grond le zakken. De wielen zijn van
heul. terwijl het caoutchouc, dat door de
warmte van den hodem zoo ving verteert,
vervangen is door koper. De zitplaatsen
zijn op hoogen afstand van den groi.d om
dl hindernis van het gestoven zand te voor
komen, en de motor is tegen zand beschermd
door een hermetische afsluiting. Hoobrew
!.allan heeft reeds eenige goed geslaagde
proeftochten gehouden in de buurt van de
pyramidc van frizeh.
Dr. GuMa» de Laval, de bekende Zweed-
sche ingenieur en uitvinder, o. a. van de
centrifuge en de atoom-turbine, .s Dinsdag
in den mitlerdom van 63 jaar te Stoekholnr
overleden.
Bunschoten heeft thans 3,500 inwoners.
Ter gister te Nijkerk gehouden paarden
markt bedroeg de aanvoer 281 stuks, meest
alle werkpaarden.
Ofschoon er geen buitenlandsche koop
lieden waren, was de handel toch redelijk.
In de binnenlanden van Borneo hcerschen
nog achterlijke toestanden, schrijft de »Nijk.
Crt,*. Rogenbidders en duivelbanners vindt
nien in elke dessa van eenig belang en bij
langdurige droogte of bij bezoek van booze
geesten worden de regendokters en de dui
velbezweerders voor wat pluimvee of een
extra portie rijst overgehaald, hun invloed te
doen gelden.
Gelukkig, dat het licht der beschavinghoe j
langer zoo meer in die verre gewesten door- 1
dringt en we de hoop mogen koesteren, dat
daar aan dat heidensch bijgeloof paal en j
perk gesteld zal worden.
Nog niet lang geleden moet zich daar het
volgende hebben afgespeeld. Een der meest
ontwikkelde bewoners van een dessa voelde
zich onlekker. Lusteloos en vervelend lag hij
op zijn rustbank gestrekt, terwijl zijn vrien
den rond hem zaten gehurkt. Dan zat onzen
zwarten broeder dc pijn in de beenen, dan
in het hoofd, dan in de borststreek. De ge
hurkte vrienden verdiepten zich in gissingen
omtrent het geheimzinnig verschijnsel, tot
een hunner het begreep: de zieke was van
den boozen geest, van den duivel bezeten.
Goede raad was duur. Eindelijk laat zich de
geestenbezweerder, de duivelbanner, ver
bidden, voor wat kip en rijst en vruchten
met eenig voor de omstanders onbegrijpe
lijke poespas den duivel uit te bannen, en
onze zieke vriend, die den invloed van den
bonze aan den lijve had ervaren, gevoelt
zich als door een wonder genezen.
Wie had hem den booze op het lijf ge
worpen
Na veel geheimzinnigs verklaart de dui
velbanner, dat de schoondochter de oorzaak
is van alles. Als zij niet verdreven wordt,
zal de hulp van den duivelbanner maa'- tij
delijke kracht hebben cn de invloed van de
schoondochter zal overhecrschend zijn. En
als echte, goedgeloovigc kannibalen joegen
dc genezene en zijn vrienden de schoondoch
ter uit haar kamertje dc vlakte op. Haar
duivelskunsten zal ze ten minste bij haar
schoonvader niet meer kunnen toepassen.
Of 't waar gebeurd is Ja, lezervan a
tot z; maar we moeten u alleen verzoeken,
voor het verre Borneo te lezen het nabijge
legen Nijkerkervoen, waar de historie de
vorige week is afgespeeld bij menschen, die
we u met naam en toenaam zouden kunnen
noemen.
Het schip der woestijn. Weldra zal de
kameel zijn klassieke bijnaam >schip der
woestijn* ontnomen worden. De industrie is
er in geslaagd een zand-automobiel te con-
strueeren. Voor woestijnreiziger is de geniale
vinding van den Engelschen ingenieur
Hoobrew Lallan, te Cairo, van groot gemak.
Het voertuig is van groote wielen voor
zien, waardoor het verhinderd wordt, diep in
Hedenmiddag omstreeks 3„ mir werd offi
cieel geopend de Roomsch-Katholieke open
bare leeszaal en bibliotheek, gevestigd in het
perceel Kampstraat 110. 18.
In dc voorste der drie ineenloopende zalen
waren daartoe met haar Bestuur saamge-
komen de Burgemeester en de Gemeente
secretaris, Bestuursleden van de (neutrale)
openbare leeszaal en bibliotheek, de drie
pastoors, Bestuursleden van de R. K. sociale
actie cn van Geloof en wetenschap, benevens
eenige belangstellende genoodigden.
Te kwart 11a drie nam de Voorzitter van
het Bestuur, de heer B, IT. Kuiper, het
woord, die in bovengeschetste volgorde de
aanwezigen een woord van hartelijk welkom
toeriep, cn mededeelde, dat, door ongesteld
heid van Bestuursleden de openbare leeszaal
eerst heden kon geopend.
Het is wel een dag van blijvende her
ïnnering voor het nageslacht en van bij
zondere beteekenis nu, zóo kort na de
opening der openbare leeszaal, ook deze
leeszaal kan worden geopend, waaruit blijkt,
dat ook van R. K. zijde is te gemoct geko
men aan den drang van ontwikkeling in
onze dagen.
Spr. bracht vervolgens bijzonderen dank
aan den Burgemeester, die het voorstel deed
om ook aan deze leeszaal een subsidie te
verleenen uit de Gemeentekas, en aan den
Raad, die, door het toestaan van dat sub
sidie, het verkrijgen van Rijks-subsie mo
gelijk maakte en tevens te gemoel kwam
aan R. K. principieele bezwaren.
Ook dankte spr. de vereeniging Geloof en
wetenschap en bracht hij hulde aan de zeer
velen, die, door geschenken of op andere
wijze mogelijk maakten, dat hier een boekerij
kon geopend, welke voldoet aan billijke
eischen, waar, als wel vanzelf spreekt, con-
fessioneele lectuur het'talrijkst is vertegen
woordigd, doch ook tal van andere werken
zijn te raadplegeneen boekerij, waarvan
spr. hoopte dat men over enkele jaren zou
getuigen, dat zij niet te vroeg, doch juist op
tijd werd gesticht en dat zij zóo zou toe
nemen cn dermate zou blijken te voldoen
aan een werkelijke behoefte, dat binnen niet
te langen tijd een eigen gebouw moet be
trokken.
Hiermede verklaarde spr. de eerste R. K.
openbare leeszaal en bibliotheek in den lande
voor geof Mid.
De Burgemeester dankte hierna ten
zeerste den Voorzitter en de overige Be
stuursleden voor de uitnoodiging- Dat het
voorstel tot subsidie werd gedaan en dat
het werd aangenomen, is een gevolg hiervan,
dat men de motieven respecteerde en tevens
hulde wilde brengen aan het initiatief, (Tok
hier zijn werken van allerlei richting, ook
deze leeszaal is openbaar en dus was het
subsidie gerechtvaardigd.
Spr. hoopte, dat ookjdoor deze leeszaal het
intellectueele en daardoor ook het mate-
rieele welzijn der bevolking zou worden be
vorderd.
Kapelaan C. v a 11 D ij k. door den Aarts
bisschop van Utrecht belast met het toezicht,
opdat niets zou binnenkomen dat strijdig is
met het R. K. geloof en de zedewet der
kerk, deed uitkomen, dat de kerk nooit een
boek heeft veroordeeld op louter weteu-
schappelijken grond, dat zij niet is tegen
wetenschap, vooruitgang en ontwikkeling,
dat zij te goed weet, dat 11a den godsdienst
de wetenschap is een heerlijke gave Gods
doch dat zij weert hetgeen iudruischt tegen
geloof en zeden.
Tegen deze censuur heeft niemandzelfs
dr. Van Veen schreef, dat in principe niets
is tegen dergelijke boeken-censuur, want,
dat wie maar rijp en groen laat lezen, on
verantwoordelijk handelt.
Mocht echter iemand, bijvoorbeeld voor
zijn studie of om eenige andere geldige
reden, een zoogenaamd verboden boek wil
len lezen, hij vrage het en het Bestuur zal
hem helpen, het zoo noodig leenen uit een
andere boekerij.
Naast cn boven het Bestuur staat geen
ander lichaam spr. stelde er prijs op, dit
te doen uitkomen, evenals hij met opzet zijn
taak als adviseur schetste, en hoopte dat de
leeszaal in lengte van jaren tot voorspoed
mocht zijn van Amersfoort.
Nadat was meegedeeld, dat de Minister
