r
Met de vorming van dergelijke werklie
den-organisaties waa men elders reeds krach
tig bezig. Voor Rome is het een buitenge
woon voorrecht geweest, dat ongeveer te
gelijker tijd mannen van de practijk de hand
reikten aan de verkondigers der Katholieke
sociale beginselen. In dat verband besprak
hij de pogingen van graaf Albert de Mun
om^het gildewezen te herstellen. Hij ge
waagde van diens streven om patroons en
werklieden tot elkaar te brengen en stelde
in het licht, dat dit streven een mooie po
ging was van Roomsch-Katholieke zijde om
buiten den Staat om in den eigen kring
van patroons en arbeiders met behulp van
hoogstaande personen economische moeilijk
heden uit den weg te ruimen. Scherp blijft
hij de zienslijn trekken tusschen Staats-in-
terventie en Staats-socialisme. De pijler
waarop de sociale wetgeving rusten moet,
is volgens hem de coöperatieve organisatie.
De door genoemde R. K. geestelijken
voorgestane uitzetting van den kring der
Staats-werkzaamheid vond ook bestrijding,
en opmerkelijk is, dat zij die deze bestrij
ding. voeren het deden met het oog op het
belang der kerk. De laatsten, de conserva
tieven, achten den krachtigen arm van den
Staat gevaarljjk de eersten meenen, dat de
kerk den krachtigen arm van den Staat be
hoeft. In dezen strijd botst kennelijk het
principieele standpunt met dat der practijk.
Het meer vooruitstrevende denkbeeld vindt
steeds meer aanhangers onder de Katho
lieke sociologen, gelijk spr. aantoonde met
een beroep op de Katholieke congressen.
Spr. kwam hierna tot het standpunt van
den Paus tegenover het sociale vraagstuk.
In dit verband besprak hij de encycliek
»Rerum novarum* van Paus Leo XII, welke
een nieuwe episode in het maatschappelijk
en staatkundig leven der Roomsch Katho
lieken heeft ingeleid. Deze encycliek is een
nieuw welsprekend bewijs van Rome's prac-
Fsche wijsheid in de 19e eeuw, gelijk spr.
nader aantoonde, door in bijzonderheden
over deze encycliek uit te weiden.
In 't kort komt zij ten aanzien van het
sociale vraagstuk hierop neergildevcreeni-
gingen onder het behoud van den ouden
geest, dien zo bezielde, maar in overeenstem
ming gebracht met de tegenwoordige be
hoeften haar doel moet zijn de verheffing
van den lichamelijken en den geestelijken
toestand der arbeiders, maar daar moet de
godsdienst steeds den grondslag uitmaken.
De kern der encycliek is de beschouwing
der sociale quaestie als een zedelij k-gods-
dienstige quaestie. Dit verklaart Rome's toe
nemend verzet tegen het liberalisme en haar
vijandige stelling tegenover het socialisme,
hetgeen door spr. uitvoerig werd uiteenge
zet. Met het laatste voert het Katholicisme
een strijd op leven en dood, omdat het in
de overwinning van het socialisme zijn eigen
ondergang ziet.
.Spr. gaf hierna de lijnen der R. K, sociale
politiek aan, ook met betrekking tot de agra
rische quaestie. Deze lijnen bewegen zich
langs die van Paus I.eo's beroemde ency
cliek. Hij gewaagde verder van de krachtige
wijze, waarop die beginselen door de R.
Katholieken worden gepropageerd en besprak
hierbij de Katholieke Sociale week, wier
werk hij groot achtte. Eindelijk ook ge
waagde spr. van de wijze, waarop Rome de
vrouwen in den socialen strijd mobiel maakt.
Uit alles blijkt, me.ende spr., dat men van
Roomsche zijde met groote geestdrift werk
zaam is om maatschappij en Staat te her
vormen naar de beginselen, die door Leo
XIII in zijn encycliek werden uiteengezet.
Rome, meende hij, heeft de teekenen des
tijds verstaan, zich met haar wonderbaar
aanpassingsvermogen aangesloten aan de
tegenwoordige sociale beweging en op het
juiste oogenblik liet rechte middel gevonden
om dien stroom machtig te worden en te
leiden naar haar wil. Toch heeft de kerk op
éen punt der sociale beweging nog een
moeilijken strijd te voeren en wel op dat
van den invloed van de geestelijkheid op de
vakbeweging. Het verschilpunt ligt in de
vraag of de geestelijkheid gerechtigd is,
zich met vakorganisatie in te laten. Met een
concessie weet Rome haar blijvenden invloed
ook in Duitschland op de Roomsche arbei
dersbevolking te kunnen doen gelden. Vast
staat, dat zij op dit oogenblik als >kerk« de
leiding der geheele Roomsche sociale actie
in handen heeft. Die leiding getuigt van
kennis en kracht, van invloed en macht.
Spr, eindigde met even aan te duiden, dat
de Protestanten principieel tegenover Rome
staan. Hun kerkbegrip verbiedt hun, aan de
kerk een machtspositie in aardsche vraag
stukken toe 'te kennen zooals de Roomsche
kerk voor zich opeischt. Bovendien zouden
de Protestanten er voor terugdeinzen, alles
onder natuurwetten, door God in de schep
ping neergelegd, te rekenen wat Rome er
onder brengt en bijvoorbeeld het voortbe
staan of den ondergang van Christendom en
Kerk afhankelijk te maken van de opvatting
in zake het privaatbezit.
Wililscliadc.
Het zal voorat den niet-ingeborene en
die zijn hier verreweg in de meerderheid
stellig zijn opgevallen, dat zoo heel veel
jachtwet-overtredingen hier worden gecon
stateerd, veel meer dan in andere Provinciën.
Het «Rapport in zake landbouw en vee
teelt in de Provincie Utrecht, uitgebracht aan
het Utrechtsch Landbouw Genootschap*,
welks verschijnen we in het vorige nummer
met een enkel woord aankondigden, wordt
besloten met een ten deze wel zeer leerzaam
verslag.
Daarin zegt de sub-commissie, dat zij geen
uitvoerig verslag kon uitbrengen niet omdat
er geen voldoend materiaal aanwezig was,
waaromtrent zou kunnen worden gerappor
teerd, doch omdat zij stiet op een groot
bezwaar. Immers er werden veel en velerlei
gegevens verstrektdoch bijna steeds werd
door dengene. die de feiten meedeelde of
den weg wees om ze door eigen waarneming
te verkrijgen, tevens verzocht om in het
verslag toch vooral niet den naam te ver
melden van den berichtgever.
Waar gehoor moest worden gegeven aan
dit verzoek, is de commissie terecht van
meening geweest, dat een rapport zonder
feiten en namen geen voldoend overtuigende
waarde zou hebben en zij heeft daarom de
samenstelling er van achterwege gelaten.
Iien reden te meer, waarom dit geschiedde
vervolgt zij is, dat bij de vermelding
van verschillende feiten in vele gevallen
tusschen de regels door te lezen zou zijn
(ook zonder namen en plaatsen te noemen)
op welke toestanden wordt gedoeld. Daaruit
zouden voor onderscheiden personen minder
aangename gevolgen kunnen voortvloeien en
daaraan meende de commissie hen niet te
mogen blootstellen.
Uit het boverstaande mag echter niet
worden besloten, dat de commissie van mee
ning is, dat de zaak betreffende den wild
stand nu maar moet blijven rusten./.ij is van
oordeel', dat de zaak krachtig moet worden
aangevat en 7.011 aan het Hoofdbestuur van
het U. L. G. in overweging willen geven, er
bij de Staten der Provincie op aan te dringen,
dat zoodra mogelijk een commissie worde
benoemd, met zoover mogelijk strekkende
macht en aan welke opdracht worde verleend
tot liet instellen van een nauwkeurig onder
zoek aangaande de wildschade in deze Pro
vincie.
Het zijn vooral de hoogere gronden, in het
Oostelijk deel der Provincie, welke door
wildschade worden getroffen. Deze schade
wordt hoofdzakelijk aangericht door konijnen
en hier en daar ook wel door fazanten. De
Gemeenten, waarin de schade zich vooral
doet gevoelen, zijn Eemncs, Baarn, Soest,
De Bilt, Driebergen, Maarsbergen, Doorn,
Leersum, Amerongen en Rhenen. Er komen
perceelen hakhout voor, die eertijds mooie
opbrengsten gaven, doch waarvan, door de
konijnenschade, thans nog slechts enkele
levende stoven over zijn. Dergelijke toestan
den vindt men bijvoorbeeld aan de Lage
Vuursche en waarschijnlijk ook wel in andere
deelen der Provincie. Niet alleen de lande
rijen, grenzende aan deze hakhout-perceelen
ondervinden groote schade, maar ook andere
gronden, in de omgeving ervan.
De daar liggende landerijen van eigenaren
en pachters moeten het danig ontgelden.
Wel zijn de pachten laag gesteld, maar wan
neer de landbouwers voortdurend de resul
taten van hun arbeid verstoord zien, zal dit
in hooge mate den lust tegenhouden om
door ijver en ontwikkeling vooruit te komen.
In verschillende streken in de Provincie
blijven perceelen grond, die uitstekend voor
de cultuur geschikt zouden zijn, als driest-
land liggen, of wel men beplant ze met
dennen. Er zijn groote terreinen, waar de
boeren geen winterrogge kunnen telen, in
dien het bouwland niet geheel met ijzer
gaas wordt omrasterd.
Djt laatste is echter zeer kostbaarvan
daar, dat men het niet algemeen doorvoert.
Bovendien is het niet een afdoende maat
regel, aangezien de konijnen er toch door
weten te komen. Men mompelt wel eens,
dat de jachtopzieners daarbij op de eene of
andere wijze een handje weten te helpen.
Worden de terreinen niet beschermd door
ijzergaas, dan gaat een belangrijk deel van
den oogst verloren.
Dit gedeelte wordt op tweederde geschat
Trouwens men kan in dergelijke streken
soms roggevelden aantreffen, waarop geen
enkel spruitje is te zien, waarvan de oorzaak
alleen te zoeken is in konijnenvreterij.
Er dient vooral op gewezen, hoeveel
moeite het op verschillende plaatsen kost om
in het bezit te komen van een acte tot het
schieten van schadelijke dierenmen stuit
daarbij op gebrek aan medewerking, óok wel
eens op tegenwerking van de zijde van ver
schillende autoriteiten.
Geklaagd wordt over het zeer wiliekcurig
optreden der jachtopzieners, die proces-ver
baal opmaken tegen boeren, die met een
hond even buiten den openbaren weg komen;
die, door het maken van rumoer in het veld,
het den bezitter van een consent voor het
dooden van schadelijke dieren onmogelijk
maken zulks te doen, door het telkens op-
"iaeen der acte, enz. Een lijst van de be-
I handelde gevallen voor de kantongerechten
I in de Provincie zou daarvan misschien een
i beeld kunnen geven.
Ook het optreden van vele jagers wordt
gelaakt. Er wordt gezegd, dat deze dikwijls
met geheele gezelschappen door de gewassen
toU en dat daartegen ingebrachte herwa
ren geen ingang vinden, omdat in venchil-
I lende gevallln de eene of andere autoriteit
zelf jager is, enz.
i Uit 't bovenstaande blijkt de groote wen-
schelljkheid, dat ieder, die het wel meent
met den Utrechtsehen landbouw, er toe
medewerko, aan de hier geschetste toestan
den een einde te maken. Een goede jachtwet
d. vv. z. goed. voor den landbouw kan
in deze zegenrijk werken. De indiening en
aanneming van een dergelijke wet kan echter
in hooge mate bespoedigd worden, indien
j men op toestanden als de hier heerschende,
liet volle licht laat vallen,
j Van harte is te hopen, dat er, tot heil van
1 den landbouw, een einde kome aan toestan-
1 den, die feitelijk niet mochten kunnen bestaan
in onzen tijd van vooruitgang op landbouw
gebied dat althans de stoot worde gegeven
tot het doen instellen van een ernstig en
onpartijdig onderzoek naar den omvang der
wildschade in deze Provincie.
Dr. II. L. Oort, Renionstrautsch predi
kant uit Utrecht, hoopt aanstaanden Zondag
ochtend voor te gaan bij de godsdienstoefe
ning in de Remonstrantsche kerk, hier.
De Gemeenteraad zal aanstaanden Woens-
dagavond te S uur weder een openbare
vergadering houden.
I Burgemeester en Wethouders stellen den
Raad voor, in te willigen het verzoek van
overste II. J. Indewey om hem een terrein
van rond 6000 'M-., gelegen ten Oosten van
de Barchman Wuytiers-laan onder »Birk-
hoven*, te verkoopen en wel van 46 M.
voorbij H. M.-paal 20 tot 35 M. voorbij H. M.-
1 paal 2i, ter grootte van 6150 M-, voor f 1
i per vierkanten Meter.
Een en ander onder beding dat de kooper
binnen drie maanden nadat het besluit tot
verkoop is goedgekeurd, het terrein aan
vaardt dat hij binnen twee jaar na de aan
vaarding daarop een eerste-klas villa heeft
doen bouwen naar een door B. en W. goed
gekeurd ontwerpdat op het terrein nog
slechts mag worden gebouwd een koetsiers
of tuinmanswoning dat het terrein niet bij
gedeelten mag worden verkocht dan met
toestemming van den Gemeenteraad, terwijl
bij verkoop de voorkeur van aankoop moet
gegeven aan de Gemeente Amersfoort tegen
door drie deskundigen te bepalen prijsdat
de voorgevel ten minste 15 M. uit den weg
moet liggen dat aan het terrein en het op
gaande hout slechts verandering mag gemaakt
met toestemming van R. en W,dat het
terrein wordt afgescheiden door een door B.
en W. goed te keuren heken dat op het
terrein geen bedrijf mag worden uitgeoefend,
dat valt onder de Hinderwet, terwijl er geen
fabriek, winkel of werkplaats mag gevestigd.
De Gemeente-waterleiding beproefde reeds
op verschillende punten der stad de brand-
kranen.
Zeer vermoedelijk reeds begin Maart zal
de waterlevering aan particulieren aanvangen.
Aan de Middelbare technische school voor
bouwkunde te Utrecht is bevorderd van het
ie naar het re halfjaar P. A. Jonker en van
het 4e naar het 5e halfjaar II. C. van
Buuren,
Luitenant ingenieur J. J. G. E. Rückert,
als eerste aanbevolen op de voordracht ter
benoeming tot ingenieur der Gemeentewer
ken te Leiden, heeft daarvoor bedankt we
gens benoeming tot ingenieur-onderdirecteur
der Gemeentewerken te Samarang, waarheen
hij einde Maart hoopt te vertrekken.
De heer W. F. G. Borgcrhoff Mulder
legde aan de Rijks-universiteit te Leiden
met gunstig gevolg af het doctoraal examen
Rechten.»
De Minister van Oorlog zal morgen bij
den Rceberg, tusschen Zeist en Austerlitz,
de oefening bijwonen van een gemobiliseerde
batterij van het ie regiment veld-artillerie,
welke gedeeltelijk met gehuurde paarden
wordt bespannen.
Paardenarts dr. J. C. Numans, van het ie
regiment huzaren, wordt 27 Februari ge
detacheerd bij de Rijks-seruminrichting te
Rotterdam.
De »F,embodc« bericht, dat de jury voor
de huisvlijt-tentoonstelling zal worden ge
vormd door de dames H, H. B. G. G. ba
rones Van Oldeneel, I,. H. Wildt en W.
Luycx en de heeren R. van 't Wel, Ilerm.
Kroes, A. P. II.J. van Weezei Errens, P. W.
van Schéndel en G. A. Groote Haar.
lie dailies en de lKW" werkende leden
avond ten volle ervaren, /«rrfoort d,.
/eerste waardeert en van hun optreuen
ten bate van de Voreeniging tot bestrijding
ter tuberculose een zeer goede herinnering
heGhteravëndntoen zij optraden ten bate van
de afdteling der Vercenigmg tot °PJoed'"«
in het huisgezin van halfverweesde-, V
waarloosde- of verlatenkinderenvonden zij
de groote zaal van .Amicitia. flink bezet
den eersten rang bijna geheel vol en op to
tweeden rang ook heel wat plaatsen inge
De keuze der stukken was uitmuntend en
het spel verre boven dat van dillettanten,
terwijl de regie van den heer A. Saalborn
en dus goed was. Extra vermelding verdient
wel het doorkijkje, dat de heer Gongrijp
ondanks de beperkte ruimte had weten te
maken in Fritsje*, bet tooneelspe van
Hermann Sudermann met de pakkende
tendenz.
Hoogst opmerkelijk is ook de veelzijdig
heid der spelenden, die zoowel in het dra
matische als in het komische uitmuntend in
hun emplooi bleken.
De jongedames, die met voorbceldigen
ijver programma's verkochten, hebben er
stellig ook veel toe bijgedragen, dat het
werk van de afdceling aan nóg meer mis-
deelden kan ten goede komen,
De .Nijkerksche Crt.c vermeldt, dat de
heer Joh. W. Meijll, organist van de Ned.
Hervormde kerk te Nijkerk, zich voorstelt
met medewerking van den heer E.G. lobi,
tenor uit Düsseldorf, eerlang te Amersfoort
een kerk-concert te geven.
Op het zoo fraaie orgel van de St. Joris-
kerk
Aanstaanden Zondag gaat het eerste van
Quick naar het eerste van I". V. V., te
Utrecht.
Haar derde ontvangt op -Birkhoven* het
tweede van Maarssen.
Het eerste van II. V. C. gaat naar Robur,
te Apeldoorn.
In de Zuiderzee is weer veel grondijs,
zoodat booten en beurtschepen niet kunnen
varen.
De Amersfoortsche boot moest hedenoch
tend, reeds bij de F.em gekomen, terugkee-
ren naar Amsterdam, omdat de mond vol
ijs zit. Een schip met stecnen geladen, zit
daar aan den grond en tevens in het ijs;
iets Westelijker zit oen kleiner schip door
het ijs ingesloten.
De schaatsenrijders treffen 't niet. Do eige
naar van »De Maatlx heeft juist vóór de
vorst weer inviel zijn land weer laten droog-
loopen.
In de Krankeledenstraat geraakte heden
middag een brandkraan van de Utrechtsche
Waterleiding onklaar.
Het gevolg was een geregelde onderwa
terzetting van het sous-terrain en dus van
de werkplaats des heeren Brandsen.
Er zijn valsche rijkdaalders in omloop, die
echter nogal gauw kunnen herkend, daar in
het randschrift de n van het laatste woord
onderstboven staat.
Hedenochtend is nog een persoon gear
resteerd in verband met de kolendiefstallen
ten nadeele van de H. IJ. S. M.
Voor den Hoogen Raad werd Dinsdag
gepleit door mr. L. W. van Gigch, uit Am
sterdam, in de zaak van een koopman te
Amersfoort, door het Gerechtshof te Amster
dam veroordeeld tot 0 maanden gevangenis
straf wegens heling van een partij van onge
veer 140 K. G. compositiebuis. toebehoorendc
aan de H. IJ, S. M. en door een clectricien
dier Maatschappij en diens kameraad op het
stations-emplacement ontvreemd.
Beklaagde was, behalve wegens dat feit,
ook gedagvaard omdat hij later nog eens
gepoogd had een partij van ongeveer 120
K. G. compositiebuis van de beide personen
te koopen en uit winstbejag te verbergen,
terwijl hij begreep of begrijpen moest, dat
die partij door diefstal was verkregen, althans
dat hij de gelegenheid had gegeven om
diefstal van compositie te plegen, door hen
een zak te verstrekken om daarin de com
positiebuis te verbergen.
Van dit laatste had het Hof evenwel den
beklaagde vrijgesproken, terwijl hij in eer
sten aanleg door de Rechtbank te Utrecht
van de geheele aanklacht is vrijgesproken.
Mr. Van Gigch, wijzende op het feit, dat
men hier weer te doen heeft met een geval
waarin de rechter in eerster, aanleg en die
in hooger beroep zóo verschillende beslis
singen gaven, dat de éen tot vrijspraak, de
ander tot gedeeltelijke veroordeeling kwam,
deed uitkomen de wenschelijkheid om in
deze nog een nieuwe feitelijke behandeling
te verkrijgen. En hiervoor bestonden termen
volgens pleiter omdat, naar hij betoogde,
het Hof bij zijn beslissing was getreden
buiten de feitelijke grenzen der dagvaarding
door meer beweze
laste gelegd. Ir„m,
van beklaagde do
hem gekochte Vo
waar deze preries
enz., was meer 5
dan werd ten lasi
van zou het Hof v
het Wetboek van
Wetboek van Stra
Conclusie 3 Ma:
Wij mogen 011?
verleden, doch er
liet verleden kan
het heden echter
toekomst meer en
te naderen.
TTit ds
Het Hof te Anï
in hooger beroep
zetter, die 14 Se
braak en diefstal j
horlogemaker C. S
De Rechtbank t
veroordeelde hem
vorderde thans zes
De Gcreformee
zal worden vernie
herbouwd alles ui
Ook te Bunscüo
kiezerskweek en
op de lijst gebrach
namen zal telleni
kiezers, wijl er zo
denkenden in onze
de berichtgever
11e
Als roepstem he
doen zien het eers
blad »De gong«.
Wat het Bestut
het Voorwoord, da
De gong roept
leden, die door li
hun arbeid zijn,
waarvoor zij vooj
moeten komen,
die een oogenblilf
het gesprek doet
en jongeren en di(
saamhoorigheïd in
Daarom is de
aan zij met ingeno
»Met deze roepsi
Unie zich voor:
nauweren band tu>
gingen en personi
stuur, door de lede
op hoogte te stel
ook van hetgeen
zijn begrippen on
Het hoopt door gieht'
grippen te kristal!eter
klaar de te bewaker
komt.
•Die stem roepi®.
krachtige medewet»»
wel in engeren als m
eerbiediging van eat|c
Inderdaad, moget pe
De Duitsche Keil h
ring van den DuiUpen
langwekkende medieli
zijnervaringen als l<jhe
Zij betroffen in ee
ginning, welke hij 0A11
in West-Pruisen hellal
zij die ontginning,tlhe
de opbrengst van baat
deren. De levendeave
meer akkers kondi:,nv
worden. Vóór demtg
morgens akkerlandfAio
ning 1000 morgens3e 1
vóór 600 tot 700 vran
tot 1400 voeren, de
het gezaaide alleeivee
lijden gehad. Een ide\
gen leverde oorsprselij
op; na de ontginmVjn
4500 centenaars liifii e
Ho runderen en
centenaars hooi cutis
en 23 paarden.
Ik ben, zeide de oize
hier opgedane erftag
pachthoeve partij t'tre
pachter heb ontslag»* 01
De Keizer vestig
op een nieuwe sooitan
I.ockow, van PetkiJlf
Toen bij iederen aflfrei
buurt de rogge docde
plat was neergeslaglJs
zoo recht overeindifc
ruiterij. Op een
boeren langs dat iW
allemaal uit en er **ai
wagenburcht. De r^tne
zer kwam aangelo«n,
er een ongeluk
een heelen troep tj
hoe het kwam, datl
eind stond. Hij decj
goede rogge hij g»
dat men in West-rif
rogge af wikt. In 1
