Donderdag 6 Maart 1913. No. 8232. 62e Jaargang. Stadsnieuws. AMERSFOORTSCHE COURANT. Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff HOOFD REDACTEUR F. J. FHETEHIES. AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag--, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f i. franco per post fi. 15. Advertentiën t6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings- advertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels /1.25. Bewijsnummers naar buiten worden In rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU: XORT&GRAOST 9. Postbus 9. KENNISGEVINGEN. Burgemeester en Wethouders van Amersfoort, maken bekend, dat in de maand Maart in deze Gemeente zal worden gehouden een alge- meene Woningtelling. De ingezetenen worden uitgenoodigd, alle ge vraagde inlichtingen aan de met de telling be laste personen Ie verstrekken. Dezo personen zijn voorzien van een door den Gemeente-Becretaris onderteekend legitimatie bewijs, hetwelk zij, desgevorderd, verplicht zijn te toonen. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, Van RANDWIJCK. De Secretaris, J. D. WERKMAN. Burgemeester en Wethouders van Amerifoort, Gelet op art. 37 der Drankwet, brengen ter openbare kennis: lo. dat bij hen is ingediend een verzoekschrift om verlof tot verkoop van alcoholhoudenden, anderen dan sterkedrank, voor gebruik ter plaatse van verkoop, door WILLEM IIUISKES, van beroep metselaar, wonende te Rotterdam, in de beneden voorlokaliteit van het perceel, Lieve Vrouwe kerkhof, hoek Breedestraat no. 15 te Amersfoort; 2o. dat binnen twee weken na deze bekend making ieder tegen het verleenen van het ver lof schriftelijke bezwaren by Burgemeester en Wethouders kan inbrengen. Amersfoort, 5 Maart 1913. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, Van RANDWIJCK, De Secretaris, J. D. WERKMAN. '11 Uitkomst voor veleu. Half Januari werd hier weer ter sprake gebracht of het niet mogelijk zou wezen, door het oprichten van een Centrale keuken voor vele gezinnen de taak van de huis vrouw te verlichten, te zorgen, dat door samenwerking menig onaangenaam oogen blikje wordt voorkomen. Een twintigtal belangstellenden heeft een paar malen hierover van gedachten gewis seld en het mag al aanstonds gezegd, dat het »zooveel hoofden, zooveel zinnen* dit maal heeft geleid tot een zeer goede uit komst. Wat de een niet wist, wist de an der; sommigen hebben elders schriftelijke inlichtingen gewonnen enkelen bezochten de Centrale keukens in andere plaatsen en heb ben er de geheele inrichting, ook het ad ministratieve gedeelte, in de puntjes opge nomen en voegden bij dit theoretisch onder zoek een practischzij gebruikten er een middagmaal en waren eenstemmig in hun lof. Niemand had te voren haar of zijn komst gemelder kan dus geen sprake van zijn, dat er iets bijzonders kon klaargemaakt worden. Hetgeen in die inrichtingen wordt gebo den, is een gezonde maaltijd, bereid door een bekwame kookster, onder deskundig toezichtalleen eerste kwaliteit voedings middelen worden gebruikt en er worden flinke porties gegeven. Het zijn geen volksgaarkeukens, maar gelegenheden om een goedkoop, voor veler beurs bereikbaar en toch degelijk maal te verschaffeneen goede burgerpot* in den waren zin des woords. Wilt ge eens een menu zien van een der keukens, dan volge hier zoo'n weeklijstje ZONDAG. MAANDAG. DINSDAG. WOENSDAG. Blinde vinken. Doperwten, Koffiepudding met vanille saus. Runderlappen. Bruine boo- nen. Vermicelli met citroen. Erwtensoep. Rijst met appels. Macaroni-schotel met ham en kaas. Gehakt. Groene kooltjes. DONDERDAG. Boeuf. Gestoofde peren. Drie in de pan. VRIJDAG. Haché of Gebakken visch. Roode kool. Broodpudding met stroopsaus. ZATERDAG. Varkensklapstuk. Boeren kool. Griesmeelpudding met rozijnen. En wat een portie wel kost Waarschijn lijk komt een portie groente, aardappelen en toespijs geen liflafje op 40 cent, met inbegrip van bushuur, thuisbezorgen, terughalen en schoonmaken. Vleesch kan naar believen worden bijbesteld en komt op 18 cent per ons; maar 't kan, evenals de toespijs, ook worden weggelaten. De juiste prijs voor Amersfoort kan natuurlijk nog niet worden bepaald, doch maakt ten hoogste een paar centen verschil. Wanneer men de bus zelf doet halen en terug bezorgen, dan komt de portie groente, aardappelen en toe spijs goedkooper. Laat er ons aanstonds bijvoegen, dat de porties niet krap worden toegemeten, doch zóo groot zijn, dat een gezin van man, vrouw en twee kinderen best kan toekomen met drie porties. Wat 'n rust voor de huisvrouw om. als de gedienstige ziek is of soms op »stel en sprong* heengaat, niet verplicht te zijn zelf voor 't eten te moeten zorgen. Slechts 'n boodschap of 'n telefoontje naar de keuken en men is verzekerd, op tijd een smakelijk toebereid en niet duur maal gereed te vin den. Hoe heerlijk voor de vrouw des huizes, eigenlijk voor 't geheele gezin, dat de vrije Zondagmiddag voor de gedienstige niet voor moeder behoeft te beteekenen juist dan 't meest bezig te moeten zijn en dus tegen etenstijd doodmoe te wezen wat 'n genot voor allen, dat zij zich even onbezorgd als de andere huisgenooten aan tafel kan zetten Maar kom, laat ons al de voordeelen en 't gemak van zoo'n Centrale keuken nog niet weer gaan opsommen, waar elke vrouw die even goed begrijpt als gevoelt. Laat ons liever mededeelen, tot welke conclusie het voorloopig comité is gekomen ten opzichte van de mogelijkheid om ook hier zoo'n keuken op te richten. Naar zijn meening bestaat die moge lijkheid wel degelijker zijn hier onge- huwden en andere categorieën van stadge- nooten genoeg dan dat de keuken hier niet alleen kan worden opgericht dat is geen kunst; daarvoor is een een betrekke lijk klein kapitaal noodig maar dat ze ook in stand kan blijven. Doch eer dat kapitaal wordt vastgelegd in potjes en pannetjes en al het verdere gerief; eer een in elk opzicht zeer geschikt huis wordt gehuurd en geheel voor het doel ingericht; eer personeel wordt aangenomen, zou het comité gaarne van stadgenooten bewijzen van instemming met zijn pogen, persoonlijke of schriftelijke sympathie-be tuigingen wenschen te ontvangen opdat het eenigszins het gevoel krijgt: »kijk, er be staat hier werkelijk behoefte aan zoo'n in richting als ze er reeds was, dan zou die en die er beslist gebruik van maken*. Zijn er nu ongehuwde ambtenaren, die, in plaats van »so mutterseelen allein* op hun kamer te eten, samen uit de Centrale keuken willen middagmalen om beurten bij een collegazijn er families, die de groote meid* willen afschaffen (waardoor toch al licht een f 300 a f 400 per jaar wordt be spaard) want deze vormen in de eerste plaats de kern van afnemers eener Cen trale keuken. In andere steden ziet men die allen 't eerst en het trouwst gebruik maken van de inrichting. Waarom zou Amersfoort dien regel niet bevestigen Zij, die de keuken ook nog op andere wijze willen steunen, kunnen dat doen door een of meer aandeeltjes te nemen van f io, die een rente van 4 pCt. afwerpenniet alleen in naam, maar inderdaadoveral elders wordt telken jare rente betaald. Elders moet men voor een bedrag van f 10 te gelijk aan »zegeltjes« nemen. Die zegeltjes van 25, 10, 5 en 1 cent doet men aan de keuken bezorgende waarde en het aantal der ingeleverde zegeltjes brengt de administratie op de hoogte, welke spijs en hoeveel porties er worden verlangd. Hier i9 't plan, de zegeltjes desverkiezende per stuk verkrijgbaar tc stellen naar 't ons voor komt een zeer goede maatregel, daar 't niet ieder convenieert om voor f 10 zegeltjes te gelijk te koopen. Ten einde nu hen, die belang stellen in de oprichting van de keuken in de gelegen heid te stellen om door een deskundige theoretisch zoowel als practisch eens 't een en ander omtrent haar inrichting en werking te vernemen, heeft de directrice van een coöperatieve keuken zich bereid ver klaard, op Donderdag 13 Maart hier een en ander te komen uiteenzetten in de groote zaal van »het Valkje* (voor nadere bijzon derheden raadplege men de advertentie in dit blad). 't Is geen deftige lezing, maar een soort causerie, waarbij ieder welkom is en vrijen toegang heeft die zich de moeite geeft om even een kaart daartoe te halen bij mevrouw Tromp van Holst (Soesterweg), mevrouw Heyligers (Muurhuizen) of mevrouw Reynders (Wijersstraat). Ook de heeren Bersma (Per- sijnstraat), Middelburg (Utrechtscheweg 84) Prins (Plantsoen 2) en Frederiks (Korte- gracht 9) verstrekken gaarne een bewijs van toegang. Op dien avond zal aan het comité uit de opkomst van stadgenooten blijken, of er sympathie bestaat voor het doel, te meer, daar ieder dan in de gelegenheid is om vragen te doen, welke door de spreekster gaarne zullen worden beantwoord. De centrale keuken kan hier opgericht worden. Aan Amersfoorts ingezetenen is het thans om door sympathie-betuigingen in woord of daad 't liefst door beide te bewijzen, dat men die oprichting ook wenscht. te vermenigvuldigen met 323 en het pro duct te deelen door het aantal weken, dat de verzekering heeft geduurd. Een voorbeeld ter verduidelijking. Voor iemand is sedert zijn 16de jaar pre mie betaald in de derde loonklasse. Op zijn 50ste jaar wordt hij geheel ongeschikt voor zijn handwerk bij is invalide geworden. Voor hem is gedurende 34 X 52 of 1768 weken premie betaald. Het totaal bedrag dezer premiön is 1768X^0,32 of ruim f 560. Dit bedrag wordt met 325 vermenigvuldigd. Men krijgt dan f 182 000. Dit gedeeld door het aantal weken geeft f 103. Nu heeft men den grondslag van zijn invaliditeitsrente gevonden. Daarbij wordt gevoegd de verhooging, zijnde 14 pCt. van het totaal der premiën, dus in dit voorbeeld ongeveer f 79. De geheele rente zal dus f 104-}-f79 of f 182 bedragen. In dit voorbeeld heeft de arbeider zelve in al die jaren aan premiën betaald 1768 X f 0.11 of f 194.48. Aldus »De nieuwe koerier*. Hoeveel men betaalt en hoeveel men krijgt. De Tweede Kamer heeft de Invaliditeits- en Ouderdomswet afgehandeld. We kunnen derhalve thans weten, hoeveel betaald moet worden en hoeveel men ontvangt. Vooreersthoeveel men befaalt. Er zijn vijf lounklassen, waarin de vol gende premiën worden betaald Week- premie 20 ct. 24 Jaarloon ie loonklasse. beneden f 240. 2e v. f 240 tot f 400, 3e r. f 400 tot f 600, 32 4e v. f óoo tot f 900, 40 5e boven f 900, 48 Deze premiën worden betaald door den werkgever, den patroon. Doch deze is be voegd, een bepaald gedeelte der premiën af te houden van het loon van den werknemer, den arbeider. Hoeveel hij mag afhouden, hangt af van de loonklasse, waartoe de ar beider behoort. Dit is geregeld als volgt De patroon mag voor de premie van het weekloon afhouden bij arbeiders in de ie loonklasse 4 cent. 2e 6 3e 11» 4e 20 5e 24 Zien we thans: hoeveel men ontvangt. De invaliditeits- of ouderdomsrente, die men ontvangt, wordt berekend naar een grondslag en een verhooging. Den grondslag berekent men door het totaal bedrag van alle betaalde premies Ook in Februari van dit jaar vervoerde de tram weer minder passagiers dan in Louw maand 1912 en wel 8008tegen 8884; een achteruitgang dus van 876. De vervoer- opbrengst was f 402.85, of f 41.50 minder de totale ontvangsten bedroegen f417.85, of f 56.72 minderde dagkilometer-opbrengst was f 8.29, of 0.80 minder. Morgen zal het vijftig jaar geleden zijn, dat de eerste proefrit plaats had op de lijn der Ned. Centraal Spoorweg Maatschappij, welke nog tot November 1864 slechts liep van Utrecht tot den IJselbrug. 's Ochtends om 10 uur vertrok uit Utrecht een met vlaggen en guirlandes versierde trein, waarin de Directie, ingenieurs en eenige geïnviteerdeneen gebeurtenis van belang, die heel wat bekijks had. Verder dan Amersfoort waagde men zich nog niet maar de ontvangst was dan ook schitterend. Aan het station werden de reizi gers opgewacht door den Burgemeester en de >muzijk« der schutterij, welke zich ook deed hooren aan het dejeuner-dinatoir van 30 couverts «aangeregt in de pragrtig met groen en vlaggen gedecoreerde nieuwe zaal van W. van Wageningen* (het zaaltje links van het voormalig hotel Schwommer, op den hoek van Varkenmarkt en Westsingel). Na een bezichtiging van de, nog niet ge restaureerde, Koppelpoort werd om half drie de terugreis aanvaard, uitgeleid door de muzijk*. Den 30 Mei werd een proefrit gedaan over de geheele lijn en men sloeg de handen neen over den durf van de velen, die hun leven waagden bij dit gratis ritje. De feestelijke opening der lijn had plaats op 16 Juli 1863. Ook toen achtte men het voorzichtig de reis maar niet zoo ineens te doen, doch te Harderwijk tc rusten, waar een ambulant dejeuner werd genuttigd, waar voor niet minder dan 300 liefhebbers waren. De feesttrein, te y uur uit Utrecht ver trokken, kwam daar zonder ongelukken te 5 uur terug. De openstelling voor het publiek verkeer had plaats op 20 Augustus. Menigeen zai zich nog wel herinneren hoe dien dag Amers foort feestvierde en feestconcert, vauxhall, volksspelen en vuurwerk ondanks de hevige regens, die van 's ochtends half elf neerplas- ten, »schitterend< slaagden. Bij de eerste dienstregeling kon men drie maal per dag uit Utrecht, om 8.32, 1.50 en 8 uur en was dan te Hattem om 11.11,4.34 en 10.31 uit Hattem vertrokken de treinen om 6 uur, 10.18 en 4.31 en zij kwamen te Utrecht aan om 8.36, 12.52 en 7.10. Thans loopen er 29 treinen in beide rich-

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1913 | | pagina 1