Zaterdag 15 Maart 1913. RONA Cacao No. 8236. 62e Jaargang. Van Houten's Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Conrant, voorheen Firma A. H. van Cleeff" HOOFDREDACTEUR F. J. FRSDBRXKS. AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f 1. franco per postƒ1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings- udvertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels 1.25. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advertentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. BUREAU KORTEGRAOHT 9 Postbus 9. Telefoon 19. Bij dit nummer behoort een BIJBLAD. KENNISGEVING. De Burgemeester van Amersfoort brengt ter algemeene kennis, dat binnen deze Gemeente een geval van miltvuur bij een koe is voorgekomen. Amersfoort, 13 Mairt 1913. De Burgemeester voornoemd, Van RANDWIJCK. De openbare beuken. Ze is er en het comité heeft goeden moed, haar reeds in September te openen in het perceel aan de Beekesteinsche laan tegen over de Industrieschool. Laat ons onmiddellijk hieraan toevoegen, dat zij met de Huishoudschool hoegenaamd niets heeft te maken en alleen wordt on dergebracht in het tegenover de school lig gend gebouw, omdat dit zoo bij uitstek daar voor is geschikt, zoowel wegens de ligging, om de etensbussen vlug naar alle stads wijken te kunnen verzenden, als om de ruimte en de onderlinge ligging der lokalen, die natuurlijk duchtig onderhanden worden ge nomen en geheel worden ingericht voor hun nieuwe bestemming. De keuken is er, en ze zal blijven ook. Niet alleen omdat er Donderdagavond zulk een verblijdende belangstelling voor werd betoond, maar óok omdat, zoodra de eerste portiün zijn genoten, zij als overal elders door de afneemsters en afnemers zal worden aanbevolen om de flinke hoeveelheden, en de uitstekend en hoogst zindelijke toebereide, flink voedzame en toch goedkoope maal tijden, welke zij levert. Donderdagavond dan waren er in de groote zaal van de sociëteit Vereeniging* een 80- tal dames en heeren de dames uit den aard der zaak in de meerderheid. De heer J. W. Middelburg, die de bij eenkomst leidde, begon met welkom te heeten mejuffrouw N. Boom, directrice der Coöpe ratieve keuken aan de Oude Kamp te Ut recht (daar ter plaatse zijn reeds twee open bare keukens, van welke éen strikt coöpera tief) en deelde mede, dat een poosje geleden de vraag werd gedaan of ook te Amersfoort zulk een keuken niet groot nut zou hebben. Eenige dames en heeren pleegden overleg, bezochten de keukens elders en weldra had het voorloopig comité voldoend kapitaal om een alleszins geschikt gebouw in te richten. Meer nog dan geld, zijn verbruikers noodig en om met dezen in verbinding te komen, werd deze vergadering belegd. Mejuffrouw Boom, alsnu het woord ver krijgende, begon met mee te deelen, dat er thans openbare keukens zijn te Amsterdam (drie), Den Haag, Leiden, Utrecht (twee) en Nijmegen en dat alle hun recht van bestaan uolkomen hebben bewezen, Spr. hoopte dat ook Amersfoort er weldra een zou hebben en meende, dat de wijze waarop de oprich ting is voorbereid de eenige juiste is. Ook te utrecht is men evenmin begonnen met de voorwetenschap, dat een vast aantal geregel- de verbruikers hun middagmaal uit de keu ken zou betrekken. Men opende 1 Novem ber 1911 die keuken en het aantal afnemers stroomde toe. Den 11 November kon ieder belangstel lende de keuken bezichtigen; den 15 No vember werden de eerste maaltijden uitge zonden dien dag aan 60 personen. Een week later gingen er reeds 100 maaltijden uit en verleden week reeds 200. Utrecht heeft viermaal zooveel inwoners als Amersfoort en is een studentenstad Amersfoort heeft met Utrecht slechts kamer bewoners en ambtenaren gemeen, zal men Er zal wel geen geneeskundige gevonden worden, die uit hygiënisch oogpunt aan goede cacao de voorkeur ontzegt boven koffie, thee of alcoholische dranken. is een krachtig fabrikaat, afkomstig uit de Koninklijke van Houten's Cacaofabriek. De algemeene waardeering doet verwachten dat RONA Cacao steeds meer zal worden de volks drank bij uitnemendheid. zeggen. Maar dit telt niet zoo erg; want van de jioo porties, die in de eerste week werden uitgegeven, gingen er 900 aan huishoudens en 200 aan kamerbewoners Hoofddoel dezer keukens is, aan kamer bewoners en menschen van kleine middelen voor zoo weinig mogelijk geld een in ieder opzicht goed en zindelijk toebereid middag maal te verschaffen in flinke hoeveelheid. Deze keukens zijn onontbeerlijk voor bijna alle huishoudens en van zeer groot gemak. Denk aan den dienstbodennoodalle couran ten staan vol aanvragen voor dienstmeisjes en hebben slechts hoogst zelden een aanbod daarvan. Gaat de dienstbode op stel en sprong weg of wordt ze ziek dan behoeft de vrouw des huizes niet naar de bel te draven als een leverancier aanscheltzij behoeft dan geen aardappelen of groenten schoon te maken, niet te koken, geen potten en pannen te reinigen. De keukens voorzien in een sociale behoefte. Er zijn nog tal van andere gevallen. Het gezin wordt kleiner en men kan het daar door best stellen zonder volslagen dienst bode er wordt een huisgenoot ziekde schoonmaaktijd is erde dienstbode heeft haar vrijen dagde zomer-vacantie is er en mevrouw is met de kinderen en de' dienst bode reeds naar buitenmen is in den ver- huistijd; man en vrouw hebben beiden een werkkring buitenshuisde St. Nicolaas-tijd of die van ongewone drukte in winkels, enz., is er in al deze gevallen, met nog tal van andere te vermeerderen, blijken de openbare keukens een ware uitkomst. Ze zijn niet voor een bijzonderen stand; te Utrecht zijn zoowel professoren als naai stertjes onder de geregelde afnemers en een directrice eener eerste klasse meisjesschool heeft er zich uitermate over verbaasd, dat ouders van haar leerlingen eten uit de keu ken betrekken. Als bezwaar is wel eens aangevoerd, dat, waar voor zóo velen te gelijk wordt gekookt, men het niet zoo nauw neemt met de zin delijkheid. Het hangt slechts af van het toe zicht en spr., die drie maanden in het Bin nengasthuis te Amsterdam is geweest in de keuken waar voor duizend personen wordt gekookt, heeft daar op overtuigende wijze ge leerd en gezien, dat de meest mogelijke zin delijkheid kan worden betracht, als men maar wil. En hier moet het, want juist zindelijk heid is een van de dingen, die vertrouwen wekken. Een andere aanbeveling is, dat men uitsluitend eerste qualiteits levens middelen gebruikt. Een ander bezwaar is volgens sommigen het geld. Maar wie dit zeggen, bedenken niet, dat een volslagen dienstbode, vuur, licht, slijtage, enz. óok heel wat kosten bedenken niet, dat een openbare keuken als het ware is éen groote keuken voor een heel groot geziu, zoo van 100 tot 200 leden, waar, door een juiste arbeidsverdeeling, veel wordt bespaard. Immers men heeft dan sa men éen kookster, betaalt samen slechts éen maal huur, éen maal belasting, éen maal verwarming, terwijl door den massa inkoop ook goedkooper wordt ingekocht,, l"e Utrecht kost een middagmaal (aard appelen en groente) per portie 20 cent, vleesch 16 cent per ons en twee porties zijn ruim voldoende voor drie personen, vooral als in een gezin dames en kleinere kinderen zijn. Het vleesch wordt apart bij besteld en niet meer op de maaltijdenkaart voor het halen en brengen der bus wordt 30 cent per maand berekend en 5 cent voor een enkelen keer. Hoe de prijzen te Amers foort die in geen geval veel zullen uit- eenloopen zullen zijn, valt natuurlijk niet vooraf te zeggen. Immers het maakt een groot verschil of men per dag voor 50, dan wel voor 100 personen kookt. Het ging te Utrecht juist zóo en nu er meer porties uitgaan, kan men ook royaler wezen. Zoo werd met Kerstmis o.a. gevulde gans gegeven en er waren toen 213 porties: dat was een drukke tijd, ook omdat er anderhalf mud peren moest geschild, behalve ruim een mud aardappelen. F.en anderen keer moest 7 Kilo macaroni verwerkt met 9 pond ham en 9 pond kaas, die nog moest geraspt. Eens werd 26 Kilo ossetong gege ven. Als na zoo'n feestmaal bieten met rijst op het menu staat, dat in het eind der voorgaande week wordt gepubliceerd, dan is het gebruik een 70 porties minder. De menu's zijn, behalve dan bij extra feestdagen en dan ook nog slechts als er eens een extraatje kan gegeven, hoogst een voudig. De bestelkaarten, die er uitzien als post zegels. moeten den dag te voren vóór 12 uur aan de keuken zijn bezorgd, opdat de leverauciers kunnen zorgen, dat alles er zij. Er wordt nooit te veel gekookt, omdat men ook nooit kliekjes verzendt. Spr. gaf nu een denkbeeld van hetgeen er zoo dagelijks in zulk een keuken te doen is. Om half elf komen de bussen terug, die alle onder streng toezicht worden gewasschen, de emaille-schaaltjes drie keer, opdat alle vet en aanbaksels er geheel uit worden ver wijderdom half drie gaan de bakjes in de verwarmingskast niet op vuur, opdat het emaille niet barst en als ze dan door en door warm zijn, gaat om half vier het eten er Icokend heet in, waarna de bakjes ieder in hun eigen bus worden gedaan. Deze bussen zijn van het hooikist-systeem met dubbele wand met kurkvroering. Vooral moet men de bus gesloten laten en niet »eens zien wat er in is«, hetgeen men trouwens weet omdat de menu's te voren bekend zijn. Laat men ze dicht dan is het eten na drie uur nog flink warm. De keukens zijn niet opgericht om het gemak, ook niet om mee te doen met een mode-gril, doch om gegronde redenen en overal voldoen zij beel goed. Behalve dan bij lastige menschen, hetzij dan herstellende zieken, hetzij menschen die nergens van houden. Zoo was er éen dame, die het allervreeslijkst vond, dat zij gestoofde spinazie kreeg; sedert ze daarover klaagde, krijgt zij een dubbele portie rauw. Een andere vond het gruwelijk, dat de gebakken visch niet was ontdaan van de graten en dat er nog een stukje kop en een stukje staart aan zatook zij wordt zooveel mogelijk tevre den gesteld. En dat het niet ieder naar den zin is te maken, blijkt wel uit het verzoek van de heeren om toch veel gestampte pot of rijstebrij te geven en van de jongemeisjes die vooraf te veel taartjes eten om toch veel lekkere toetjes te zenden. Voor erwtensoep, waarvoor steeds veel amino is omdat ze, en-gros bereid, heel lekker is, zijn er altijd massa's liefhebbers. Zij krijgen per hoofd een halven Liter met een toe-tje, of een I.iter zonder toespijs. Om de keuken te doen slagen, moet men met zorg het personeel zoeken, en dit aan de keuken verbinden opdat het steeds zijn uiterste best doe. Men ontmoedige het niet door steeds te vitten, doch spreke eens een goedkeurend en aanmoedigend woord. Een gegronde aanmerking is op haar plaatson aangename opmerkingen zijn uit den booze Spr. besloot haar door hartelijk lachen meermalen onderbroken causerie metik ben er vast van overtuigd, dat de openbare keuken hier even goed kan wezen en even spoedig echt populair zal worden als die te Utrecht, waar men haar met zoo zwaar hoofd ontving. De heer Middelburg dankte nu me juffrouw Boom voor de prettige wijze waarop zij het nut, de voor- en de nadeelen eener openbare keuken had uiteengezet en vroeg of het niet mogelijk en niet goed is, alleen aardappelen en groente te verstrekken zon der vleesch en zonder soep of toe-tje. Mej. Boom antwoordde, dat dit in het laatste jaar te Utrecht óok geschiedt. Vege tariërs kunnen een aparte portie groente ontvangen, de goedkoope voor 10 cent, de fijne (als asperges, enz.) voor 15 cent. Een portie aardappelen en groente zonder toe spijs kost 20 cent. Die toe-tjes zijn toespijs. Als er rijstebrij wordt gegeven, is elke portie een halve Liter en een gezin van personen, gewone eters, neemt dan ook 3 porties toespijs. >ok voor groote huishoudens is de keu ken voordeellg. Nooit wordt voor elk kind een volle portie genomen. Men heeft het door bestel/egeltjes geheel in de hand hoe men wil corabineeren en kan dus volkomen rekening houden met zijn beurs. De heer Middelburg deelde vervol gens mede, dat het voorloopig comité aan vankelijk heeft gedacht, de keuken op zui ver coöperatieven grondslag te stichten, doch ten slotte hiervan heeft afgezien. Men kan nu aandeelhouder worden voor f 10, dan wel lid worden voor f 1 per jaar. De aandeeltjes geven rente en de aandeelhouder is daar door feitelijk goedkooper uit. Mej. Boom merkte op, dat het beter is. dat allen ten minste éen aandeeltje nemen van f 10; dan hebben ook allen meer be lang bij den gang van zaken. Juist de toe vallige gebruikers stellen soms de hoogste eischen en vragen dikwijls het onmogelijke. Van hen. die te Utrecht de keuken opricht ten, heeft de groote massa nooit uit de keu ken gegetenzij richtten haar op omdat zij meenden, dat de keuken zou voorzien in een veel gevoelde behoefte en die meening is schitterend bewaarheid. De heer Middelburg: Ook hier heb ben enkelen gezorgd, dat het kapitaal er is en zij willen dit in de keuken steken als zij maar even de zekerheid hebben, dat men haar wenscht, als er slechts voldoende be langstelling is, als men er werkelijk sympa thie voor heeft. Slechts zeer weinigen zullen zich direct verbinden als vast gebruiker, maar toch zou het comité gaarne weten of

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1913 | | pagina 1