Zaterdag 19
April 1913.
No. 8251.
62e Jaargang.
BIJBLAD.
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
HOOFD-REDACTEUR
F. J. 7REDSRZSS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden ft.—
franco per post ƒ1.15. Advertentién 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieöle- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar bulten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. pk t
Bij advertentiën van buiten de stad worden de Incasseerkosten ln rekening gebracht. Postbus 9. Telefoon 19.
BUREAU:
KORT3ÜQXIAOST 9.
Bij dit nummer behoort een
KEN NISGE VING.
De Burgemeester van Amersfoort,
gezien artikel 41 der Gemeentewet,
brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de
Raad dezer Gemeente zal vergaderen op Dins
dag, den 22 April aanstaande, des avonds te
8.30 ure.
Amersfoort, 18 April 1913.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Gehoorzaamheid.
Ieder, die zich den tijd gunt, tot de diepe
beteekeniB van dit woord door te dringen,
voelt de macht en de kracht, welke het in
zich sluit. liet is een feit, dat eigenlijk alle
hoogere ontwikkeling van den mensch berust
op de eene of andere soort van gehoorzaam
heid en dat deze den weg opent tot de zoo
begeerde vrijheid.
Gehoorzaamheid mag niet leiden tot slaafsch-
heid en slavernijdat is allerminst de bedoe
ling. Zij moet ons brengen tot zelfbevrijding.
Gehoorzaamheid moet n.l. vrijwillig ge
schieden, dat is: het kind of de mensch moet
de noodzakelijkheid van het gehoorzamen
volkomen beseffen, van de beteekenis ervan
geheel doordrongen zijn. Men zou kunnen
spreken van «bezielde* gehoorzaamheid, om
dat noodzakelijkerwijze de invloeden op de
ziel overgedragen moeten worden en men
zoodoende langzamerhand komt tot een heer
schappij van ziel en geest over lichaam en
zinnen. Daarom moet de tucht niet van buiten
werken, maar in verband worden gesteld
met de innerlijke persoonlijkheid van den
mensch.
Reeds vroeg moet het kind zijn lageren
wil zelf leeren breken het is niet de starre
gehoorzaamheid, die niet alleen den wil, maar
ook de ziel van het kind zou kunnen dooden,
welke de tucht verlangt; zij vraagt juist een
opwekking van het hoogere wilsleven.
De eeuwige klacht tegen de oude tucht
en opvoeding is juist, dat haar werking te
oppervlakkig is geweest, te weinig den in-
nerlijksten mensch bereikt heeft. De tucht,
toen aangewend, gaf aanleiding tot een
dorre, doodende africhting, ja zelfs tot een
autocratische dril- en dressuur-discipline.
Niemand heeft zich krachtiger daartegen
verzet dan Pestalozzi, die daarin met recht
zag een schromelijke verwoesting in de vor
ming van het menschelijk karakter. De in
nerlijke ziele-kracht, die juist noodig was
tot een verkenning van het nut der gehoor
zaamheid die kracht, welke den mensch
al spoedig tot zelftucht zou oproepen, jwerd
een domper opgezet, werd gebroken.
Is het niet een heerlijkheid, dat er denkers
en pjedagogen zijn opgestaan om te wijzen
op die verkeerd ingeslagen richting Hebben
wij het niet aan hen te danken, dat het
steeds meer en meer geworden is wat het
zijn moeteen opvoeding tot gehoorzaam
heid, die ons brengt tot zelftucht, die ons
het nut ervan voor ons zeiven en yooronze
maatschappij heeft leeren doorgronden.
De mensch en de tucht moeten als goede
vrienden naast elkaar de wereld door. Geen
angstig opzien tegen al wat zweemt naar
tucht, maar een zich gelukkig voelen, een
trouwe bescherming naast zich te hebben.
De drang moet geboren worden, haar als
bondgenoot te erkennen.
Zóo verkondige de opvoeder het kind uit
ernst en liefde reeds vroeg het woord van
gezag, van tuchtmaar zóo in eenvoud en
met groote zelfbeheersching, opdat nooit de
dwang door het kind gevoeld worde, door
tucht opgelegd, doch een onbewust voelen
en begrijpen, dat de opvoeder spreekt tot
het karakter en tot zijn ziel.
Zóo oogst tucht dankbaarheid en zóo be
reikt gehoorzaamheid haar volle waarde.
W. P. A. E.
Uit »De gong*.
Mgr. N. Prins, Oud-katholiek bisschop van
Haarlem, hoopt hier morgen in de kapel van 't
seminarie der oud-bisschoppelijke klerezie
den heer A. Rinkel tot diaken te wijden.
In de Donderdagavond hier gehouden ver
gadering der Centrale anti-revolutionnaire
kiesvereeniging «Nederland en Oranje* in
het hoofdkiesdistrict Amersfoort, werd met
algemeene stemmen voorloopig candidaat ge
steld voor de Tweede Kamer het aftredend
lid, jhr. mr. II. W. van Asch van Wijck en
werd het moderamen gemachtigd, na afloop
der deputaten-vergadering, op 24 April te
Utrecht te houden, hem definitief candidaat
te stellen.
Voorts zijn tot candidaat gesteld voor de
Provinciale Staten de aftredende leden, de
heeren mr. W. J. van Beeck Calkoen, mr.
C. J. W. Loten van Doelen Grothe en dr.
J. W. Jorissen.
Aanvullings-agenda voor de openbare
vergadering van den Raad der Gemeente
Amersfoort op Dinsdag 22 April 1913, des
avonds half negen.
14. Voorstel om tot de Regeering een
verzoek te richten tot vestiging alhier van
een Rijks-land en tuinbouwschool en Burge
meester en Wethouders te machtigen, het
verdere ten deze noodige te verrichten.
15. Voorstel tot verlenging van het ver
lof, verleend aan de onderwijzeres in de
Nuttige handwerken aan de openbare Lagere
school G, mej. A. G. van den Berg.
16. Voorstel tot aankoop van gronden
onder de Gemeente Leusden.
17. Voorstel tot het verleenen van een
verlengd ziekte-verlof aan den leeraar S. Al-
gera en benoeming van een tijdelijk leeraar.
Onder dagteekening van 8 April stelden
Burgemeester en Wethouders aan den Raad
voor, een geldleening ten laste van de Ge
meente aan te gaan tot een bedrag van een
millioen gulden en rentende 4>/2 pCt.
Zij motiveerden dit voorstel door het vol
gende
Sedert het aangaan der definitieve leening
van 25 Mei 1909 werden verschillende bui
tengewone werken uitgevoerd of werden cre-
dieten toegestaan voor buitengewone doel
einden, welke bedragen door leening
behooren te worden gedekt.
Den 30 April 1912 werd door uw verga
dering besloten om, ter afsluiting van den
dienst 1911, een tijdelijke leening aan te
gaan tot dekking van de op dien dienst gedane
buitengewone uitgaven.
Hieronder werden toen tevens opgenomen
de tijdelijke leeningen, aangegaan bij Raads
besluit van 31 Mei 1910, ter afsluiting van
den dienst 1909, en bij Raadbesluit van 30
Mei 1911, ter afsluiting van den dienst 1910.
Voorts zijn thans verschillende kasgcld-
leeningen loopende, tot een gezamelijk
bedrag van f 470 000.
Al deze leeningen behooren te worden
afgelost op den dienst 1912.
Uit een bijgevoegden staat van buitenge
wone uitgaven, die nog niet in een defini
tieve leening zijn ondergebracht, blqkt, dat
van de verschillende uitgaafposten reeds vele
zijn betaald en van andere de betaling aan
staande is.
Een andere vermeldt alle uitgaven, opge
nomen in de tijdelijke leeningen, dienst 1909,
1910 en 1911, hiervoren genoemd, zoomede
die ten behoeve waarvan tijdelijke kasgeld-
leeningen zijn aangegaan.
De hierin vermelde uitgaven zijn, voor
zoover zij niet uit de gewone inkomsten der
Gemeente worden bestreden, ondergebracht
op eerst bedoelden staat.
Een derde tabel geeft een overzicht van
de aflossingen van alle leeningen dezer Ge
meente, de voorgestelde leening inbegrepen.
Hierop is aangeteekend hoeveel ten laste
van de Gemeente, van de Gasfabriek en van
de Waterleiding komt.
Een vierde staat bevat een gedetailleerde
opgave van het bedrag ad f431 000.dat
wordt geleend ten behoeve van de oprich
ting der Waterleiding.
De eerst genoemde staat geeft een eind
cijfer van f700 000.als direct benoodigd
bedrag.
Lettende evenwel op de verschillende door
uw vergadering genomen besluiten, waarvan
de daaruit voortvloeiende uitgaven door lee
ning moeten worden gedekt en de in de
toekomst te wachten besluiten van gelijke
strekking, meenen wij het bedrag der aan te
gane geldleening op f 1 000 000 te moeten
voorstellen.
Een leening toch tot een groot bedrag zal
gemakkelijker kunnen worden geplaatst en
dus ook voordeeliger.
Het ligt evenwel niet onze bedoeling, het
geheele bedrag direct op te nemen. Aan de
hand van den hiervoren genoemden staat
A meenen wij, dat voorloopig wel met
f 700 000.— kan worden volstaan het overige
kan dan later, bij het plaatsen van een of
meer volgende seriën, worden opgenomen.
Deze wijze van handelen biedt ook dit voor
deel, dat dan geen kasleeningen, veelal tegen
hooge rente, behoeven te worden aangegaan,
althans niet voor langen tijd.
Een juist overzicht der uitgaven zal als
dan bij uitgifte dezer seriën worden over
legd.
Voorts werd door uw vergadering den 30
Mei 1911 besloten tot het aangaan eener
geldleening ten behoeve der Waterleiding
groot f 331 000.goedgekeurd door Gede
puteerde Staten van Utrecht den 12 Juni
1911.
Deze leening is niet uitgegeven cn thans
ondergebracht in de nu voorgestelde leening
groot f 1 000 000.
Men verzoekt ons het volgende commu
niqué te willen opnemen.
Het comité voor de feesten, welke hier
op Maandag en Dinsdag 8 en 9 September
zullen worden gevierd ter herdenking van
het eeuwfeest van Neerlands onafhankelijk
heid, heeft Donderdagavond wederom ver
gaderd.
In opdracht van het comité hebben, als
bij de kronings- en de huwelijksfeesten, de
leden van het Dagelijksch bestuur inteeken-
lijsten aangeboden aan de meestgegoede in
gezetenen. Ofschoon de heeren daarvoor
een persoonlijk bezoek brachten, zelfs meer
malen hun bezoek moesten herhalen, is deze
inzameling bitter tegengevallen. Waar bij
de vorige feesten de meest draagkrachtigen
de helft der kosten dekten, is het thans
ontvangen of toegezegd bedrag zóo gering,
dat het Dagelijksch bestuur meende, niet te
mogen voortgaan met het verder uitwerken
der plannen.
Deze mededeeling werd met te meer leed
wezen vernomen omdat het comité het ten
zeerste zou betreuren indien Amersfoort
niet op waardige wijze de zoo belangrijke
gebeurtenis zou herdenken. Amersfoort, dat
de eer heeft een kleindochter van een der
grootste mannen van 1813 onder zijn in
woners te mogen rekenen, mag niet achter
staan bij zelfs kleine dorpjes, die met de
voorbereidingen der feestelijkheden reeds
geheel gereed zijn. Het is niet aan te ne
men, dat juist de meergegoeden niet zouden
begrijpen van welke groote beteekenis het
herstel van Neerland's onafhankelijkheid is;
terwijl daarentegen het verblijdend ver
schijnsel werd geconstateerd, dat voor een
der buurt-commissiën de kleinste bijdrage
nog f 5 bedraagt.
Mocht men meenen, dat het comité te
vroeg aanklopte om geldelijken steun dan
bedenke men toch, dat er heel wat voorbe
reiding noodig is om alles goed te kunnen
regelen en dat vóór alles het comité behoort
te' weten over hoeveel geld het kan beschik
ken en welk bedrag dus aan elk der sub-comi-
té's kan worden toegestaan.
Hier zij herinnerd, dat het program omvat
voor den eersten dag feesten voor de 3750
kinderen der openbare en bijzondere scholen,
onthulling van het blijvend gedenkteeken,
optocht; en voor den tweeden dag volks
spelen en vuurwerk.
Als blijvend gedenkteeken is gedacht een
monumentale bank, waarvoor een 20-tal
ontwerpen is ingezonden door stadgenooten.
Het bedrag, waarvoor tot dusver op de
lijsten is geteekend, is echter zóo ver bene
den de verwachting welke steunt op de
inschrijvingen in 1898, 1901 en 1909 dat,
zelfs bij een zeer ruime raming van hetgeen
nog met lijst en bus kan worden ontvangen,
de kosten van het blijvend gedenkteeken
niet worden gedekt.
Het is natuurlijk niet mogelijk een ge
meentelijk subsidie te vragen waaruit feite-
telijk het geschenk aan de Gemeente zou
worden bekostigd; bovendien staat de Ge
meente slechts subsidie toe in evenredigheid
van hetgeen het particulier initiatief bijdroeg.
Het doet het comité oprecht leed, In het
publiek nogmaals een beroep te moeten doen
op de offervaardigheid der inwoners en ver
zoekt hun met aandrang om, indien hun in
de eerstvolgende dagen lijsten ter Inteeke-
ning worden aangeboden, daarop In ruime
mate te willen teekenen. Wie reeds teekende
en wetend hoe de stand van zaken thans
is zijn bijdrage alsnog mocht willen ver-
hoogen, gelieve dit alsnog van een der leden
van het Dagelijksch bestuur kenbaar te
maken.
Indien niet allen flink in den zak tasten,
zal het waardig vieren van het Onafhanke-
lijkheidsfeest door Amersfoort uiterst moei
lijk, zoo niet onmogelijk zijn.
Aan de inzenders van ontwerpen voor de
monumentale bank vraagt het Dagelijksch
bestuur, de ontwerpen te mogen exposeeren
eer de uitspraak der jury wordt bekend
gemaakt. Dit geschiedt natuurlijk zonder
vermelding van naam, welke slechts bekend
kan worden aan de jury.
Een inzender, die hiertegen bezwaar
mocht hebben, doe hiervan vóór Donderdag
24 dezer mededeeling aan den 1 e Secretaris,
Kortegracht 9, onder het bij zijn ontwerp
gevoegd correspondentie-adres.
Toen de heer J. Busquet hedenochtend,
zooals hij dit nu reeds bijna 24 jaren heeft
gedaan, zijn bureau te Raadhuize betrad,
vond hij op zijn lessenaar een fraai bloem
stuk, door de ambtenaren van de 2de afdee-
ling der Gemeente-secretarie en de Gemeen
teboden daar geplaatst ter gelegenheid van
zijn 70sten verjaardag.
Later in den ochtend kwamen de Burge
meester, de Wethouders, de Gemeente-secre
taris en de overige ambtenaren en beambten
der Gemeente hem gelukwenschen en heel
den dag regende het kaartjes cn brieven en
andere bewijzen van sympathie als even vele
blijken, dat men gretig de gelegenheid had
aangegrepen om den jarige eens extra te
toonen hoezeer men hem hoogacht.
Van den heer A. van Weezei Errens staat
thans in de kunst-vitrine van ValkhofTs boek
handel een «Heide bij ondergaande zon*.
Geen wonder, dat er reeds een liefhebber
was voor dit weer heel mooie doek.
Het feit, dat een zeer groot aantal adspi-
ranten voor de Rijks-normaalinrichting, dat
wel voldeed aan het examen, niet kan wor
den toegelaten omdat de klassen slechts een
zeker klein aantal leerlingen mogen bevat
ten, heeft den heeren Van Spiegel, Kraan,
Van der Klein en Faber doen besluiten, een
bijzondere evenzeer neutrale Normaalschool
hier op te richten.
Een advertentie in dit nummer geeft bij
zonderheden omtrent toelating, schoolgeld,
