Optocht 1813.
Stadsnieuws.
Gemengd nieuws.
gankelijk zijn de betreffende vereeniging,
die het tentoonstellinkje aanvraagt, moet dit
voornamelijk doen in het algemeen belang
en in dat harer leden en het niet gebruiken
als een zaak, die direct geldelijk voordeel
voor de vereeniging moet opleveren.
Aanvragen om het tentoonstellinkje in
bruikleen te ontvangen, zijn te richten tot
het Rijks-bureau tot onderzoek van handels
waren. Wordt gewenscht dat iemand van het
Rijks-bureau een der eerste avonden wat
uitlegging komt geven, dan gelieve men dit
speciaal op te gevenhet Bureau zal zien in
hoeverre daaraan te voldoen is. Alles is
echter nauwkeurig beschreven, welke be
schrijving op groote lijsten bij de tentoon
stelling is gevoegd.
Zou dit ook iets wezen voor Amersfoort,
dat een Handelsschool heeft, dat een keurings
dienst op levensmiddelen krijgt en waar dr.
Filippo reeds zóo veel heeft doen zien op
dit gebied, dat stellig heel velen belang zullen
stellen in een allicht nog uitgebreider en nog
leerzamer verzameling.
Men zal daar vele voorbeelden aantreffen
van geconstateerde vervalschingen, waarvan
men het bestaan niet vermoed had en op
deze wijze voor groote schade in zaken
gevrijwaard kunnen worden.
De vergadering voor den optocht, hier op
9 September e.k. ter gelegenheid der on
afhankelijkheidsfeesten te houden, heeft
gisteravond in de groote zaal der sociëteit
Vereeniging* plaats gehad. Reeds geruimen
tijd vóór achten, het openingsuur, waren
nagenoeg alle stoelen bezet en later heeft
menigeen zich met een staanplaats moeten
vergenoegen.
Ongeveer de geheele feestcommissie was
aanwezigde algemeene voorzitter, mr. A.
van Traa voerde het presidium en heette
de aanwezigen welkom, hetgeen hem te aan
genamer taak was, wijl de groote opkomst ge
tuigde van de groote belangstelling, die er
wordt getoond voor het organiseeren van
dit feest en in 't bijzonder voor den te hou
den optocht. Hij hoopte verder, dat die be
langstelling zich uiten zal in de medewerking
van zeer velen uit alle kringen, opdat daar
door een mooi geheel zal kunnen tot stand
gebracht.
Vervolgens gat hij het woord aan den
heer F. Wesseling, den secretaris van het
sub-comité voor den optocht.
Dat het leven vol tegenstellingen is, zoo be
gon spr., weten wij allen. Maar juist
daarin ligt een zeer groote bekoring, die ook
over ons komt, wanneer wij stilstaan bij de
feiten, die in 1813 hebben plaatsgreepen.
Wij staan nu aan den vooravond van ons
onafhankelijkheidsfeestwat heeft o n s dit
te zeggen
Er zijn er, die in het motto >1813 enkel
zien den smaad van een vernietigd volks
bestaan, de lamheid van een gansch terneer
geslagen en vertrapte natie. En zij schamen zich
over het voorgeslacht van honderd jaar ge
leden, dat Pruisen en Kozakken noodig heeft
gehad om van Napoleons tyrannie af te
komen.
Doch verder zien zij niets.
Maar er is een tegenstelling, een pendant
van het droevig schilderij. Dat zijn de ster
ren, schitterend in dien naren nacht; dat is
het ontwaken, eerst bij enkelen slechts, later
bij velenook hierop dient gewezen.
Reeds in Februari 1813 liepen de boeren
van Oud-Beierland gewapend met hooi
vorken, schoppen en bijlen te hoop om tegen
de Franschen op te trekken. In meerdere
plaatsen werd dat voorbeeld gevolgd en
schier overal verkondden dra groote aanplak
biljetten. dat het volk zich met alle macht
tegen de Fransche overheersching verzetten
zou.
Doch niet alleen het volk dat in 't open
baar werkte, voelde dien drang, maar ook
mannen uit den aanzienlijken stand, mannen
met scherpen blik en helder doorzicht be
reidden, zij het ook in 't geheim, het be-
vrijdingswerk voor.
Daar op den Kneuterdijk te 's Gravenhage
is het Gijsbert Karei van Hogendorp. die
in een geheime lade reeds een vurige pro
clamatie gereed heeft liggen, waarnevens hij
de door hem ontworpen Grondwet van het
Koninkrijk der Nederlanden verbergt. En
een van Limburg Stirum maakte met Van
der Duyn van Maasdam 't eerst in den Haag
de proclamatie van Van Hogendorp bekend.
Dat drietal >het Haagsche Driemanschap*
genoemd gaf den doorstoot. Meerderen slo
ten zich weldra bij hen aan, o.a. de hoog
leeraar Joan Melchior Kemper, Anton Rein-
hard Faclk, Fannius Scholten, om ieder in
eigen omgeving met kracht voor de her
levende vrijheid te werken. En toen den 30en
November de Prins van Oranje in ons land
kwam, overzag hij, voorgelicht door de hier- 1
boven genoemde mannen, dadelijk den toe-
stand. Een 2en December verk'aarde hij dan
ook de souvereiniteit te aanvaarden er. van
toen af, was het Koning Willem I met Van
Hogendorp en dr zijnen, die de richting
aangaven voor ons volksbestaan.
Het ligt in de bedoeling van het comité
voor den optocht om weer te geven, wat
omstreeks dien tijd zooal te Amersfoort in
verband met de bevrijdings-gebeurtenissen
en onmiddellijk vooraf en daarna plaats greep.
Amersfoort toch, dat door zijn ligging on
geveer het middelpunt vormde, waarlangs
een goed deel van het yerkeer zich moest
bewegen, heeft geen onbelangrijke rol ge
speeld in die dagen.
Het comité heeft het plan ontworpen
om den optocht in vier groepen te verdeelen.
De eerste groep stelt voor den doortocht
van Napoleon met Keizerin Maria Louise,
doorAmersfoort in 1811, vergezeld door
schitterend gevolg.
Aan de U trechtschepoort wordt het
Keizerlijk echtpaar opgewacht door den
onder-perfect der stad met zijn dochter, het
Gemeentebestuur en verschillende autoriteiten
met hun dames.
Eer Napoleon echter de stad door de
Kamppoort verlaat, vertoeft hij eenige oogen-
blikken voor de herberg van een gewezen
Fransch soldaat, die door den Keizer her
kend wordt.
De tweede groep belichaamt een episode
uit het jaar 1812. Ook Amersfoort moet zijn
contingent manschappen leveren voor de
garde d' honneur van den Keizer. Wij zien
hen opgekomen en verschijnen voor den
commandant van de stad, om, na inspectie,
ingelijfd te worden.
De derde groep verplaatst ons in 1S13.
De Franschen, onder kolonel Falba,
die pas onder het bedrijven van allerhande
gruwelen Woerden hebben uitgeplunderd,
trekken op naar Amersfoort. Den bewoners
slaat de schrik om 't hart. De onder-prefect
heeft echter zijn maatregelen getroffen om
een oproer te bedwingen, waartoe de haven-
looze horde, een deel gestoken in mooi op
gesierde, maar gestolen uitrusting, de rest
in lompen gehuld, de bevolking zoekt op te
hitsen.
De vierde groep stelt het bezoek van
Koning Willem I met de Koningin en den
toenmaligen kroonprins met zijne gemalin
Anna Paulowna voor, terwijl een schitterende
praalwagen, waarop het Haagsche drieman
schap, den optocht sluit.
Na leze, met aandacht gevolgde uiteen
zettingen, brengt de Voorzitter den spreker
dank voor diens boeiende causerie om ver
volgens mee te deelen, dat het geheel van
den optocht er zeer bij zou winnèn, indien
meerdere praalwagens, zich aanpassende bij
de verschillende groepen, zich aansloten. Het
comité zal daarvoor gaarne aanmeldingen
ontvangen.
Reeds 150 personen hebben zich voorden
optocht beschikbaar gesteld.
De deelnemers worden verzocht aan de
regelingscommissie de rangschikking en uit-
deeling van de verschillende personen over
te laten.
Het is wenschelijk, dat elke ruiter zelf
zorgt voor een paard en elke deelnemer voor
eigen costuum, al is het comité niet onge
negen, voor zooverre mogelijk en waar het
noodig is. tegemoet te komen in de kosten.
De optocht zal gehouden worden op Dins
dag 9 September van 's namiddags 2 tot
half vijf.
Ingekomen was een verzoek om een
lichtstoet
te doen rondgaan, op Dinsdag, 9 Septem
ber des avonds van 8 tot 9^2 uur op welk
verzoek het comité gaarne zal willen in
gaan bij voldoende deelname.
De verschillende vereenigingen hier ter
stede, als vak vereenigingen, gymnastiek ver
eenigingen. voetbalvereenigingen, zangver-
eenigingen, enz. enz. worden uitgenoodigd
daaraan deel te nemen met hunne vaandels
en banieren.
Ook bestaat er gelegenheid om in dien
lichtstoet uit te komen voor firma's, die
daartoe hun verlangen te kennen geven,
met versierde en verlichte wagens en alle
gorische voorstellingen naar genoegen der
feestcommissie.
Aanmeldingen worden ingewacht vóór
20 AugustusInlichtingen zijn te bevragen
bij de leden van het sub-comité bestaande
uit de heerenS. Kraan, Zuidsingel 56
D. Meester, Kampstraat 11; M. R. N. Oos
terveen, Langestraat 46D. van Schoone-
veld, Bloklandstraat 3 en C. van Zwol, Muur-
huizen 121.
Uit dat alles blijkt, dat er gegevens te
over zijn om te kunnen cor.stateeren
dat Amersfoort zich metterdaad voor
bereidt tot een waa. 'ig feest, dat slagen kan
en slagen zal, wanneer men eendrachtig
blijft samenwerken.
De heer A. C. R. O. Leinweber heeft ont
slag genomen als Voorzitter der Kiesver-
eeniging Amersfoort's Belang*, omdat hij
bemerkt heeft, dat het lidmaatschap van den
Raad onvereenigbaar is met het Voorzitter
schap eener kiesvereeniging.
Hij blijft echter gewoon lid.
Mejuffrouw J. P. C. van Schaick Avelingh
verwierf de Middelbare akte A, Engelsche
taal.
De heer A. M. Gaasbeek is benoemd tot
leeraar in Oude talen aan het Gymnasium te
Zwolle.
Bij de viering van het 25-jarig bestaan
van den Kon. Ned. Bond van oud-onder
officieren, Zaterdag en volgende dagen zoo
luisterrijk te Utrecht gevierd, werdo. m. een
schietwedstrijd gehouden.
Daarbij werden o. a. de volgende prijzen
behaald
Korps geweer, afdeelingen van den Bond,
4e prijs, bronzen medaille van Vreemdelingen
verkeer te Utrecht.de afdeeling Amersfoort
Korps buks, afdeelingen van den Bond,
eereprijs, zilveren medaille van den Prins
der Nederlanden, de afdeeling Amersfoort;
Korps buks, schietvereenigingen van den
Bond, eereprijs zilveren medaille van den
commissaris der Koningin te Utrecht,
Wilhelmina, te Amersfoort
Vaandelwedstrijd, 2e prijs Amersfoort met
44 punten (de ie prijs werd met 79 punten
behaald door Amsterdam).
De Gemeenteraad van Willeskop besloot
f 10 000, die van Haastrecht f 30 000 ren
teloos voorschot te geven voor den aanleg
van den uoor ingenieur A. J. Krieger ont
worpen buurtspoorweg GoudaMontfoort
Utrecht.
Morgen, 13 Augustus, 's avonds om zes
uur, zal de zwemvereeniging «Neptunes* in
de zweminrichting een zwemwedstrijd hou
den uitsluitend voor haar leden, gevolgd
door een polo-wedstrijd.
't Kan, dunkt ons, heel spannend zijn en
aan belangstellende toeschouwers zal het
wel niet ontbreken.
De vereeniging «Weduwenzorg* mocht
door tusschenkomst van de gep. vice-admi-
raal Ellis, van mevrouw N. N. een legaat
ven f100 ontvangen.
Ter Maandag gehouden kaasmarkt werden
aangevoerd 26 wagens, bevattende 26 240
pond kaas. De prijs was 28 a 31 cent. De
handel was vlug, óok door de aanwezigheid
van Duitsche groothandelaren.
Werp nooit uit mistroostigheid het «handje
vol* weg als gij den dikken buidel niet
krijgen kunt.
De prestaties der Amersfoortsche Zwem- en
Polo-club in de ie klasse zijn niet bepaald
bijster schitterend te nemen. Na de 42
nederlaag Zondag tegen R, Z. C. (Rotter
dam) genieten ze de twijfelachtige eer als
nummer laatst op de ranglijsten te prijken.
Om kwart over twee verschijnen de ze
ventallen.
Rotterdam is volledig. De onzen stellen
zich als volgt opDoel Hoogenboezem,
achter de Bruin en Munzebroek, voor Beem,
Smit en Marin. Beide partijen wegen goed
tegen elkaar op in begin. Van samenspel
schijnt echter niemand eenige notie te hebben.
Uit een strafworp neemt R. Z. C. de leiding.
De Rotterdammers schreeuwen elkaar on
ophoudelijk zeer luidruchtig toe, vooral de
aanvoerder verstond de kunst zijn spelers
toe te brullen. Hoogenboezem krijgt het
druk, hii weert ze echter buitengewoon ver
dienstelijk. Door een gelukje maakt voor de
rust R. Z. C. nog haar tweede goal.
Na rust wordt het spel erg ruwmet een
keurig schot vergrooten de Maas-bewakers
nogmaals de leiding. Kees Beem begint nu
los te komen en met 2 kanjers bekend ka
liber wordt het Amersfoorsche publiek aan
't juichen gezet. Te laat echter. Uit een
eenigzins twijfelachtigen strafworp wordt de
stand 4—2 en spoedig fluit de scheidsrechter
tijd en heeft R. Z. C. dezejzeer belangrijken
wedstrijd gewonnen. Het vertoonde spel
stond op laag peil. Bij R, Z. C. was van
Hasselt goed. Bij Amersfoort valt alleen het
verdienstelijke keepwerk van Hoogenboezem
te noemenvan de rest is zwijgen het wel
sprekend.
De Hollandsche Dames zwemclub had ter
elfder ure afgeseind.
De avond-zwemclub «Neptunus* speelde
in haar plaats tegen de Goudsche-Zwemclub,
welke laatste vereemging met 5—0 won.
Vermeldenswaardig is nog wel de groote
ijver, waarmee de voetbalclub H. V. C. nog
steeds het zomervoetbal beoefent.
KENNISGEVING.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
Gelet op art. 26 der Hinderwet,
brengen ter openbare kennis, dat het De
partement van Oorlog voornemens is in deze
Gemeente een patronenmagazijn op het per
ceel, kadastraal bekend Gemeente Amersfoort,
sectie C no. 949, uit te breiden.
De stukken, hierop betrekking hebbende,
liggen op de Secretarie der Gemeente
Amersfoort ter visie, terwijl op Vrijdag den
5 September 1913 des voormiddag van kwart
over elven tot half twaalf in het Gemeente
huis te Amersfoort ten overstaan van een
commissie uit de Gedeputeerde Staten dezer
Provincie gelegenheid zal bestaan tegen het
uitbreiden van dat patronenmagazijn be
zwaren in te brengen.
Amersfoort, 12 Augustus 1913.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
H. W. VAN ES VELD,
Weth., loco-Burg.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA,
loco-Secr.
Volgens het «Geïllustreerd slagers-vak
blad* heeft een Belgisch scheikundige, die
naar den ietwat gevaarlijken naam Effront
luistert, zich met goed gevolg toegelegd op
de bereiding vankunstvleesch.
Hij heeft daarvoor noodig de gebroken
mout uit brouwerijen, die anders een afval-
artikel vormt. Deze mout wordt gewasschen,
geperst, met zwavelzuur en kalkzouten be
handeld. gefiltreerd, waarna men het water
laat verdampen en het overblijfsel opnieuw
aan hoogen druk onderwerpt. Het aldus
verkregen product ondergaat nog eenige
bewerkingen (waarover de uitvinder zich
wijselijk niet verder uitlaat) en ten slotte
blijft er een stof over, die, wat smaak en
voedingswaarde aangaat, overeenstemt met
het vleesch, maar veel goedkooper is. Ver
schillende Belgische geneesheeren hebben
met de «viarfdine*, zooals de uit'inder het
kunstvleesch noemt, reeds proeven genomen
en tot hun groote tevredenheid. Uit voedings-
proeven, op ratten genomen, zou zelfs blijken,
dat het kunstvleesch driemaal zoo voedzaam
is als mager rundvleesch.
Huismoeders, gij die thans noode elf a
twaalf stuivers voor éen pondje vleesch bij
den slager op de toonbank telt, brengt den
heer Effront uw dank. Hij zal zorgen, dat
in de toekomst bij uw begrootingen geen
tekorten meer zijn. En gij, vegetariërs, juicht!
Strijdt voor het gebruik van net nieuwe
product, het viandine, opdat de dag kome,
dat ieder koetje en elk ander dier, op welks
vleesch de mensch nu nog zijn zinnen zet,
een natuurlijken dood sterft.
Maar toch, 'n broodje van kunstmeel
met kunstboter en kunstvleesch
Verband tvsschen woningvraagstuk en
kindersterfte. Een statistiek van Washing
ton toont weer ten duidelijkste, welk innig
verband te constateeren valt tusschen het
woningvraagstuk en de kindersterfte.
Er zijn daar nog tal van huizen-kazernes,
die niet op breede straten uitkomen, maar
in smalle stegen, waar geen frissche lucht
kan doordringen. Ret sterftecijfer in deze
sloppen en stegen verhoudt zich tot dat in
de straten als 30 17 per 1000. Van de 1000
kinderen beneden het jaar, die in straten
wonen, sterven er 158, en van de 1000 kin
deren in sloppen 373. In de leeftijden van
itot4 jaar gehouden de sterftecijfers in goed
geventileerde huizen zich tot die krotten als
16 30, in de leeftijden van 5 tot 20 als 5 7.
Men ziet hieruit, dat alle leeftijden nog de
gevolgen eener weinig hygiënische ingerichte
woning ondervinden, maar dat de zuigelin
gen er het sterkst door beïnvloed worden.
De behuizing is natuurlijk niet de eenige
factorvoeding en verzorging doen óok veel
toch is de eerste vooral wel de sterkste zoo
als hieruit blijkt, dat het aantal sterfgevallen
door ziekte in de ademhalingsorganen bij
kinderen uit sloppen tweemaal zoo groot is
als bij die goede huizen, Kinkhoest heerscht
daar tienmaal zoo erg.
Verplicht zwemonderwijs. Te Budapest
is, op aanraden der schoolartsen, het zwem-
ondericht voor de volkscholen verplichtend
gesteld. Des namiddags tusschen 3 e 6 uur
worden de leerlingen om het half uur in
groepen van 50 in een verwarmd bassin van
een zwemschool gebracht, Rond 8100 leer
lingen krijgen elk jaar onderricht in het
zwemmen. Ook meisjes nemen aan de zwem-
oefeningen deel.
Dat ware inderdaad iets voor ons waterland,
waar meer water wordt gebruikt om stoepen
en straten te boenen dan het lichaam te
reinigen.
Draadlooze telefonie in de wildernissen.
Majoor Tilho, die aan den oever van het
Tsadmeer vertoeft, om aldaar onderzoek te
doen naar sporen van een vermoedelijk
onderbroken stroomverbinding tusschen Nijl-
bekken en Tsadmeer, klaagt er over, dat
de draadlooze tijdopgaven, die hij geregeld
van den Eiffeltoren ontvangt, vaak sterke
