Donderdag 16
October 1913.
RONA
No. 8326
63e Jaargang.
Als
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Conrant, voorheen Firma A. h. van Cleeff"
HOOFDREDACTEUR
P. J. 7HEDEHIZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden A.
franco per post /1.15. Advertentién 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels f1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentïën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 1
De 9 uurs-sluiting.
Deze belangrijke zaak, die ook hier ter
stede zooveel tongen en pennen in bewe
ging heeft gebracht en nog steeds zoo veler
aandacht heeft, kwam ook ter sprake in het col
lege van Burgemeester en Wethouders van
Hilversum en zou Dinsdag in den Raad dier
Gemeente zijn behandeld, ware het niet, dat
dit punt het laatste op den grooten
agendum werd aangehouden.
Aanvankelijk adviseerden Burgemeester
en Wethouders afwijzend te beschikken op
een adres der afdeeling Gooiland van den
Algemeenen Ned. Bond van handels- en
kantoorbedienden. Nog eer dat advies door
den Raad kon worden behandeld, werd door
mr. J. Hingst een concept-verordening op
de winkelsluiting aangeboden, waarop het
advies van de Commissie voor de strafver
ordeningen is gevraagd, doch waarvan de
behandelingin de Raadsvergadering van 27
Mei j. 1. werd aangehouden.
Daarna is in de Raadsvergadering van
24 Juni in handen van Burgemeester en
Wethouders gesteld om advies een voor
stel van 19 Juni 1913 van de leden van den
Raad H. Brouwer, B. H. A. Allessie en
A. G. van der Linden om van Gemeente
wege een onderzoek in te stellen nopens de
winkelsluiting.
In dit voorstel werd o.m. gevraagd, dat
van Gemeentewege zal worden nagegaan
hoeveel winkeliers vóór en hoeveel tegen
een verordening op de winkelsluiting zijn en
op welk uur de tijd van sluiting bepaald
moet worden. Dit komt hierop neer om bij
referendum de winkeliers te laten uitmaken
of zij al dan niet sluitingsdwang wenschen.
Naar de meening van Burgemeester en
Wethouders is het echter volkomen in strijd
met den geest van ons Staatsrecht om in
eenig concreet geval op initiatief van het
Gemeentebestuur rechtstreeks belanghebben
den zich te doen uitspreken over vragen van
Gemeentepolitiek. Bij verkiezing van leden
van den Gemeenteraad en door toepassing
van het recht van petitie staat de gelegen
heid daartoe voor hen open. Ook de vorige
Minister van Binnenlandsche Zaken was deze
meening toegedaan. Immers naar aanleiding
van het feit, dat een Gemeentebestuur in
19-12 bij referendum had laten uitmaken, ufde
burgerij al dan niet de kermis wenschte te
handhaven, heeft de Minister aan Burgemees
ter en Wethouders van die Gemeente doen
mededeelen, dat hij het zeer bedenkelijk
achtte, aan een referendum een beslissenden
invloed toe te kennen, wijl de wet dat
instituut niet kent.
Een zoo uitgebreid onderzoek zou boven
dien zeer veel tijd en geld kosten. Daarom
hebben Burgemeester en Wethouders met
het beschikbare personeel een onderzoek
ingesteld naar het aantal personen (zoowel
mannen als vrouwen) dat als bediende in
een winkelbedrijf werkzaam is, en naar den
tijd waarop de hier g evestigde winkelzaken
des avonds sluiten. De resultaten van dit
onderzoek zijn neergeitgd in twee rapporten,
die als bijlagen bij dit advies werden gevoegd
en waaruit blijkt, dat er in het geheel in
een winkelbedrijf werkzaam zijn als inwonend
personeel 36 mannen en 42 vrouwen, en
als uitwonend personeel 73 mannen en 64
vrouwen, terwijl omtrent den tijd van slu;-
ting het volgende is geblekenongeveer 50
winkels sluiten uiterlijk te y uur, 44 om half
tien, 243 om 10 uur, 166 te half elf, 82 om
eli uur en 8 om half twaalf.
De gemiddelde sluitingstijd kan dus gesteld
worden op to uur.
Neemt men nu in aanmerking, dat voor
de consumptiewinkels, de sigarenwinkels en
dergelijke toch een uitzondering gemaakt
zal moeten worden, dan blijven er te weinig
in het winkelbedrijf werkzame personen over,
die door sluitingsdwang gebaat zouden worden
om daarvoor vele kleine winkeliers zonder
personeel in hun persoonlijke vrijheid te
belemmeren. Ziet men verder, dat er te
BINNENKOMT
JUICHT HEEL HET HUISGEZIN.
Amsterdam een ernstige ontstemming bestaat
tegen sluitingsdwang, dan meenen Burge
meester en Wethouders beter te doen met
eerst af te wachten hoe deze zaak daar zal
afloopen.
Met handhaving van hun vroeger uitge
bracht advies, adviseerden Burgemeester en
Wethouders daarom, de voorstellen van mr.
M. Hingst en van de heeren Brouwer c. s.
niet aan te nemen.
Gelijk gezegd, word de beslissing wederom
verdaagd.
De kaasmarkt.
Burgemeester en Wethouders schreven
onder dagteekening van 9 October aan den
Raad
Bij Raadsbesluit van 28 Maart 1.1., goed
gekeurd door Gedeputeerde Staten van
Utrecht bij besluit van 14 April 1913 werd
ingesteld een kaasmarkt en tevens bepaald,
dat deze markt wekelijks zal worden gehou
den op Maandag, des voormiddags v*n 9.30
tot 12 uur op den Hof.
Van de Commissie voor de kaasmark uit
de Kamer van Koophandel en Fabrieken
alhier, is thans bij ons college een adres in
gekomen, waarbij, op daarbij aangevoerde
gronden, wordt verzocht, gedurende de win
termaanden de kaasmarkt later te doen aan
vangen dan thans en niet iederen Maandag
kaasmarkt te houden.
Daar in den winter de aangevoerde hoe
veelheden kaas minder zijn dan in den zomer
en het in verband met den loop der treinen
volgens den winterdienst wel wenschelijk is,
aan het verlangen van adressanten te vol
doen, hebben wij de eer U het volgende
ontwerp-besluit ter vaststelling aan te bieden.
De Raad besluit:
Te wijzigen het Raadsbesluit van 28 Maart
1913 waardoor het bepaalde sub 2 zal luiden
als volgt
2. Te bepalen, dat deze markt zal worden
gehouden op den Hof (Botermarkt):
a. gedurende de maanden April tot en met
September, wekelijks op Maandag des voor-
middags van 9.30 tot 12;
b. gedurende de maanden October en
November, wekelijks op Maandag des voor
middags van 10 tot 12 uur;
c. gedurende de maand December den
eersten en den derden Maandag des voormid
dag van 10 tot 12 uur, en
d. gedurende de maanden Januari, Februari
en Maart den eersten Maandag van iederen
maand des voor middags van 10 tot 12 uur.
We hebben er al meer op gewezen, dat
de instelling der kaasmarkt hier lang niet
door alle kaashandelaren zoo heel goed
wordt gevonden. Op de eerste markten
kwamen sommigen eens poolshoogte nemen
en toen is in een der café's hier een ver
gadering gehouden. Dat daar over koetjes
en kalfjes is gesproken, valt niet licht aan
te nemen ook hierom niet omdat de heeren
in een apart vertrek vergaderden en lang
en zwaar debatteerden.
Daarna bleven ze weg, hopend, dat bij
mangel aan vraag ook het aanbod wel zou
verminderen.
Hetgeen gelukkig niet het geval is ge
weest, omdat veel kaasmakers hun eigen
belang inzagen en er volstrekt geen voordeel
in vonden, zich aan handen en voeten ge
bonden over te leveren aan een soort trust;
en omdat van elders kaashandelaren kwa
men, die het goede product voor flinke
prijzen kochten.
In het Bijblad van het jongste nummer
van het »Ned. I.andbou w-weekblad*welk
Bijblad tevens het orgaan is van het
Utrechtsch Landbouw Genootschap vonden
we het volgende
Mede in verband met het ingezonden stuk
in het «Landbouw-weekblad* van 27 Sep
tember, waarbij het Bestuur der afdeeling
Aiphen, Oudshoorn, Aarlanderveen van de
Hollandsche Maatschappij van Landbouw
belanghebbenden oproept om te protestee
ren tegen conditiën voor den inkoop van
kaas, gesteld door de Ned. vereeniging van
kaashandelaren, nemen wij (dat is dushet
Hoofdbestuur van het Utrechtsch Landbouw
Genootschap) onderstaand bericht over uit
het «Weekblad voor zuivelbereiding en vee
teelt*, om ook onze kaasbereiders te waar
schuwen tegen de voorwaarden, die door
kaashandelaren worden gesteld:
In de onlangs gehouden vergadering van
de afd. Gouda en omstreken van de Hol
landsche Maatschappij van Landbouw zijn
langdurige discussies gevoerd over de con
ditiën van inkoop van kaas, gesteld door de
Ned. vereeniging van kaashandelaren.
Van landbouwerszijde werd door den heer
Van Wijnen, uit Stolwijk, het inkoop-regle
ment op bijna alle punten bestreden en con
cludeerde hij, onder applaus der talrijke
vergadering, dat dit reglement voor den
boer niet is te aanvaarden.
Door den heer A. J. Schilt, uit Gouda,
werden de door den heer Van Wijnen ge
opperde bezwaren voor het meerendeel be
streden en de betreffende artikelen verdui
delijkt. De heer Schil! betoogde, dat bij het
samensmelten van het reglement heeft voor
gezeten de bevordering van den eerlijken
handel. Spr. kon mededeelen, dat door het
Dagelijksch Bestuur van de Ned. vereeni
ging van kaashandelaren toelichtingen zijn
gemaakt op de gewraakte artikelen, zoodat
aan de bedoeling niet kan worden getwij
feld. Deze toelichtingen zullen voor ieder
verkrijgbaar zijn.
Tot beëindiging der discussies stelde de
Voorzitter een motie voor, inhoudende het
Hoofdbestuur van de Hollandsche Maatschap
pij van Landbouw te verzoeken, ten spoe
digste overleg te plegen met het Bestuur van
de Ned. vereeniging van kaashandelaren ten
opzichte van deze inkoop-conditiën.
Deze motie ging den heer Van Wijnen
niet ver genoeg. Hij stelde daarop de vol
gende motie voor:
De afd. Gouda van de Holl. Mij. van
Landbouw, bijeen in haar vergadering van
23 September 1913
gehoord de discussies over de conditiën
voor den inkoop van kaas voor de leden der
Ned. vereeniging van kaashandelaren
waarschuwt, in overeenstemming met het
Hoofdbestuur der Holl. Mij. van Landbouw,
alle kaasboeren, zooveel mogelijk niet op
bovengenoemde conditiën hun kaas te ver-
koopen
verklaart met alle geoorloofde middelen
de invoering van dit reglement te bestrijden
besluit van deze motie mededeeling te
doen aan de verschillende bladen ter plaatse
en ook aan het «Landbouw-weekblad*.
Deze motie werd met overgroote meer
derheid en onder applaus aangenomen.
De meeste kaasmakers in den omtrek
- zoo niet allen zijn lid van het Utrechtsch
Landbouw Genootschap of van de Geldersch-
Overijselsche Maatschappij van landbouw en
ontvangen daardoor het »Landbouw-week-
blad*.
Het is te hopen, dat zij het ook lezen en
dat zij ter harte zullen nemen de waarschu
wing, hun daarin gegeven.
Niet verkoopen aan huis, niet aan pak
huizen, doch op de kaasmarkt, de eenige
plaats waar de kaasmaker den juisten prijs
voor zijn product kan Dedingen.
De vogelaar fluit zoet om 't vogelken te
vangen. Door aan huis te koopen en aan
een pakhuis te doen afleveren, wordt den
kaasmaker thans een weinig moeite en een
beetje tijd bespaardmaar als hij daarmee
doorgaat dan zal de winst, dien hij thans
meent te maken, alras verkeeren in verlies.
Want de aanvoeren aan de markt zullen dan
zóo gering worden, dat er geen zelfstandige
koopers meer komen en dan zal de trust
eenvoudig dien prijs betalen, dien zij wil
missen en de allesbeheerschende quaestie
van vraag en aanbod even eenvoudig weg
cijferen.
Dan zal zij meteen met woekerwinst
terug nemen de enkele centen winst die zij,
om tot haar doel te geraken, de eigenwijze
kaasmakers, die maar niet wilden luisteren
naar goeden raad, gedurende korten tijd
welwillend heeft toegestaan.
Dr. C. E. Hooykaas, uit Vlaardingen, hoopt
aanstaanden Zondagochtend te half elf voor
te gaan bij de godsdienstoefening in de
Remonstrantsche kerk, hier, waar tevens de
Gustaaf Adolf-vereeniging zal worden her
dacht.
Het verluidt dat bij de verschillende rente-
commissiën al ruim 80 000 aanvragen zijn
ingekomen voor ouderdomsrente in Decem
ber, in plaats van 25 000 zooals «deskun
digen* den Minister deden verklaren.
Men schrijft uit Eemnes aan »Het Nieuws*
»De Burgemeester en de waarneir end Ge
meente-secretaris van Amersfoort hebben een