Dinsdag 13
Januari 1914.
No. 8363.
63e Jaargang.
Stadsnieuws.
Ditgave van de Naainlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FltEDXaiZS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden fi.
franco per post /1.15. Advertentien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels f 1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden In rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advertentien van buiten de stad worden de incasseerkosten In rekening gebracht.
BUREAU:
ZORTSGXUOBT 9.
Telefoon 19.
KENNISGEVINGEN.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat,
blijkens schrijven van den beer Commissaris
der Koningin in de Provincie Utrecht van den
5 Januari 1914, no. 1966, in de Gemeente
BreukelenSt. Pieters een geval van kwaden
droes is waargenomen.
Amersfoort, 10 Januari 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDVV1JCK.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt, ter voldoening aan de aanschrijving
van den heer Commissaris der Koningin in de
Provincie Utrecht van S/12 Januari 1914, 4de
afdeeling, no. 88, ter kennis van belanghebben
den, dat in de Gemeenten Harmeien en Soest
een geval van miltvuur is voorgekomen.
Utrecht, 12 Januari 1914.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
v erwarmmg.
De buren rechts hebben reeds een onge
wone koude, die links klagen óok al over
den plotseling strengen winter en hier te
lande wordt door de weerkundigen vinnige
koude verwacht volgens Nurks een bewijs,
dat de dooi op handen is.
Als gewoonlijk is »Moleschott« weer zeer
actueel, waar het een artikel schrijft over
verwarming, waarin het o. a. zegt, dat onze
bewoonde vertrekken uitsluitend worden ver
warmd om er een behaaglijken warmtegraad
in te verkrijgen.
Van hygiënisch standpunt echter moet ons
doel een ander en meer omvattend zijn en
moeten wij er n.l. voor zorgen 1. dat de
nocdige warmtegraad verkregen wordt2.
dat de warmte gelijkmatig over het vertrek
wordt verdeeld3. dat er geen nadeelen
voor onze gezondheid uit voortvloeien, en
4. dat de warmte op spaarzame wijze wordt
ontwikkeld en gebruikt.
Indien zekere temperatuur in een vertrek
als behaaglijk wordt ondervonden, bewijst
dit nog niet, dat die temperatuur een doel
matige is. Bloedarme, slechtgevoede, honge
rige personen zullen, evenals rustende en
slecht gekleede menschen, een hoogere
temperatuur behaaglijk vinden, dan werkende,
gezonde, goed gevoede lieden.
Zoo zal voor verschillende personen in een
zelfde vertrek de doelmatigste temperatuur
een andere kunnen zijn. Is bijv. voor leer
lingen in een klasse 1719 gr. Celsius de
meest gewenschte temperatuur, de onder
wijzer, die in dit lokaal voortdurend in be
weging is en zich vermoeit, zal die tempera
tuur te warm vinden. Regelt hij de tempera
tuur naar zichzelf, dan zullen de kinderen
het te koud hebben.
Hiermede eenigszins rekening houdend,
kan men als doelmatige temperatuur meest
beschouwen voor:
woon- en schoollokalen 1719 gr. C.
kinderkamers1820 gr. C.
slaapkamers 1416 gr. C.
ziekenkamers 1620 gr. C.
werkplaatsen en fabrieken
naar den te verrichten arbeid 1017 gr. C.
gymnastieklokalen 13—16 gr. C.
theater of concerzaal 1920 gr. C.
Ten onrechte is de meening, dat een slaap
kamer koud moet zijn, nog zeer verbreid.
Het is we! waar, dat slapen in frissche lucht
verkwikkender is dan slapen in warme lucht,
maar als de kamertemperatuur 1416, des
noods 12 gr. bedraagt, is de lucht frisch ge
noeg. Wordt de slaapkamertemperatuur nog
kouder dan slaat de uitgeademde waterdamp
neer, waardoor de lucht een onaangenamen
geur verkrijgt en de ventilatie geheel onvol
doende wordt. Inademen van zeer koude
slaapkamerlucht heeft geen enkel voordeel
terwijl bovendien gevaar voor tochtvatten
(blootwoelen) onstaat en men zich in de
koude veel minder goed kan wasschen, dan
wanneer kamer en water matig verwarmd
zijn.
Aan den tweeden eisch, dat de warmte in
het vertrek gelijkmatig verdeeld moet zijn,
is moeilijk goed te voldoen. De warme lucht
is lichte jan koudere lucht en stijgt dus
naar b' >1. Hierdoor zal de lucht in het
zelfde rtrek een anderen warmtegraad
aanwijzen, naarmate men haar meet bij het
plafond dan wel bij den vloer. In een vertrek
van gewone hoogte (pl.m. 3.5 M.) vindt men
reeds verschillen van 8 a 10 gr. C. Deze
verschillen worden nog grooter voor hoo
gere vertrekken. De hierboven genoemde
temperaturen zijn aangegeven voor een
hoogte van 1.5 M. boven de vloeren en bui
ten invloed van uitstralende warmte van
verwarmingstoestellen of zon.
Voor ons gevoel van welbehagen is noo-
dig, dat de warmte gelijkmatig verdeeld is.
Niet slechts éen zijde van ons lichaam
moet verwarmd worden, door uitstraling
van een haardvuur bijv., maar de kamer
lucht moet ons aan alle zijden verwarmen,
de muren van het vertrek, alle meubels,
voorwerpen, enz. daarin aanwezig, moeten
den zelfden warmtegraad hebben. Dit is
alleen te bereiken als het vertrek langdurig
verwarmd is. Wij zullen ons geheel anders
voelen in een vertrek, dat onafgebroken
gedurende dagen door een vulhaard op een
temperatuur van ongeveer 15 gr. C. gehouden
is, dan wanneer die zelfde temperatuur in
korten tijd bereikt wordt.
Om de verbranding zoo goed mogelijk te
doen zijn, moet op verschillende factoren
goed gelet worden.
Het verwarmingstoestel moet goed zijn.
De luchttoevoer moet goed geregeld zijn.
De brandstof moet klein verdeeld zijn.
De schoorsteen moet goed trekken.
Een schoorsteen trekt minder goed als de
binnenwanden te ruw zijn, als hij te koud
of te vochtig is. Dat een schoorsteen, die te
veel roet bevat of door vogelnesten verstopt
is, slecht trekt, spreekt vanzelf, evenals dat
het daarom noodig is den schoorsteen gere
geld elk jaar, liefst in den herfst, te laten
vegen. Ook mag een schoorsteen niet op
een buitenmuur worden aangebracht, omdat
hij daar te veel aan den invloed van koude
en vochtigheid blootstaat. Door de schoor-
steenen zeer dikwandig te maken, kan men
hieraan tegemoet komen (fabrieks-schoor-
steenen). Een schoorsteen die te laag is, en
tusschen belendende huizen eindigt, bevat
een goede gelegenheid om een van de wind
richting afwijkenden luchtstroom doorgang
te verleenen, waardoor de rook in het ver
trek wordt geblazen. Een door de zon be
schenen schoorsteen trekt óok slechthoe
dit komt is door de geleerden nog niet uit
gemaakt (men denkt door de eenzijdige ver
warming).
Voor een schoorsteen, die voor een stook
plaats dienst doet, is een breedte van 14 c. M.
voldoende, voor 2 stookplaatsen 20 c. M.,
voor 3 stookplaatsen wordt 24 c. M, door
snede voldoende geacht.
De Minister van Financiën herinnert be
langhebbenden, dat de schuldvorderingen
over 1913 ten laste van de verschillende
Departementen van Algemeen Bestuur en
de daaronder behoorende administration vóór
of op den laatsten Juni aanstaande moeten
zijn ingediend bij het Departement ten laste
van welke de schuldvordering komt, bij ge
breke waarvan zij verjaard en nietig zijn.
Van de indiening kan, op verzoek, een
schriftelijk bewijs worden verkregen.
Denkt er tevens om, dat van uitstel zoo
licht komt afstel en dient uw declaraties
daarom liever onmiddellijk in.
Onder voorzitting van den heer J. Ger.
K1 e b e r hield de Kamer van Koophandel
en Fabrieken Zaterdagavond haar 187ste
openbare vergadering ten Raadhuize.
Tegenwoordig 4 leden en de Secretaris,
kennisgeving de heeren H. van Haselen en
H. Meursing.
De notulen van 9 December werden ge
lezen en ongewijzigd vastgesteld.
De Voorzitter heette de heeren wel
kom in deze eerste vergadering in het nieuwe
jaar.
Bijzonderheden omtrent den handel en de
nijverheid zijn nög niet bekend. De opgaven
over 1913 zijn nog niet ingekomen bij den
Secretaris. De handel moet echter niet klei
ner zijn dan in 1912, want er kwamen weer
meer scheper, binnen, ondanks den treurigen
toestand van
de Eem
aan welke nog niets is gedaan. Het ver
beteren van de hoofden en het wegruimen
der ondiepten zou op de Gemeente-begroo
ting een postje vormen ter grootte "an een
mugdoch muggen zijn
Behalve de gewone periodieken zijn inge
komen
het verslag van den Rijks-verzekerings
bank over 1912
van het Bureau voor de statistiek de
jaarcijfers over I912 omtrent het Rijk in
Europa
van de Kamer te Amsterdam een overzicht
van de schepen, die in 1913 de Noordzee
sluis zijn gepasseerd alle aangenomen
voor kennisgeving;
van het Departement van Landbouw,
Nijverheid en Handel mededeelingen omtrent
het zegelen van certificaten van oorsprong
werd gepubliceerd in de >Amersfoortsche
Courant* van 15 December;
van buitenlanders verzoeken om in.ichtin-
gen zooveel mogelijk is daaraan aanstonds
voldaan door den Secretaris; dikwijls is dit
zeer moeilijk
van den Minister van Landbouw, Nijver
heid en handel een schrijven van 10 Decem
ber, door de Kamer ontvangen den 24 De
cember, ten geleide van 3 exemplaren van
een ontwerp van een maatregel van Alge
meen bestuur nopens de Stoomwet. Antwoord
werd verzocht vóór 15 Januari.
De Voorzitter: Twee exemplaren
werden gezonden aan de heeren Van Vol
lenhoven en Meursing als der zake het meest
kundighet derde exemplaar werdt ter in
zage gelegd bij den Secretaris, doch niemand
stelde daarin belang.
De heer Meursing gaf schriftelijk als zijn
meening te kennen, dat technici dit ontwerp
moeten beoordeelen.
De heer Van Vollenhoven: Ik sluit
mij daarbij volkomen aan. Het ontwerp is
gemaakt door ingenieurs en moet, komt het
tot stand, worden uitgevoerd door ingenieurs.
De Voorzitter: Ik meen, dat de Ka
mer het best doet, door het ontwerp aan te
nemen voor kennisgeving en daarover geen
opmerkingen ten beste te geven. Ook de
Kamer van Amsterdam deelt die meening.
De heer E y s i n kHet spijt me zeer, dat
het stuk zóo laat is ontvangen, dat er geen
tijd was om er behoorlijk kennis van te ne
men.
Met algemeene stemmen wordt besloten,
het stuk aan te nemen voor kennisgeving.
De Voorzitter: In de vorige verga
dering werd aangehouden het adres der
Kamer te Deventer omtrent het ongestraft
beleedigen, bekladden of verdacht maken
van Naamlooze Vennootschappen. Het stuk
heeft inmiddels gercirculeeid bij de leden.
De heer Van Vollenhoven: Ik zal
zeer gaarne dat adres steunen.
De Voorzitter: Reeds in 1900 diende
de huidige Minister Cort van der Linden een
ontwerp ter zake in. Evenmin als een bijzon
der persoon mag worden beklad of verdacht
gemaakt, mag men dit een rechtspersoon
doen.
Wordt m. a. st. besloten, het adres te
steunen.
De Voorzitter: Nog is aangehouden
het adres der Vereeniging van fabrikanten
1 van gouden en zilveren werken nopens de
stempeling van minderwaardige buitenland-
sche fabrikaten.
Het komt me wel wat al te zeer vaktech
nisch voor.
De heer Van Vollenhoven: Ik acht
het een groot bezwaar, dat, als een buiten-
landsch fabrikant hier te lande zijn product
wil doen keuren, hij het onopgemaakt moet
zenden en na de keuring moet afwerken.
De heer E y s i n kIk acht me niet com
petent tot oordeelen en waar in het ressort
der Kamer geen dergelijke industrie is, meen
ik niet, dat het op onzen weg ligt,hierop in
te gaan.
Met a. s. wordt besloten, het adres niet te
steunen.
De Voorzitter: Nog is aangehouden
het adres-Van den Bosch nopens een radio-
telegrafische gemeenschap tusschen Neder
land en Ned. Oost-Indië.
De Minister van Koloniën heeft inmiddels
gezegd, dat hij zeer veel gevoelt voor dit
plan en het, zoo mogelijk, sterk zal steunen.
Reeds pleegde Z. Exc. overleg met zijn
ambtgenoot van Buitenlandsche Zaken omdat
twee landstations in Italiaansch Erythrea en
een landstation op Colombo moeten inge
schakeld.
Ik meen, dat er niets tegen is, het adres
te steunen.
Aldus besloten.
De Voorzitter: Aan de orde is een
adres van de Kamer te Orleans naar aan
leiding van de spoorwegramp bij Melun.
Ik stel voor, dit aan te houden. Wellicht
volgt een gezamenlijke actie van de Kamers
van Koophandel, gelijk de bijgevoegde
brochure beoogt.
De heer Eysink: Nu de zaak, óok door
het spoorwegongeluk bij Hooghalen, warm
is, zou ik er zeer vóór zijn, het adres te
steunen. Ik vind het neel goed, dat machi
nisten mede zitting krijgen in de commissie
van onderzoek.
De Voorzitter: Ik ben geenszins tegen
steun, doch acht den tijd thans niet de juiste.
De zaak is nu aanhangig gemaakt bij vele
Kamers. Ik vrees, dat zij thans verdrinkt in
de zee van inkt, die er nog over wordt ge
schreven.
De heer Eysink: Kan er wel uitge
steld Men verlangt antwoord.
De Voorzitter; Men krijgt ook ant
woord doch het is niet goed, overhaast te
werk te gaan. Da Kamer te Orleans zond
haar brochure aaan alle Kamers. Ik meen,
dat het goed is, dat de eventueele actie uit
gaat van de groote Kamers.
De heer Eysink: Daaraan kunnen we
dan altijd nog meedoen.
De heer Van Vollenhoven: Dat is
toch heel moeilijk als we eerst zelfstandig
onze meening hebben uitgesproken.
De Voorzitter: Ik acht het beter, nog
eens aan te zien of er inderdaad een gezamen
lijke actie van de Kamers komt. Het
Bestuur zal diligent blijven en alle leden
hebben het recht, de zaak weer aanhangig
te maken in de volgende vergadering.
De heer Eysink: Ik zal er mij bij neer
leggen mits de zaak in de volgende verga
dering in behandeling komt.
Wordt m. a. st. besloten, aan te houden.
De Voorzitter: Aan de orde is het
nazien der rekening en verantwoording van
den Penningmeester.
De heeren Eysink en Van Vollenhoven
worden in commissie benoemd om haar na
te zien.
Zij heeft in ontvangst f 200, in uitgaven
f243.41 en dus een tekort van f 43.41, groo-
tendeels ontstaan door de uitgaven voor de
instelling hier ter stede eener Kaasmarkt.
De gewone uitgaven hebben bedragen
f197.71 het nadeelig saldo der vorige re
kening, door den Gemeenteraad goedge
keurd den 20 Februari 1913, bedroeg, óok
door de uitgaven voor de Kaasmarkt, f45.70.
De Voorzitter; Ik hoop, dat een der
leden van het Dagelijksch Bestuur der Ge
meente, dan wel van den Raad een voor
stel zal doen om het tekort te dekken.