Stadsnieuws.
Adverta:
Zï
Dr. H. F. Roll, die verleden week zijn
heid meer te geven zijn verstandelij e - ambt als prjvaatdoCent in de gerechtelijke
nnlinnl l.nrtft fP 7f)Il Z6lT I n
wikkeling op school voort te zetten, zou zeer
te betreuren zijn niet alleen, maar zou een
bewijs leveren voor de vervvaarloozing van
de opvoeding van den jeugdigen midden
stander.
Hem tot 18 a 20 jaren op school te laten
en dan eerst te beginnen met de school der
practijk te doen doorloopen vindt gij om
meer dan éen reden niet gewenscht voor
een groot deel onzer middenstanders welnu,
dan vindt gij hier den gulden middenweg.
Op ongeveer ï6-jarigen leeftijd kunt gij
zijn practische opleiding doen aanvangen
De verworven kennis zal hem in staat stel
len, spoedig alles te begrijpen en met be
wustheid uit te voeren.
Daarom, middenstanders van Amersfoort
en omstreken, met nog slechts weinig plaat
sen, als Winschoten, Alkmaar en Amsterdam,
geniet gij het groote voorrecht een Handels
school te bezitten, opgericht speciaal met het
oog op de behoefte van den middenstand.
Weet dit zeer groote voorrecht te waar-
deeren, op den hoogster, prijs te stellen en
toont dit in de allereerste plaats door te
maken, dat geen plaats onbezet blijft op deze
inrichting. Gij levert daardoor tevens het be
wijs, uw eigen belang en dat uwer kinderen
te begrijpen. Gij bevordert daardoor ook het
algemeen belang van den geheelen midden
stand. Ook van uw stad en haat omgeving
zullen zich de resultaten verbreiden van het
handelsonderwijs voor den middenstand en
dit zal anderen de oogen openen zij zullen
de groote beteekenis leeren inzien van dit
onderwijs en de lust zal opgewekt, ja on
weerstaanbaar opgedrongen, worden omóok
zoo'n school te bezitten.
Met groot genoegen en onverdeelde be
langstelling vernamen wij, dat reeds op
aneere plaatsen ernstige pogingen worden
aangewend tot het verkrijgen van een
Handelsdagschool. Moge de goede naam, die
ook door uw school kan gevestigd worden,
er toe bijdragen, dat de liefde voor en het
verlangen naar goed handelsonderwijs voor
den middenstand met den dag levendiger
worde en steeds krachtiger tot uiting kome
dan bewijst gij onzen middenstand een groo-
ten dienst, waarvoor wij u dankbaar zullen zijn.
Middenstanders van Amersfoort en om
streken, dit zij u een aangename taak maar
ook een heilige plicht.
Aldus schreef de middenstands-consulent,
de heer C. Koenraad, in het jongste nummer
van het Bondsorgaaan.
Naar vermogen hebben we er toe meege
werkt, ook deze vakschool hier tot stand te
Ijrangon on, woar hot pao gaf, \idiIr bij her
haling aanbevolen.
Met te meer instemming nemen we dit
sympathieke artikel over nu de heer Koen-
raad
hedenavond J
hier voor den Rijks-voorlichtingsdient zal
inleiden een voor alle middenstanders zoo
bij uitstek nuttig onderwerp de boekhouding.
Moge de ruime zaal van »De Arend* fe
klein wezen om alle belangstellenden te be
vatten.
Mogen allen hun voordeel doen met het
geen een zoo bij uitstek bevoegde ais de
heer Koenraad zal meedeelen over een zoo
hoogst belangrijk onderdeel van eiken tak
van handel en bedrijf, die juist hier ter stede
zoo stiefmoederlijk wordt behandeld.
Bij de Tweede Kamer zijn thans ingediend
wetsontwerpen tot regeling van de ontvang
sten en uitgaven van het Pensioenfonds voor
de Gemeente-ambtenaren voor het vierde
kwartaal 1913, en tot regeling van de ont
vangsten en uitgaven van dat fonds voor het
jaar 1914.
Blijkens de toelichting tot eerstbedoeld
wetsontwerp wijst de staat der geraamde
ontvangsten een totaal aan van f 446 000,
terwijl de uitgaven, zonder den post van
beleggingen, zijn geraamd op f 185 213.50,
zoodat een bedrag van f260785.50 beschik
baar zal kunnen zijn voor aankoop van
fondsen.
Wat het tweede wetsontwerp aangaat, zegt
de Minister van Financiën, dat de staat der
geraamde ontvangsten een totaal aanwijst
van f2 251 000, terwijl de uitgaven, zonder
den post voor beleggingen, zijn geraamd op
f 1 078 110, zoodat een bedrag van f1172 890
beschikbaar zal kunnen zijn voor aankoop
van fondsen.
De Minister merkt met betrekking tot
deze cijfers op, dat uit den aard der zaak
thans niet te bepalen is in hoeverre dit met
de werkelijkheid zal blijken overeen te
stemmen.
Door den Commissaris der Koningin in
Utrecht zijn, in verband met het in werking
treden der Vogelwet, alle vergunningen in
getrokken om te schieten op voor den land
bouw nadeelige vogels; ook op ganzen.
geneeskunde aan de Rijks-universiteit te
Leiden aanvaardde met het houden eener
openbare les toonde in dat eerste uur aan
de noodzakelijkheid van onderwijs in de ge
rechtelijke geneeskunde en in de zooge-
naamke politie-wetenschap voor de juridische
en indologische studenten. De Bestuursambte
naren in Ned. Indië hebben ook als hulp
officier van justitie, als gedelegeerd rechter
commissaris voor strafzaken en soms zelfs
als rechter op te treden, reden waarom spr.
kortheidshalve in zijn rede ook hen aanduidde
als juridische studenten.
Om de noodzakelijkheid van het onderwijs
in de gerechtelijke geneeskunde voor den
a.s. jurist ie doen uitkomen, begon spr. met
in het kort de strafrechtprocedure na te gaan
de strafrechtprocedure, omdat de strafrecht
pleging, zoo niet uitsluitend, dan toch in
hoofdzaak het gebied is, waarop de genees
heer zeer vaak een woord en vaak zelfs een
zeer krachtig woord heeft mee te spreken.
Het onderzoek, en meer in het bijzonder
het onderzoek van het voorwerp en de plaats
des misdrijfs, toch hebben zulk een groote
beteekenis, omdat men in de laatste jaren
heeft geleerd, dat zelfs beëedigde getuigen
verklaringen altijd met groote reserve moe
ten worden aanvaard. In dit verband gaf spr.
een illustratie van het feit, dat ook de
gerechtelijke bekentenis niet absoluut be
trouwbaar kan zijn, ja zelfs ook valsche
zelfbeschuldigingen voorkomen, zooals ook
bij den moord in den Buiksloterham nog
onlangs werd gezien.
Overgaande tot een meer gedetailleerde
bespreking van de noodzakelijkheid van zijn
leervak, wees dr. Roll er op, dat, waar de
voornaamste misdrijven gericht zijn tegen
den mensch, de mensch hetzij levend of dood
herhaaldelijk als corpus delicti zal moeten
worden onderzocht. Hierbij is uit den aard
der zaak de hulp van den arts noodig, den
man, die een diepgaande studie heeft ge
maakt van het voorwerp, waartegen het
misdrijf wordt gepleegd en waarvan de
jurist slechts een oppervlakkige kennis heeft,
veel geringer dan van de andere voorwerpen
van het misdrijf, waarmede hij te maken
krijgt. Zoo hebben de rechter van instructie
en de officier bij herhaling te beoordeelen
het rapport van een deskundige op gerechte-
lijk-geneeskundig gebied, hetwelk in de eerste
plaats noodig maakt, dat hij het visum
repertum kan begrijpen en de conclusiën
kan beoordeelen.
De rechter-commissaris moet leeren op
welke punten en voor hoever hij hulp van
de wetenschap kan krijgen.
De medicina forensis is de wetenschap,
welke in den loop der tijden is ontstaan uit
de behoefte aan medische voorlichting, welke
zich in de rechtspraak meer en meer deed
gevoelen. Spr, schetste hier, hoe zij zich
heeft ontwikkeld tot een apart vak, waarbij
hij deed uitkomen, dat niet ieder arts ge
schikt is, als deskundige in foro op te treden;
zelfs de patholoog-ar atoom is als zoodanig
niet per se een goed deskundige.
Dat het niet overbodig is, den aanstaanden
rechtsgeleerde het nut te doen inzien var. het
nauwkeurig uitkiezen van zijn medische voor
lichters, bleek nog geen volle twee jaar ge
leden in het bekende proces Ewoldt waarin
een >non liquet* moest volgen, omdat het
deskundig onderzoek zonder behoorlijke ken
nis van zaken werd verricht.
Na in het voorafgaande te hebben aange
geven waarom in het algemeen onderwijs in
de gerechtelijke geneeskunde voor den jurist
noodig is, deed spr. dit nog voor de z.g.
politie-wetenschap, welke zich bezighoudt met
de wijzen, waarop de verschillende misdrijven
worden gepleegd en met de methodes, vol
gens welke deze en de dader ervan moeten
worden opgespoord.
Naarmate sommige misdrijven meer en
meer als beroep worden uitgeoefend, daarbij
meer en meer geraffineerd wordt te werk
gegaan en alles in het werk wordt gesteld
om ontdekking, resp. bestraffing, moeilijk, zoo
niet onmogelijk te inaken, kan niet meer
worden volstaan met het instinctmatig op
sporen en vervolgen van misdrijven, zooals
dit vroeger geschiedde, doch moet dit meer
systematisch en met behulp van moderne
natuurwetenschappelijke methoden geschie
den. In dit verband wees spr. op den moord
op het jongentje De Klerk, waar, door de
afwezigheid van een deskundige, een spoor
van den dader verregende en verloren ging.
Wanneer de rechter van instructie had ge-
weten hoe hij het spoor voor uitwissching
door den regen had kunnen behoeden en
hoe eenvoudig de techniek van het maken
van een afgietsel van een voetafdruk in klei
is, dan betwijfelt spr. niet, dat hij deze kleine
kunstbewerking zelf had verricht, dan wel de
hulp van een stukadoor had ingeroepen.
Met eenige voorbeelden werd het nut der
politiewetenschap toegelicht en aangetoond,
waarbij vooral uitkwam welke belangrijke
rol gespeeld wordt door de photografie, het
kunstmatig geheugen, dat objectief vastlegt
de sporen, nagelaten door den dader en de
oorsprong feitelijk heeft gevonden aan de
Leidsche Hoogcschool en van hieruit over
de wereld is verspreid, dan meent hij even
op het feit te mogen wijzen, dat thans te
Leiden óok het eerst in ons land aan de
aanstaande juristen gelegenheid wordt gege
ven om althans met de techniek van de re
cherche bekend te worden en spreekt hij
tevens de hoop uit, dat dit voorbeeld spoe
dig aan onze andere Hoogescholen navolging
moge vinden.
Het spreekt vanzelf, dat dr. Roll niet over
veel vrijen tijd heeft te beschikken. Doch
zou het niet mogelijk wezen, dat althans de
politioneele hoofdambtenaren in de stad zijner
inwoning genoten van zijn lectoraat?
De zaak-Drost is te vergelijken bij den
gruwelijken misdaad in den Buiksloter pol
der.
Te Amsterdam overleed Zaterdag in den
ouderdom van 67 jaar de heer S. H. van
Gelder, vroeger eigenaar van het welbekende
magazijn »A la ville de Lyon*, bij de oudere
Amersfoorters geacht om zijn zeer werkzaam
aandeel als Bestuurslid van tal van liefdadige
instellingen van het Esraelietisch kerkgenoot
schap.
De «Stichtsche Crt.< wijdt een woord aan
de nagedachtenis van den op 44-jarigen leef
tijd te Enkhuizen overleden heer Ate de
Boer, oud-voorzitter der afdeeling Amersfoort
van »Patrimonium« en van «Nederland en
Oranje*, wiens aangename persoonlijkheid
nog bij velen hier ter stede in dankbare
herinnering voortleeft.
Mr. H. W. van Nieuwenhuizen slaagde te
Leiden bij het examen voor rechterlijk amb
tenaar in Oost-Indië.
Majoor-kwartiermeester H. Wijs, contro
leur van de inwendige administratie der korp
sen, 4e bureau, wordt 1 Mei bevorderd tot
luitenant-kolonel
Op last van den Minister van Oorlog zal
bij het ie regiment huzaren een proef wor-
den genomen met het verpachten der can-
tines.
Ondanks het ijsvermaak 't scheen alsof
men wist, dat het voor 't laatst zou zijn
was er Zondag toch vrij veel belangstelling
voor «Kunstbeschouwingen*.
Van de etsen des heeren D. Harting wer
den er verscheidene aangekochtook éen
voor de verloting onder de leden een pracht,
dien ieder den gelukkigen winner van harte
gaarne gunt. Over den aankoop van drie
kunstwerken van De Zwart wordt onderhan
deld.
In Februari zal «Kunstbeschouwingen*
werk exposeeren van Zilcken, den beroemden
Oriëntalist, en van Martijn Monnickendam,
den schilder van het grootstads-leven.
Het was Zaterdag twee jaar geleden, dat
de bioscoop «De Arend* werd geopend. Het
personeel bood der Directie eenige souvenirs
aan, welke zich van haar kant evenmin on
betuigd liet.
Zondagavond hield vóór het groote num
mer de Directeur, de heer Th. H. Kilsdonk,
een korte toespraak, waarin hij dankte voor
de steeds ondervonden zeer groote belang
stelling, de verzekering gaf, dat hij zou
blijven huldigen den regel: voor mijn pu-
pliek is het beste nog niet te goed, en het
personeel en in het bijzonder den explicateur,
den heer J. I). Lammerts van Bueren, en
ook de plaatselijke pers dankte voor den
ondervonden steun.
Aan het plaatselijk telefoonnet is alsnog j sporen van hem zei ven.
I Wanneer spr. bedenkt, dat het klinische
no. 30/ kapitein Wagner, Zuidsingel 42. onderwijs voor den aanstaande medicus zijn
Do Patlié-courant van het bioscoop-theater
•u dc Langestraat geeft onder meer de
avonturen van een Franschen vliegenier, die
werd gearresteerd wegens hot vliegen boven
een verboden zóne het nieuwe laboratorium
der Fransche Automobiel-cluben de doop
plechtigheid van den jongsten Infant van
Spanje.
A's natuur-opnamè het werken van olifanten
als lastdieren, waaruit blijkt, dat de dik
huiden niet alleen heel wat mans zijn, maar
ook, dat zij met groot overleg te werk gaan
en stipt luisteren naar hun geleider.
Naast drie comische nummers het zeer
spannende drama «De zwarte kogel*, drama
uit het artisten-leven. Een der drie zusters
van een artisten-trio is vermoord door een
graaf; bij toeval ontdekt een der anderen
wie haar zuster in 't verderf stortte. Bij het
jongleeren, zal de zwarte bal uitwijzen wie
de wraak zal volvoeren. Een geweldige
achtervolging, zelfs over daken, zelfs met
motorrijwielen, heeft plaats en ten slotte
wordt de misdaad gestraft.
Den bezoekers wacht binnenkort een ver
rassing.
Geboren bij Bazeilles heeft zij in haar
jeugd van grootmoeder en moeder gehoord
hoe in 1870 daar menschen andere menschen
doodden en stellig ook dit maakte haar tot
overtuigd pacifists en tot warm medestrijd
ster voor de rechten der vrouw, die immers
haar kinderen wil opvoeden voor het geluk
van gezin en maatschappij en het betreurt,
dat zij, door geen medezeggenschap te heb
ben, niet kan medebeslissen over oorlog of
vrede.
Als wel vanzelf spreekt, bewoog haar
causerie zich in hoofdzaak om de vrouwen
beweging in Frankrijk, die feitelijk pas in
1876 door mevrouw HubertyVeauclair zich
heelt baan gebroken.
Hoewel de zeer begaafde spreekster het
op andere wijze zeide dan de vele dames,
die reeds op zoo uitnemende wijze deze goede
zaak bier bepleitten, welke niet alleen is een
zaak voor de vrouw doch voor de geheele
samenleving, was wel het meest interessante
gedeelte vail den avond dat, waarin gelegen
heid werd gegeven om van gedachten te
wisselen.
De heer Dubosq hield de eer der zeven
aanwezige mannen op tegenover het 40-tal
vrouwen. Hij verklaarde zich vooistander van
het kiesrecht aan de vrouw-gezinshoofd,
tegenstander van het kiesrecht aan de echt-
genoote of de inwonende dochterszulks
om der wille van den huiselijken vrede.
Spreker deed uitkomen, dat de Noorsche
vrouwen met het kiesrecht doen, gelijk kin
deren, die om een stuk speelgoed dwingen,
doch, hebben zij het gekregen, er nauwelijks
naar omzien. Immers ongeveer 80 pCt. harer
maakt geen gebruik van het kiesrecht.
Ook roerde spr. aan het optreden der
kiesrecht-furiën gelukkig slechts zeer wei
nigen in Engeland.
Toen slotte kwam hij er tegen op, dat de
mannen zóo slecht zijn als inleidster wel
heeft aangegeven. Wie voedde hen op De
vrouw inleidster heeft daar zelfs meermalen
gezegd. Aan wie dan de schuld, dat ze zoo
slecht zijn
Dat een jongmensch zooveel geld uitgeeft,
wilde er bij den heer Dubosq óok niet zoo
grif in. Hij meende, dat menige jongedame
meer bestreedt voor hoofddeksel en voetbe
kleedsel dan een jongeman voor zijn geheele
toilet.
Mademoiselle M 1 i n, die hoe langer zoo
meer op dreef kwam, en alras begreep, dat
haar tegenstrever een medestander was en
er niet aan dacht, haar onaangenaam te zijn,
beantwoordde de gemaakte opmerkingen.
Zij verklaarde geen huiselijken twist te
vreezenwant ook vóór haar huwelijk zal
de vrouw zich hebben 111 te laten met poli
tieke zaken en hierdoor mag aangenomen,
dat reeds in den engagementstijd zekere
eenstemmingheid daarover bestaat, waardoor
het huwelijk juist te gelukkiger zal zijn.
De Noorsche vrouw heeft nog geen poli
tieke opvoeding gehad als haar zuster in de
Nieuwe wereld.
Een deel van de schuld der militante suf
fragettes in Engeland moet teruggeworpen
op de Regeering en stellig worden zij beticht
van veel waaraan zij part noch deel hebben.
Als 't waar is, dat jongemeisjes veel geld
verkwisten aan hun toilet dan komt dit toch
weer ten goede aan tal van andere vrouwen,
die voor hun brood moeten werken. Geeft
men dc vollu burgerschapsrechten aan dn
vrouw en voedt men haar daarnaar op, dan
zal ook dit euvel welhaast uit hebben.
Vestiging en
van 19 tot en 'met 24
gevestk
G. J. de Groot, z. b., v.
n. Utr.w. 137- I Kinderen
v. Denemarken n. Woe!
Raaijman, opzichter, v. Ti
J. G. Bantjes, offic. v. *tn.£
24. G. de Snoo, smidskn
Oude Soesterweg 8. J.
kantoorbed., v. Utrecht n
Meijer, kappersb., v. Mepj
44. G. v. Doornik, arbei
Nicasiusdw.str. 25. E.-v'. 7
v. Woudenberg n. Varl
Kinderdijk, bakkerskn., v
26. E. C. Dormaar, gou
n. Utr.w. 7o1. M. G, 1
dienstb., v. Hilversum nj.Z
Bosnians, z. b., v. Belgian.
A. L. de Tourton Bruijr
Sloten n. Bergstr. 27. A.
Amsterdam n. Soesterw. 2
mer, z. b. v. Rotterdam n.
Looze, agent buitenl. h.,
Van Campenl. 7. F.^Oi
Breda n. Wijersstr. 13? j
Vorden n. Withoosstr.- 1
arbeider, v. Leeuwarden n,
J. F. G. van Aaken, z. b.,
Hendr. v. Viandenstr. 9,
Doetinchem naar het R, C
VERTROp
A. Meijers, schoenstikste
10 n. Utrecht. E. Sibbir
Arnh.w. 137 n. Utrecht. *A
v. Aldeg.str, 5 n. Hilvers
kers, z. b., v. Woestijgerw.
E. Bosch, dienstb,, v. I
n. Nijkerk. C. Has**».
Campenl. 1 n. Weesp. f'
koetsier, v. Aldegondestr.
J. K. v. Wijland, letter*.,
23 n. Utrecht. F. Hofei
v. Stellingw.str. 45 n. Al
laven, j.. b., v. Monnikenpai
C. Westbroek, dienstb;,
n. Zeist. G. Kok, dienstb
1 n. Wormerveer. A,
Utr.w. 133 n. Devente
filiaalh., v. Krommestr.
R. A. M. T. Spelten, 1.
n. Amsterdam.
Zeer tot zijn leedwezen werd onze verslag-
ge.-or Zaterdagavond door plotselinge onge
steldheid verhinderd, de causerie bij te wonen
welke mademoiselle Jeanne M 1 i n, Voor
zitster van de afdeeling Ardennen van
Vrouwenkiesrecht, in den foyer van „Amicitia"
hield voor de plaatselijke afdeeling der Ver-
eemging van vrouwenkiesrecht.
Zij sprak duidelijk en niet te vlug, met
enthusiasme, zakelijk en vluchtigjes, had een
occasional de welwillendheid mee te deelen
en hij vertelde vervolgens:
Men verzoekt ons mee te deelen, dat po
gingen worden aangewend om weder oen
«Amcrsfoortsche IJsvereeniging* op te
richten en tot het verkrijgen van een eigen j
ijsbaan, ten einde niet langer afhankelijk te
zijn van de willekeur van een pachter.
Wat zou men zeggen, van het met spoed
gereed maken van het kanaal door de Gel-
dersche vallei, dat immers, als 't een beetje
wil vriezen, een prachtbaan geeft tot Mar
seille.
Een lid der mannen-colonne van het Ned.
Roode Kruis had Zondagmiddag het genoe-
gen, op de ijsbaan bij Hoogland iemand, die
ernstig boven het oog was verwond, de
eerste hulp te verleenen door het aanleggen
van een snelverband-Seeuwen.
Vermoedelijk door het achteloos wegwer
pen van een lucifer ontstond hedenmiddag
omstreeks half een brand onder de Kamp-
poortsbrug.
De politie-spuit was zeer snel ter plaatse
en wist erger te voorkomen.
Men weet, dat daar de hoofdtoevoerbuis
van de waterleiding ligt.
Dwaas, wie zijn vrede afhankelijk maakt
van het zeggen der menschen.
XTit dea Omtrok.
Voor den bouw van het Raadhuis te
Bunschoten waren 7 gegadigden. De hoogste
besomde f 14 5oo, de laagste. H. Dekkers,
te Bunschoten, f10800.
Een boerenplaats bij Ermeloo, die nu 50
jaar geleden werd gekocht voor f 1700, is
thans verkocht aan iemand uit het Westland
voor ruim f 18 000.
Heden overleed
droefheid onze
noot, Vader
de heer
S. h. ta 5
in den ouderdom rai
Uit aljet
Wed. S. H. van
Amstkudam. 24 Jadtuit
Frans van Mieris tï
Geen te:be,
Heden overleed to
droefheid onze gelie
zoon en Zwager, dfit
s. h. tan Ge;
Uit ttl'j
Wed. S. vaK
Amstkrdam, 24 Janui
Houdecoetersffa&l
Geen bezoe
