Dinsdag 12
Mei 1914.
No. 8414.
63e Jaargang.
Cacm*-
COURAE
(Jitgave van de Naamlooze Vennootschap „Do Aniersloortnche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FREDERIKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdagen ZaterdagavondAbonnement per 3 maanden f 1.
franco per post f 1.15. Advertention 16 regels 60 cent; elke regel meer «o cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. I.egale, officieöle- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels /1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. p
Bij advertentlën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. rostbus 9.
KORTZGRAOBT 9.
Telefoon 19.
Nogmaals de Arbeidsbeurs.
Ip de jongste vergadering van het dioce-
saan-comité voor de Katholieke Sociale
Actie in het aartsbisdom Utrecht kwam óok
ter sprake de quacstie der Arbeidsbeurzen.
De afgevaardigde van Amersfoort
leidde het onderwerp in en deelde mede,
dat te Amersfoort plannen zijn tot het stich
ten van een Arbeidsbeurs. Spreker meende,
dat dergelijke inrichtingen overal met succes
werken en van groot nut zijn en een mach
tig wapen tegen de werkloosheid. Spreker
zou gaarne uit den boezem der vergadering
iets vernemen uit plaatsen, waar reeds een
Arbeidsbeurs gevestigd is, om bij eventueele
behandeling daarvan in den Gemeenteraad
te Amersfoort beslagen op het ijs te kunnen
komen.
De afgevaardigde van Hilversum
had met verwondering kennis genomen van
dit voorstel. In bijna elke plaats van betee-
kenis is reeds een Beurs, zoodat het spreker
overbodig lijkt, thans nog een discussie
te beginnen over de wenschelijkheid van
dergelijke inrichtingen. Reeds jaren geleden
heeft Mr. Tepe, u't Leiden, een werkje
geschreven, verkrijgbaar bij »Futura« aldaar,
waarin hij dit sociaal vraagstuk reeds uit
voerig behandelt. Is het echter de bedoeling,
om Katholieke arbeidsbeurzen te stichten,
dan wil spreker wel zeggen, dat hij er niet
voor is.
Niet alleen, dat dergelijke inrichtingen
thuis hooren op het Gemeentegebied, maar
ook wegens de financieele kosten. Te Uil ver
sum bedragen deze ruim f 4000. Spreker wil
Amersfoort wel zeggen, dat ze te Hilversum
uitstekend werkt, maar de bekwaamheid van
den Directeur, zijn tactische kennis, moeten
dit voornamelijk teweeg brengen.
De Voorzitter zeide, dat het niet de
bedoeling is, Katholieke Arbeidsbeurzen op
te richten, maar wel om de Katholieken aan
te sporen, te zorgen, dat zij er invloed in
krijgen, zoodat met de godsdienstige richting
der vragers en bieders rekening gehouden
wordt en geen personen gestuurd worden
naar plaatsen, waar zij niet thuis hooren.
Spreker meende, dat het doel der korte ver
melding op de agenda is bereikt; dat men
heeft kunnen hooren, wat aan oprichting van
Arbeidsbeurzen los en vast zit, en wees er
ten slotte Oldenzaal op, hoe moeilijk het
is, de breedvoerige besprekingen, thans
gehoord, daarover tevoren reeds eenige
aanduiding op de Agenda te doen plaatsen.
De afgevaardigde van Amersfoort
was zeer tevreden, dankte voor de toelich
ting, vooral van Hilversum, en beval ten
slotte ook de Arbeidsbeurzen aan bij de
Besturen der patronaten.
Tot zoover het verslag, dat een vriende
lijke hand mij reeds gisterochtend deed toe
komen.
Mijn vorig artikel eindigde ik met: «Zie
daar dus twee oplossingen, tusschen welite
te zijner tijd een keuze moet gedaan» ik
bedoelde daarmee een particuliere Arbeids
beurs, uitgaande van een vereeniging, dan
wel een Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
Toen ik mijn artikel schreef, wist ik niet
kon ik niet weten dat juist Zaterdag
ruchtbaar is geworden, dat weldra een wets
ontwerp de Kamer zal bereiken volgens
hetwelk in elke Gemeente met meer dan
20 000 inwoners een
Gemeentelijke Arbeidsbeurs
moet worden opgericht.
Er valt dus niet meer te kiezen.
Ik weet nu wel, dat er nog een heele tijd
verloopt tusschen het indienen van een wets
voorstel en het oogenblik waarop de wet
in het «Staatsblad» verschijnt en dat er ge
meenlijk nogal wat speling wordt gelaten
met den uitersten termijn van uitvoering.
Het is echter bijna zeker, dat in betrekke
lijk korten tijd den Gemeenten deze verplich
ting wordt opgelegd.
En dat dus gelukkig de particuliere Beurs
jes zullen verdwijnen als ik 't wel heb, is
er om en oij een halt dozijn alle overige
zijn Gemeentelijke instellingen.
Door een gelukkige samenwerking tusschen
de Staats-commissie in zake de werkloosheid,
het Centraal-bureau voor sociale adviezen,
de Vereeniging van Nederlandschc Arbeids
beurzen, de Ned. vereeniging tegen werk
loosheid en het Centraal-bureau voor de
statistiek is een schat van materiaal bijeen
gebracht, dat boekdeelen spreekt vóór oprich
ting van Arbeidsbeurzen in alle eenigszins
aanzienlijke plaatsen als even zoovele centra
voor het district waarin ze gelegen zijn.
Het plan bestaat om door een flink Rijks
subsidie de juiste oprichting van Arbeidsbeur
zen mogelijk te maken, dat is, ze van ston
den aan zóo in te richten als de elders opge
dane ervaringen hebben geleerd, dat dit
moet geschieden.
Geen half werk dus, waardoor, gelijk in
vele Gemeenten reeds moest geschieden, na
betrekkelijk korten iijd de gcheele inwendige
dienst moest gereorganiseerd. Hetgeen niet
alleen groote stagnatie gaf in den gewonen
gang van zaken zeer ten nadeele van
werkzoekenden en werkgevers beiden - - doch
waarbij ook oen massa gelds nutteloos, of
althans verkeerd, uitgegeven bleek.
Moge eer dc winter intreedt en seizoen-
werkloosheid met haar ellendigen nasleep
weerkomt Amersfoort in het bezit zijn eener
Arbeidsbeurs, aan het hoofd waarvan een
socioloog die al zijn tijd en heel zijn hart
geeft aan dit mooie sociale werk, gesteund
door een flinke medewerkster die beschikt
over tact en kennis om haar niet minder
moeilijke, maar niet minder dankbare taak
te vervullen in het belang van stad- en dis-
trictsgcnooten.
FREDERIKS.
Du loop dor bevolking in Nederland
ovor 1913.
Met de «Staatscourant» no. toS wordt ver
zonden een tabel, bevattende een uitreksel
van den loop der bevolking van Nederland
over 1913.
Wat de Provinciën betreft, wijst deze ta
bel aan:
Bevolking Bevolking
op 31 Dec. op 31 Dec.
I9«2 1913
Noord-Brabant 649 305 657 674
Gelderland662 269 670 255
Zuid-Holland«47176' 1502 105
Noord-Holland1 156 «5o 176449
Zeeland236 147 237 508
Utrecht298 367 301 936
Friesland366 308 368 088
Overijsel397 3403 460
Groningen336742 340 211
Drente«Si 501 184808
Limburg358408 370207
liet Rijk6114300 6212701
Uit een andere opgave blijkt, dat Amers-
toort een van de 18 der 31 steden met minder
dan 100000 inwoners is, waar in 1913 hot
het vertrek de vestiging overtrofalleen in
Zuid-Holland. Noord-Holland en Limburg
was meer vestiging dan vertrek op te merken.
l)o nieuwe tramlijn Zeist—Amersfoort.
Het «Utr. Dbld.c schrijft daarover:
Zooals men zal weten (destijds maakten wij
er reeds melding van) heeft de Oostcr Stoom
tram Maatschappij besloten, haar lijnen uit te
breiden met een nieuwe verbinding, een tram
lijn van Zeist naar Amersfoort,
In het feit, dat in de met ingang van 1 Mei
1.1. in werking getreden zomerdienstregclmg
dor Nederlandschc Centraal Spoorweg-maat
schappij bereids vermeld worden de aanslui
tingen te Huis ter Heide van en naar Amers
foort op de nieuwe tramlijn, hebben we
S/t
aanleiding gevonden, te bevoegder plaatse
eens naar meer bijzonderheden omtrent deze
nieuwe lijn te informcercn, alsmede eens op
de terreinen zelf den stand van zaken op te
nemen.
Waar men ons ter zake het verstrekken
van nadere gegevens zeer ter wille betoonde,
kunnen we onzen lezers omtrent de tramlijn
Zeist—Amersfoort het volgende mededeelcn.
I Iet aanvangspunt der ljjti ligt te Zeist. De
nieuwe lijn sluit daar aan op de van de rich
ting Driebergen komende tramlijn en wel op
het Stationsplein, nabij de remises, enz. der
electrische tram Utrecht— Zeist v.v. Waar Zeist
het aanvangspunt der nieuwe lijn is, zullen
daar ook de verschillende dienstgebouwen
worden opgericht, alsmede verschillende wer
ken worden uitgevoerd om de lijn te doen
aansluiten op de spoorlijn naar Huis ter
Heide.
Aan de Slotlaan, naast en evenwijdig met
de bestaande loods voor motorwagens der
electrische tram Utrecht—Zeist, wordt een
perron aangelegd, terwijl achter dat gebouw,
aan den linkerkant van de Schaerwijder Park
laan, een dienstgebouw wordt geplaatst, voor
het eene gedeelte ingericht als goederenloods
terwij! het andere gedeelte wordt bestemd
voor schaftlokalen, magazijn, bureau, enz. Ver
der wordt er op het terrein, grenzend aan het
spoorweg-emplacement, een afzonderlijk em
placement aangelegd ten dienste van de tram
treinen. Dit emplacement loopt tot aan den
Dnlwcg, alwaar een groote loods voor motor
en aanhangwagens wordt gebouwd. Met het
voor dit gebouw bestemde terrein is rekening
gehouden met een eventueele uitbreiding.
Waar wc hier een loods voor motorwagens
noemen, zij tevens vermeld, dat de tramtreinen
op deze lijn zullen bewogen worden door wa
gens voorzien van z.g. benzo-motoren, zooals
deze reeds op de lijn naar Doorn, enz. bij de
O. S. M. in gebruik zijn.
Vooralsnog za' er dus niet gebruik wor
den gemaakt van electrische" tractie volgens
het beugel- of trolly-systcem.
Met al deze werken te Zeist is men nog
slechts in de allereerste voorbereiding, doch
waar, naar men ons mededeelde, er naar ge
streefd wordt de nieuwe lijn in het begin van
de maand Juli van dit jaar in exploitatie te
kunnen nemen, zal er ongetwijfeld met voort
varendheid worden gewerkt.
Wat de eigenlijke lijn zelf betreft en de
richting welke zij volgt, zij vermeld, dat op
het traject Zeist—Iluis ter Heide gebruik
wordt gemaakt van de spoorbaan der lijn
Zeist—De Bilt.
Dit traject wordt dan ook aangelegd als
dubbel spoor, terwijl het traject Huis ter
HeideAmersfoort in enkel spoor zal wor
den gehouden, met een aantal wisselplaatsen.
De spoorwijdte der nieuwe lijn bedraagt
1.067 Aangezien de spoorlijn Zeist—De
Bilt is aangelegd volgens normaal spoor
wijdte (1.435 M,), kan voor de tramtreinen
geen gebruik worden gemaakt van dat spoor.
Om daarin te voorzien, zal tusschen de beide
rails van het normaalspoor op beide sporen
op het baanvak Zeist—Huis te Helde een
derde rail worden aangebracht, welke dan
met een der beide andere rails de spoorwijdte
vormt, welke benoodigd is voor de tram
treinen.
Even vóór het station Huis ter Heide ver
laat de lijn het hoofdspoor, buigt rechts af,
loopt vlak achter het station aldaar om en
komt zoo op den Amersfoortschen straatweg,
kruist het z.g. Geniespoor, 'n smal spoor
ten dienste van het kamp van Zeist, en buigt
dan rechts om in de richting Amersfoort.
Van de uitspanning Huis ter Heide, alsmede
op het spoorweg-emplacement aldaar, is het
spoor reeds over groote lengte gelegd. Met
een ploeg van omstreeks 1 ao man, de grond
werkers daarbij inbegrepen, wordt er ge
regeld aan gewerkt.
Vermelding verdient nogdat de militaire
autoriteiten aan de Directie der O. S. M.
hebben verzocht om een aantal militairen
van het wapen der Genie ter oefening bij
den aanleg van dit spoor werkzaam te mogen
stellen, In overleg met den aannemer van
het werk is dit verzoek ingewilligd en zijn
een achttiental Geniasoldaten als werkkrach
ten in dienst genomen. De lijn houdt van
het station Huis ter Heide de linkerzijde van
den weg en gaat vlak langs de afsluitingen
der buitenplaatsen, enz. Even voorbij de
Hervormde kerk buigt de lijn nog iets ver
der naar links en loopt dan achter de
boomenrij, waarvoor de afsluitingen der voor
tuinen van de vele buitenplaatsen alle enkele
Meters worden terug geplaatst. Op een enkele
plaats, waar de betrokken eigenaar zich niet
bereid toonde de benoodigde strook gronds
af te staan, moest van de rechte lijn worden
afgeweken. Do tramlijn loopt vervolgens
langs de uitspanning «Het Huis ten Halve»
om, steeds aan de linkerzijde van den weg
blijvend, en bereikt nabij «Nieuw Crayen-
horst» de grens der Gemeente Amersfoort.
Bij K.M. 88.4 van den Rijksweg, dat is een
600 Meter vóór het Rijks-Opvoedingsgesticht,
buigt de lijn links, in Noordelijke richting
af en daalt met een vrij sterke helling (1 50)
naar de Barchman Wuytierslaan, dicht bij de
stopplaats «de Vlasakkers» der N. C. S. De
lijn volgt dezen weg (over het ruiterpad) tot
aan het Stationsplein te Amersfoort, het
eindpunt.
De totale lengte der lijn, dus van Zeist tor
Amersfoort, bedraagt 12.7 K.M. In het ge
heel zijn er dan 7 wisselplaatsen ontworpen,
zoodat het bezwaar van enkel spoor op het
betrekkelijk kleine traject zeer zeker niet var.
veel beteekenis is. Blijkens de reeds ge
noemde dienstregeling stelt men zich voor,
dagelijks 30 tramtreinen te doen loopen. n.l.
van Zeist—Amersfoort en 15 in omgekeerde
richting. Het traject Zeist—Amersfoort zal
worden afgelegd in 40 minuten.
Behoudens hetgeen wc boven reeds ver
meldden, is er aan de lijn zelf nog slechts
weinig gedaan, hetgeen ook wel begrijpelijk
is, waar het werk eerst op 14 April j.l. werd
aanbesteed. De weg is echter over zijn ge-
hecle lengte uitgezet, dagelijks worden
dwarsliggers, rails en verdere materialen
aangevoerd, terwiji de grondwerkers gere
peld vorderen, zoodat verwacht mag worden,
dat binnen niet al te langen tijd onze Pro
vincie cn in het bijzonder de zoo welvarende
Gemeenten Zeist cn Amersfoort een mooie
verbinding rijker zijn geworden.
Opgewektheid.
«Aan uw voortdurende opgewektheid Is
de gelukkige afloop te danken» zeide een
geneesheer tot iemand, die uit een langdu
rige z'ektc hersteld was. «Deze heeft uover
uw ziekte heengebracht».
Al ware het resultaat anders geweest, toch
zou de opgewektheid hem een steun geweest
zijn.