Stadsnieuws.
En dat Engeland een of meer onzer ha
vens in bezit zou willen nemen, is een even
dwaze vrees, als een volkomen annexatie
van Nederland door Engeland onmogelijk is.
Alles te zamen genomen, achten wij de
vrees van schending van onze neutraliteit
ongegrond.
Eenmaal is Nederland, door partijschappen
verdeeld en door een misdadig drijven der
zoogenaamde Patriotten, »een aanhangsel van
een anderen Staat* geworden, zooals Napo
leon het smadelijk uitdrukte maar thans, nu
er in Nederland slechts Oranjeklanten be
staan, is het misdadig, Neèrlands onafhan
kelijk voortbestaan in twijfel te trekken.
DE EERSTE WEEK.
Verbijsterend snel volgden de ontzettende
gebeurtenissen elkaar op.
31 Juli. Nederland mobiliseert met spoed.
1 Aug. Duitschland verklaart den oorlog
aan Rusland, dat hartroerende
brieven schreef om toch den
vrede in Europa te bewaren, doch
onder de hand een week lang
zich toerustte tot den oorlog.
2 Aug. Duitschland bezet noodgedwongen
Luxemburg.
3 Aug. Duitschland verklaart den oorlog
aan Frankrijk.
4 Aug. Duitschland schendt de neutrali
teit van België.
5 Aug. Engeland verklaart den oorlog
aan Duitschland.
Oostenrijk verklaart den oorlog
aan Rusland.
Hoe ook »le quart d' heure de Rabelais*
zal zijn wanneer, na geweldig oorlogswee,
het zwaard weer in de schede zal zijn ge
stoken, welk een oceaan van economische
ellende dan zich zal uitstorten over geheel
Europa, de eerste week van Augustus 1914
zal niet licht worden vergeten.
Slechts zeer enkelen zagen het gevaar na
ken ook zij wisten niet, dat het zulk een
omvang zou aannemen, konden niet bevroeden,
dat, na de oorlogsverklaring van Oostenrijk
aan Servië, de oorlogsbrand zóo plotseling
zou oplaaien in heel ons werelddeel.
Eerst nadat de Keizer aller Russen besloot,
al zijn vredes-ideëen plotseling overboord te
werpen, begon 't er donker uit te zien. De
mobilisatie in ons land bewees hoe zeer
kritiek de internationale toestand werd geacht.
Donderdag 30 Juli, even na het middag
uur, werden alle verlofgangers van militie
en landweer >met spoed* opgeroepenen
allen, allen kwamen.
Even prachtig verliep de paarden-militie.
In den kortst denkbaren tijd was ook deze
beëindigd.
Een zóo vlotten gang van zaken heeft zelfs
de grootste optimist zich niet durven voor
stellen.
Ongetwijfeld heeft mede dit verloop
krachtigen invloed geoefend op het herstel
len van het vertrouwen, het terugkeeren van
de kalmte, die vooral Zondagmiddag verre
te zoeken waren. De maatregelen van Lands-
regeering en Stadsbestuur deden het overige.
Het is heerlijk, te zien hoe alle theorieën
van cosmopolitisme en internationalisme niets
anders blijken te zijn dan holle phrases,
alléén geschikt voor een vergadering-succesje.
Wat ook de zonen en dochteren van éen
vaderland verdeelde, overtuigend blijken we
éen volk te zijn, in staat en bereid om
alles te offeren voor den geboortegrond.
Allen bieden hun diensten aan, arm en
rijk, jong en oud; evenals in 1830 is er,
zonder geroep van >Te wapen éen geest
om den lande te dienen zelfs theologische
studenten melden zich aan.
En wie niet, dan wel niet meer, in staat
is. de wapenen te dragen, vraagt te mogen
deelnemen aan zijdelingsche diensten en is
zeer ter neer geslagen als men die door het
overgroote aanbod moet weigeren.
Wat er ook in de volkomen onnaspeur
bare toekomst verborgen ligge. éen zaak is
hier zonneklaar gebleken, dat zonder onder
scheid allen hebben getoond, dat zij Ne
derlanders willen zijn en willen blijven, dat
zij ten volle beseffen den plicht van het de
vies van ons Rijks-wapen
Je maintiendrai.
De autoriteiten verzoeken ons het volgende
te melden.
Het is wenschelijk gebleken om nog eens
de aandacht te vestigen op de wijze, waarop
brieven aan militairen moeten worden gea
dresseerd.
Op het adres moet voorkomen de
Naam,
verder bijv. hoofdkwartier (Algemeen, of van
het Veldleger), Stafkwartier (van een Divisie),
Brigade, Regiment, Bataljon, Afdeeling,
Compagnie, Batterij, Eskadron, Linie of
Stelling, Oorlogsschip, enz, waarbij of waarop
de geadresseerde is ingedeeld. Men zorge,
dat dit zoo nauwkeurig als mogelijk is.
Als voorbeelden kunnen dienen
Aan den heer
Veldleger, Hoofdkwartier.
Aan den heer
a. b. Hr. Ms
Stelling van Den Helder.
Aan den Korporaal
2e Compagnie,
2e Bataljon,
ie Regiment Infanterie,
Veldleger, 2e Divisie.
De verzending naar den geardresseerde
geschiedt dan door de zorg van den^Veld-
postdienst, waaraan de gewone post de
stukken overgeeft.
De stukken kunnen ongefrankeerd worden
verzonden.
Briefkaarten en briefomslagen, geheel ge
reed, zijn reeds in den boekhandel verkrijg
baar.
DE OOGST
Op telegrafische informatie heeft de Direc
teur-generaal van den I.andbouw uit verschil
lende oorden des lands in overgroote meer
derheid der gevallen antwoord ontvangen,
dat het met de verzorging van den oogst
wel zal gaan en er voor gebrek aan werk
krachten niet behoeft gevreesd te worden.
Land- en tuinbouw-leeraren zijn aangeschre
ven om de werkzaamheden der te vormen
plaatselijke comité's voor onderling hulpbe
toon bij de oogstbezorging zooveel mogelijk
te verlichter;.
DE OORLOG EN ONZE PSYCHE.
Men zou zoo meenen, dat de invloed van
den oorlog op onze psyche niet bijster gun
stig is. De oorlog veroorzaakt zenuwachtig
heid, krankzinnigheid en een heele serie an
dere trieste dingen. Toch zijn er psyschologen,
die het tegendeel beweren. Een Fransch
zielkundige, Hebeux, publiceerde onlangs een
artikel, waarin hij de volgende stellingen
verkondigdeDe oorlog is voor den mensch
een geestelijk bad. Ouze energie wordt er
door ontwikkeld, onze wil wordt gestaald,
onze hersenen getraind. Door den oorlog
leeren wij kloekheid en vastberadenheid. Wij
leeren doen, zelf-doen. Wij leeren er door
besluiten. Het aarzelen verleeren wij. En dan
gaat Heubeux verderDe schoonste vruchten
van genialiteit rijpen in den oorlogaoom. Dan
ontplooit ieder zijn talenten. Hij woekert er
mee. Dichters dichten, zangers zingen en
wanneer de teekenaars voor den veldslag
eenigen tijd hebben, schetsen zij het oorlogs-
tooneel. Der langen Rede kurzer Sinnzon
der oorlog geen vooruitgang
Er is natuurlijk veel tegen in te brengen.
Maar voor de theorie van Hebeux is toch ook
wel iets te zeggen. Echter, wanneerwij de voor
deden van den oorlog met de nadeelen er
van vergelijken, gelooven wij wel, dat de
nadeelen het winnen, en wij blijven dan ook
voorshands vurig smachten naar den vrede.
üe Landstorm.
Aan wie de beurt, nu militie en landweer
onder de wapenen zijn gekomen
Van vele zijden werd ons deze vraag ge
steld, nu de oorlogstoestand steeds kritieker
wordt en de mogelijk bestaat, dat de ver
dediging onzer neutraliteit nóg meer krachten
eischt.
Nadat militie en landweer zijn opgeroepen,
kunnen door de Koningin, in geval van
oorlog, oorlogsgevaar of andere buitenge
wone omstandigheden, de tot den landstorm
behoorende dienstplichtigen tot werkelijken
dienst worden opgeroepen.
Volgens de Landstormwet, welke den 22
Mei 1913 is afgekondigd, en sindsdien in
werking is getreden, behoort tot den Land
storm
1. ieder, die van den dienst is vrijgesteld
wegens broederdieust, kostwinnerschap, of
andere redenen
2. ieder, die is vrijgeloot
3. ieder, die na volbrachten diensttijd bij
de militie of bij de landweer, uit den dienst
is ontslagen.
Die diensttijd vangt aan met den 1 De
cember van het jaar der loting of met den
dag, volgende op dien van het ontslag uit
den dienst en eindigt met 31 Juli van het
jaar, waarin de dienstplichtige het 40ste
levensjaar volbrengt.
Van den landstorm kan gevorderd worden
gewapenden en ongewapenden dienst.
De ongewapende landstormdienst moet
werkzaamheden en diensten verrichten, ten
behoeve van de krijgsmacht, doch niet met
de wapenen in de hand.
De gewapende landstormdienst moet met
de wapenen deelnemen aan de krijgsverrich
tingen van de gemobiliseerde strijdkrachten.
Gewapende landstormdienst kan niet ge
vorderd worden van de hierboven sub 1 en
2 genoemde dienstplichtingen en van de sub
3 genoemden, voorzooverre zij dienst hebben
vervuld bij de hospitaalsoldaten of de admi
nistratietroepen, of in het algemeen geacht
moeten worden in den dienst met de wape
nen niet of niet voldoende geoefend te zijn.
Voor den gewapenden dienst kan dus alleen
worden beschikt over hen, die krachtens
vroeger volbrachten militairen dienst strijd
vaardig zijn. Niet-geoefenden of niet vol
doend geoefenden zullen dus niet tegenover
den vijand komen te staan.
De landstormplichtige valt, zoolang hij in
dienst is, onder de militaire wetten, draagt uni
form of in ieder geval ken- en onderschei-
dingsteekens. Dit teekeji is een oranje katoe
nen band, 4 c.M. breed, waarop gedrukt het
zwarte Rijkswapen, en moet om het hoofd
deksel gedragen worden.
De officiers-rangen worden aangeduid door
zilveren sterren en biezen van goud galon
een rond plaatje van wit metaal is het tee-
ken van gelijkstelling met den rang van
adjudant-onderofficier, terwijl sergeanten en
korporaals strepen op de mouw krijgen.
Dienstplichtigen krijgen een militairen rang,
in verband met hun burgerlijke positie. Zoo
zullen artsen, veeartsen, apothekers, inge
nieurs en de hoogere postbeambten, telegra
fisten en telefonisten ie en 2e luitenant wor
den, apothekers-assistenten en opzichters over
51 tot 100 werklieden adjudant- officier, ploeg
bazen over 11 tot 25 werklieden, chauffeurs
en gediplomeerde ziekenverplegers sergeant,
hoefsmeden, ziekenverplegers, kleine ploeg
bazen, hulp-chauffeurs korporaal, terwijl boots
lieden en bureel-ambtenaren sergeant of kor
poraal kunnen worden.
Ontslagen van den landstorm zijn tie gees
telijken, predikanten, enz. en onder meer ook
de Ministers, leden van deState.n-Generaal.den
Raad van State, de Rechterlijke Macht, Alge-
meene Rekenkamer, Gedeputeerde Staten,
Burgemeesters, Wethouders, Gemeente-se
cretarissen, ambtenaren bij gevangenissen en
Rijks-werkinrichtingen, enz.
De Landstormwet en dit is op dit oogen-
blik een zeer belangrijk^ punt heeft geen
terugwerkende kracht en maakt alleen dienst
plichtig hen, die na haar in werking treden
in een der drie hiervoren genoemde gevallen
zijn getreden.
Deze wet zal aldus na verloop van eenige
jaren een groot contigent dienstplichtigen
kunnen leveren; thans is nog maar éen lich
ting dienstplichtig. Deze heeft haar aanschrij
ving als zoodanig reeds in December van
het vorige jaar ontvangen en zal wegens
haar ongeoefendheid eventueel wel voor den
ongewapenden dienst gebruikt worden.
Doch natuurlijk, zoodra een wet wordt
aangenomen, die terugwerkende kracht of
uitbreiding geeft aan de Landstormwet, zullen
velen opgeroepen kunnen worden.
Het eerst aan de beurt schijnen thans de
lichtingen 1914 en 1915.
De Gereformeerde kerk aan de Lange-
gracht was gisteravond tot in de uiterste
hoeken gevuld toen daar onder voorgaan
van ds. Donner en ds. Teerink een biduur
werd gehouden in verband met den nood
dezer tijden.
Bij Kon. besluit is bepaald, dat de termijn
van veertien dagen, vastgesteld voor de te
rugbetaling vandoor de Rijks-spaarbank ver
schuldigde gelden, wordt verlengd tot zes
maanden, met dien verstande evenwel, dat
binnen den genoemden termijn van zes maan
den op elk spaarbankboekje desverlangd te
rugbetalingen zullen geschieden tot een ge
zamenlijk bedrag van ten hoogste vijf-en
twintig gulden in zeven dagen.
Dit is alleen geschied om den run op de
Rijks-postspaarbank te stuiten.
Intusschen zij gezegd, dat sedert 3 Augus
tus alweer aardig wordt ingelegd óok
hier ter stede zoodat de vrees geweken
schijnt.
Oók mag wel vermeld, dat gewetenlooze
oplichters zich niet ontzien, Rijks-postspaar
bankboekjes zeer verre beneden de waarde
op te koopen.
Vliegt er toch niet in.
Aan de Rijks-munt wordt tegenwoordig
niet minder dan een half millioen aan zilver
geld per etmaal aangemunt.
Het verderflijk vasthouden van gereed
geld zal dus óok wel spoedig uit hebben.
Aan het agentschap van de Nederlandsche
Bank hier werden heden heel wat «zilver-
bons* ter waarde van een gulden en van
een rijksdaalder uitgegevenin totaal tot een
bedrag van f 5000. Maandag zijn daar weer
zilverbons te verkrijgen.
Nogmaals zij herinnerd, dat al het bank
papier, uitgegeven door de Nederlandsche
Bank, het volle daarop vermeld bedrag in
contanten geheel en al en zonder eenig
voorbehoud waard is.
Ook de ronde stuiverstukken, de zooge
naamde nachtkwartjes, kunnen gerustelijk
weer in betaling genomen en in betaling
gegeven worden.
Meervermogenden kunnen bij hun vaste
leveranciers een bedrag in bankpapier depo-
neeren, waarop de waren, welke worden
geleverd, verrekend kunnen worden.
Ook dit verbetert den toestand van het
geldwezen zeer.
De «Oranje-vereeniging* stelde f 200 ter
beschikking van de Commissj^ tot steun van
werkloozen.
Tijdelijke Gemeéntelijke
ARBEIDSBEURS.
Van de werklieden, die zich op 3, 4, 5 en
f> Augustus bij de tijdelijke Gemeentelijke
Arbeidsbeurs hebben aangemeld, is nog geen
werk gevonden voor:
4 administratie.
3 bakker.
beeldhouwer.
3 behauger.
1 borstelmaker.
3 cacaobewerker.
1 electricien.
4 grondwerker.
4 handelsreiziger.
1 koffermaker.
13 koopman.
3 letterzetter.
1 locomotievenpoetser.
1 lompensorteerder.
2 loodgieter.
loopknecht.
1 machinedrijver.
1 metselaar.
2 meubelmaker.
1 pettenmaker.
4 schilder.
16 schoenmaker.
16 sigarenmaker.
21 sjouwer.
1 slager.
2 smid.
1 stoffeerder.
1 stoker.
1 stukadoor.
tabakswerker.
3 timmerman.
4 veldarbeider.
3 voerman,
2 werkster.
1 winkelbediende.
1 winkelier.
1 zadelmaker.
17 diverse arbeid.
De meeste werklieden zijn ook bereid,
ander werk te doen.
Onder voorzitting van den heer H. Noor-
ma n werd gisteravond een spoedvergade
ring gehouden van de Vereeniging van pa
troons in de bouwvakken met afgevaardigden
van «Handel en Nijverheid* en van «De
Hanze*, welke vergadering óok werd bijge
woond door den Burgemeester, de Wethou-
houders en den Gemeente-secretaris.
Dankbaar werd erkend, dat de Burgemees
ter aan do» burgerij verzocht, de rekeningen
te voldoen, en daarmee toont hoezeer het
Dagelijksch Bestuur der Gemeente meeleeft
met den middenstand, doch te gelijk gecon
stateerd, dat ambtenaren (die dus een vast
tractement hebben dat behoorlijk is uitbetaald)
zich niet ontzien zelfs hun huur schuldig te
blijven,
De aannemers van groote werken en niet
minder hun onder-aannemers staan machte
loos. De eersten hebben voldoende onderpand
bij de bankiers, doch worden bijna onge
troost heengezonden; de laatstenontvangen
dag aan dag bericht, dat de contracten voor
leverantie zijn verbroken en dat de door
hen bestelde goederen aan de grenzen zijn
aangehouden.
Gevraagd werd of het niet mogelijk zou
wezee om gedurende althans de eerste paar
weken coöperatief contant geld te krijgen bij
voorbeeld uit de Gemeentekas, waar tegen
over de belanghebbenden zouden zorgen,
dat dit voorschot behoorlijk werd gedekt.
Allen waren overtuigd van den duren plicht
om de niet onder de wapenen geroepenen
aan 't werk te houden, zij het ook doordat
de gezellen werden verdeeld over de ver
schillende werken en een kortere arbeidsdag
werd gemaakt.
Voorshands zou er al veel gewonnen zijn
als de soms reeds jarenlange rekeningen wer
den betaald, in gereed geld en
niet per cheque.
De hoop werd uitgesproken, dat de zilver
bons vooral het papieren geld van f 1
verademing zouden brengen en men althans
in de eerstvolgende week niet in de treu
rige noodzakelijkheid zou komen om perso
neel gedaan te geven.
De Burgemeester zeide overweging
toe en noodde enkele aannemers, die het
grootste aantal gezellen op hun werken
hebben en door den aard dier werken ook
het grootste aantal onder-aannemers, tot een
bespreking met het Dagelijksch Bestuur der
Gemeente.
Aan welke uitnoodiging met graagte on-
middelijk werd gevolg gegeven.
Waar de patroons, die door de economische
crisis plotseling staan voor zulke ernstige
feiten, ondanks hun persoonlijke groote zor
gen al het mogelijke willen beproeven ten
behoeve van hun werknemers, doen we een
ernstig beroep op hen die gereed geld be
zitten om zooveel als in hun vermogen
is mee te helpen de werkloosheid te voor
komen.
Ifet gereede geld is toch maar niet spoor
loos verdwenen en z»owel de vergaderingen
