Donderdag 27
Augustus 1914.
63e Jaargang
do Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Conrant, voorheen Firma A,
van Cleeff'
TEUR
cnzss.
ORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden f i.
anco per post /i. 15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
aoonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en ontelgeninga-
f,7lÜ "tl6n ,per- rege! 15 cent Reclames 1-5 regels /1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden 111 rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
ij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRAOHT 9.
Postbus 9.
Telefoon
INÜEN.
ïersfoort,
eenlewet,
ingezetenen, dat de
vergaderen op Dins-
ande, des uvonds te
1914.
imeester voornoemd
RANDW1JCK.
Augustus,
it per 1(X». Uien 1' 1
üom kom mors (geel)
imkommers (groen)
ooi 3.75 a 4.5 ceni
4.5 cent per stuk.
per 10(1. Dubbele
1. Postelein 8 22
[Augustus.
Ijboonen 12 IS ct.
lil 55 cent per 1000,
p f 2 A f li per 1I.U,
Imkers 7 il 9 cent per
bos. Suikerboonen
f 1 7 cent. Boter
l De Burgemeester,
Van liA.NDWIJCIv.
ilerlainlsclio
ME
edietbiink.
rgaderdc in >Kras-
3, het Bestuur van
der voorzitterschap
rergadering, welke
it in de geheel ge-
velcn zich moesten
anplaats, waren uit-
an alle Nederland-
banken en van alle
3 bij den Ned.
gaf dr. Bos een
ïomischcn toestand,
bleek te zijn, dat
eel was, dat alles
dat mogelijk was
m. Natuurlijk gold
Middenstand, maar
Voor den Midden-
tand er droevig uit.
t worden, verbete-
:dige en zoo moge-
ling en zóo onver-
I de handelswereld
:ille, rustige wijze,
lan een eeuw lang
atseling opgezegd,
gewend waren hun
a te komen, zagen
leden plotseling in
jetalingen voort te
ïogelijk te zijn om
Middenstand niet
oeg slaat. Hiervan
iordrongen. Bij de
n de eerste week
inisterie van Land-
ïdcl plaats vonden,
II spreker en aan
icieele Regeerings-
Algemeene Neder-
istands-Credietbank
alle plaatsen in
locale Banken,
or Middenstanders,
•t in hun eigen
eze locale Banken
seeren in Centrale
loals er zich reeds
hebben ontwikkeld,
ngen, waarbij zich
aangesloten, ook
die een Centrale
mze-banken, welke
>ben, en andere. En
al deze Centrale Banken en de nu op te
I richten alleen staande locale Banken komen
dan in Algemeene Nederlandsche Centrale
Middenstands Credietbank, het lichaam, dat
zich direct in verbinding kan stellen met de
geldmarkt te Amsterdam en de Nederland-
I schc Bank en welks kapitaal is voorloopig
tien millioen gulden,
j De bedoeling is niet, concurrentie te bren
gen, doch eenheid in het verkrijgen van
crediet voor alle soorten Middenstands Cre-
dietbanken.
j Vervolgens deelde spreker mede, dat het
doel van de Centrale Bank niet is, zelf
crediet te verleenen aan personen, maar
uitsluitend aan Credietbanken voor den
1 Middenstand, aan spaar- en voorschotban-
J ken, in het kort aan alle Banken, die cre-
diet verleenen aan Middenstanders, ook aan
I Coöperatieve inkoopvereenigingen en ver-
koopvereenigingen, evenals dit in het bui-,
tenland het geval is. Natuurlijk moeten al
deze Banken en vereenigingen van hun
credietnemers de noodige zekerheidsstelling
eischen, welke door de Centrale worden
verlangd. Het Comité van den geldhandel
en de Nederlandsche Bank zullen deze zaak
j steunen. Tot het tienvoud van het aandeelen-
kapitaal zal op de Nederlandsche Bank
j kunnen_worden getrokken.
Als eisch wordt echter gesteld, dat de
I Middenstand zich als éen man aangordt om
de Middenstands-credietbanken zoo soliede
1 mogelijk in te richten,
j De Middenstand moet toonen, zóóveel
saamhoorighc-idsgevoel te bezitten als de
omstandigheden dit zullen eischen. De
g e h e e 1 e Middenstand moet zich voor
elkaar borgstellen, niet zooals bij de
I Boerenleenbanken door met zijn geheele
j vermogen zich aansprakelijk te stellen voor
eventueele verliezen, maar een aansprake-
lijkhcid van 20 pCt. voor ieder credietnemer
boven het crediet, dat hij neemt.
Dr. Bos eindigde zijn op meesterlijke wijze
in elkaar gezette redevoering, met de ver
wachting uit te spreken, dat de vergadering,
bestaande uit de tegenwoordigers van den
1 georganiscerden Middenstand zich zou beij
veren om zelf mee te werken tot het krach-
tig organiseeren van het Middenstands-
crcdietwezen in Nederland.
Hetgeen thans, onder den drang der
omstandigheden, met medewerking van de
Regeering en de grootste mannen op het
gebied van den geldhandel is bereikt, dient
door den Middenstand, uit welbegrepen
eigenbelang gretig aanvaard en krachtig
gesteund te worden.
Gretig aanvaarde zij de haar toegestoken
hand.
Na de zeer breede en glasheldere uiteen
zetting gaf dr. Bos de gelegenheid om vra
gen te stellen.
De Secretaris der Centrale te Groningen
deelde mede, dat het Dagelijksch Bestuur
dier Centrale heeft besloten aan de Alge
meene vergadering voor te stellen, zich aan
te sluiten bij de Algemeene Centrale van
dr. Bos.
I De heer Das, Penningmeester van den
Middenstandsbond, gaf een uiteenzetting van
de inrichting der Boaz'-banken en juichte de
oprichting der Algemeene Nederlandsche
Centrale Middcnstans-Credietbank ten zeerste
toe, terwijl spr. de aanwezigen opwekte, tot
deze nieuwe centrale toe te treden. Hierna
vroeg de heer Kropveld op welke wijze de
nieuwe Centrale bestuurd zal worden, waarop
dr. Bos meedeelde, dat, in overleg met de
Regeering en met den vertegenwoordiger
van den Geldhandel en van de Nederland
sche Bank, besloten is om voorloopig de
leiding van de Bank te doen uitgaan van
een Raad van Commisarissen, bestaande uit
de hceren mr. F. van Nierop, Van Aalst,
I D. W. Stork, Aalberse, Gerretson, mr.S. de
Vries, Wethouder van Amsterdam, Mar. van
Hout.' notaris Van Stokcum, prof. Kohnstam,
Meuwscn en spreker zelf. Op verzoek zal
spreker zelf als President-commisaris optre-
den en de clagelijksche leiding op zich ne
men. Deze mededeeling werd met donderend
applaus door de vergadering begroet. Hierna
verkreeg de heer Kellenaars het woord om
te spreken over de te voeren propaganda
en zulks in verband met de verschillende
bestaande Hanze-banken, terwijl daarna door
de heeren De Waal Malefijt, Bartels en mr.
Van Noppen het woord werd gevoerd tot
verkrijging van verschillende inlichtingen.
Nadat dr. Bos alle sprekers uitvoerig had
beantwoord, stelde hij de vraag, of de ver
gadering er zich mee kon vereenigen, dat
door en voor den georganiseerde Nederland-
schen Middenstand deze nieuwe Centrale
werd opgericht. Met algemeene stemmen
bleek de vergadering dit gevoelen te zijn
toegedaan, waaruit geconcludeerd kon wor
den, dat de geheele georganiseerden Midden
stand de oprichting van de Centrale Mid
denstands Credietbank met instemming be
groet.
Hierna deelde dr. Bos mede, dat de Sta
tuten, waarvan de voornaamste artikelen
door hem waren meegedeeld, nog aan een
bespreking met den vertegenwoordiger van
het consortium van den geldhandel en van de
Nederlandsche Bank zouden worden onder
worpen en daarna de Koninklijke goedkeu-'
ring zou worden aangevraagd, hetgeen met
het oog op den spoed in een paar dagen
zou kunnen geschieden. Spreker wekte voorts
de aanwezigen op om zoo spoedig mogelijk in
eigen kring vergaderingen te beleggen ten
einde op zoo ruim mogelijke schaal aandee-
len te plaatssn, opdat de tweede serie van
f 100 000 nog deze week zou worden geplaatst
en overal het voorbeeld, door de Amster-
damsche Middenstanders gegeven, mag
worden gevolgd.
Nadat een ovatie met langdurige toejuichin
gen aan dr. Bos was gebracht voor zijn inge
spannen arbeid ten behoeve van den Midden
stand wekte de Voorzitter alle aanwezigen
op, zoo spoedig mogelijk inschrijvingen te
zenden voor het aandeelen-kapitaal in de
nieuwe Centrale.
De propaganda ter stichting van locale
Banken over geheel Nederland zal met
kracht worden ter hand genomen. De leiding
daarvan is toevertrouwd aan den heer Fie-
deldy Dop, die, in samenwerking met de
drie Nijverheids-consulenten en prof. Kohn
stam, maatregelen zullen nemen om zoo
spoedig mogelijk locale Banken te stichten.
Te Amsterdam zal binnen enkele dagen de
locale Bank gesticht zijn. Door mr. C. Frik
kers zijn de Statuten voor de locale Banken
ontworpen, welke zich geheel aansluiten zul
len aan de Nederlandsche Centrale.
Donderdagavond werd, op uitnoodiging
van de vereeniging »Handel en Nijverheid*,
in »De vergulde Zwaan* hier een vergade
ring gehouden van middenstanders te Amers
foort,
Behalve de Burgemeester en de Wethou
ders Van Esveld en Rijkens waren daar,
slechts een 25-tal leden van »H. N.*, het
Bestuur en veel leden van plaatselijke Hanze-
afdeeling, van patroons-vereenigingen, van
»Boaz«, enz., terwijl de heeren Beegeman, Nij
verheids-consulent in Utrecht, en Kropveld, lid
van het Dagelijksch Bestuur der Centrale
credietbank te Coevorden en omgeving, mede
aanwezig waren.
De Voorzitter, de heer K r o o k, herinnerde,
dat, met het oog op den benarden econo-
mischen toestand, door den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, de Voor
zitter van den Middenstandsbond werd uit
genoodigd, op 6 Augustus een bespreki:.g te
houden met hem, Minister Treub, mr. Ever-
wijn, dr. Bos en het consortium van den
geldhandel.
Daar er van de Regeering geen voorstel
is te wachten om een moratorium in te
stellen, ried de Minister aan, door den Mid
denstand zelf een Centrale Middenstands
Credietbank te doen stichten, waarbij door
de Regeering en het consortium voor den
geldhandel steun zal worden verleend.
Reeds den volgenden dag werd. door een
vergadering van Middenstands-vereenigingen
te Amsterdam deze Bank gesticht. De aan-
deelen zijn nominaal groot fioo; daarop
moet onmiddellijk gestort f 20.
Staande de vergadering werd reeds een
zeer groot aantal aandeelen geplaatst.
Wel een zeer belangrijke en voor den
geheelen Middenstand hoogst verblijdende
mededeeling is het tot stand komen van de
Algemeene Nederlandsche Centrale Midden-
stands-credietbank. Gedurende 13 jaren heeft
de Middenstand geroepen om een Alge
meene Bank van waaruit de gelden zouden
kunnen toevloeien aan plaatselijke dan wel
gewestelijke Banken. Juist in dezen barren
tijd wordt het gemis aan zoo'n Bank zoo
duchtig gevoeld nu ontbreekt de schakel
tusschen het Middenstands-crediet en de
Nederlandsche Bank.
Tans reiken de Regeering, de Nederland
sche Rank en het machtige geld-consortium
de handeen zóo gunstige gelegenheid, als
nu wordt aan geboden, keert niet terug
het is de plicht van alle Middenstanders
om de toegestoken hand te aanvaarden met
grooten dank, en met alle kracht en ernst
te bevorderen, dat overal locale Banken of,
waar deze door het gering aantal handel
drijvende dan wel industrieele middenstanders
te klein zouden zijn, districts-Banken worden
opgericht.
De heer Beegeman, Rijks-consulent,
hierna het woord verkrijgend, herinnerde,
dat de omstandigheden in welke vooral de
middenstand thans verkeert, van dien aard
zijn, dat er raad dient geschaft wil hij het
hoofd kunnen blijven bieden aan den reeds
zoo zwaren strijd^ om het bestaan. Hij moet
blijk geven van érnstig willen en van groote
energie en op de eerste plaats ter zijde stel
len den rampzaligen broodnijd.
De macht der groot-industrie doet zich
meer en meer gevoelen. Door betere machi
nes, door grootere inkoopen produceert zij
tegen prijzen, voor welke de klein-industrie
niet kan fabriceeren. Daartegen hebben reeds
vele klein-nijveren zich vereenigd en door
velerlei maatregelen de vaktoestanden en
de bedrijfsvoorwaarden aanzienlijk verbeterd.
Door dergelijke patroons-vereenigingen zijn
reeds groote voordeelen bedongen. De brood
nijd is vervangen door een gevoel van saam-
hoorigheid, een besef van onderlinge belan
gen oneerlijke concurrentie, druk van de
zijde van het personeel en zooveel meer zijn
daardoor veel verminderd. En, wat vooral
in deze dagen van belang is, het ontzettend
moeilijke vraagstuk der crediet-voorziening
is door die samenwerking op bevredigende
wijze opgelost.
In dagen van crises als die, welke wij
thans beleven, is het hoogst moeilijk crediet
te verkrijgen. Bij de groote Banken kan men
riet terecht dan tegen zeer hooge interesten,
waardoor een groot deel van de winst ver
loren gaat.
Daarom moet steun gezocht bij elkaar,
daarom moeten alle middenstanders zich aan
sluiten en borg blijven voor elkaar en daartoe
als coporatie lid worden van een locale Mid-
denstandsbank als onderdeel der Algemeene
Ned. Centrale Middenstands-credietbank.
Sinds jaren is getracht, dergelijke Midden-
stands-credietbanken te stichten en zoo zijn
er tot stand gekomen te Groningen, te Coe
vorden, enz, Ook zijn er drie Hanze-banken,
de Boaz-banken, enz.
In tijden van crisis in het hoogst moeilijk,
promessen te disconteeren. De Nederlandsche
Bank is uit den aard der zaak uiterst voor
zichtig en wil uitsluitend te doen hebben met
uiterst soliede posten.
Thans wordt de gelegenheid geboden om
onafhankelijk te worden van kassiers en
bankiers.
Door medewerking van dr. Bos is 7
Augustus besloten tot oprichting van de Al
gemeene Nederlandsche Centrale Midden
stands-credietbank, welke een schakel vormt
met het consortium van den geldhandel en
met de Nederlandsche Bank.
Sluit u daarbij aan en gij zult een mach
tige organisatie vormen.
De aandeelen zijn groot f 500 en gespitst
in onder-aandeelen van f 100, waarop f 20
moet worden gestort. Die aandeelen geven
geen recht op crediet.
Het is natuurlijk zaak, het kapitaal zoo
hoog mogelijk op te voeren en dit om de
Bank zoo sterk mogelijk te steunen.
Deze Algemeene middenstands-credietbank
heeft ten doel. den stoffelijken welstand der
leden te verbeteren door het verleenen van
bedrijfecrediet aan haar leden, door het bel ?g-
gen van de bij haar gedeponeerde gelden, en
door de bevordering van de belangen harcr
leden in het algemeen.
Alleen aan die leden wordt crediet ver
leend, die voldoende waarborg kunnen geven
onder eenigen vorm (effecten, huizen, fabrieks-
inrichtingen, vorderingen op soliede klanten,
enz.) een en ander te controleeren door
accountants.
De crediet-vereeniging, Naamlooze Yen
nootschap of coöperatie hier zal men
dezen, daar genen vorm kiezen moet nog
instaan voor 20 pCt. boven het aangevraagd
crediet. De Ned. Bank eischt dit surplus.
Dit kan nooit een bezwaar zijn, waar het
immers geldt door en doorsoliede personen.
Middenstanders, die reeds voor de crisis
zwak stonden, zullen niet worden geholpen
alleen worden geholpen zij, die werkelijk
credietwaardig zijn.
Deze 20 pCt moeten dienen voor de
onderlinge aansprakelijkheid en een zeer
klein bedrag daarvan, ongeveer een half
percent, wordt beheerd in een afzonderlijke
kas.
Door nu welbegrepen solidariteit toe te
passen, zullen de soliede middenstanders een
hoogst soliede crediet-instelling tot stand
brengen, welke zelfs in de grootste crisis
hen niet in den steek zal laten, hetgeen door
de grootste mannen op Bankgebied wordt
erkend. De Ned. Bank is bereid, een bedrag
van vijfmaal het aandeelenkapitaal als crediet
te verleenen, onder voorwaarde, dat de Regee
ring borg staat voor een deel van het tekort,
hetgeen deze bereid is te doen.
Het verdient dus aanbeveling een onder
linge Bank op te richten, dan wel zich aan
te sluiten bij de naastbij zijnde en zóo bij
de Algemeene.
Een andere wijze om den strijd om het
bestaan oneindig lichter te maken is het
vormen van inkoop-bureaux, desnoods pro-
vinciaals-gewijze het vormen van verkoop-
vereenigingen, waarin niet alleen de geza
menlijk geproduceerde waren voor gezamen
lijke rekening worden verkocht, doch die
tevens vormen een goedkoope do'orloo-
pende tentoonstelling, welke leert wat in ons
land zelf wordt vervaardigden bureaux
van adviezen op handels- en juridisch gebied,
gelijk er sedert 1903 een met verbazend
succes werkt te Deventer,
Het tot stand komen der Algemeene
middenstands-credietbank is een levensquacs-
tie voor den middenstand. In Oostenrijk
vooral, maar ook in Duitschland en in Noord-
Italië werken dergelijke Banken met zeer
groot succes en hebben zij reserve-kapitalen
van ideale grootte.
Een eisch des tijds is ook het vormen
van patroons-vereenigingen. Zoo ergens, dan
blijkt daaruit de waarheid van het Eendr.,-:ht
maakt macht. Ook zij kunnen het crc,".iet
wezen reorganiseeren, zóo zelfs, dat, als
andermaal een crisis ontstaat, zoowel aan
de leden en hun mede-middenstanders als
aan heel ons volk een onschatbaar groote
dienst wordt bewezen.
De heer Kropveld zeide moeilijk beter
en breeder dan de Middenslands-consuler.t de
enorm groote belangen en voordeelen ecner
Middenstands-credietbank te kunnen uiteen
zetten, doch wel een en ander tc kunnen
meedeelen uit eigen ervaring sedert 1908
toen de Neutrale Bank te Groningen werd
opgericht, een Bank, die iets anders werkte
dan de toekomstige Algemeene middenstands-
credietbank zal doen.
De Neutrale dan is in 1908 opgericht te
Coevorden ten einde te helpen bij mid-
denstandsnooden. Men kon wel terecht bij
kassiers, doch niet zóo als de middenstanders
dit gaarne zagen.
In 1908 dan werd een kleine vergadering
gehouden met slechts 18 personen, aanvan
kelijk om de heel kleine middenstanders te
helpen en zóo kwam er tot stand eigenlijk
een philantropische inrichting. Later werd
een vergadering gehouden te Groningen
met Groningers, Coevorders en Leeuwarders.
Thans zijn te Coevorden ruim 60 leden
d. i. de geheele middenstand in dat
stadje, en hoe goed de Bank werkt, is geble
ken in de eerste dagen van Augustus, toen
gedurende slechts drie dagen 50 pCt. der
vorderingen konden gehonoreerd, doch daar
na alles weer loopt alsof het gesmeerd is.
Zoo'n crediet-instelling kan echter niet
alleen onschatbare diensten bewijzen in tijden
van crisis, doch ook onder normale omstan
digheden. Een klein-industrieel heeft nieuwe
of betere gereedschappen noodig om zijn
vleugels te kunnen uitslaan, doch hij mist
kapitaal daarvoor. Een verstandig Bestuur
praat eens met zoo'n man, ter wille van hem
zeiven maar óok ter wille van de gemeen
schap, en krijgt prachtige resultaten.