Stadsnieuws
en goede werken; het Protestantisme, dat
het vagevuur niet kent, let meer op den
inwendigen mensch en de geestesvrijheid
(2 Corinthen 3 7).
Het centrale punt van verschil i*, dat het
Katholicisme het karakter draagt van een
mysterie-godsdienst, terwijl het Protestan
tisme dit karakter te eenen male mist.
Teruggaand tot het begin van het Chris
tendom en den tijd der uit het Oosten
komende mysterie-godsdiensten, onder den
invloed van Grieksohe wijsheid en beoefe-
nieg van astrologie en astronomie (Paulus
aan Rome 7 24 en 8: 19) herinnerde spr.
aan de gedachte der allereerste Christenen,
aan het eschatologisch karakter (de leer der
laatste dingen dood, hemel, hel), aan de ge
dachte dat de wereld met een half jaar of
een jaar zou vergaan (vandaar geen opschrif
ten in de eerst catacomben) en aan het soort
verlossingsdierst van welke Paulus in zijn
brieven gewaagt, en behandelde hij uitvoe
rig de mysterie-diensten van Osiris, Isis,
Serapis, Mythra, enz. in de 3e eeuw de
groote concurrenten van het Christendom,
wier grondtoon eveneens was een vertroos-
tingsleer (I Corinthe 15, Paaschpreek, Chris
tus opstanding), Paulus aan de Galathen
3:27) om ten slotte punten van overeen
komst van den Iris-dienst en den Mythra-
dienst met het Christendom aan te geven.
De eschatologische prediking van Jezus
Bekeert u, want het Koninkrijk Gods is
nabije maakte al meer plaats voor een geor
ganiseerde macht met haar eeredienst, haar
sacramenten, haar priesters, haar canon van
het nieuwe Testament, haar apostolische ge
loofsbelijdenis, enz.
De eerste sporen van die organisatie vin
den we in de brieven van Paulus (vooral
1 Corinthe 15:29 met het zeer sterk ge
kleurd magisch karakter, wel het meest spre
kend uit den doop der dooden) en hun waar
deering van doop en avondmaal als secre-
inenten.
Na zeer in den breede de sacramenlsleer
van de Katholieke kerk te hebben uiteen
gezet hoe de priester minister sacrament
torum de middelen van genade uitdeel-
in de plaats van den Godmensch-Christus,
terwijl het Protestantisme geen bemoeienis
van den priester te deze opzichte kent, ein
digde spr. ongeveer:
Katholicisme en Protestantisme vertegen
woordigen twee typen van Christendom,
welke beide aanknoopen aan het Nieuwe
Testament, speciaal aan de brieven van
Paulus, in welke tegelijk naar voren treedt
een eenzijdige verlossingsleer met de sacra
menten van doop en avondmaal (Katholicis
me) en een waardeering van de geestelijk-
zedelijke persoonlijkheid (Protestantisme).
Het Katholicisme is als een eerbiedwek-
wekd bouwwerk uit oude eeuwen, dat in
zijn wezen zichzelf is gelijk gebleven en de
tijden heeft kunnen trotseeren omdat het iets
had te geven aan de zoekende, tobbende
menschen (verlossing, bevrijding van schuld
besef en hellevrees) en de bakens wist te
verzetten met het getij, maar toch nog altijd
heeft zijn karakter van de oude mysterie
diensten.
Het Protestantisme draagt veel meer het
karakter van den nieuweren tijd, is nuchter
der, wil men meer rationalistisch, en plaats
en dit is het grooce voordeel zijn be
lijders op zichzelf, stelt hen persoonlijk ver
antwoordelijk voor hun levensrichting, omdat
het den godsdienst erkent als iets zuiver
persoonlijks.
Waar in het Katholicisme de priester de
vragen van hart en geweten beantwoordt,
moet in het Protestantisme het geestelijk
vrije en zelfstandige individu zelf zijn levens
weg banen.
Katholicisme en Protestantisme vormen
oen tegenstellingin het eerste gaat het
individu onderin het laatste, de gemeen
schap.
Kan uit de wisselwerking van die beide -
een nieuwe religie worden geboren, in welke
te gelijk een behoorlijke plaats wordt gela
ten aan de persoonlijke gewetensvrijheid en
zelfstandigheid van den mensch en aan de
eenheid, die beter kan bewaard dan in het
hedendaagsch Protestantisme.
Spr. achtte het veiliger, zich niet te wagen
aan profetiën en ongewisse bespiegelingen
en besloot zijn rede met te memoreeren, dat
hij trachtte aan te toonen, dat
het Christendom begon als godsdienstige
beweging onder het volk, vrij van alle cul
tuur
toen het van Joodscuen bodem was over
gebracht naar Romeinsch land, het zich daar
naar richtte en meer en meer aannam den
vorm van een mysterie-godsdienst, waarbij
het veel van zijn zuiverheid inboette';
het Katholicisme, hoewel levend in onzen I
tijd, veel van dien mysterie-godsdienst heeft I
behouden
laan
dr. II. J. Toxopeus: »IIct Christendom als
mysterie-godsdienst", l'heol. Tijdschr. 1913
Ad. Jacoby «Die antiken Mysteriën Re-
ligionen und das Christentum*, 1910.
De artikels over »De godsdienstige ont
wikkeling van Romec, Onze Eeuw 1913.
Prof. P. D. Chantepie de la Saussaye
Christendom en cultuurcJOnze Eeuw 1913.
In de Doopsgezinde kerk hoopt aanstaan
den Zondagochtend voor te gaan ds. Ten
Cate.
Over de viering van den naamdag van
den Koning der Belgen schrijft een Vlaming
aan >De Eembode*
Vroeg in den morgen reeds waren Zondag
de Belgische officieren op weg, en op hun
wezen lag niet meer dat zwaarmoedige
neen, een half weerhouden glimlach speelde
op hun gelaatstrekken. Opgerüimd en fier
uitgedost trokken allen naar hun verga
derlokaal >Amicitia<.
Hoe volkomen deelden alle opgekomeneu,
door droeve omstandigheden gedwongen
geïnterneerden, de gevoelens, door kolonel
l.vssens zoo meesterlijk en met zulke van
vaderlandsliefde gloeiende woorden uitge
drukt. Gevoelens van ingehouden vreugde,
van spijt, bewondering en innige verkleefd
heid aan dien welbeminden, beproefden en
onvermoeiden Vorst, wiens heldhaftigheid de
wereld tot verbazing heeft gebracht. Wat
deed het hun harte deugd, om aan die zoo
edele gevoelens lucht te kunnen geven. Hoe
krachtvol dan ook donderde het door de
ruime zaal>Leve de Koning» na het le
zen van het voorgesteld telegram, dat in
aller naam aan Z. M. Koning Albert, H.
K. H. Elisabeth en de Koninklijke familie
werd toegezonden.
Hartelijk ook juichten zij toe een tweede
telegram, gericht aan H. M. Koningin Wil-
helmina, waarin hun aller dank en geluk-
wenschen werden geuit voor het gastvrije
Nederland.
Doch. last not leastde indrukwekkendste
plechtigheid moest nog volgen. In volledig
geta'. gevolgd door de muziek van het 7e
linieregiment en een afvaardiging van 150
Belgische geïnterneerden van alle wapens,
trokken zij naar de schoone Onze Lieve
Vrouwekerk.
In prachtgewaad, bijgestaan door den
HoogEerw. heer Eock, pastoor-deken van
Amersfoort, en zijn medehelper Jos. Nuyens,
hief aalmoezenier De Ridder het plechtige
Te Deum aan.
Welk een indrukwekkend schouwspel
daar, met hun aalmoezeniers van den voet
des altaars geknield, die kloeke aanvoerders
met hun troepen te zien staan hulde brengend
aan den Koning der koningen. God loofden
zij uit ter harte om de zichtbare bescherming,
hun aangebeden Vorst verleend te midden
der maandenlange doodsgevaren, die hij
dagelijks torst met zijn onoverwonnen held-
haltige krijgers. Hem lovend smeekten zij
nochtans ootmoedig Zijne almacht, dat Hij
zich gewaardigde Zich te ontfermen over
hun dierbaar, wreedgeteisterd vaderland.
Aandoenlijk was het schouwspel en hoe diep
drong .n aller harten bij dien lof en smeek-
zang tevens het »Te Deum laudamus
Te ergo qmesumus tuis famulis subveni
(U God loven wijD smeeken wij.
dus kom Uwe lieden te hulpe op het oksaal
zoo meesterlijk uitgevoerd door die zelfde
mannen, die eens als leeuwen vochten te
Luik, aan de Nethe en bij Antwerpen. Ja,
God redde België, bescherme zijn Koning
en behoede Nederland.
Heden was het de naamdag van Koningin
Elisabeth.
Gedeputeerde Staten stellen aap de
Provinciale Staten voor, aan het Utrechtsch
Landbouw Genootschap een subsidie van
f45 te verleenen voor iederen te Amersfoort,
te Hoogland en te Stoutenburg dezen
winter te houden landbouwcursus.
In de Lijst van onbestelbare brieven heb
ben we andermaal weggelaten die voor
Belgische geïnterneerden dan wel vluchte
lingen.
We herinneren belanghebbenden, dat de
volledige lijst hangt in de hal van her
Postkantoor.
Aan den luitenant der Belgische gendarme
rie I.eclerc, die het eerst het binnenrukken
der Duitsche troepen in België meldde, is
Dinsdag in het interneeringskamp hier uit
gereikt het ridderkruis der Leopoldsorde.
De dienstplichtigen van de lichting 1915,
welke zijn bestemd voor het eerste batal-
in het Protestantisme zich .openbaart de
nieuwe tijd, in welken ernst wordt gemaakt j j°n c'er regimenten infanterie, zullen 15
met de zelfstandigheid van den%. geestelijk j December worden ingelijfd,
volgroeiden mensch. ZZ~. Z
Het pensionaat »Saint Louis* zal aanstaan-
Het is nog geenszins zeker, dat de rede ^en Zaterdagochtend worden ingewijd door
in druk verschijnt. i 'Jen aartsbisschop van Utrecht.
Wie van deze dingen meer wil weten, Aanstaanden Zondagavond zal de N. V.
raadplege in de Openbare leeszaal, Beuken- Toneel vereeniging*directie Herman Heyer-
mans, hier opvoeren Buitenbeentje*, blijspel
in 3 bedrijven, waarin als gast zal optreden
Hubert Laroche, van den Kon. Vlaamschen
schouwburg te Antwerpen.
Voor deze buitengewone voorstelling éen
uniforme prijs, zoowel voor leden als niet-
leden van >Amicitia*.
Men zie de advertentie in dit nummer.
De bioscoop »De Arend* zal voortaan
ook weer Vrijdags- en 's Zondagsavonds voor
stellingen geven.
De Belgische vluchtelingen, die sedert 10
October hier vertoefden, keeren van liever
lede naar hun vaderland terug. Hard gaat
het nog niet, maar toch begint hun aantal
te verminderen.
Waren er vroeger bij het middagmaal
tien volle tafels, thans zijn er zeven, minder
dicht bezet.
De heer F. Palstra, die tot dusver
tl Iet Valkje» de opperleiding had bij de
maaltijden, doch die zijn pleegkinderen in
het Jongenshuis van het Leger des Heils
óok moet verzorgen, zal met ingang van
morgen worden vervangen door den heer
L. Pezie.
Wat niet mindert, is de stroom van hen,
die hier en in den omtrek geïnterneerden
komen bezoeken. lederen avond weer aan
komen ze, iederen nacht dikwijls, na
's ochtends al heel vroeg, meestal te voet,
tot de grens te zijn getrokken.
Het zoogenaamd klein comité, dat deze
menschen zooveel mogelijk bijstaat, heeft
sedert Maandag hulp gekregen van een
aantal jonge mannen, die in en bij het
station om beurten tot 's nachts bij eenen
ten dienste zich stelden van hen, die naast
zoo zware vermoeienis, zóóveel leed onder
vinden en hun onzekerheid nog lang niet
altijd opgelost zien.
Een geïnterneerd Belgisch soldaat wist
Dinsdagavond te ontsnappen van het terrein
der Infanterie-kazemes. Een schildwacht riep
hem aan en maakte alarm, waarna de on
voorzichtige op den Arnhemscheweg bij het
Julianaplein 11a herhaalde sommatie werd
aangeschoten.
De drie schotwonden in rug en boven
arm zijn ongevaarlijk en werden verbonden
door den officier van gezondheid dr. I. M.
de Haas en een Belgisch militair geneesheer.
Een minderjarige jongen, hier uit Amster
dam aangebracht, werd door de politie over
genomen en verder geleid in de richting
Meppel.
Een voor de consumptie afgekeurd paar-
decadaver werd onder politietoezicht ver
brand.
Door de recherche werden hier Dinsdag
aangehouden twee gesignaleerde personen.
De een gaf er de voorkeur aan, zijn boete
te betalen. De andere, een befaamde spiri-
tusdrinkster bleek zóo ziek, dat zij naar het
St. Elisabeths-ziekenhuis moest vervoerd,waar
zij gisterochtend overleed.
Wie in den zomer niet verzamelt hetgeen
hij in de lente zaaide, moet in den herfst
sprokkelen en honger lijden in den winter.
