Dinsdag 8
December 1914.
No. 8501.
64e Jaargang
Icosteloos-
Uitgave van do Naamlooze Vennootschap „l»e Amersfoortscho Courant, voorheen Firma A. H. van Cfeeff
HOOFD-REDACTEUR
J. FHSCSR IKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.
franco per post 1.15. Advertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieöle- en onteigening»-
acivertentien per regel 15 cent Reclames 15 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent.
Bij advërtentien van buiten de stad worden de Incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
SORTXGRAOBT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19
Wie zich met ingang
van 1 Januari doet in.
schrijven als abonné,
ontvangt de tot dien
datum verschijnende
nummers
Onze Keuringsdienst.
In het eerste 'kwartaalverslag over de
werkzaamheden van den Gemeentelijken Keu
ringsdienst van eet- en drinkwaren en ge
bruiksartikelen, loopende van 1 Juli tot 30
September, biedt de Directeur, dr. H. W.
de Boer, meer interessante dan aangename
lectuur.
Het begint met te herinneren, dat de keur
meester H. J. Jacobs, bij de mobilisatie onder
de wapenen geroepen, tijdelijk werd vervan
gen door den agent van politie H. Wobben.
Vervolgens memoreert het eenige beslui
ten, genomen door de Vereeniging van Direc
teuren van Keuringsdiensten, waarbij dr. De
Boer zich in het belang van Amersfoortschcn
Keuringsdienst heeft aangesloten besluiten
en maatregelen, welke in overleg met fabri
kanten van voedings- en genotmiddelen zijn
genomen en in acht worden genomen door
de Gemeentelijke Keuringsdiensten te Gro
ningen, Deventer, Amersfoort, Utrecht, Hil
versum, Amsterdam, Den Helder, Haarlem,
Rotterdam, Leiden, Dordrecht en Arnhem.
Zoo is ten opzichte van jam (synoniem
marmelade) bepaald, dat zij ondeugdelijk is
a. indien ze andere stoffen bevat dan die,
afkomstig uit de grondstoffen, vruchten en
suiker, met uitzondering van aarbeienjam,
waarin (voorshands bij wijze van proef) een
geringe hoeveelheid eener onschadelijke
vreemde kleurstof wordt toegestaan,
b. indien zij andere vruchten bevat dan
die der soort, waarvoor zij wordt aangebo
den, met uitzondering van ananas-, kersen-,
morellen-, aardbeien, frambozen-, kruisbessen-
en perzikenjam, waaraan een toevoeging van
aalbessen, pruimen of appelen tot een maxi
mum van 15 tot 25 pCt. is toegestaan, uit
gedrukt in gewichtsproducten der jam.
Alle andere op jam gelijkende waren zul
len den naam dragen van Huishoudjam, welke
naam met duidelijke letters op het etiket
moet voorkomen.
Huishoudjam is ondeugdelijk:
a. indien zij andere stoffen (met uitzon
dering van de onder c genoemde conserveer
middelen en van een geringe hoeveelheid
eener onschadelijke vreemde kleurstof) bevat
dan die, afkomstig uit de grondstoffen suiker,
aardappelstroop en vruchten,
b. indien haar gehalte aan suiker (sacharose
en invertsuiker) minder is dan 20 pCt. van
het gewicht aan huishoudjam,
c. indien zij andere conserveermiddelen
bevat dan hetzij salicylzuur of benzoe-zuur
en van een dezer meer dan 250 m. G. per
K.G. huishoudjam.
Op de verpakking mag de lettergrootte
der woorden jam of marmelade, huishoudjam
of huishoudmarmelade niet kleiner zijn dan
die van de grootste lettersoort, waarmede
eenig ander woord daarop voorkomt.
Een zoogenaamde pondspot of een daar
mede overeenkomend model moet ten minste
450 Gram jam of huishoudjam bevatten.
Het rapport bevat dergelijke uitvoerige
minimum-eischen waaraan moeten voldoen
vruchtenwijnen, spijsvetten, chichorei en pee
koffie, koffie, cacao, vruchtensiropen en limo
nades; aanwijzingen die wel niet van nut
zijn voor de huismoeders, die immers geen
scheikundige analyse kunnen maken, maar
toch uitwijzen hoezeer wordt gewaakt voor
hun belangen en tevens den weg aangeyen
om, bij twijfel, zich c-r van te vergewissen
of men waar krijgt voor zijn geld.
In het kwartaal waarover het rapport
loopt, werden in het Gemeente-laboratorium
487 analyses verricht en wel van steenkool,
honingzoet, peper en cacao-poeder ieder 1,
spiritualiën, ijs, bier en limonade ieder 3,
beschuit 10, puddingpoeder 10, az'jn en
azijn-essence 11, water 12, bessensap 13,
margarine en braadvet 35, karnemelk 39 en
melk 343.
Het monster steenkool werd aange
boden door den Directeur der bedrijven.
Water. Met het onderzoek van de
openbare pompen in deze Gemeente is een
aanvang gemaakt. I Iet bacteriologisch onder
zoek van deze pompen, voor de beoordee
ling van minstens evenveel waarde als het
chemisch onderzoek, kon vanwege de zeer
bekrompen ruimte nog niet geschieden. Met
de inrichting van een bacteriologisch labora
torium is een aanvang gemaakt. Wanneer
dit gereed is, zal het water uit alle pom
pen chemisch en bacteriologisch worden on
derzocht.
Het scheikundig onderzoek van het water
der Gemeentel ij ke waterleiding
leverde, behalve het nog altijd eenigszins
hooge ijzergehalte, geen stof tot aanmerking.
De resultaten van het chemisch onderzoek
op 4 Mei, 5 Juni, 30 Juli, 29 Augustus en
23 September was
Vaste stof (gefiltreerd) 172, 170, 178, 169,
*75-
Chloor 8.5, 8.2, 8.4, S.9, 8.1.
Nitrietafwezig.
Nitraat: sporen.
Sulfaat 5.8, 5.6, 6.0, 6.3, 7.2.
Vrij(kool)zuur 0.3, 0.3, 0.3, 0.31, 0.25.
Kiezelzuur 17.8, 17.2, 16.2, 17.9, 18.7.
Ammonniumafwezig.
Ijzer 0.22, 0.16, 0.17, 0.13, 0.15.
Calcium 32.4, 33, 34, 33.1, 36.1.
Magnesium 7.42, 7.4, 7.38, 7.96, 6.9.
Organische stof in mGr. kaliumperman-
ganaat pzr Liter 2, 2.5, 2.6, 2.59, 2.16.
Hardheid, in Duitsche hardheidsgraden,
5-75. 5-°5. 5-2, 5-1. 6.1.
Hardheid permanent 2.95, 2.90, 2,85, 2.81
2.96.
Schadelijke metalen: afwezig.
Beschuit. In verband met de onder
zochte monsters beschuit bij een 10-tal bak
kers, die bij de bereiding hiervan honingzoet
gebruiken, bestaande uit een mengsel van
suiker, vet, potasch en Marseillaansche zeep,
werden bij een bakker bakproeven geno
men, ten einde na te gaan of de toevoeging
van potasch en van zeep stoffen, welke
niet zonder voorbehoud onschadelijk voorde
gezondheid kunnen worden genoemd voor
de bereiding van smakelijke, porcuse en
brooze beschuit beslist noodzakelijk is. Na l morgenmelk
cetiige proefnemingen moest dit onderzoek avondmclk
door verschillende omstandigheden in ver- 1
band met de mobilisatie worden gestaakt. t
Uitstel is echter geen afstel en dr. De
Boer zal later stellig nog eens probeeren of j
zeep in beschuit wol zo a dringend noodzake- het laagste 2 pCt.
werd margarine (zoowel los als verpakt) on
derzocht, vooral op het watergehalte en het
conserveermiddel.
Van de 35 onderzochte monsters waren io
geconserveerd met boorzuur, hetgeen vol
strekt niet als onschadelijk kan worden be
schouwd, en 5 met benzoëzuur, waarover de
meeningen nog verdeeld zijn. Aan de be
trokken fabrikanten is meegedeeld, het toe
voegen van boorzuur na te laten.
10 monsters margarine, alle genomen bij
éen winkelier, hadden een te hoog waterge
halte, n.l. meer dan 16 pet., soms tot 27.2 pet.
De fabrikanten beloofden te zullen zorgen,
voortaan te Amersfoort geen margarine met
meer dan 16 pet. water te zullen leveren.
Toch bleek een nieuwe partij weer 19 pet.
te bevatten. Deze werd in beslag genomen
en de firma met publicatie bedreigd.
Bessensap. Van 13 monsters bleek 1
merk een te gering gehalte aan extract te
bevatten, n.l. 6.9 in plaats van 7.5 pet. De
partij werd terug gezonden aan den fabrikant;
Bier. Bij een caféhouder werden, na in
gekomen klacht, 2 monsters bier onderzocht;
Beide partijen, na gebruik waarvan eenige
personen ongesteld waren géwordén, bleken
na chemisch onderzoek in zeer ondeügdelij-
ken toestand te verkeeren waarschijnlijk
hadden de vaten bij het transport- eenige
dagen in de zon gelegen. De geheelepartij,
van 16 vaten, werd vernietigd.
Karnemelk. Het onderzoek van kar
nemelk gaf aanleiding tot het zenden van
waarschuwingen.
Als minimum vetvrije droogrest werd 7.6
pet. geüischt. Bij controle-karnemelk, in het
laboratorium met handkar» bereid, bedroeg
dat 8.2 tot 8.4 pet. De minimum-eisch 7.6
pet is dus zeer billijk en zal dan ook streng
worden gehandhaafd.
De fabriekskarnemelk voldeed aan den
eisch. Verschillenden boterboeren schijnt ech
ter karnemelkverkoop met zoo'n geringe
watertoevoeging niet winstgevend genoeg
te zijn.
Melk. Gedurende het kwartaal werden
334 melkmonsters onderzocht en wel 70
avondmelk en 264 morgenmelk. Het aantal
stal- en weidemonsters bedroeg 48, waarvan
34 speciaal met het oog op uierziekte; dit
onderzoek leidde tot het constateeren van 5
gevallen van mastitis; de betrokken boeren
werden genoodzaakt, de melk van deze koeien
niet in den handel te brengen. Door geregelde
controle bleek, dat hieraan gevolg werd
gegeven.
Melkonderzoek:
Juli: vetgehalte
morgenmelk 2.93
avondmelk 3.195
Augustus
3-°9
3-15
September:
morgenmelk 3.09
avondmelk 3.43
gewaarschuwd.
Markt- en winkel-inspectie. De
Vrijdagochtend- en de Zaterdagavondmarkt
werden geregeld geïnspecteerd en gaven
aanleiding tot zeer vele aanmerkingn en af
keuringen. De beperkte ruimte óp de Groen
markt en de Appelmarkt en in de boterhal
en de enorme drukte, welke hier op som
mige tijden heerscht, belemmeren de goede
en geregelde inspectie.
Veel aandacht wordt geschouken aap
de groenten-, en fruitmarkt. Ontelbare malen
moest, vooral in het' begin, door den keur
meester worden ingegrepen. Hoewel de toe
stand zeer is verbeterd, is deze nog niet
zooals het behoort en heeft nog telkens be
drog plaats door het leveren van te geringe
maat of gewicht en door het aanwenden van
listige kunstgrepen, doordièn het fruit boven
in manden en zakken vah betere kwaliteit
dan onder in.
De keurmeester Jacobs werd met 1 Au
gustus door Burgemeestér en Wethouders
voorloopig voor éen jaar benoemd tot visch-
kéurmeester. Door de mobilisatie wegge
roepen, kon hij deze functie niet vervullen.
Als waarn. keurmeester Is benoemd dt heer
Wobben.
Op de botermarkt 'werd een aanvang, ge
maakt met de controle van het botengewicht.
De naam van een boterboerin,. wier boter te
licht was, werd gepubliceerd.
In vetband mef dé dbdr de Regeering
vastgestelde maximum-prijzen voor brood,
werd bij alle bakkers hier ter stede het
gewicht van het brood nagegaan, waarbij
bleek, dat vele bakkers het brood duurder
maakten door minder gewicht te geven.
Hieraan \4erd een einde gemaakt door
waarschuwingen en controle.
In dit kwartaal werd 62 keer een winkel
geïnspecteerd, hetgeen aanleiding gaf tot de
volgende aanmerkingen (afkeuring en inbe
slagneming)
aantalaanmerkingen
vetvrije droogrest
8.24
8-375
8.23
8.39
Het hoogste vetgehalte bedroeg 9.5 pCt.;
lijk is.
IJ s. Bij onderzoek van eenige monsters
Het aantal monsters met een vetgehalte
lager dan 2.75 bedroeg 34, of 10.2 pCt.
ijs bleek, dat de grondstoffen, melk en meel j Het aantal monsters met vetvrije droog-
Kaas
Worst
Vleesch
Spek
Vet (spijs)
Meel en grutten
Koek
Conserven
Suikerwerken
Cacaopreparaten
Specerijen
Azijn
Koffie
Peekoffie
Puddingpoeder
Zout
Versche vruchten 1
Roomijs
Versche visch
Gedroogde visch
Bessensap
Jam
Boter
Margarine
Gedroogde groenten
Vermicelli
45
óf maizena, bij do bereiding gebruikt, niet
eerst voldoende bij een temperatuur boven
75 gr- C waren verhit geweest. Den berei-
ders is aangezegd, dat de verkoop van ijs,
bereid uit niet of niet voldoende verwarmde
grondstoffen, niet wordt toegelaten.
A z ij n. Het onderzoek van azijn gaf we
derom aanleiding tot het zenden van waar
schuwingen en in beslag nemen wegens het
vele vuil en de ontelbare azijnaaltjes in ver
schillende monsters. Als minimum gehalte
azijnzuur wordt 3 pCt. geëscht. Alle mon
sters voldeden hieraan.
Puddingpoeder. Een 1 o-tal verschil-
rest, lager dan 8 pCt. bedroeg 49, of 14.7 pCt.
Dit is beslist ondeugdelijke melk.
Bij vele boeren verkeert het vee in erger
lijken staat van onreinheid. Geen wonder,
dat de melk, door hen verkocht, zeer veel
koevuil bevat, zelfs na filtratie door doeken
en zeef of teems.
Het aantal monsters, onvoldoende van rein
heid, bedroeg 41, d. i.'12.3 pCt. terwijl nog
19 monsters even voldoende waren.
Het werd wenschelijk geacht, voortaan
ook de namen van mclkslijters, die zeer yuile
melk 'verkoopen, te publiceeren. Een waar
schuwing schijnt voor velen niet voldoende
lende merken puddingpoeder bleek vrij van te zijn,
saccharine en was saamgesteld uitaardappe- Een 6-tal namen van melkboeren en veu
len-, rijst- of maïsmeel, suiker, een onscha- ters, die melk verkochten, welke zeer ondeug
delijke kleurstof, meestal gearomatiseerd met 1 delijk van samenstelling was, door de aan-
vanilline. I wezigheid van toegevoegd water, werden
Margarine. Bij een aantal winkeliers gepubliceerd nadat zij herhaaldelijk waren
Totaal
864
Niet minder dan tien pagina's van het
rapport worden ingenomen door de Lijst
van waarschuwingen en door opmerkingen
omtrent de bevindingen bij de markt- en
dè winkel-inspecties,
De overtredingen in de Lijst betreffen
veelal melk, die nu eens onvoldoende ge
reinigd, dan weer met water verdund, ont-
roomd, of ook wel onvoldoende gepasteuri
seerd dan wel atkomstig was van een uierzieke
koe; margarine met zelfs 27 pCt. watérge-
halte (terwijl het maximum is 16 pCt.). Som
mige weldoeners der menschheid maakten
zich tot vier malen schuldig aan zulk bedrog.
De namen mogen nog niet worden gepu
bliceerd; de keuringsdienst hoopt nog steeds
op hun inkeer, doch zal, bij herhaling, huu
namen bekend maken, evenals zij dit reeds
