Zaterdag 16 Januari 1915. No. 8518. 64e Jaargang. Stadsnieuws. AMSFOORTSCEE Uitgave van de Naainiooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff". HOOFD-REDACTEUR p. j. raisiaia AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. sntien i6 regelt 60 Abonnement per 3 maanden f\. franco per post ƒ1.15. AdVertentien 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvar tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en ontelgenlngs- advertentifin per regel 15 cent Reol&mes 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar bulten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent Bij advörtentlen van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht KosTsaaaoBT Poitbu» 9. Telrfotu Vredesbeweging en V rouwenkiesrecht. Mevrouw C. Mulder van de Graaf De Bruin, thans te Utrecht, lid van het Hoofd bestuur der Vereeniging van vrouwenkies recht, sprak gisteravond voor de leden der plaatselijke afdeeling van die vereeniging over bovenstaand onderwerp en zeide on geveer Diep doordrongen van den ernst der tijden, zich ten volle bewust, dat, naast de rechten, waarvoor zij strijdt, plichten behooren te worden vervuld, heeft de vereeniging bij den aanvang van den oorlog gemeend, het werk tot bereiking van haar ideaal tijdelijk stop te moeten zetten om alle kracht, welke zij als grootste vrouwen vereeniging Jin den lande kan ontwikkelen, aan te wenden niet alleen tot leniging van den nood en de ellende, direct dan wel indirect door den oorlog veroorzaakt, maar ook om, waar het pas geeft, te propageeren voor de vredesridee. Het Hoofdbestuur meende daartoe gerech tigd en verplicht te zijn, omdat buitengewone gebeurtenissen ook buitengewone maatre gelen eischen, maar vooral omdat de vredes beweging in zóo nauw verband staat tot het vrouwenvraagstuk, dat zij onafscheidelijk zijn en men zich geen Staat, in welken vrouwenkiesrecht is ingevoerd, kan denken waar niet zal worden geageerd tegen den afschuwelijken broedermoord. De huidige oorlog doet uur aan uur het bewustzijn sterker worden, dat al£het toe laatbare moet aangewend om in de toekomst een oorlog onmogelijk te maken. Bij de vooraanstaanden dringen telkens sterker^de vragen zich ophoe zullen we een nieuwen oorlog voorkomen, hoe bereiken, dat in den vervolge de tusschen landen ontstane ge schillen worden opgelost zonder wapenge weld, hoe komen tot handhaving der orde, tot afschaffing van eigen berechting door boederraoorden ook hoe tot verheffing en blijvende verzekering van gemeenschapsge voel en tot verzekering van een duurzamen vrede. Om dit alles te bereiken, hebben velen zich reeds vereenigd. De vereeniging Vrede door recht*, het Internationaal vrede-comité, dat op interventie aanstuurt, de Anti-oorlogs raad bestudeeren de oorzaken van den oorlog die thans het grootste gedeelte van Europa teistert om uit die oorzaken te weten te komen welke hervormingen van de nationale zoowel als de internationale verhoudingen noodig zijn om in de toekomst een oorlog te voorkomen. Allen dragen op hun wijze een steentje bij om te komen tot het lofwaardige doel en dit stemt tot groote waardeering. Doch naast waardeering komt op een ge voel van bittere teleurstelling over de mach teloosheid der vrouwen, die ook thans weer zijn voorbij gegaan. Geen der bovengenoemde vereenigingen deed een oproep aan de vrouwen om mee te werken, zich gereed te maken voor den moreelen strijd om het vredes-ideaal mee te helpen verwinnen. Waarom dit voorbijgaan? Omdat aan de vrouw ontbreekt de positieve macht, omdat de vrouw nog steeds onmondig is. En toch treft al het oorlogswee de vrouw oneindig meer dan den man. De man moge zich vele ontberingen nu eten getroosten, physieke smart lijden, met zorgen rondloopen, maar daarnaast heeft hij het bewustzijn zijn vaderland daadwerkelijk te kunnen dienen, te kunnen strijden voor eigen gonddesnoods met opoffering van eigen leven 5 mannen hebben den massa-moed, den roes, de bedwelming van den strijd, de doods verachting van iemand wiens leven elke minuut gevaar loopt Het wordt voor hem een dobbelspeler op of er onder, leven of dood. Brengen ze het leven er af, dan kunnen zij wijzen op hun aandeel in de worsteling; vallen zij, dan worden zij geëerd als helden. Dodt de vrouw. Zij zag man of vader of zoon wegtrekken om, meegesleept door het ruw geweld zonder hetwelk geen oorlog denkaar is, andere mannen of Vader of zoons te vermoorden en werken van vernuft en beschaving te vernielen. Vol angst wacht zij op den terugkeer der hunnen, minuten', uren, dagen, weken, maan den nu reeds. Geen roes, geen bedwelming kort hun dien tijd en, ver van de plaats waar wellicht op het zelfde oogenblik hun dierbaren een ellendigen dood sterven, heb ben zij tot eenigen troost de verschrikke lijkste couranten-berichten over den massa moord. Dolle angst en een ontzettend gevoel van machteloosheid zijn hun deel. Vragen de kinderen om brood, dan moet menige moeder dat als aalmoes aannemen van anderen. Vragen de kinderen naar vader, dan weet moeder geen bescheid te geven. En als vader niet wederkeert, is voor hem het leed geleden, doch begint haar leed, baar zorg, haar ellende eerst recht. Zij ziet de puinhoopen van hun geluk, die tij niet meer behoeft te aanschouwen. Zij moet alléén de zorgen dragen voor da kinderen, die toch van beiden zijn zij moet tobben voor haar ge zin en mag zich nog gelukkig rekenen, als zij door voor-opleiding daartoe bij machte is. Bedenk toch eens het grenzen loos wee der 30 vrouwen, die tijdens hun vlucht in de bosschen bij Bergen-op-Zoom moeder wer den, het zieleleed en de vermoeienis der moeders, die 's nachts vluchtten door de duinen, in regen en wind zeven uur achter een hun kinderen torschten door bijna tast bare duisternis. Voor ons land bepaalt de schade zich tot financieele en zelfs bleek die veel minder groot dan aanvankelijk werd gedacht. Door den satanischen oorlog heeft hier te lande verplaatsing van- kapitaal plaats gehad, doch wat beduidt dit tegenover hetgeen vlak over onje grenzen is geschied Nederland heeft naar zijn beste vermogen meegeholpen om het leed der getroffenen te verzachten. Deernis, hulpvaardigheid, opof fering, zelfverloochening, saamhoorigheidsge- voel zijn heerlijk glanzend aan het licht ge komen. Hét heeft itieegeleden met de slacht offers van den krijg, doch het heeft den oorlog niet gevoeld, niet aan den lijve on dervonden, niet met eigen oógen aanschouwd, ér geen zielepijn door geleden. Spr. vertoefde door familie-omstandigheden sedert begin Augustus meermalen in België en heeft wel geen veldslagen bijgewoond, doch van zeer nabij gezien de onuitsprekelijk ellendige gevolgen er van. Zij las den doods angst op het gelaat der Brusselaars toen de Duitsche troepen, zóo onverwacht, naderden leefde mee het ontzaglijk leed eener ver wante, die twee zoons in' het leger had en in twee lange maanden niets van of over hen vernam. Met haar vluchtend uit Westende hoorde spr. het bombardement van Mechelen, zag zij later te Antwerpen binnen komen de trams, auto's en wagens vol gewonden, aanschouwde zij de slachtoffer van het bombardement van Waelhem en-de verwoestingen van de bijna uitgestorven Scheldestad, nu zonder water en zonder licht. Wie dit heeft gezien, hééft meegeleefd, kan niet rusten vóór de krachtigste middelen zijn aangegrepen om zulk een gruwelijke manschenslachting, zulk een dolzinnige ver woesting voorgoed onmogelijk te maken, den ménschonteerenden oorlog voorgoed te ver ijdelen. Dat in de ure drffgévaars het internatio naal kerkverband fetthèt internationaal socia lisme onmachtig zijn 'gebleken, zij voor de grootste internationale vrouwenvereeniging een aansporing om te beproeven hetgeen zij ten deze vermag. Het is onzinnig, thans pogingen aan te wenden om den wereldbrand te blusscben. In dezen oorlog, de m< °st geweldige dien de wereldgeschiedenis ooit heeft gekend, zijn te veel hartstochten opgewekt en staan te hooge belangen op het spel dan dat mag aange stuurd op een kunstmatigen vrede, die tóch weer zou üitloopen op eén nieuwen krijg. De Interriational Women Suffrage Alliance (Internationale-vereenigTOg voor vrouwen kiesrecht) moet eerst opkomen tegen de onmondigheid der vrouwen. Duizenden en honderdduizenden vrouwen moeten beseffen, dat het thans vooral tijd is om te protestee ren tegen hun gemis van positieve macht opdat, indien het stembiljet aan de vrouw zal zijn gegeven, en zij dus invloed kan oefe nen op de verkiezingen, zij plaats kan nemen naast den man ten einde in et hem, ook naar baar inzicht, vast te stellen de buiten- kndsche belangen van het volk. Den dag waarop dit wordt bereikt, wordt het doodvonnis uitgesproken over den oorlog. Wfellicht zal men spr. toevoegen, dat het recht van vrede en oorlog berust bij het Hoofd van den Staat en dat de Volksver tegenwoordiging eenvoudig wordt gezet voor een voldongen feit, waaraan man noch vrouw iets kunnen veranderen; doch hoe kan in democratische landen gevolg worden ge geven aan een besluit van het Hoofd om ten oorlog te trekken als de Volksvertegen woordiging gebruik maakt van haar recht om geen geld toe te staan. Zonder geld is geen oorlog te voeren. Als de Grondwet toelaat, dat de vrouw medezeggenschap beeft dan zal elke werkelijke vrouw geen penning toestaan als deze wordt gebruikt om zooveel zrinen van moeders een ijselijken dood door hun hulpeloosheid op het slagveld te ver schaffen. Laat dan waar wezen, dat de vrouw wat veel haaf gevoel doet spreken, wat veel den ethischen kant der dingen voor oogen heeft, het materialisme van den man zal dan het evenwicht herstellen. Het zal de schoone taak der vrouw zijn, de openbare meening te beïnvloeden en als zij in het stembiljet het wapen zal hebben, dat haar thans ontbreekt, zal zij geen poging onbeproefd laten om mee te bewerkstelligen, dat slechts zij zullen worden gekozen tot vertegenwoordigers van het volk, die, ge bonden door een besliste belofte, er toe zullen meewerken, dat aan enkelen worde ontnomen het recht tot oorlogsverklaring en dat dit recht kome aan de Volksvertegen woordiging, die zooveel mogelijk moet saam- gesteld uit tegenstanders van het alverslindend militairisme en voorstanders van den vrede. Natuurlijk moeten leger en vloot in stand gehouden, omdat er een weermacht noodig is als dwingende kracht tot uitvoering der wetten en tot beteugeling van binnenlandsche ongeregeldheden al aanstonds in den beginne met andere woorden een zuiver defensieve weermacht. Ten bewijze, dat de vrouwen ook ten deze hun plicht begrijpen, dient, dat juist de kies recht bezittende vrouwen in Nieuw-Zeeland en Australië hebben aangedrongen op ver sterking der weermacht. Om de boven geschetste wijzigingen prac- tisch uitvoerbaar te maken, is het noodzakelijk, dat deze nieuwe gang van zaken te gelijker tijd in alle Rijken worde ingevoerd. Daartoe is een krachtige internationale organisatie noodig. Welnu, de vrouwen kunnen wijzen op een dergelijke wereld-organisatie, zoo groot als bijna geen andere, de International Women Suffrage Alliance, welke thans nog strijdt voor de politieke rechten der vrouw, doch, door den hechten vriendschapsband tusschen tal van haar leden, ook met vrucht zal ijveren voor pacifisme. Immers iedere feministe is pacifiste het omgekeerde is helaas niet steeds het geval iedere pacifist is niet als Mgr. Gelswein, die getuigde, dat hij feminist werd omdat hij paci fist was. Mochten allen, door het bestudeeren der sociaal-politiek, tot het inzicht komen, dat door de voortdurend hooger opgevoerde kosten voor militaire doeleinden ontzaglijke ellende wordt gebracht over de wereldmet hem begrijpen, dat het militairisme een vraag stuk is, dat niet alleen door mannen kan opgelostmet hem inzien, dat bij het bekam pen van den k-^onnenduivel man èn vrouw schouder aan schouder moeten staan en dat 1 daarom de vrouw moet bezitten het stem biljet, zonder hetwelk zij niet de hulp kan bieden, welke noodig is. Tot dusver is d*. maatschappij alleen be stuurd door mannen. Ziet rond u naar het gevolg. Wie geen voorstander, wellicht tegenstan der van vrouwenkiesrecht is, wil toch even bedenken of het niet geraden zou zijn, het eens te probeeren door medezeggenschap te geven aan de vrouw, die haar kinderen een gloeienden haat zal inprenten tegen al het geen oorlog is, om dien kinderen te besparen de gruwelen van het slagveld, hen te weer houden van het roekeloos vernielen van gedenkteekenen van beschaving, her in te prenten, dat elke oorlog is uit den booze, afschuwelijk en menschonteerend. In medezeggenschap met de mannen wil len de vrouwen de maatschappij zuiveren van al hetgeen bedreigt het geluk en het heil der jonge levens, die zij zullen leiden in banen, hunzelven en der menschheld ten nut, die zij slagvaardig zullen maken voor den strijd niet van bloed en ellende maar des levens, die, hoe moeilijk en vol gevaren ook, veilig door hen kan aangebon den als mannen en vrouwen gezamenlijk hen hebben omgord met goede wapenen. De overwinning in dien strijd zal niet leiden tot verderf, maar tot zegen en bloei van de gansche gemeenschap en schooner rijn dan de schitterendste victorie, op het slagveld behaald door stroomen bloed», poelen van ellende en bergen van leed. De vrouwen zullen helpen, verlangen niets liever dan dat, doch om dit te kunnen doen, is noodig Grondwettelijke gelijkstelling van man en vrouw. Na een korte pauze werd gelegenheid gegeven om vragen te stellen of opmerkingen te maken. Een dame meende, dat in sommige der thans oorlog voerende Staten de vrouwen anders denken d».n inleidster schetste. Zóo de Duitsche vrouw, die, in stede van diep bedroefd te zijn toen zij hoorde dat twee harer zoons waren gesneuveld, het betreurde dat haar echtgenoot niet bad mogen beleven, dat beiden den heldendood stierven voor het vaderland. Inleidster, geboren aan de grens en opgevoed te Leuven, antwoordde, dat lang niet alle Dnitsche vrouwen zóo onvrouwelijk zijn en dat uit gesprekken en correspon denties haar overtuigend is gebleken, dat velen hunner evenals Fran9aises en Russinnen denken en gevoelen en spreken als zij. Een andere dame bracht ter sprake het werken der diplomatie. Ook inleidster bleek niet zeer gesticht over de diplomaten, veelal eerzuchtigen en belanghebbenden, en hun werken in het duister en hoopte en vertrouwde, dat in onze meer en meer democratische maatschap pij het drijven der diplomaten en der belang hebbenden bij leveranties van oorlogstuig zijn langsten tijd beeft gehad. Nadat de Voorzitster mevrouw Mul der van de Graaf had dank gezegd dat zij, ondanks haar zeer drukke bezigheden, rmar bier was gekomen en zóo veel behart"rna- waardigs had meegedeeld, werd de openbare vergadering omgezet in een huishoudelijke, welke klokke negen aanving. Het totaal der inschrijvingen op de Oorlogs- leening van 275 millioen bedraagt f 409 918 000. De preferente inschrijvingen zullen geheel, de overige voor 50 pet. worden toegewezen. Het door de Regeering aan de organisaties -van vergunning- en verlofhouders, euz. om advies gezonden concept tot wijziging der Drankwet bevat hoofdzakelijk voorstellen tot het doen vervallen der zoogenaamde logements-vergunning en tot verleeoing van bevoegdheid aan de Gemeentebesturen om een maximum vast te stellen voor het aantal ♦verloven".

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1915 | | pagina 1