Zaterdag 17
April 1915.
No. 8557.
64e Jaargang
'BIJBLAD.
Uitgave van de Naanilooze Vennootschap „l)e Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD REDACTEUR
F. J. FRSSSEZSS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.
franco per post f 1.15. Advertentien 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en ontelgenlngs-
advertentiën per regel 15 cent Reclames 15 regels f 1.25. Bewijsnummersnaar buiten
worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. p
Bij advërtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. stbua 9-
BUREAU:
KORTEGRACHT 9.
Bij dit nummer behoort een
KENNISGEVING EX.
De burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van de ingezetenen deze r
Gemeente, dat de door den Directeur van 's Rijks
directe belastingen, enz. te Utrecht exeentoor
verklaarde kohieren No. 8 van de
Bedrijfsbelasting
dienst 1914/1915 en No. 1 der
Personeele Belasting
over het dienstjaar 1915 aan den Ontvan
ger van '3 Rijks directe belastingen alhier zijn
ter hand gesteld, aan tvien ieder verplicht is,
zijnen aanslag op den bij de wet bepaalden voet
te voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke plaat
sen aangeplakt te Amersfoort, den 17 April 1915.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWDCK.
De Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
Gelet op artt. G en 7 der Hinderwet,
Brengen ter kenniB vau het publiek, dat een
door de Naamlooze Vennootschap Stoomolieela-
gerij eu Graanhandel van J. van Vollenhoven,
gevestigd te Amersfoort, ingediend verzoek, met
bijlagen, om vergunning tot het oprichten van
eene graanlosinriehting (elevator, gedreven door
een electromotor) in het perceel alhier gelegen
aan de Groote Koppel No. 16, bij het Ka
daster bekend onder Sectie A, No. 1583f en
4792, op deSecretarie der Gemeente ter visie ligt.
en dat op Vrijdag den 30 April aanstaande,
des voormiddags te half elf uren, gelegenheid ten
Raadhuize wordt gegeven om. ten overstaan van
het Gemeentebestuur of van éen of meer zijner
leden, bezwaren tegen bet oprichten van de in
richting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der
Hinderwet, zijn volgens de beslaande jurispru
dentie, alleen zij gerechtigd, die overeenkomstig
artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebe
stuur of éen of meer zijner leden zijn verschenen,
ten einde hunne bezwaren mondeling toe te
lichten.
Amersfoort, 16 April 1915.
Burgemeester en Weihouders
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. B. VEKNSTRA.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
gelet op art. 31 der Kieswet en art. 5
der Wet van 30 Januari 1 v 15, houdende
tijdelijke afwijking van de Kieswet (Staats
blad No. 37 van 1915),
brengen ter openbare kennis, dat de ver
zoekschriften om verbetering van de sup-
pletoire Kiezerslijst 1915/1916, op de Secre
tarie dezer Gemeente (afdeeling III) voor
een ieder ter inzage liggen en in afschrift
tegen betaling der kosten verkrijgbaar gesteld,
Amersfoort, t6 April 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
De Burgemeester,
Van' RANDWIJCK.
De Secretaris
A. R. VEENSTRA.
De naaste toekomst.
Aan wie ernstig en met zonder zorg over
denkt in welke positie Nederland zich zal
zien geplaatst, wanneer straks de eindafreke
ning van den wereldoorlog wordt opgemaakt
en de kaart van Europa wordt herzien, dringt
aldoor deze éene vraag zich op den voor
grond Wat zal het lot van België zijn
Het is in de eerste plaats een uitspraak
van de Regeering zelf, die thans ook het
Belgische grondgebied onder haar bestuur
heeft, welke het antwoord en die vraag voor
Nederland tot een levenskwestie heeft ge
maakt.
Wat is de zaak?
Den 4 Augustus 1914 heeft de Duitsche
Regeering volgens het Engelsche Wetboek,
no. 157, haar gezant te Londen de volgende
opdracht gegeven«Wees zoo goed ieder
wantrouwen te verdrijven, dat kan bestaan
bij de Britsche Regeering ten opzichte van
onze bedoelingen, door op de meest stellige
wijze de formeele verzekering te herhalen,
dat, zelfs in geval van een gewapend conflict
met België, Duitschland onder geen enkel
voorwendsel Belgisch bezit zal annexeeren.
De oprechtheid van deze verklaring wordt
j bewezen door het feit, dat wij plechtig ons
woord aan Holland verpand hebben, zijn
neutraliteit strikt te eerbiedigen. Het ligt
I voor de hand, dat wij niet met voordeel
Belgisch grondgebied zouden kunnen an
nexeeren zonder te gelijker tijd grondgebied
te verwerven ten koste van Holland»,
j Men wete het düs goed: wordt Belgisch
grondgebied door Duitschland geannexeerd,
dan komt hiermede,naar de eigen verklaring
der Duitsche Regeering, ook Nederlandsch
grondgebied onder Duitsche vlag.
I Reeds aanstonds wörde geconstateerd, dat
de tegenover Engeland afgelegde verklaring
dat, zelfs in geval van een gewapend con
flict met België, Duitschland onder geen
voorwendsel Belgisch grondgebied zal an
nexeeren», in strijd is met het den 2 Augus
tus te voren aan België gestelde ultimatum,
waarin onder meer gezegd wordt
»Als België toestemt, in den oorlog, die
staat te beginnen, een welwillende neutrali
teit tegenover Duitschland in acht te nemen,
dan verplicht de Duitsche Regeering zich
van haar kant, bij het sluiten van den vrede
het Koninkrijk zijn onafhankelijkheid en zijn
bezittingen in vollen omvang te waarborgen.
J «Zoude België vijandig optreden tegen de
Duitsche troepen, in het bijzonder hun voort
gang bemoeilijken door tegenstand aan de
Maa' -versterkingen of door vernieling van
spoorwegen, straatwegen, tunnels of andere
werken, dan zal Duitschland tot zijn leed
wezen genoodzaakt zijn, het Koninkrijk als
vijand te beschouwen. In dat geval zou Duitsch
land tegenover het Koninkrijk geen verplich
tingen op zich kunnen nemen, maar het zou
de latere regeling van de betrekkingen der
beide Staten tot elkander aan de beslissing
der wapenen moeten overlaten».
Welnu, België heeft tegenstand geboden;
de wapenen hebben beslist, en wel in dezen
zin, dat, op een klein hoekje na, het geheeie
Belgische grondgebied daadwerkelijk door
Duitschland is bezet en onder Duitsch be
stuur gebracht. Wordt in deze «beslissing
der wapenen* door het verdere verloop van
den striid geen wijziging gebracht, dan be
staat er voor Duitschland, gezien de duide
lijke bewoordingen van zijn ultimatum, geen
enkele rede.i om den door deze beslissing
ontstanen toestand niet tot een definitieven
te maken. En dan moet laat ons het
toch niet vergeten naar de eigen woor
den der Duitsche Regeering verwerving
van Hollandsch grondgebied onvermijdelijk
volgen.
Ten bewijze hoe men in Duitsche kringen
over het toekomstige lot van België denkt,
eenige sprekende feiten
De «Stadtezeitung», die reeds begin Sep
tember verklaarde: «het Koninkrijk België
heeft opgehouden te bestaan», geeft in een
later nummer een beschrijving van de in
België ingestelde Duitsche bestuursinrichting,
waaraan zij de volgende tirade vastknoopt:
«Uit deze inrichting van het bestuur kan
men nog niet opmaken, ol België later Rijks-
land dan wel een Pruisische provincie zal
worden, maar verheugend is natuurlijk in
ieder geval de niet gewilde, maar uit den
loop van zaken en de houding der vroegere(l)
Regeering vanzelf voortgevloeide aanwinst
van een rijk industrieel land».
En het eerste en belangrijkste Duitsche
Geografische tijdschrift «Peterman's Mitteil-
lungen» geeft in de October-aflevering een
kaart van België, waarop dit land, den nog
niet bezetten rand van West Vlaanderen
inbegrepen, staat aangegeven als «General-
gouvernement Belgien», met vermelding
van de streken waar reeds Hoogduitsch en
waar Nederduitsch (Vlaamsch) wordt ge- j
sproken, ja, zelfs van die Gemeenten waar
meer dan 1000 en waar meer dan rooDuit-
schers wonen, en van die waar Duitsche
couranten verschijnen.
Einde Maart nog schreef de «Deutsche
Tageszeitung»
«België is, zooals hier herhaaldelijk is op
gemerkt, een levenskwestie voor de Duitsche 1
toekomst. België's kusten en havens mogen
nimmer meer rechtstreeks of zijdelings gc-
raken onder den invloed van vreemde mo
gendheden. Indien België onder vreemden,
dus vijandeiijken, invloed stond, dan zou de j
«vrijheid* der zeeën, waarvan de «Xord-
deutsche* gewaagt, een holle frase blijven
en Duitschland zou als zee- en handelsmo-
gendheid voor altijd zijn overgeleverd aan
de genade van Engeland*.
België nimmer meer rechtstreeks of zijde
lings onder den invloed van vreemde mogend
heden. Dit sluit in, dat het tot nu toe wel
onder vreemden invloed heeft gestaan. Ip- j
derdaad is de in Duitschland algemeen gel
dende opvatting deze, dat België reeds lang
zich feitelijk aan Frankrijk en Engeland had
overgeleverd in een aan Duitschland vijandig
verbond. België moet Duitsch worden, zie
daar dus de onmiskenbare bedoeling van de
«Deutsche Tageszeitung*.
En eindelijk 8e leider der Duitsche natio-
naal-liberalen, Bassermann, heeft in een rede
tot leden van zijr. partij uit den Rijksdag
beslist .toegegeven, dat Duitschland voor
nemens is, blijvend het land te houden, dat
het thans bezet. «Laat ons vasthouden het-
geen wij gewonnen hebben en daarenboven
alles verkrijgen hetgeen wij noodig hebben»
sprak hij. «Door bloedigen oorlog tot schit
terende overwinning; ziedaar het motto van
dezen grooten tijd*.
Wanneer nu dit de opvatting is niet van
brallende alduitsche organen, maar van ern
stige vakbladen en bezadigde Staatslieden,
welke zal dan wel de stemming ten aanzien
van België zijn van de chauvinistische, mili-
tairistische kringen, welke bij een eventuecle
Duitsche eindoverwinning op het toppunt
van macht en invloed zullen staan. En dit
klemt te meer, daar het Duitsche volk door
pers en Regeering tot een. paroxysme van
haat en woede tegen België is opgezweept,
zoodat zelfs een Hollander die de Belgen
zijn verwanten noemt, bedreigingen als de
volgende te hooren krijgt: «Est ist nnmög-
lich dass alle Hollander so denken wie Sie
und das verrüterische und vertragsbrüchige,
das grausame und hinterlistige Belgien als
Verwantschaft bezeichnen. Dann liiesse es
auch eines Tages: Wehe dir Holland!* (Het
is niet te gelooven, dat alle Nederlanders
redeneeren als U en het verraderlijke en
woordbreukige, wreede en arglistige België
beschouwen als verwant. Als dat waar zou
zijn, zou ook stellig eens weerklinkenwee
u, Nederland*.)
De Duitsche Regeering zelf heeft zich over
haar plannen ten aanzien van België sedert
den aanvang van den oorlog niet uitgelaten.
Uitspraken als de boven vermelde over Bel
gië's blijvende annexatie zijn haar allerminst
aangenaam.
Ligt hierin een geruststelling, of integen
deel het bewijs, dat zij zich zeer wel bewust is,
dat de belangen van een andere natie, die
niet tot haar vijanden behoort, door uitvoe
ring van de ten opzichte van België be
staande plannen ernstig zullen worden be
dreigd Is zij zich haar verklaring van 4
Augustus gedachtig, dat zij niet met voor
deel Belgisch grondgebied zou kunnen an
nexeeren zonder tegelijk grondgebied te ver
werven ten koste van Nederland en maakt
deze herinnering haar huiverig, openlijk van
haar voornemens kond te doen
Wij zullen geen antwoord trachten te
geven op deze vraag, maar wij stellen er
deze vraag naastKan Nederland, gezien
de Duitsche verklaring van 4 Augustus, in
onzekerheid blijven verkeeren omtrent
Duitschlands .plannen ten aanzien van Bel
gië?
Die vraag is ernstige overweging ten volle
waard, meent mr. E. van Ketwich Verschuur
in de (oude) «Groene*.
Een eeuw Koninkrijk der
Nederlanden.
De heer Joh. H. Been, de bekende Briel-
sche archivaris, schrijft een belangrijk artikel
in «Neerlandia*.
Ilij herinnert aan het streven van Karei
den Stoute, den machtigen Hertog van Bour-
gondië, om alle Nederlandsche gewesten te
vereenigen onder éen Koningskroon. De
dood voorkwam de uitvoering van zijn plan.
Karei V, Koning van Spanje en als Ka-
rel II Keizer van Duitschland, vereenigde de
Nederlandsche gewesten onder éen scepter.
Maar een Koninkrijk vormden ze niet.
In den strijd, waarin het Europa dier da
gen wordt gewikkeld, gaat de kroon de Ne
derlanden verloren. Wel rijst een jong volk
op, krachtig en stouteen nieuwe vlag is
geboren, een driekleur, waarvan de opperste
baan Oranje-boven is, een vlag, die wappert
boven het ijs van Spitsbergen en Nova-
j Zembla wuift tusschen de palmen van het
Zuiderstrand, triomfeert over het zoute water
1 van alle zeeën. «Holland, Holland!* davert
en jubelt het door de wereld. Maar van dien
stouten Jantje Kordaat is een broer verloren
gegaan. Het groote Rijk aan de Noordzee,
het Koninkrijk der Nederlanden, is weereen
droom geworden.
Honderd jaren glijden heen. Jantje Kor
daat is Jan Salie geworden. Hij, de nazaat
van zooveel rappe scheepsjongens, heeft schip-
breuk geleden in den wervelstorm die, van
Frankrijk uit. geheel Europa in beroering
had gebracht. Hij en zijn broeder van het
Zuiden waren conscrits geworden in het leger
1 van Napoleon Bonaparte, die er wel de man
naar was om uit een Jan Salie het huisbak-
ken stol te kloppen.
j Dat lijden uit den Franschen tijd! Wij
hebben er oude menschen van hooren ge
wagen, die het weer van andere oude men-
schen hadden vernomen, wij die dat niet
i meer doorvoelen konden, omdat wij kinderen
des vredes waren.
Op zijn best een jaar geleden hebben we
ons opgewonden om het feit te herdenken,
dat we vóór honderd jaar waren verlost van
het ITansche juk.
Wie heeft er toen aan gedacht, dat even
een jaar later er weer aanleiding zou zijn
geweest voor een feest het honderdjarig
bestaan van het Koninkrijk der Neder
landen
Zoo er iemand aan gedacht heeft, zal het
geweest zijn in de meening, dat men van
al die feesten genoeg kreeg, dat het zonde
en jammer van het geld zou zijn, en dat die
goede Nederlanders nu maar eens uit moesten
slapen van al dat getoost. Dat Koninkrijk
der Nederlanden zou ook zonder dat lawaai
zijn gangetje wel gaan. Men zag niet in,
waarom men zich zoo moest opwinden over
iets, dat de natuurlijkste zaak ter wereld
bleek-
En hoog op de bergen van Middel-
Europa sliep de lawine.
Het pistoolschot van Serajewo en wijd
sloeg zij haar wieken uit. Aldoor zwelt zij
aan. Het davert en dondert door heel Europa,
door heel de wereld. Ah ja, óok in het
Koninkrijk der Nederlanden hebben de kerk
klokken weer geluid ter bedestond.
Neen, bij dit eeuwfeest geen vlaggener
speelt geen muziek, er gaat geen gejuich op.
Vlammen zijn het die wapperen, kanonnen
die ver over land en zee de echo's in som
beren galm opwekken, en van het gekerm
van stervenden en gewonden is vervuld de
van bloed bezwangerde lucht.
Zóo viert het Koninkrijk der Nederlanden
zijn honderdjarig bestaan.
