Donderdag 15 Juli 1915. No 8594. 64e Jaargang. Op reis. Uitgave Naumioo/c Ven nootschap ,,l)e AmersfoortHche Courant, voorheen Firma van CleefT". HOOFD REDACTEUR P. J. rP.SDKBl'K S. A M ERSFOO R T. Verschijnt Dtnsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1. franco per post ƒ1.15. Advert en ti n 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel- abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieële- en onteigenings- arivertentiën per regel 15 cent Reclames 1—5 regels ƒ1.25. Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten evenals afzonderlijke nummers 10 cent. Bij advërtentien van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. KORTEGaACHT 9. Postbus 0. Telefoon 19. Aan onze abonné's die tijdelijk elders vertoeven, wordt, op aanvrage en met duidelijke opgave van adres, de cou rant eiken verschijndag tegen vergoeding van porto toegezonden. Ook uiet-geabonneerden kunnen op de zelfde wijze de geregelde toezending van de Amersfoortsche Courant." tijdens hun uitstedigheid zich verzekeren. KENNISGEVINGEN. AANGIFTE VOOR DE BEVOLKINGS REGISTERS. Het Gemeentebestuur van Amersfoort her innert de ingezetenen aan hunne verplichting om steeds t ij d i g ter Gemeente-secretarie aangifte te doen voor de bevolkingsregisters. Bedoelde aangifte moet worden gedaan ie. Wanneer men de Gemeente gaat ver laten. Alsdan moet een getuigschrift van woon plaatsverandering (verhuisbiljet) worden ge vraagd ter Secretarie (kamer no. 3) en mede genomen naar de Gemeente, waar men zich gaat vestigen, teneinde aldaar uiterlijk binnen éen maand te worden ingeleverd. 2e. Wanneer men zich in do Gemeente vestigt. Alsdan moet men overleggen een getuig schrift van woonplaatsverandering (verhuis biljet) afgegeven in de vorige woonplaats. 3e. Wanneer men binnen de Gemeente van woning verandert. liet hoofd van een huisgezin is verplicht, aangifte te doen, wanneer in dat gezin eenige verandering plaats grijpt, óok door het op nemen of het vertrek van dienstboden. Overtreding dezer bepalingen wordt ge straft met hechtenis van ten hoogste veertien dagen of geldboete van ten hoogste honderd gulden (Artikel 9 van het Koninklijk Besluit van 27 Juli 1887, Staatsblad No. 141}. Amersfoort, 13 Juli 1915. Het Gemeentebestuur voornoemd, De Burgemeester, Van RAXDWljCK. De Secretaris, A. R. VEENSTRA. De Burgemeester van Amersfoort maakt bekend dat J. van den BRINK. Schimmelpenninckstraat No. 21, alhier, filiaal houder van de Utrechtsche Broodfabriek, op grond van artikel 9 der Verordening, rege lende de verkrijgbaarstelling van goedkoop, ongebuild tarwebrood eu dito tarwemeel, met ingang van 26 Juli 1915 voor den tijd van éen maand zal worden geschrapt van het register, bedoeld in artikel 3 der genoemde verordening, zoodat deze persoon gedurende dien tijd niet bevoegd zal zijn ongebuild tarwemeel, overeenkomstig tie bedoelde rege ling, te betrekken. Amersfoort, 14 Juli 1915. De Burgemeester voornoemd, II. W. van ESVELD, Weth., Loc. Burg. Een nieuw stelsel van drankwetgeving HET BRATT-STEt:SEI.. In het Juni-nummer van »De volksbond», tweemaandelijksch orgaan van den Volks bond tegen drankmisbruik lezen we: N.aar ons dezer dagen ter oore kwam, wordt door den Minister van Binnenlandsche Zaken bij de Gewestelijke besturen en andere autoriteiten wier oordeel ten deze van ge wicht mag worden geacht, een onderzoek ingesteld omtrent du vraag in hoe verre de. tijd kon worden geacht te zijn gekomen om over te gaan tot een ander stelsel van drank- i wetgeving waardoor waarschijnlijk Int mis- bruik van sterkedrank meer afdoende zou kunnen worden bestreden. 1 De Minister bedoelt het stelsel van mono poliseering van den groothandel eu der kleinhandel in sterkedrank doordenStaat en van een daardoor mogelijke beper- king van den verkoop tot zekere hoe- I veelheden per hoofd der be/olking. Wat dit laatste betreft, zou ieder meerderjarig mannelijk persoon, die sterkedrank wenscht j te gebruiken zich bij het Gemeentebestuur ie zijnen name*vaii een koopconsent moeten voorzien. Hotels, restaurants en sociëteiten zouden voor het gebruik der gasten aan een admi nistratieve controle moeten worden onder worpen, opdat het gebruik van sterkedrank tot het georloofde beperkt zou blijven. Ten aanzien van het biergebruik zou het stelsel van de Drankwet behouden kunnen worden, behoudens de heffing door het Rijk - van een hoog verlofsrecht. Over het monopolie, zooals dit o.a. al sinds jaren in Rusland en Zwitserland wordt ge vonden, zullen wij thans niets zeggen. Het andere stelsel de beperking van den verkoop tot zeker maximum en tot houders van een koopconsent een soort Brat-stelsel dus is spiksplinternieuw. De Gemeenteraad van de,hoofdstad van Zweden waar in de laatste jaren het drankmisbruik op zeer doortastende wijze wordt bestreden, heeft met 67 tegen 22 stemmen besloten tot een wijziging van het Gothenburger stelsel naar dezen nieuwsten- eisch. Jammer genoeg geven Duitsche drankbe- strijdings-periodieken als de «Müssigkeits- blatter*. de Alkoholfrage* e.a., dieons anders ter dege op de hoogte houden over de buitenlandsche drankwetgeving de uitgaaf j der Fransche is tijdelijk gestaakt bijna geen andere artikelen dan over onderwerpen, niet den oorlog verband houdende, en missen wij dus ten deze hun voorlichting. Alleen de in Zwitserland verschijnende blijven «als altijd het nieuws brengen uit alle landen. In dc April-aflevering van de Internatio nale Monatschrift» vinden wij van de hand van dr. Hercod eenige bijzonderheden uit een paar onlangs verschenen artikelen van Einar Thulin. Secretaris van de Zweedsche Nuchter heids-do m m issie*). De schrijver wijst er op, dat de Zweedsche wetgeving zich te zeer heeft bemoeid met den verkoop en het verbruik ter plaatse en zich met den overigen kleinhandel niet be moeide met dit gevolg, dat de hoeveel heid in de slijterijen verkochte brandewijn steeds grooter werd. Wat gaf 't dus of men iiy de drinklokalen minder dronk; het brande- wijnverbruik bleef het zelfde. Het was de Stockholmsche arts dr. Ivan Bratl, die in verschillende geschriften'-*) voor stelde. vooral den kleinhandel in slijterijen aan beperking te onderwerpen. Reeds vroeger heeft men pogingen aangewend, door het samenstellen van zoogenaamde zwarte lijsten, den verkoop aan drankzuchtigen te verbie den, maar zonder het gewenschte gevolg. Dr. Bratt nu wenscht een anderen weg in te slaan en naar gebleken is, met een beter resultaat. Hij ging uit vaü de grondgedachte, dat de verkooper de Bolag (controle)zou kun nen uitoefenen over zijn klanten en over de hoeveelheid brandewijn, door dezen gekocht. Bratt stelde dus voor, dat slechts hij brande wijn zou kunnen koopen, die in 't bezit is 'j Einar Thulin, Reform försöken pa Briinn- vinsutminutcringens Omrftde. S&rtryck ur Svenska StadsfOrbundets Tidskrift. Haft 5, Oct, 6, 1914. 75 öre, Stockholm. Kan nykterhetsfragan lösas utan total- förbud (1909) Nykterhetspolitiska utvock- lingslinjer 1911 Beide brochures zijn in de Bibliotheek van den Volksbond en worden gaarne aan belang hebbenden ter lezing verstrekt. van een koopconsent en dat van eiken in koop nauwkeurig boek zou worden gehouden, zoodat het steeds bekend zou zijn hoeveel en wanneer de klant gekocht had. Bratt's denkbeelden vonden aller aandacht en een aantal steden bleek geneigd tot een proefneming in de practijk. Niet alle zijn daarbij op de zelfde wijze te werk gegaan en nu zijn er twee categorieën van plaatsen, waarvan de eene het voorbeeld heeft gevolgd van Gothenburg (systeem A, naar Andree, den Gothenburgschen directeur) en de andere meer de voorstellen van dr. Bratt (systeem B, naar Bratt). Volgens het systeem A ontvangt hij, die zich als kooper aanmeldt, een genummerde kaart van aangifte op naam, die bij eiken inkoop moet vertoond waarna de slijter datum en hoeveelheid aanteekent in een register. Volgens het syste.em B krijgt de klant een boekje met genummerde bestelbiljetjesbij inkoop moet de kooper telkens een eigen handig do 1 r hem te onderteekenen biljetje losscheuren e-i afleveren. Ziehier van beide systemen enkele bijzonder heden Systeem A, Gothenburg (ruim 170000 inwoners). In Februari 1912 werd beslote een kaart van aangifte beschikbaar te stellen voor iederen meerderjarigen man, met uitzondering van de drankzuchtigen en dronkaards, wier uiman als zoodanig waren opgegeven door Politie, Gezondheidsdienst of Armbestuur. Die opgaaf bevatte a. de in 1911 meer dan 2 malen wegens dronkenschap veroordeelden (665); b. de in 1911 aangeklaagden wegens dronkenschap en gewelddadigheden in hun eigen woning; c. de mannen die van 1907 tot 1911 in dronkenschap zich aan misdrijf schuldig maakten (246); d. de bedeelden die ten gevolge van drankzucht ten laste van de gemeenschap kwamen (804); e. dealkoholisten, die meerma'en in de stedelijke ziekenhuizen verpleegd werden (133); f. de gezinshoofden, die ten gevolge van hun drankzucht van het ouderlijk gezag waren ontzet. Elke aanvraag, door een vrouw ingediend, zou apart worden onderzocht. Aan alle mannelijke inwoners der stad werd nu een circulaire gezonden met een uit eenzetting van den maatregel ten geleide van een formulier waarop elk, die brandewijn zou willen koopen, moest invullen naam en beroep, geboortejaar en adres, alsmede de slijterij waar hij den brandewijn zou willen koopen. Bij indiening van het formulier zou de kaart van aangifte worden toegezonden. Bijzondere maatregelen werden getroffen voor de omliggende Gemeenten, voor welke Gothenburg het centrum van verkeer vormt. Daar elke inkoop wordt genoteerd, weet de Bolag-directie aan het einde van elke maand hoeveel hun klanten gekocht hebben. In November 1912 verlangde zij van de Politie een oordeel over de verschillende koopers, die in een maand 30 Liter brandewijn of meer gekocht hadden; van dezen hadden 298 dagelijks 1 Liter betrokken, 95 dagelijks 2 Liter, twaalf 3 Liter, vijf 4 Liter en een de bescheiden hoeveelheid van dagelijks 6 Liter. Dat oordeel luidde in de meeste gevallen ongunstig; de kaart van aangifte werd dan ingetrokken. Iets later wendde de Directie zich weder tot de Politie en werd zij langzamerhand strenger; en zij beschouwde toen 8 Liter in de maand ai verdacht. Zij wenschte echter geen voor allen geldig maximum vast te stellen. Er moesten hier heel andere factoren in aanmerking worden genomen. Er kan n.l. misbruik zijn zonder dat er groote hoeveel heden worden verkocht. Van belang zijn voorts de sterkte en het gehalte van 't gezin, de arbeidsverhoudingen, de wijze van in- koopen, dagelijks een zelfde hoeveelheid of na langere tusschenpoozen grootere hoeveel heden, enz. Is voor iema id het kooprecht ingetrokken, dan kan hij het na 4 maanden weder bekomen, maar in dit geval moet hij zijn inkoopeii in den regel tot 1 I.iter beperken. Bij invoering van het systeem waren er 2252 uitgeslotenen, een aantal dat sedert geleidelijk toenam; op i October waren er 8803. Op 1 October 1913 waren er 33516 koopconcenten. Aan een vierde deel der koopers moest dus het kooprecht worden onttrokken. Thulins geeft eenige cijfers over het bran- dewijngebruik vóór en 11a invoering van het systeem, welke echter o. i. alleen waarde hebben voor hen, die op de hoogte zijn van de plaatselijke toestanden en omstandigheden. Wij geven ze hier dus alleen in verkorten vorm. De hoeveelheid verkochte brandewijn be droeg in de 12 maanden, van October tot September, in Liters: vóór de invoering, na de invoering. I 1911/12 1912/13 «9»3/i4 In de slijterijen 1553532 997650 652641 I11 de drinklokalen 330 355 307 448 235 039 afneming. 1911/12 tot 1913/14 I11 de drinklokalen 29 pet. I In de slijterijen 58 pet. I In 'toogdient gehouden, dat van 5 Augustus 1 tot 7 September 1914 de slijterijen waren gesloten in verband met de mobiliseering. I De cijfers van arrestaties wegens dronken schap (10103 in 1912, 8853 in 1913, terwijl 1914 ontbreekt) zijn wegens zoo heel andere hcale toestanden voor ons minder verstaan- baar. Zoo wordt o.m. vermeld: dronken in clc Botag-drinklokalen (resp. 976 en 581), dronken in een restaurant (651 en 793), I dronken in een bierlokaal (1979 en 2297), j wegens het drinken van brandewijn uit de j de flesch (4149 en 1605), wegens het koopen van cognac bij een wijnhandelaar (132 en I 1503), gedenatureerde brandspiritus (103 en 225), geen opgaaf (1076 en 970) wijn of bier uit Je flesch (1914: 49). Uit deze cijfers zal het onzen lezers weder een keer te meer duidelijk worden hoe weinig tal van buiten landsche statistieken ons vertellen, die te onzent door velen met voorliefde telkens en als deugdelijk bewijsmateriaal worden voort gezet. De arrestatiecijfers zeggen buitendien alleen iets.tot hem, die in het politiewezen eenigermate thuis is. Buitendien heeft het Gothenburgerstelsel niet betrekking op alle slijterijen en omvat het dus niet den geheeleti handel in alkoholische dranken. Treedt de Bolag-directi" wat streng op. dan weten de drinkebroers wel elders hun verlangen te bevredigen. I Systeem A. Jünköping (ruim 27000 inwoners). Deze stad is met haar stelsel het voorbeeld van Gothenburg bijna in alle deelen gevolgd. Bij elk geval wordt afzonderlijk onderzocht in hoeverre van misbruik kan sprake zijn. Van 1 November 1913 tot 30 Juni I9i4zijn 9025 aanvraagkaarten uitgegeven, waarvan 338 weer zijn ingetrokken; een 700 tal koopers ontvingen waarschuwingen. De hoeveelheid verkochte brandewijn be droeg in Liters: Nov. 1912 tot Oct. 1913 1913/14 I11 de slijterijen 340 027 252 1 «»6 In de drinklokalen 67 272 62 1S7 De vermindering, die aan het systeem is te danken, is echter niet zoo groot, daar in Augustus en September, ten deele in verband met de mobilisatie, een verbod in wei king was Merkwaardigerwijze is het getal arrestaties wegens dronkenschap hier niet af- maar toe genomen van November 1912 tot Juli 1913: 314; idem 1913—1914: 467. Omtrent de andere sleden, die het /oor beeld van Gothenburg hebben gevolgd, geeft Thulin slechts luttele bijzonderheden. Een er van het (stadje A1 i 11 g sis metruim 5100 inw.), heeft het systeem nog iu zooverre uitgebreid, dat de Bolag in zijn drinklokalen slechts aan hen, die in het bezit zijn van een aanvraag- kaart, brandewijn en bier tot verbruik ter plaatse verkoopt. De verkoop bedroeg in i.iters van April tot Juli 1913/1914 (voorden niaatr.) (naden maatr.) I11 de slijterijen 50997 37 157 In de drinkloken 3196 781

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1915 | | pagina 1