Stadsnieuws.
Systeem TV (Stockholm 346590
inw. in 1 q 11
Om brandewijn in de slijterijen der üólags
te mogen koopen. moet men een koopboek
(motbok.) bezitten. Wie zulk een boek wcnschi,
moet in een der verkoopplaatsen een bestel-
biljet invullen en daarin naam. beroep, ge
boortejaar en woonplaats aangeven. In het
hoofdkantoor van den Bolug wordt dan on
derzocht of de opgaven alle juist zijn en of
aan den aanvrager een koopboek mag wor
den afgegeven.
De gronden van weigering zijn van vol
strekten en van betrckkelijken aard. Vol
strekte weigerlngsgronden zijn; minderjarig
heid (beneden de 21 jaav) en het wonen in
een gebouw waar het verbruik van alkoho-
lische dranken ongeoorloofd is (bijv. jonge-
lieden-internatcn, kazernes en armenhuizen).
Als er geen volsirtkte grond voor weige
ring is. dan wordt nagegaan of de aanvrager
nimmer wegens dronkenschap is gestraft.
Is 't vonnis van jongeren datum, dan wordt
geen koopboek verstrekt. 1 let zelfde geschiedt
als de aanvrager van de Armbesturen be
deeling ontvangt of als betrouwbare perso
nen getuigen, dat hij alkoholist is. Het on
derzoek wordt strenger wanneer het een
vrouw betreft. Aan gehuwde vrouwen wordt
geen koopboek verstrekt en aan ongehuwde
alleen dan, wanneer zij een eigen huishouden
voeren. Van 5 September tot 18 December
1913 bestelden 2.579 vrouwen een koopboek
slechts aan 682 werd er een verstrekt.
Wordt de aanvraag toegestaan, dan kan
men den brandewijn koopen, maar altijd op
vertoon van het koopboek en inlevering van
een persoonlijk onderteekend bestelbiljet,
Elke inkoop wordt in de controle-boeken
van den Rolag nauwkeurig ingeschreven.
Sinds 1 Juli 1914 is de controle uitgebreid
tot de particuliere winkels in spiritualiën.
Alles wordt gedaan om misbruik en be
drog te voorkomen.
De hoeveelheid verkochte brandewijn be
droog in de 12 maanden Januari tot December
a. In de controle-slijterijen
1913:4998863 1914:2049533
In 1914 was dus het minder-verbruik 41 pCt.
b. In de controle-drinklokalen
1913: 597 "S6 1914 509763
In 1914 was dus het minder-verbruik :,spCt.
c. In de particuliere winkels in spiritualiën
IQ 14 spiritualiën 2 353 246
waarvan punch 757 857
Te Stockholm hadden wegens dronken
schap. arrestaties plaats: 16799 in 1912,
17696 in 1913 en 11884 in 1914
Men denke bij het kennis nemen van deze
cijfers, dat het nieuwe systeem op 26 Febru
ari ion in werking trad en van den invloed
ervan eerst in Maart iets kon blijkenbij b.,
dat sedert 1 Angustus brandewijn alleen
wordt geschonken bij een maaltijd van min
ste- s 30 ore (ruim 20 cent) en niet meer
dan êen glaasje (4centiliter)', óf tijdens
het middageten bij een maaltijd van minstens
60 Are (ruim 40 cent) niet meer dan 2 glaas
jes; bij c. dat 1 Juli de controle werd inge
voerd (uitgezonderd voor punch) en dat in
verband met het brandewijnverbod, dat. in een
groot deel van Zweden heerschte, de invoer
van buiten talrijker en aanzienlijker dan ge
woonlijk is geweest.
De maximum-boeveelheid, die door éen
persoon in drie maanden mag worden ge
kocht, werd bepaald aanvankelijk op 12 Liter;
sedert werd de controle met (met uitzonde
ring van punch) ook in winkels voor spiritua
liën ingevoerd. Men kan de gansche hoe
veelheid niet in eens koopen; in T algemeen
slechts éen Liter in de 5 dagen of 2 tot 3
Liter in de 10 of 15 dagen.
Ilet aantal alkoholdeliranten in het St.
Catharina-hospitaal bedroeg 623 in 1913,
459 in 1914 (afneming: 27 pCt).
Op 't einde van het jaar 1914 waren 81 881
geldige koopboekjes uitgereikt waarvan 62210
voor mannen te Stockholm (ong. 60 pCt. der
meerderjarige mannen) 4698 voor vrouwen
te Stockholm, 10790 voor mannen en 183
voor vrouwen in de omliggende Gemeenten.
4619 koopboekjes zijn ingetrokken. Op onge
veer 10000 aanvragen werd afwijzend be
schikt.
Systeem B. Sodertalje 11 37 1
inwoners.)
In deze Gemeente is in hoofdzaak het
zelfde stelsel als te Stockholm ingevoerd. Hier
is de maximum-hoeveelheid, welke wordt
toegestaan, 10 Liter voor elke 3 maanden.
De verkoop in de drinktukalen wordt voor
den bezitter van een koopoc ?kje beperkt tot
hoogstens 2 »sup« (slokjes) brandewijn en
2 halve Liter bier op éen dag.
De hoeveelheid, verkucht in Liters, bedroeg
in de 6 maanden Februari tot Juli:
1913 (vóór den maatr1914 (11a den maatr.)
in de slijterijen
181 377 brandewijn 94 123 brandewijn
in de drinklokalen
8 537 brandewijn i 74 1 brandewijn
16114 bier 8 300 bier
Ieder zal begrijpen dat het nieuwe stelsel
en de wijze waarop het reeds in verschillende
steden van Zweden tot uitvoering komt, ons
aller aandacht verdient.
Het gaat zeker niet aan, hier een oordeel
uit te spreken over de vraag in hoeverre
een soortgelijk stelsel voor Nederland toe
passing verdient, alleen op grond van de
berichten, welke uit Zweden komen. I laartoe
zijn mcuschcn en toestanden, dranken en
drinkgewoonten in Zweden en hier te zeer
verschillend. Nu echter door het onderzoek
van den Minister de denkbeelden, aan het
stelsel ten grondslag liggende, ook binnen
onze grenzen meer belangstelling zullen trek
ken. scheen het ons gewenscht datgene, zij
't ook nóg zoo weinig, mede te deelen wat
van ernstige zijde in den laatsten tijd tot
onze kennis kwam.
Naschrift.
In de Mei-Juni-aflevering der «Intern.
Monalschrift» wijst prof. dr. J. Bergman, uit
Stockholm, op het onjuiste beeld, dat vele
der cijfers geven, die immers slechts den
verkoop der Stockholmsche Maatschappij be
treffen.
Andere alkoholhandelaars verzenden steeds
grootere hoeveelheden naar de hoofdstad.
Wol zal de Rijksdag daartegen maatregelen
nemen maar bier en punch worden des te
meer verkocht, zegt Bergman.
Het blijkt dus, dat wij hierboven niet ten
onrechte er op wezen, dat statistische ge
gevens als de bovenstaande zonder nadere
toelichting voor den vreemdeling betrekke
lijk weinig waarde hebben.
Internationale waarileering.
Het is nog niet zoo heel lang geleden,
dat wij bij herhaling gewaarschuwd moesten
worden, en ook elkander waarschuwden,
tegen te sterke ingenomenheid met hetgeen
uit den vreemde kwam. Wij prezen het met
warmte, wij namen het over zonder critiek,
of wel, wat zeker de hoogste vorm is van
bewondering, wij bootsten het na.
Met dit gevoel betrachtten wij vrijwel de
neutraliteit, ofschoon ook hierin zekere mode
niet viel te miskennen.
Naast Japansche kunst en Chineesche wijs
begeerte deelden Duitsche industrie, Fran-
sche literatuur en Engelsche volksgeest in
bet voorrecht onzer sympathie; en al klinkt
het laatste wat onbestemder dan de daar
naast opgesomde artikelen van invoer, als
men nagaat, hoeveel dingen van de overzijde
der Noordzee op onze kust.en zijn aangeland
en daar werden ingeburgerd, zal het belang
ook van deze overneming wel worden erkend.
Niet op elk gebied namen wij daarbij ten
aanzien der voortbrengselen van eigen werk
zaamheid de billijkheid in acht. Reeds de
builenlandsche stempel was een aparte aan
beveling, die van de moeite ecner vergelij
king scheen te ontheffen. Vooral deed zich
dit verschijnsel voor ten aanzien van ver-
bruiksartikelen, omdat op materieel terrein
de wetenschappelijke en de artistieke des
kundigheid minder den doorslag geven bij
het bepalen van het openbaar oordeel.
Nu zullen wij dadelijk toegeven, dat in
ternationale waardeering een mooi ding is.
Een volk, dat buiten zijn grenzen wonen
den zou beschouwen of als barbaren of als
menschelijke curiositeiten, zou zichzelf daar
mee geen brevet van voortrcfiijkheid uit
reiken, dat elders wordt gehonoreerd. Maar,
die zelfde waardeering sluit ook in een juiste
waardebepaling, en eerst wanneer deze met
de noodige onpartijdigheid heeft plaats gehad,
is een keus te rechtvaardigen. Werd steeds
deze methode gevolgd, dan zou ook meer
de aandacht zijn gevallen op mogelijke te
kortkomingen bij de inheemsche productie,
met meer ijver getracht worden, gebreken
te herstellen en leemten aan te vullen, wetende
dat een eerlijke concurrentie de kansen van
plaatsen afhankelijk maakt.
Niet in zóo ruime, in meer dan éen opzicht
zelfs bedenkelijke, mate deed zich dergelijke
eigenaardigheid elders waarnemen. Daar
echter de openbare geest reeds lange jaren
werd geleid in de richting van een politiek,
die ten slotte z.ou uitloopen op hetgeen thans
de wereld in nooit gekende beroering brengt
en schier onbewust^ de coalities-groepeering
haar invloed deed gelden op de taxatie van
het karakter, van het kunnen en van de
werkzaamheid der andere volken, drong het
minder diep door en vertoonde het altijd
zeker voorbehoud. Het was alsof er, bij het
openzetten van hoofd en hart voor die ge
voelens van waardeering, altijd de gedachte
rees van «laat ik niet al te toeschietelijk
zijn; straks zal ik misschien terug moeten».
Het tijdperk van telkens verhoogde wape
ningen, aan den oorlogstoestand onmiddellijk
voorafgegaan, heeft daar geen goed aan
gedaan zichtbaar teeken - en tastbaar niet
minder, vooral ook in de beurs der belas
tingbetalers van een groeiend onderling
wantrouwen, koelde de als waarborg voor
den vrede aanbevolen versterking van weer
kracht te land en ter zee de internationale
waardeering sterk af; het subjectief oordeel
over het vreemde volk, dat den vinger aan
den trekker van 't geweer houdt, beheerscht
in sterke mate de objectiviteit van het oor
deel over al hetgeen dat volk aangaat, in
de eerste plaats ook zijn geestelijke productie
en in het algemeen zijn nationaal karakter.
Niemand heeft het nog zóo ver gebracht,
dat hij zieh geroepen gevoelt op iemand, met
wie» hij verwacht morgen in strijd te zullen
geraken, een lofrede te houden.
Het restant internationale waardccring is
bij de natiön, die in den oorlog zijn betrok
ken, volkomen verkild ten opzichte van wie
tegenover haar staan, daarentegen tot stevige
warmte aangegloeid mei betrekking tot den
bondgenoot. Het eerste, de daling onder nul,
•is wel heel sterk. Reeds de strijdende helden
j van Homeros hadden de lieflijke gewoonte,
I elkander de huid vol te schelden ofschoon
I zij ook menigmaal voor de wederzijds be-
toonde dapperheid een gevoel van bewon
dering niet onuitgedrukt lieten. Lofspraken
1 in dezen zin worden thans niet vernomen,
en als het er in een legerbericht eens toe
komt, te gewagen van de taaiheid van het
verzet, dan is het niet om den vjjand des-
I wege een lauwer otn het hoofd te drukken,
I maar alleen om er op te wijzen, dat «wij»
mans genoeg zijn geweest om hem, deson-
j danks, de volle laag te geven.
I Dit wat, de strijdende legers betreft.
Bij de niet aan het front verschijnende
volksdeelen en bij de leiders van het nationaal
leven, is het niet anders. Boeken, 111 de taal
j des vijands geschreven, men zou er haast
I een brandstapeltje van willen maken als
i zeker voorgevoel niet waarschuwde, dat zij
i later weer gekocht zouden moeten worden
muziek van vreemde componisten dat wil
j natuurlijk zeggen van niet geallieerde, levend
of dood klinkt als wolvengehuil; en van
de geschriften, thans in vijandelijk land ge-
publiceerd en die natuurlijk óok min of meer
onder den invloed van het wereldgebeuren
staan, neemt men alleen notitie om er met
j heftigheid tegen op te tornen.
I Hoelang die gelukkig abnormale gemoeds-
gesteldheid nog zal duren, den hemel alleen
j is 't bekend. Maar zooveel is wel zeker.dat
j van al hetgeen na den strijd met inspanning
1 van alle krachten zal moeten worden her
bouwd, bet herstel van 'de internationale
waardeering wel zeer veel moeite zal ver-
I eischen.
In Nederland waarschijnlijk minder dan
j elders. Wij hebben met eerlijk uitgesproken
I oordeel over misdadig geachte oorlogs-han-
I delingen, aan beide zijden, het recht behouden
om te waardeeren het groot aandeel, dat
I door alle thans strijdende volken genomen
I is in den arbeid der beschaving, waarvan
wij zullen trachten de vruchten zooveel mo-
gelijk te behouden.
I
J I11 de Remonstrantsche kerk hier hoopt
i aanstaanden Zondagochtend voor te gaan
I dr. A. C. de Regt, uit Alkmaar; in de
j Doopsgezinde kerk, ds. Ten Cate.
In de Dinsdag gehouden openbare ver
gadering van den Raad van State, afdeeling
voor de geschillen van bestuur, is meegedeeld
1 het Koninklijk besluit, waarbij beslissing is
I genomen in het voor genoemde afdeeling
I behandelde beroep van den Raad der Ge-
meente Amersfoort tegen het besluit van
Gedeputeerde Staten van Utrecht van 28
September 1914. waarbij goedkeuring is
onthouden aan het besluit van dien Raad
van 1 September 1914 tot vaststelling van
Verordening, regelende het bebouwen
I van bepaald aangewezen gronden.
I Het beroep is ongegrond verklaard uit
overweging, dat de eisch eener minimum-
huurwaarde geen zakelijke» maatstaf biedt
voor de wijze waarop de woningen moeten
worden gebouwd en ingericht en dat op dezen
grond de ingevolge art. 7 der Woningwet
vereischte goedkeuring aan de verordening
'behoort te worden onthouden.
Tot Rijks-betaalmeester te Utrecht is met
ingang van 1 Augustus benoemd de heer
J. Ph. baron Van Ittersum, thans in gelijk
ambt te Groningen.
1 Aan dr. D. J. Hamburger, Inspecteur van
de volksgezondheid in Utrecht, is verlof ver
leend van 19 Juli tot 19 Augustus.
Hij wordt lijdelijk vervangen door den
heer G. G. Oosterbaan, Inspecteur te 's-Gra-
venhage.
i De Kamer van Koophandel en F'abrieken
zal aanstaanden Zaterdagavond ten Raad-
huize weder een openbare vergadering houden.
Onder zeer greote belangstelling werd
hier heden op de Nieuwe Algemeene be
graafplaats ter aarde, besteld het stoffelijk
hulsel van gener»-' majoor W. G. A. C.
Christan.
Velen voerden het woord aan de geopende
groeve en uit aller woord bleek welk een
eminent mensch in den ontslapene is ontval
len aan zijn gezin, zijn vele vrienden en aan
den lande.
Prof. dr. H. Th. Karsten, oud-hoogleeraar
aan de Gemeentelijke universiteit van Am
sterdam, is daar Dinsdag in den ouderdom
van 76 jaar overleden.
1 In Mei 1839 te Amersfoort geboren, be
zocht hij bier de Nuts-school en de Latijnsche
school, werd in 1857 student aan de Rijks
universiteit te Utrecht on promoveerde daar
in 1864 tot doctor in de klassieke letteren,
was van 1862 tot 1873 prseceptor aan het
Gymnasium tc Amsterdam, van laatstge
noemd jaar tot Juli 1882 conrector aan het
Gymnasium te Rotterdam en aanvaardde in
October 1882 het hoogleraarsambt in de
Latijnsche taal en haar letterkunde aan de
Universiteit van Amsterdam, dat hij bekleedde
tot 1909.
De heer E. Muys J. Lzn., sedert acht jaar
werkzaam ter Gemeente-secretarie van Lens
den en Stoutenburg, is gister met algemeene
stemmen benoemd tot Gemeente secretaris
van Hoogland.
De heer A. M. Kerkkamp, leeraar aan de
Hoogere Burgerschool hier en oud-officier
der artillerie, die aanstonds bij de mobilisatie
zich ter beschikking stelde, is bij Kon. be
sluit van 1? Juli bevorderd tot reserve-kapi
tein der artillerie.
De heer E. C. M. Keiser is geslaagd voor
het notarieel Staats-examen eerste gedeelte.
De.heer J. C. van der Linde, leeraar aan
de Middelbare Handelschool hier, staat no. 1
op de voordracht ter benoeming tot leeraar
in Wis- en Natuurkunde aan de Hoogere
Burgerschool met 5-jarigen cursus voor meis
jes te Utrecht. (Verbeterd bericht.)
Het Bestuur der Middelbare Handelsdag
school heeft als no. 1 geplaatst op de voor
dracht ter benoeming tot leeraar in Wis
kunde en Boekhouden den heer VV. Speer
stra, te Leeuwarden.
Ten gevolge van de vele aanvragen om
met den nieuwen cursus alsnog de lessen
aan de Middelbare Handelsdagschool te mo
gen volgen, zal begin September een tweede
toelatings-examen worden afgenomen.
Voor het Mercurius-diploma van de Fede
ratie van handels- en kantoorbedienden-ver-
eenigingen in Nederland zijn uit Amersfoort
geslaagd voor:
Boekhouden: J. A. Aalderink, C.
Vlaanderen,
Fransche handels-correspondentie: G. J.
Jansen Heijtmaijer Jr.
Engelsche handels-corrspondentiernej.
R. A. Querido.
Van de 1324 geexamineerden slaagden 591
candidaten.
Stafmuzikant M. Maas, van het 5e regiment
infanterie, is bevorderd tot onderkapelmeester.
Men weet, dat de heer A. A. van Hedel
sedert de mobilisatie een bataljons-kapel
dirigeert.
Ter vervanging van de shako van eenigs-
zins Zwitsersch model zal een proef worden
genomen met een kepi van grijs laken, van
de zelfde kleur als de uniform. Het oude
model kepi, sedert de afschaffing der éen-
kleppige shako bij ons leger in gebruik,
wordt hiermede in eere hersteld. Alles is er
nu grijs aan, ook de klep. welke met laken
is overtrokken, opdat er geen glimmende
deelen meer aan voorkomen. Het model is
in het gebruik beter gebleken dan de nieuwe,
niet practisch en ook niet flatteerend te
noemen shako; «le grijze kleur past boven
dien beter dan de oude blauwe, tot nu toe
nog gebruikte, kepi's, bij de uniform, beter
ook dan de platte petten, die onwillekeurig
aan een ander model uniform, de Engelsche,
doen denken. Daarom lijkt ons deze nieuwe
kepi wel een langer leven beschoren dan
haar voorgangster.
Wegens het gure weer is het concert, dat
hedenavond op het terras van «Amicitia»
zou worden gegeven, wederom uitgesteld.
Zoo mogelijk zal het aanstaanden Maandag
avond plaats hebben.
Het Volkszang-orgel is te Utrecht.
Maar 't komt hier, vermoedelijk aanstaan
den Woensdag, en we zullen tijdig waar
schuwen, zoodra we zekerheid hebben van
zijn komst.
Het groot Nationaal kegel-concours, uit
geschreven door de Utrechtsche kegelclub
2l/2 X 12 en van 3 tot 12 Juli gehouden
op de banen van de sociëteit Vereeniging»
te Utrecht, behoort thans tot het verleden.
Voor Amersfoort vonden we uit de zeer
lange lijst alleen, dat de Amersfoortsche
kegelbond met 302 houten den 8sten prijs
won in den Bonden wedstrijd. De eerste prijs
werd daarin met 346 houten gewonnen door
Oost-Gelderland.
Aanstaanden Zondag wordt hier de water-
polo-competitie voortgezet.
A. Z. P. C. ontvangt dan «De Maas»,
uit Rotterdam, <Neptunus> krijgt de U. Z. C.
te gast.
En als extra een nummer gekleed-snel-
zwemmen door dames.
Het AD. C. is er weer als de kippen bij
geweest om een deel van de schutting rond
het bij de Utrechtschepoortsbrug in aanbouw
zijnd huis te benutten voor zijn doel.
Niets verlicht den arbeid zoozeer dan een
opgeruimd gemoed.
