Stadsnieuws.
weinig voor: als regel mag men wel aan
nemen, dat de bestuurders eener stichting
zich daaraan niet bezondigen.
De bezittingen in de doode hand zijn van
veel meer stabielen aard dan die der parti
culiere personen en bovendien zijn zij ten
opzichte daarvan in hooge mate bevoorrecht,
doordat de gemeenschapslasten aan de par
ticuliere personen een veel sterkeren druk
opleggen dan aan de kapitalen in de doode
hand. Hierin schuilt eene groote onbillijk
heid, waarop onder de gegeven tijdsomstan
digheden de vereischte aandacht wel mag
worden gevestigd.
Thans leven wij sedert eenigen tijd onder
den druk van den Europeeschen oorlog, die
met den dag zwaarder dreigt te worden.
Het behoud van 's lands onafhankelijkheid
eischt zware offers, terwijl deze onafhanke
lijkheid evenzeer wordt begeerd door de
bestuurders der goederen in de doode hand
als door particuliere personen. Nu meenen
wij, dat onder dergelijke drukkende tijds
omstandigheden eene schoone taak is weg
gelegd voor de bestuurders om uit eigen
beweging de drukkende lasten te helpen
dragen.
Zooals boven reeds werd medegedeeld zijn
er vele stichtingen, die onder begunstiging
der tijdsomstandigheden en mede onder een
flink bestuur erin geslaagd zijn om groote
kapitalen te verzamelen. Wij vragen wat
is het eigenlijke doel van die groote kapi
taals ver meerdering, wat voor zin heeft het
om daarnaar onafgebroken te streven?
Neem bij voorbeeld een rijk weeshuishet
karakter van dergelijke stichting wordt be
paald door het doelde opvoeding van kin
deren, wier beide ouders zijn overleden. Op
de bezittingen zelve van het weeshuis kunnen
de weeskinderen, zoodra zij meerderjarig zijn
geworden, geen aanspraak doen gelden. Zij
hebben door hunne opneming in een wees
huis recht op opvoeding en opleiding, het
welk het weeshuisbestuur zich eenmaal tot
taak heeft gesteld.
Nu geschiedt gewoonlijk eene dergelijke
opvoeding op eene wijze, welke eenigszins
in overstemming is met het maatschappelijk
milieu, waaruit het weeskind is voortgekomen.
En al worden eene enkele maal in verband
met de bijzondere geestesgaven van het kind
wegens studie of andere opleiding groote
uitgaven aan dergelijk kind besteed, de meeste
weeskinderen daarentegen genieten in ver
houding tc. de rijke bezittingen eene weinig
kostbare opleiding.
Het gevolg daarvan is dat ieder jaar veel
meer wordt ontvangen dan uitgekeerder
wordt dus gekapitaliseerd en wel onder om
standigheden, welke dat kapitalisatieproces
in hooge mate begunstigen.
Wat wordt nu inmiddels met de inkomsten
gedaan, voor zooverre deze nfet worden be
steed aan de verzorging der weeskinderen
Op die vraag is met een paar woorden geen
antwoord te geven.
Over het geheel mag worden aangenomen,
dat men in de laatste jaren veel meer besteedt
aan algemeene belangen dan voorheen het
beschikkingsrecht over de doodehandsche
goederen gaat tegenwoordig in vele gevallen
ver buiten de grenzen van het oprichtings-
doel van zoo menige stichting.
Het zou ons dan ook niet verwonderen,
dat de regementen of besturen der vermo
gende stichtingen onder de tegenwoordige
en eerstkomende tijdsomstandigheden zich
niet onbetuigd zullen laten en mede zullen
werken tot leniging van den nood, waar
deze is of nog in erger mate zal komen,
door het geven van milde gaven voor alge
meene belangen.
En daarvoor bestaat onzes inziens een ge
gronde reden, omdat door dergelijke inrich
tingen de gemeenschapslasten tot dusver
niet op even redige wijzen gedragen.
Thans meer dan ooit beseffen wij, dat de
welvaart der particulieren en stichtingen in
zoo'n nauw verband staat met den welstand
van het geheele landwordt dit laatste met
ondergang bedreigd of moet dit een gedeel
telijke zelfstandigheid prijs geven, dan zullen
de tijdsomstandigheden, waaronder dit proces
plaats heeft, ook de rechtszekerheid der doode
handsche bezittingen bedreigen. Het Bel
gisch oorlogstooneel leert ons dit.
Het is in dit jaar juist 40 jaar geleden,
flat onze staat het pad der sociale wetgeving
heeft betreden. Van lieverlede is in dat
tijdbestek reeds veel van staatswege geregeld
en nog veel hoogere eischen worden voor
de naaste toekomst aan den staat gesteld.
Inmiddels staat men bij de vele andere
socir'e eischen sreeds voor de vraag, waar
wel het benoodigde geld vandaan zal moeten
komen. Eene vraag intusschen, welke ten-
gevolge van den internationalen oorlogsdruk
veel meer zich zal laten gelden en ook veel
meer op den voorgrond zal treden.
Het ligt dan ook voor de hand, dat het
aandeel in de gemeenschapslasten voor geluk
kige bezitters veel grooter zal worden dan
voorheen. Maar vragen wijwaarom moeten
dan immer de doodehandsche bezittingen
worden verschoond of ontzien? Daarvoor 1
bestaat niet de minste redenook zij hebben J
evenveel belang bij de handhaving der tegen
woordige rechtsorde als de particuliere per
sonen.
Ook voor de naaste lockomst kan nog
veel worden verwacht van staatswege bij
wettelijke regeling, doch dan dienen ook de
inkomsten van den staat uit milde bronnen
te vloeien. En die rijke bronnen vinden wij
in ons stichtingswezen, dat veelal slapende
rijk is geworden, maatschappelijk in hooge
mate is begunstigd en dat tot dusver zijn
evenredig aandeel in-de gemeenschapslasten
niet heeft betaald.
Moge er een billijker evenwicht in 't leven
worde gefoepen tusschen rechten en verplich
tingen dien aangaande en zulk een evenwicht
meenen wij te mogen begroeten als:
«Nieuw leven in de doode hand.»
EEN JURIST.
Uit «IIoll. I.elie»
Het verbijsterde Europa.
Het Centrum schrijft onder het boven
staande opschrift:
Hoe langer de oorlog duurt, zoo meer de
raakheid bevestigd wordt van de teekening,
waarin reeds maanden geleden een Ameri-
kaansch artist den toestand weergaf.
Op die teekening was Europa afgebeeld
als een man, die in dronken woede zijn eigen
huisraad had stuk geslagen, terwijl het onder
schrift luidde: »W?t zal hij spijt hebben,
wanneer hij weer nuchter is!«
Inderdaad, niet juister en vlijmender kan
de oorlog worden getypeerd.
De Staten van het oude Europa trachten
elkander te verzwakken en te verscheuren
en intusschen slaat Japan zijn slag in China,
wellicht ook nog elders, en vloeien Amerika
allerlei voordeelen toe.
Sommige Amerikaansche bladen schijnen
het zelfs noodig te vinden den Europeeschen
oorlogsfakkel nog wat aan te blazen.
Welke «zaken, in de Ver. Staten met den
zoogenaamden «wereldbrand» worden ge
maakt, is sinds lang duidelijk geworden, -
men heeft de Beurslijst slechts in te zien
en de financieele berichten te lezen.
Maar bovendien krijgt de Unie ook geheel
de vrije hand in allerlei quaesties, waarover
voorheen ook Europa een woord placht mee
te spreken.
Ons werelddeel is bezig aan het onder
mijnen zijner eigen positie op den aardbol.
In de woede van den strijd ziet men niet,
of wil men niet zien en kan men niet zien,
wat buiten zijn grenzen plaats vindt, of zich
voorbereidt.
Honderd jaren geleden kon men ook van
een Europeeschen oorlog spreken.
Maar de strijd gold toen slechts de over-
hecrsching van éen Rijk, of liever van éen
persoon.
En bovendien hadden Azië en Amerika
destijds bij lange niet de beteekenis van nu.
Groote veranderingen hebben sindsdien
plaats gehad.
Er staat thans voor Europa meer op het
spel dan de verzekering der rust en de
vreedzame ontwikkeling zijner natiën.
En die overweging alleen zou reeds ruim
voldoende zijn, om tot zich-zelf te komen
en aan de woedende worsteling een einde
te maken.
Aanstaanden Zondag hoopt ds. A. C. Schade
van Westrum uit Haarlem in de I.uthersche
kerk en ds. R. Miedema uit Schoonhoven
voor te gaan.
We vestigen de aandacht van belangheb
benden op de kennisgeving, aan het hoofd
van dit nummer geplaatst, waarbij de inge
schrevenen voor de Landstorm, jaarklasse 1915
dezer gemeente worden opgeroepen om in
werkelijken dienst te komen op Dinsdag 24
Augustus.
De heer Rutgers heeft de volgende vraag
ingezonden (dd. 27 Juli) betreffende het ver-
leenen van geldelijken steun door het plaat
selijk steuncomité te Amersfoort aan beambten
der Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maat
schappij.
Kan de Minister mededeelen of het bericht
juist is, dat te Amersfoort een aantal be
ambten van de Hollandsche IJzeren Spoor
weg-Maatschappij, zich tot het Plaatselijk
Steuncomité hebben gewend om geldelijke
steun, en kan hij mededeelen of zulke steun
is verleend?
De Minister van Waterstaat, de heer Lely,
heeft daarop (dd. 16 Augustus) het volgende
geantwoord.
Uit een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat elf beambten, behoorende tot den dienst
van weg en werken der Hollandsche IJzeren
Spoorweg-Maatschappij, werkzaam te Amers
foort, wier weekloon varieert tusschen f 10.15
en f 11.20, zich hebben gewend tot het daar
ter stede gevestigde Steuncomité met het
verzoek te mogen gebruik maken van de
door bedoeld comité aan behoeftigen geboden
gelegenheid om tegen verlaagden prijs levens
middelen te koópen.
Daar het eomitie zich echter tot regel ge
steld heeft om alleen rechtstreeks of middelijk
steun te verleenen aan personen die ten ge
volge van de mobilisatie in inkomsten zijn
achteruitgegaan, hetgeen met bedoelde be
ambten niet het geval is, werd op het ver
zoek afwijzend beschikt.
Naar de N. Ct. verneemt, zal, ingevolge
een missive van den Minister van Landbouw,
vanwege de gemeenten geen toezicht meer
worden gehouden op de kaas- en boter
markten tot handhaving van de maximum
prijzen.
Eerlang is de uitvaardiging te wachten van
eene circulaire aan de burgemeesters inzake
de groentenvoorziening.
Onder deze drukkende tijdsomstandigheden
toont onze Koningin een meeleven met haar
volk, dat haar grootere, inniger, blijvender
populariteit schenkt dan die Ze reeds bezat
«par droit de naissance.
Dat dachten we, de advertentie lezend, in
«Vooruit., Vrijzinnig Nieuwsblad voor het
Gooi, waarbij de secretaris van de K. v. K.
F. den fabrikanten van Hilversum bekend
maakt,* dat bij hen een aanvrage van het
Koninklijk Huis is ingekomen. Gewenscht
wordt aldaar een order te plaatsen op Ax-
ininster-weefsel, bij voorkeur bij een fabriek,
waar, door gebrek aan bestelling het werk
het meest is ingekrompen en mits waarborgen
bestaan voor goede uitvoering.
De heer G. B. Legdeur alhier legde met
goed gevolg te 's Gravenhage het examen
Hoog-duitsch H. O. af.
Ter vervangen van den heer J. P. Haan-
schoten, commies ter postkantore alhier, die
met ingang van 16 September wordt over
geplaatst naar Utrecht (inspectie) wordt de
heer H. Palm, commies der posterijen ie
klasse, van Assen naar Amersfoort overge
plaatst.
Gisteren nam de driedaagsche afstands
marsch voor kader en manschappen van het
depot 8e -infanterie brigade een aanvang van
uit Amersfoort naar Arnhem (afstand 44
K.M.); heden gaat het over Dieren naar
Apeldoorn (afst. 38 K.M.) om morgen naar
hier terug te keeren (atst. 43 K.M.).
Bij gunstig weer zal de kapel van het
interneeringskamp te Zeist Zondagavond een
concert geven op het terras van Amicitia.
«Wat hebt u dat Zaterdag juist in de
courant gezegd, dat elk spel, in hoogen zin
opgevat, tot een kunst kan ontwikkeld wor
den, dat heb ik bij professor Horemans kun
nen opmerken», zeide opgetogen een toe
schouwer tot ons, die van begin tot einde
de urenlange biljart-secance had bijgewoond,
welke professor Ed. Horemans Dinsdagavond
in «die Pforte von Cleve» gaf.
Alleen zij, die met eenigen ernst het bil
jartspel beoefenen, kunnen beseffen, welk '11
diepe studie, groot geduld, welk '11 buiten
gewoon combinatie-vermogen en 'n laaie
volharding er toe noodig gewéest zijn om
met zooveel meesterschap en zekerheid, tot
zelfs in de kleinste onderdeden, het glibbe
rige terrein op het groene laken te beheer-
schen.
Er viel zooveel te bewonderen, zooveel te
waardeeren in het rustige, elegante spel, dat
de belangstelling voor Horemans, prestaties
geen moment verflauwde en we zijn er zeker
van, dat, zoo hij ooit voor 'n tweeden keer
hier mocht terugkeeren hij een nog grooteren
kring van bewonderaars voor zijn subliem
spel zal vinden.
Al wist men vooraf, dat de heer Kielder,
zelf zoo'n bekwaam biljartspeler, den bezoe
kers een buitengewoon genot zou doen
bieden, de verwachting is verre overtroffen
en hij kan zich verzekerd houden, dat velen
hem dankbaar zijn, dat hij hun in de gele
genheid stelde zulk een zeldzaam kunstig
biljart-spel te bewonderen.
Zooals in de verslagen van schier elke
vereeniging over 't afgeloopen jaar, vinden we
ook in dat van «Zandbergen» terug dezelfde
klacht: ledenverlies en zorg voor 't heden
en de naaste toekomst, tengevolge van de
tijdsomstandigheden en wat daarmee in ver
band staat.
Het verslag van de penningmeesteresse
zegt dan ook terecht«onze hoop op finan-
tieëele winst is den bodem ingeslagen en
treft dit te dieper, waar wij de belangen van
ouderloozen daarmee geschaad weten».
Laten we hopen, dat haar pleidooi om
hulp en steun voor de weezen, in verzorging
bij de Maatschappij, weerklank vinde.
Het werk der Maatschappij ging in 1914
rustig zijn gang. Er werd een begin ge
maakt met het instellen van een geregeld
medisch onderzoek naar al de verpleegden,
hetgeen tot de erkenning bracht, dat het
werkelijk een noodz'akelijken maatregel blijkt.
Het aantal patientjes op het herstellings
oord der Maatschappij „Het Treekerbergje",
nam gestadig toe, zoodat de oprichting ervan
meer en meer blijkt in een behoefte te voor
zien.
Einde 1914 waren in verzorging bij de
Maatschappij 35' verpleegden,, waarvan 161
tot de Ned. Hervormde, 152 toUden Roomsch
Katholieke Kerk behoorden. De overigen
waren over verschillende gezindten verdeeld.
De rekening van ontvangsten en uitgaven
vertoont respectabele cijfers en doet zien,
dat er ook finantieel heel wat te beheeren
valt.
Aan contributies van particulieren werd
om ronde cijfers te noemen f 6ooo, aan le
gaten en schenkingen, bijzondere bijdragen
en giften voor het I lerstellingsoord rond
f 9000 ontvangen, waaruit blijkt, dat velen
de Maatschappij gedenken, terwijl voor ver-
pleeggeldt.11 '11 f 54 000 werd uitgegeven.
Stedelijk Kegelconcours in 't Valkje.
Stand op Woensdag 18 Augustus 1915,
om 12 uur n.m.
Vrije Baan.
Aantal
Eind
punten.
cijfers,
1. W. Ittmann
37
7.9
2. Y. O. de Jong
35
7.*
3. A. Nefkens
35
y-5
4. G. C. de Jager
35
7-5
5, H. Lohmann
34
4-u
11G. W. Zweers J.A zn.
34
6-5
7. N. S. Blom
33
4-7
8. P. Neikens
32
7-7
9. H. Nefkens
32
7.6
10. Th. G. de Jager
32
9.4
u. J. 11. Schutze
3h
8-5
12. Gijsbertus de Jager
29
O.7
13. C. de Jager
29
7-6
14. C. Kuiper
28
5-9
'5- J- M- J- Borgerhofl
Mulder
27
8.8
16. Joh. Lohmann
27
8.7
17. A. P. Houtzaager
26
7-7
18. Th. H. G. Brandsen
26
6.5
19. Dr. M. Kamerling
25
4.8
20. W. H. Schuileman
25
6.7
21. Luit. J. Thieme
25
X 5
22. C. G. Beltman
25
7 4
23. Joh. Bottinga
25
8.X
24. J. Onnes Jr.
24
4 X
25. Dr. P. K. Drossaart
Lulofs
24
5-7
Personeel.
1. H. Brandsen
35
7-4
2. N. S. Blom
33
9.8
3. Dr. M. Kamerling
32
8.8.6
4. Th. G. de Jager
32
7.8.6
5. B. H. Kuiper
32
5 6
6. A. Nefkens
32
7-4
Serie Personeel.
Th. G. de Jager
80
5-7
A. Nefkens
80
7-4
H. Lohmann
79
8-3
Weldadigheidswedstrijd.
F. Nefkens 28 5.7
Het programma en pre adviezen van het
67e Ned. I.andhuishoudkundig congres, dat
op 13, 14 en 15 September alhier gehouden
zal worden, is verschenen.
Maandag 13 September 's avonds 8 uur,
heeft de ontvangst plaats van de congres
leden ten Gemeentehuize, om 9 uur de
congresvergadering in Amicitia, welke den
volgenden ochtend en middag aldaar wordt
vervolgd.
.Om zes uur officiëel congresdiner in Birk-
hoven en om 7 uur concert in Birkhoven.
Woensdag half tien weer congresverga
dering. Om half twee een excursie per rijtuig
a. naar de Boerderij «Vinkenhoef. (mo
delstal) van den heer J. K. Knottenbelt te
Hoevelaken, alwaar eene keurverzameling
vee van de fokvereeniging Hoevelaken zal
zijn bijeengebracht (gevaar voor mond- en
klauwzeer voorbehouden);
b. naar den proeftuin der «Tuinbouwver-
eeniging Amersloort» te Amersfoort
c. naar het fokstation der V. P. N. te
Amersfoort, alwaar de heer Beaufort, rijks-
pluimvee-consulent, uitlegging zal geven van
het doel en werken van het station.
Aankomst te Amersfoort te 5 uur 11. m.
't Is een bijzonder gunstige gelegenheid
voor Amersfoort om nog meer in den lande
bekend en dus nog meer gewaardeerd te
worden als stedeke, dat zoo volop in zijn
onmiddellijke omstreken zooveel natuurschoon,
zooveel natuurgenot, zooveel vrijheid om het
met volle teugen te genieten, als weinig
andere biedt.
Als het weer nu maar meewerkt, als het
leven en bezieling gevende zonnetje zijn
stralgn over straat en gracht, over plant
soenen en onze breede lanen mag uitzenden,
dan zijn we er heel gerust op, dat onze stad
zich als een vriendelijke gastvrouwe zal pre-
senteeren, aan wie men de beste herinne
ringen zal meenemen.
BROODKAARTEN.
Den houders van broodkaarten wordt be
kend gemaakt dat zij den 21 of 22 Aug. en
ook in den vervolg hun broodkaart moeten
inleveren aan het Broodkaarten-bureau Ap
pelmarkt Amersfoort (Gemeente Laborato-
rium)of ongefrankeerd en ongeadres-
