Stadsnieuws.
nifica of semantica beoefend wordt, zal tie
hoogeschool <1«' rechte plaats zijn. /ij zal this
niet alleen kunnen worden bezocht door stu
denton, maar evenzeer door wetenschaps
mannen, dio verdieping zoeken van hun in
zicht, als na-opleiding, en in 'c algemeen
door ledereen,.die streeft naar meer kennis.
F.r zal dus in ons land een centralisatie
van werelüphilosophisch leven kunnen plaats
vinden, zooals uc^ens aqdrrs het geval is.
De verschillende pltilosophischc stelsels der
wereld kunnen hier door de geleerden van
Europa, Amerika, Indie, China, Japan, PerziO,
enz, worden gedoceerd.
Zoo zal Nederland hol klassieke land
van den geestelijken vooruitgang het
centrum kunnen worden, waar de studenten
toekomstige Staatslieden, geestelijken, doc
toren. juristen, kunstenaars, philosophen
in het algemeen, de geestes-aristocralie dor
g c h c e 1 e wereld elkaar zullen ont
moeten, omdat hun hier wordt geboden,
levenswijsheid vereenigd met kennis. En
aldus kan, waar een uitwisseling van ge
dachten plaats vindt tussohen menschen van
zóo velerlei nation, een meer blijvende band
worden gelegd dan dit tot heden mogelijk
was.
Daar do oprichting en instandhouding van
deze hoogoschool ongetwijfeld veel geld zal
vereischen, hopen wij op den steun
ie. van onze Regeering;
ze. van alle werkelijk vrije wetenschaps
mannen;
3e. van diegenen in alle landen, die over
tuigd, zijn, dat een nieuwe cultuur moet wor
den ingeluid
4e, van de Ruitenlandsche Regeeringen,
zoodra zal worden ingezien, welk een grooten
invloed de instandhouding van deze hoogo
school zal hebben op de Europeesche be-
schaving en op het onderlinge verkeer en
dc goede verstandhouding der volkeren.
Wij kozen de omgeving van Amersfoort als
plaats van vestiging en mochten de volle
medewerking erlangen van den Burgemees-
ter van Amersloort, mr. J. C. graaf Van I
Randwijck, die heeft verklaard, in zijn quali-
teit zitting te zullen nemen in het definitieve
comité.
We kozen die omgeving, zoo dicht in de
nabijheid van 't schilderachtige stedeke aan
de Eem, niet alleen wegens de gunstige
ligging in 't centrum des lauds, maar meer
nog. omdat dc omgang der studeerenden
daar onderling zoowel bij studie als bij ont
spanning veel hartelijker en intiemer is dan
in een grootc stad, waar zij opgaan in de
menigte. Vooral degenen, die uit het buiten
land komende, daar de colleges zullen volgen,
zullen de voordeden, die uit een inniger
verkeer voortvloeien, waardeeren. En ten
slotte kunnen de studenten daar, waar geen
andere hoogeschool gevestigd is, zich geheel
wijden aan de /propedeuse om zich daarna,
des te beter toegerust, te gaan bezighouden
met hun speciale vakstudie.
Aldus hopen wij bij Amersfoort-te stichten
een aanwijsbaar centrum voor philoso-
phisch leven*,
Het voorloopig Comité bestaat thans uit:
baronesse M. van Asbeck, Den Haag, licen-
eiée ès lettres de l'Universilé de Paris; H.
P. J. Bioemers. Algemeen secretaris der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen, te Amster
dam; Henri Borcl. Den Haag; dr. J. van
den Bcrgh van Eysiuga Elias, Santpoort;
dr. G. A. van den Bergh van Eyainga, Sant
poort; dr. 11. W. Ph. E. van den Bergh van
Eysinga, Zutfen; J. A. Blok, civiel ingenieur,
Deventerprof. L. E. J. Brouwer. Amster
dam; dr. W. H. Denier van der Gon, Den
Haag; mr. J. I". van Dcinsc. Middelburg;
dr. I rederik van Eeden, Bussummevrouw
J. C. op 'l Eijndc - Stolp, arts, Haarlem; dr.
C. 1.. (iodefroy, arts, Zutfen; W. J. van
Haren Noman Jr„ Amsterdam; dr. A. II. de
Hartog, Haarlem; A. C. de Jongh, mijninge
nieur, Den Haag; dr. K H. E. de Jong,
Den Haag; prof 1'. Kcnninck, Amersfoort;
W. G. v. d, Meer, werktuigkundig ingenieur,
Directeur der Hoogere Burgerschool, Den
Helder; Lod. van Mierop, Soest; dr. J. A.
Dcrmouw, Den Haag; dr. II. A. Nabcr,
Hoorn dr. Ph. H. Peyrot, Rector Gymnasium,
Amersfoort; dr. I., j. de Rochemont, Amers
foort; jhr. dr. Nico van Suchtelen, Laren;
G. van der Veen, Adj.-inspecteur van Onder
wijs in Ned. Indië, Ginnekcn mejuffrouw dr.
S. J. von Wolzogen Kühr, Den Haag; ter
wijl als Secretaris optreedt de heer J. D.
Reimanjr Prinses Marielaan 2 te Amersfoort.
Wij weten, schcijft bet voorloopig comité,
dat achter ons staat een groote groep man
nen en vrouwen van allerici richting. Man
nen van wetenschap, zoowel als kunstenaars,
staatslieden, geestelijken, studenten enz.,
onderschrijven ten volle onze bedoeling en
wij noodigen iedereen uit, die helpen wil
de hoogeschool tot stand te brengen, zich aan
ons kenbaar te maken.
In October zal te Amersfoort op een nader
bekend to maken datum een voor ieder
toegankelijke bijeenkomst worden gehouden,
waarin nadere bijzonderheden over de hoo
geschool, haar inrichting en leerplan, zullen
wa rden bekend gemaakt. Hiervoor zijn kaar
ten kosteloos verkrijgbaar bij den Secretaris,
In een der mooie bosschen bij Amersfoort
zal hot gebouw dor hoogeschool verrijzen.
liet behoeft wel niet gezegd, dat bij dc
inrichting van bet gebouw ook het schoonc
niet uit het oog zal worden verloren en waar
kan de stemming, door dat schoon gewekt,
langer behouden blijven dan in onze heer-
I lijke bosschen ep op onze prachtige' heide
velden.
Zoo kan het wel niet anders of naast de
boekengeleerdheid zal zielewijsheid worden
gebracht. Zoo kan het wel niet anders, of
oppervlakkigheid zal pluals maken voor diep
besef en zal het niet meer voorkomen, dat
een voor arts of jurist studeerende eerst veel
te laat inziet, dal een litterator in hem steekt.
I Tot deze internationale hoogeschool, welke
llog in gPc" 'and is te vinden, zullen dege
nen zich aangetrokken gevoelen, die philo-
j sophischen aanleg hebben en dorsten naar
philosophische kennis en zin voor critisch
onderzoek, zoodat de cultuur aan den bui
tenkant worde een cultuur van het hart, der
j maatschappij ton zegen.
Deelen we nog mee. dat een 200-tal per
sonen reeds nu instemming betuigde met het
voornemen en dat bereids óok is gevormd
een studenten-comité, dat een rondschrijven
j richtte tot de studeerenden en de reeds
afgestudeerden in den lande, niet alleen om
de aandacht te vestigen op de hierboven in
groote trekken geschetste hoogeschool, maar
qok om voor te bereiden de oprichting eener
studenten-samenleving op boven omschreven
grondslagen, in welke een medemensch, man
dan wel vrouw, wordt geschat naar innerlijke,
geestelijke waardeen niet naar voorkomen of
uiterlijke omstandigheden waar het individu
positief, zclf-standig, moreel leert sterk staan
en daardoor wordt belet, onder te gaan in
sleur.
Moge het grootsche plan zóo volledig sla
gen als de ontwerpers er van het zich voor
stellen.
Tookykeu
Mag men het »Utrechtsch Dagblad* ge-
looven dan wonen er in de Grijze bisschops
stad, gelijk de hoofdplaats van onze Provin
cie wel pleegt te worden genoemd, heel wat
brave burgers, die hun stadgenooteu bij dett
neus nemen.
Te Amersfoort zijn zulke slechtaards natuur
lijk niet.
Toch kan het goed zijn, eens na te gaan
hetgeen het »Ulr. Dbld.« schrijft, ter waar
schuwing aan huismoeders.
Het luidt
Niet alleen zoo werd ohs heden van
gezaghebbenden kant verzekerd wordt bij
verkoop aan de deur geknoeid, al is die
knoeierij hier zeer verbreid. Het is nog on
langs gebeurd, dat een koopvrouw in fruit
in plaats van anderhalf pond, nog niet eens
éen vol pond afleverde, wat intijds werd ont
dekt; toen de vrouw daarop werd attent
gemaakt, probeerde zij opnieuw te bedriegen
en bleef de hoeveelheid andermaal ver be
neden het gewicht, waarop zij scheldende de
klant verliet, Dergelijke dingen komen bij
koopen aan de deur herhaaldelijk en in zeer
sterke mate voor. Daarnaast is te wijzen op
vele andere knoeierijen, die v niet straf
baar zijn aan de hand van de v et en dus
ook niet als strafbare handelingen zijn aan
tc merken, maar toch in hooge mate gestrenge
afkeuring verdienen, omdat zij moreel alles
behalve door den beugel kunnen, en uit ecu
oogpunt van deloyale concurrentie behooren
te worden bestreden.
Ga bijv. eens na welke inhoud tegen
woordig aan de Hesschen wordt gegeven,
waarin zoovele voedingsmiddelen melk,
olie, wijn, vruchtensappen, limonades, enz.
worden verkocht. Van oudsher behoort
een heele llcsoh 0,8 Liter, een halve Hesch
0.4 Liter in te houden en inderdaad wordt
door enkele soliede, ouderwetsche firma's
aan dezen eisch vastgehouden. Maar de in
houd van het meerendeel der Hesschen is
veel kleiner, is bij de heele Hesschen soms
tot 630 c.M.3, bij de halve Hesschen vaak
tot beneden de 3 d.L. gedaald. En dat nog
wel, zonder dat zulks in het oog springt voor
den kooper. Op allerlei geraffineerde wijzen
wordt dit misbruik zooveel mogelijk voor de
oogen van het publiek verborgen en het
kost den roofridders van den tegen woordigen
tijd zoo zou men degenen die van derge
lijke practijken studie maken kunnen noemen
heel wat hoofdbrekens om een geschikten
vorm voer de Hesschen uit te zoeken, die
het handigst haar tekortkomingen weet te
versluieren.
En zooals met de Hesschen, gaat 't óok
met de glazen potten van de jams, met de
papieren pakjes van de cichorei, met de
doosjes van de lucifers, en met de pakken
zeep. Een pot jam behoort een pond in te
houden, maar velen weten op vernuftige wijze
een gevulde pot, met heel wat kleiner hoe
veelheid, een behoorlijk uiterlijk te geven.
Dit 'is zóo ver gegaan, dat een aantal jam
fabrikanten op een vergadering met Direc
teuren van Keuringsdiensten hunnentwege
hebben aangedrongen op een bepaling om
voor tc schrijven, dat een pot jam minstens
450 Grant aan inhoud moet bezitten. Do
pakjes van dc meeste ciehorei-fabrieken
wegen een half pond, maar ons zijn weder-
verkoopers bekend, die door de ciehorei-
fabrieken cichorei in veel kleiner hoeveelheid
lieten verpakken, maar natuurlijk toch op
zoodanige wijze, dat zelfs een vrij goed op
merker deze voor pakjes van de normale
grootte zou aanzien.
Bekend is ook, dat met den inhoud van
luciferdoosjes wordt geknoeid en aan fabrie
ken opdracht wordt verstrekt, een kleiner
getal houtjes dan normaal, in de doosjes te
doen verpakken.
En zoo wordt cr feitelijk met alles geknoeid,
niet slechts met voedingsmiddelen, maar
ook met allerlei gebruiksartikelen, met klos
sen garen, met bossen touw, enz. enz., waar
van de afmetingen groot worden gehouden,
maar de inhoud, in strijd met jarenlang be
staande usances van den handel, aanmer
kelijk wordt verkleind. En dat komt, omdat
het publiek zoo slecht controleert, zich zoo
gemakkelijk laat bedriegen. Dezer dagen werd
ons nog meegedeeld, en het is goed om
het in dit verband even te vertellen, dat
een steenkolenhandelaar geregeld 's winters
50 mud anthraciet leverde aan een particulier,
wiens kolenbcrgplaats met die hoeveelheid
dan geheel was gevuldtoen toevalig van
leverancier werd veranderd, bleek de berg
plaats niet meer te kunnen bevatten dan 40
mudToch was altoos betaald voor 50 mud
Het vicieuse punt in dit zoo algemeene
bederf in den handel is wel dit, dat de eer
lijke fabrikant of koopman, die tracht vast
te houden aan een eerlijke wijze van zaken
doen, zijn debiet ziet verminderen en ge
dwongen wordt, zij het ook tegen zijn zin,
mee te doen. Doet hij het niet, dan krijgt
hij den naam van »duur« tc zijn, hoewel
hij inderdaad goedkooper is. En zoo ont
staat dan ten slotte een toestand, zooals
die al op verschillend gebied is ingetreden,
dat het abnormaal wordt, dat men geen enkel
maat- 'of gewichthoudend fabrikaat meer
kaï. krijgen.
Onderzoekt bijvoorbeeld eens den inhoud
van de Hesschen gepasteuriseerde melk en
ge zult geen, of slechts bij hooge uitzondering,
een Üesch van 0.08 Liter ontmoeten. In Den
Haag is reeds voorgeschreven, dat op de
melk Hesschen de inhoud moet zijn vermeld.
Weegt een wit brood van verschillende
bakkerijen en het zal u blijken, dat het u
niet meer mogelijk is om een brood van
1 K.G. te koopen het Regeeringsbrood
uitgezonderd, dat op gewicht verkocht moet
worden en dus steeds dat gewicht heeft.
De enkeling kan niet voldoende opkomen
tegen dit kwaad. Dientengevolge heeft men
ten slotte niet meer de gelegenheid, de prij
zen der waren te vergelijken, want in plaats
van de uniformiteit in maat en gewicht
een gewicht van 1 K.G. voor een brood,
een inhoud van 0.8 Liter bij een heele flesch,
enz. bestaat er een volslagen anarchie op
het gebied van maat en gewicht. De flesch
houdt in van 650 tot 7,50 C.M3 het heele
brood weegt van 700 tot 950 Gram. Het
publiek is de dupe; de handelaar, die op dit
terrein de grootste durf weet te combineeren
aan handigheid, maakt goede zaken.
Hier ligt voor den handel, speciaal voor
de middenstands-organisaties en vereenigin-
gen van handelaren, die krachtens hun actie
voor de wet-Aalberse tegen de oneerlijke
concurrentie hebben getoond de eerlijkheid
in den handel te willen bevorderen en de
concurrentie op reëelen basis te willen
plaatsen, een groot arbeidsveld braak, waarop
zeer nuttig werk kau worden verricht. En
een ingrijpen wordt steeds méér noodzakelijk,
nu de verkoop van de meeste artikelen onder
speciale verpakking zoo hand over hand toe
neemt.
Maar intusschen lezers - weegt uw
groenten, uw brandstoffen, uw vleesr.lt, uw
margarine, uw jams, meet uw melk, uw
Hesschen vruchtensappen na en ziet met eigen
oogen hoe dikwerf gij bedrogen wordt, al is,
wij herhalen het, dit tiiet een bedriegen dat
strafbaar is gesteld, maar zeker een bedrie
gen, dat wegens oneerlijke concutrentie met
nadruk behoort te worden gesignaleerd.
Gedeputeerde Staten van Utrecht hebben
aan de Gemeente-, Waterschaps- en Veen-
derijbesfuren in die Provincie het volgende
doen mededeelen
Gelijk uw college wellicht niet onbekend
zal zijn, worden, nadat een op last van de
Regeering ingesteld voorloopig onderzoek
de bestaanbaarheid en de rentabiliteit van
een Centrale drinkwatervoorziening voor
Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht heeft
aangetoond, thans de plannen voor de tot
standkoming van deze onderneming nader
uitgewerkt en voorbereid.
Naar de Minister van Staat, Minister van
Binnenlandsche Zaken ons bij schrijven van
27 Augustus heeft medegedeeld, is de mo
gelijkheid niet uitgesloten, dat gedurende
den tijd, welke noodzakelijkerwijs aan de
uitvoering van de ovengenoemde plannen
nog moet vooralgaan, aan particulieren voor
een beperkt gebied concessies voor water
levering worden verleend in zoodanigen vorm,
dat deze met uitsluiting van anderen ver
gunning krijgen voor het leggen en het heb
ben van waterleidingbuizen in Gemeente- of
Waterschapswegen of wel dat, feitelijk althans,
voorzooveel het smalle wegen betreft, de
voorgenomen legging van de buizen een
vergunning van anderen zou uitsluiten.
Het behoeft geen betoog, dat vooral met
het oog op het kleine aantal wegen, dat
meermalen in laaggelegen streken aanwezig
is, de tot stand koming of een ceconomische
exploitatie van de Centrale waterleiding door
zoodanige vergunningen ernstig in gevaar
zou kunnen worden gebracht.
Up dien grond hebben wij de eer U namens
voornoemden Minister uit te noodigen, te
willen bevorderen, dat, voor zoover uw
Gemeente of uw Waterschap binnen het
gebied der Centrale waterleiding gelegen is.
geen uitsluitende concessie als bovenbedoeld
worde verleend, noch ook dat door het
verleenen van concessies of vergunningen,
zoodanige stappen worden gedaan, dat deze
mogelijk later aanleiding zouden kunnen
geven tot belemmeringen in de tot stand
koming van de hiervoren aangeduide plannen.
Morgenmiddag zal de Minister van Bin
nenlandsche Zaken ontvangen een deputatie
van de Vereeniging voor vrouwenkiesrecht,
welke Z. Exc. zal aanbieden het volkspeti
tionnement voor Grondwettelijke gelijkstelling
van mati en vrouw.
Als gevolg van het op 11 dezer hier ge
houden congres van de Ned. vereeniging
voor Gemeente-belangen werd het registra
tuur-bureau ten Stadhuize in de laatste dagen
in oogenschouw genomen door ambtenaren
ter Secretarie en Raadsleden uit vele Ge
meenten in den lande.
Wie nog een Kilometerboekje heeft, afge
geven vóór de crisis mag wel kennisnemen
van de wijziging, aangeplakt in het spoor
weg-station en inoet zorgen, het boekje zoo
spoedig mogelijk ter inwisseling aan te
bieden.
Ds. K. den Hollander staat op het zestal
bij de Ned, Hervormde gemeente te Delfts
haven.
Majoor L. W. C. G. van der Garden, thans
weder hier in garnizoen, is*le rekenen van
2y Augustus bevorderd tot luitenant-kolonel.
De ie luitenants H. F. baron Van Voorst
tot Voorst, van de cavalerie, en H. P. H.
C. C. A. von Freytag Drabbe, van de artil
lerie, worden 1 October werkzaam gesteld
bij de opleiding der cadetten aan de Kon.
militaire academie tc Breda.
Het pootige, zoo heel juiste artikel aan
het hoofd van het jongste »Leeszaalnieuws*
was niet van de hand van den Voorzitter,
den heer H. Gordeau, doch werd geschreven
door den Secretaris, den heer Hovens Gréve.
Het heeft al tot gevolg gehad, dat enkelen
hun contributie verhoogden.
Moge dit goede voorbeeld veel navolging
vinden.
De plaatselijke afdeeling van den Ned.
Protestanten Bond hoopt 12 October haar
1 o-jarig bestaan feestelijk te herdenken.
Er zullen verschillende sprekers optreden
en de avond zal worden opgeluisterd door
muziek en zang.
Zondagavond werd in de sociëteit Ver
eeniging* de prijsuitdeeling gehouden van
het zoo welgeslaagde Stedelijk kegel-concours.
Het slotnummer, een zeer geanimeerd bal,
hield kegelaars en leden der sociëteit nog
lang bijeen.
Onder begunstiging van het prachtigst
denkbare weder, dat te warm noch te frisch
was en de wegen in de meest gewenschte
conditie deed zijn, werd Zondag onder leiding
van het Bestuur van den Ned. Wieier Bond
de betrouwbaarheidswedstrijd op rijwielen
gehouden om het clubkampioenschap van
Nederland.
Het parcours was Amersfoort—Arnhem
Apeldoorn-Ede—Amersfoort, een -afstand
van rond 130 K.M. Aan den rit namen deel
5 Nederlandsche wielerclubs, elk vertegen
woordigd door 7 leden; in totaal dus een
35-tal wielrijders op langen afstand, in plaats
van 80, die heetten zich te hebben doen
inschrijven.
Klokke 12 uur werd aan »Het herten
huis* het sein voor vertrek gegeven aan
Sparta*, uit Den Haag; telkens met een
kwartier tusschenruimte volgden »Exelsior«,
mede uit Den Haag, >01ympia«, uit Amster
dam, >De pedaalridders*, uit Rotterdam, en
om 1 uur »De Germaan», uit Amsterdam.
Minstens 4 rijders van elke club moesten
in het hoofdpeloton blijvende wettelijk vast
gestelde snelheid mocht niet worden over
schreven voor elke minuut te vroeg dan
wel te laat werd éen strafpunt toegekend.
Om 4.20 kwamen de eerste deelnemers
terug, het meest compleet »De pedaalridders*,
