heul om nuttige instellingen in liet leven te
roepen.
Onder meer stelde de Maatschappij 160
klein-nijveren in do gelegenheid de tentoon
stelling te Brussel te bezoeken, nam zij het
initiatief voor het bekende Plan 1013 en deed
zij zeer veel om de gevolgen der econo
mische crisis van 1914 zoo gering mogelijk
te doen zijn, ten gevolge waarvan haar Hoofd
bestuur de verecrende opdracht ontving van
II. M. de Koningin om deel uit te maken
van het Kon. nationaal steun-comite.
Zij opende de oogen van het publiek voor
«Ie eigen nationale nijverheid, o.a. door het
doen houden van winkelweken, van welke
de eerste plaats had te Haarlem in 1911 een
beweging, die zoo insloeg, dat er reeds wordt
geklaagd, dat de export hieronder zal lijden.
Men zij echter ook ten deze gerust. Ook
hier zal de Maatschappij den gulden mid
delweg bewandelen. Zij nam dit belangrijke
onderwerp reeds in studie en vroeg voor
lichting van de consulaire ambtenaren en
de Xederlandsche Kamers van Koophandel
in den vreemde.
Wordt in een departement een zaak van
algemeen nijverheidsbelang ter sprake ge
bracht. dan wordt deze via het Hoofdbestuur
voorgelegd aan de Algemeene vergadering
der Maatschappij. Op die wijze ontstond uit
een wensch van het departement Utrecht
het Koloniaal museum, aanvankelijk te Haar
lem, thans te Amsterdam gevestigd. Andere
departementen wezen op tekortkomingen ter
plaatse (Haarlem en zijn has-en), op nieuwe,
i irr.stii ën, noodig a's gevolg van don oorlog
(Groningen bijv. op de wenschelijkheid tot
invoe ing van hoogovens, koperwalswerk en
draadrrekkerij, vervaardigen van droogdoeken
voor taardappelmeel- en stroobord-industrie).
Thans is weder aangebroken een juist
oogenblik om actief te zijn. omdat het Xeder
landsche kapitaal heeft getoond niet meer
atkeerig te zijn van Xederlandsche onder
nemingen en ook omdat bij de demobilisatie
r tul 150000 werkkrachten loskomen.
Had tot dusver spr. het een en ander
meegedeeld uit het in druk verschenen Over
zicht der handelingen der Maatschappij van
1 yoo tot iwi5«. hierna herinnerde hij hetgeen
anderen van haar zeiden.
Zón de te vroeg gestorven eerste Nijver
heids-consulent, de heer Kist. die indertijd
schreef, dat zij een bijzondere, hoogst gun
stige positie inneemt; niet als belangheb
bende, doch ais belangstellende. Of mr. Ever
wijn. het hoofd der afdecling «Handel- van
i.et Departement van Landbouw. Nijverheid
- Handel, die schrect. dat de Maatschappij
ter: volle aanspraak heeft op het vertrouwen
van publiek en Regeering. Of de oud-Minis
ter Talma, die als Minister in een Alge
meene vergadering der Maatschappij zeide
d''rdrongen te zijn van haar beteekenis en
wees op haar rapporten nopens de Ziekte
verzekering en de Octrooi wet, van welke
laatste de voorlichting róo goed was. dat
zij na korte beraadslaging kon aangenomen
als wet.
Xa deze woorden van instemming kon
spr. ook wijzen op daden. Bedroeg het aantal
d mateurs ad f 25 vóór den oorlog 100,
hans is het toegenomen met i-opCt. Bij
zijn zilveren jubilee schonk de heer Laan
1 60000 \oor ..mbachtsonderwijs in de Zaan
streek.
Wat dc geldmiddelen betreft, deelde spr.
mede, dat de ontvangsten der Maatschappij
over i .i waren bijna f 10000, waarvan
1 'iooo, uit de quota ad f :.2> per lid, uit
de departementen. Voor dit quotum ontvan
gen de leden kosteloos het Tijdschrift der
Maatschappij, terwijl de departementen wor
den schadeloos gesteld voor de bijwoning
der Algemeene vergaderingen. Het spreekt
vanzelf, dat de departementen zelve óok
er ccnig geld moéten beschikkendaarom
verdient het aanbeveling, de contributie te
stellen op f 5.;5 voor klein-nijveren er. bij
voorbeeld f 10 voor groot-ir.dustrieelenof
anders een Gemeentelijk subsidie te vragen
tot een maximum van f 100 en dan van de
leden het zelfde bedrag te eischen
Dat Amersfoort vroeger niet in staat bleek,
een departement in liet leven te houden,
bewijst nog niets Hoeveel is in dc laatste
tien jaar veranderd. Thans zijn er electrisch
bedrijf. Middenstandscredietbankcn. vak
scholen, fabrieksterreinen, enz. Het departe
ment, gesteund door een zóo vooruitstrevend
Gemeentebestuur ais Amersfoort thans het
voorrecht heeft te bezitten, zal wonderen
kunnen doen.
Als van elke flinke daad zullen /.ij, die
hier zijn saamgekomen om op te richten een
departement, de landstreek waardig, genoe
gen beleven en daardoor den goeden naam
der stad alweer meer naar voren brengen
(applaus).
De heer Van Schaick vroeg nu of
inleider fabrieksnijverheid hier mogelijk achtte
zonder goeden waterweg. De Kern is totaal
onbruikbaar voor aanvoer van ruw-materiaal
voor groote industrieën. Kr zijn hier goede
fabrieksterreinen, velen wilden hier, in het
centrum des lands, een industrie vestigen,
doch alles stuitte af op het gemis van een
betrouwbaren waterweg.
De heer De Clercq antwoordde, dat
deze vraag eigenlijk thuis behoort in het
departement, dat haar dan weer voorlegt aan
het Hoofdbestuur. Er zijn nochtans ook fa
brieken, die geen behoefte hebben aan een
waterweg. Spi. is echter te zeer buitenstaan
der 0111 een juist inzicht te hebben over de
plaatselijke gesteldheid.
De Burgemeester merkte op. dat
iedere Burgemeester van Amersfoort zich
heeft geworpen op de Eem-quaestie. Dc Kern
zelf is nog niet zoo slecht, doch haar mond
en de invloed van tij en wind doen veel
kwaad. Nochtans neemt het aantal schepen
die hier havenen en hun tonuenmaat steeds
toe.
tllier kwamen
in 1910 aan 840 schepen met 85 3S5 tons
ton 847 «S5 420
1912 807 83803
IQ 13 964 IOS 763
ondanks de crisis
in 1914 9f>< >05 '37)
Iets anders, vervolgt spr., is het bevorde
ren der woningtoestanden opdat eventueele
arbeiders hier een woning kunnen vinden.
Voor de fabrieksterreinen in liet Soesterweg-
kwartier is zeer veel navraag.
De Kanaal-vereeniging heeft zich bereids
gewend tot de Regeering en tot de Besturen
der beide Provinciën. Van groot belang zal
het zijn als het jonge en krachtige departe
ment hot plan sterk steunt.
De heer Van der Meiden was be
vreesd, dat de verslagen van deze bijeen
komst de nijveren, die zich hier willen ves
tigen, zullen doen terugkomen van hun be
sluit. Maar is een waterweg wel zóo dringend
noodigWaar is de waterweg voor Enschedé,
waar die voor het Roer-gebied
Er is gesproken over hoogoven-industrie.
Is het niet al te dwaas, dat het ijzererts, te
Rotterdam aangevoerd, met groote kosten
wordt opgebracht naar Rijnland en niet
wordt verwerkt tusschen Rotterdam en I lock
van Holland
We hebben slechts wat durf noodig. Amers
foort moet door ons niet allee.11 als woon
plaats. doch ook als industrieplaats in de
mode worden gebracht. Dan volgt de water
weg vanzelf (applaus).
De Burgemeester herinnerde nog,
dat vroeger de maximum-tonnemaat der
hier aankomende schepen nog geen 120 tons
was en thans ruim 200 tons is. Voor eco
nomisch vervoer heeft men echter noodig
schepen van 600 tons.
De heer Fontein vroeg of alleen'indu- 1
strieelen lid kunnen worden.
De heer De C 1 e r c q herinnerde, dat dc
Maatschappij als leden heeft belanghebben
den en belangstellenden, óok Xaamlooze
Vennootschappen en rechtspersonen. Dit is
juist haar kracht, omdat de Regeering hier
door weet. dat ze opkomt voor algemeene
belangen.
De Burgemeester meende, dat de verga
dering geen betere hulde kon brengen dan
door wver te gaan tot de oprichting van een
departement.
l-lctgeen. zooals uit den aanhef blijkt, ge
schiedde, waarna het Bestuur bij eerste stem
ming werd gekozen.
De heer De C 1 e r c q wenschte hierna
namens het Hoofdbestuur Amersfoort geluk
met het nieuwe departement en dankte den
Burgemeester voor de gelegenheid, aan deze
plaats doel en streven der Maatschappij te
ontvouwen. Dat juist de Burgemeester diende
als goede gids achtte spr. een buitengewoon
mooi symbool en hij noemde het een bewijs
van echten burgerzin, dat een algemeen be
lang als dit werd besproken in het Huis der
Gemeente. Het is de eerste maal, dat de op
richting van een departement op deze wijze
geschiedt ,en dat een voortvarend Burge
meester het initiatief nam 0111 de hand te
reiken tot die oprichting (applaus).
De Burgemeester dankte den heer
De Clercq voor deze vriendelijke woorden
en zeide zeer verheugd te zijn, dat deze po
ging zóo goed mocht slagen.
Met een woord van hartelijken dank aan
den heer De Clercq sloot spr. hiermee om
streeks 10 uur de vergadering.
Het Bestuur zich noemend voorloopig
comité, doch niet éen lid zal ook maar éen
willen missen verdeelde hierna de func
tion in dezer voege; de heer Van der Mei
den, Voorzitter de heer Kemper, Onder
voorzitter de heer Ed. van Vollenhoven, Se-
r retaris de heer Koppejan, Penningmeester
de heeren Eysin k, Meursing en Wolter,
Commissarissen.
Bij advertentie in dit nummer wordt be
vestigd de bereids gedane mededeeling, flat
Dinsdagavond prol. dr. J. Lindeboom, uit
Groningen, voor de plaatselijke afdeeling
van den Xed. Protestanten Bond zal spreken
over Dc natuur en het zedelijk leven.
De Evangelisch Luthersche gemeente,
die verleden jaar wegens de tijdsomstandig
heden geen kinderkerstfeest aanrechtte, zal
in den avond van Tweeden Kerstdag het
Kerstfeest vieren alsgewoonlijk welvoorbereid.
Aan het verslag der Commissie voor werk
verschaffing, loopende van 20 Maart tot 1
December, zij het volgende ontleend
In den winter van 1914 werd door ver
schillende steun-comité's beproefd bij wijze
van werkverschaffing sokken en polsmoffen
te laten breien voor de weermacht. Dc wol
daarvoor werd verstrekt door H. M. de Ko
ningin en de gebreide voorwerpen werden
door de stcun-comité's gezonden aan de Cen
trale magazijnen van kleeding en uitrusting
te Amsterdam.
Om het werk beter te doen vlotten, be
sloot H. M. in Maart van dit jaar een op
zichzelf staande Commissie voor werkver
schaffing in het leven te roepen. H.M. noo-
digde daarvoor uit mevrouw Van Biema
Hijmans. lid der Commissie van uitvoering
van het Kon. nationaal steun-comité mevr.
Vening MeineszDen Tex, Presidente van
«Arbeid Adelt*; en mejuffrouw Reijers, Pre
sidente van «Tesselschade*terwijl mejuf
frouw Van Rijn van Alkemade. lectrice van
II. M,, het Secretariaat zou waarnemen,
welke commissie besloot, over het geheele
land vrouwen, die onder de tijdsomstandig
heden leden, in de gelegenheid te stellen,
een kleine bijverdienste te hebben.
Op initiatief van «Arbeid AT.lu en «Tes
selschade* hebben zich 68 sub commissies
met samen 326 leden gevormd, uio tot dus
ver aan 5483 vrouwen werk uitdeelden. I11
samenwerking met de HooH-intendur.ee wer
den, 11a goedkeuring, de sokken aangekocht
voor het leger. Tot dusver is verwerkt bijna
14000 K.G. wol, waarvan rond S3 000 paar
sokken zijn gebrek?, terwijl werd betaald
50 cent werkloon p' r paar. Ook werden
sokken aangebreid f 11 zijn or 6400 vervaar
digd voor de Marii e.
De uitgaven der Commissie waren tot dus
ver f97 362.75, waarvan f43410 aan werk
loon, f53382.84 voor wol en f369.91. Hier
van werd door het Departement van Oorlog
terugbetaald f 20 400 en wel f 20 000 voor
nieuwe en f 400 voor aangebreide sokken.
Het keuringsbureau is gevestigd in het
gebouw New-York. te Amsterdam, belangloos
ten gebruike gegeven door den heer Hienfeld.
Het verslag brengt warmen dank aan de
leden der sub commissies voor hun goed
werk en hun streng toezicht, want aan de
eischen, die het Departement van Oorlog
stelt, is uit den aard der zaak niet gemak
kelijk te voldoen.
Uit de door dc Secretares ontvangen cor
respondentie blijkt ten volle, dat het schoone
doel, door 11. M. beoogd, zeer veel dank
baarheid wekte bij hen. die floor «Werkver
schaffing 1915* werden geholpen.
In de Donderdagavond gehouden gecom
bineerde vergadering van de vrijzinnige
kiesvereenigingen Amersfoort's belang* en
«Gemeentebelang-; werd besloten tot samen
smelting.
Een gemengde commissie werd benoemd
tot het ontwerpen van de reglementen, enz
Coquet komt liet zich aandienen, het
snoezige vrouwekopje in keurige kleedij,
dat den maan Ikalender van 13e Jager's
lunchroom tot een gaarne bezien sieraad
maakt van de huiskamer.
Deze kalender was de eerste van een
stadgenoot, die kwam herinneren, dat we
over 12 dagen alweer Oudejaarsavond hebben.
Van veel grooter formaat, trouwens ook
ineer bestemd voor kanto-rgebruik, is de
maandkalender van de II. IJ. S. M., thans
verlucht met de afbeelding van de nieuwste
veerboot EnkbuizenStavoren van die Maat
schappij, liggf nde vóór den Dromedaris in
eerstgenoemde plaats.
Aan de Centrale V. P. N.-veiling werden
gister verkocht 11 507 kipeieren voor f7.10
tot f9 per honderd.
De eendeiereu deden f7.25 tot f7.80.
Dinsdagmiddag om half twee worden weer
rnelkversche en geschouwde Regecrings-
eieren verkocht aan den handel.
Door een der Bestuursleden van de V.
P. N. werd gister op de markt een boerin
betrapt op het verknopen, als volmaakt versch,
van Regeerings-eieren.
Zooveel mogelijk had de «bonne villageoise*
den gestempelden ring van de eieren ver
wijderd, doch dat was haar natuurlijk niet
geheel gelukt, terwijl de schaal duidelijk
aantoonde, dat er met een of ander vocht
aan was gepoetst.
De vrouw beweerde niet te begrijpcn.dat
ze Regeerings-eicren, die minstens jongst
leden Dinsdag door een handelaar zijn ge
kocht en van wicn zij ze moet hebben over
genomen. Vrijdag toch niet als versche eieren
van eigen kippen weer aan de markt mocht
brengen.
Voor de koopsters is het een les, goed
uit te kijkenvoor de knoeiers een waar
schuwing, dat V. P. N. en Keuringsdienst
hun kwade praktijken met éen oogopslag
ontdekken en niet zullen nalaten, die te doen
bestraffen met, als eerste gevolg, in beslag
neming van de onder valsche voorspiegeling
aangeboden waar.
Morgen is hier alleen geopend de apotheek
van den heer C. M. M. Vermolen, Varkens-
markt 44, telefoon 160,
Dc lantaarns van auto's en rijwielen moe
ten volgende week uiterlijk tien minuten
over vieren, die van fle overige voertuigen
uiterlijk tien minuten over half vijf goed
helder branden.
Om voor de zooveelste maal te herinneren
aan de Regels van den weg, geeft «De
Kampioen* het volgende versje:
Moet gij links een weg inslaan,
Neemt dan steeds de ruimste baan.
(iaat uw weg rechts van de hand,
Houdt dan steeds den binnenkant.
Rijdt steeds rechts op 's Heeren wegen,
Voor 't verkeer is dit een zegen.
Moet gij soms w ij k e n voor een ander,
Doet dit r e c h t s, of gij gaat tegen elkander.
Wilt gij hem, die langzaam rijdt, voorbij,
Doet dit aan zijn linkerzij.
Neemt den r e c h t s c he n van t w e e wegen,
Die gij ziet op plein of laan,
Gij komt dan geen wagens tegen
En hebt voor uzelf ruim baan.
Door de politie is aangehouden een gesi
gnaleerde, die nog twee dagen tegoed had.
Een vet konijn, dat stellig op den kalender
heeft gekeken en maar weinig er voor ge
voelde, na zóo kostelijk en overvloedig voe
der, binnen de week te worden geslacht en
als Kerstgebraad te dienen, heeft zijn toe
vlucht gezocht bij de politie, welke den recht-
matigen eigenaar tracht te vinden.
De lieflijke Leusderweg heeft vanmiddag
een nieuwe verrassing bezorgd aan de pas
santen door namelijk opeens een groot gat
te toonen, waarin zelfs een auto geraakte.
Bij het smelten van was ontstond gister
avond een binnenbrandje in het perceel Leus
derweg tegenover de hoofdpoort der kazerne.
Een met een minimax gewapende politie
agent, die op het eerste alarm per rijwiel
toesnelde, slaagde er in de vlammen, die ook
eenig waschgoed aantastten, nog intijds te
doven.
Een landstormman, hier in garnizoen, is
in arrest gesteld, verdacht van diefstal van
militaire goederen, door dc recherche op
verschillende plaatsen te Bussum in beslag
genomen.
Bedenk, dat denken vóór men spreekt,
niet meer tijd in beslag neemt dan denken
nadat men heeft gesproken.
II. M. de Koningin benoemde tot jager-
meester in buitengewonen dienst den heer
W. II. de Beaufort, te Maarn, Voorzitter
van het Utrechtsch Landbouw Genootschap.
Door tijdsgebrek moest weder velerlei
uitgesteld.
Bijeenkomsten.
Dagelijks Openbare leeszaal en bibliotheek.
Laantje 2, en R. K. openbare
leeszaal en bibliotheek. Kamp 18.
Oudheidk. museum Flehite.
Dinsdag Theosofische leeszaal.
Vrijd. tot Dotid. Bioscoop Langestraat
Zat. tot Maand. Bioscoop «De Arend*.
19 Dec. Kunstbeschouwing.
21 Dec. Prof. dr. Lindeboom in Ned. Pro
testanten Bond, Remonstr. kerk
22 Dec. Jonge Vrouwen Gilde, Kloet.
Ledenvergadering V. P. N., Otte.
23 Dec. Zangver. «Gloria in exelcis*. Am.
27 Dec. Jonge Vrouwen Gilde. Kloet.
Kerstfeestviering, Luthersche kerk.
28 Dec. Ilollandsche operette, Am.
6 Jan. Elly Geuer's koor, Am.
13 Jan. Hollandsch strijkkwartet. Am.
18 Jan. Pisuisse, Am.
19 Jan. Amersf. Orkest Vereen,, Am.
29 Jan. Theosofische lezing, Van Maanen.
Theos. loge.
3 Febr. Manna Verbena. Am.
23 Febr. Theos. lezing, dr. De Ilartogh.
Theos. loge.
9 Mrt. Ilona Durigoen Evert Cornelia. Am.
L)e ondergeteekendtm hebben het plan
opgevat om met Kerstmis eene kleine
uitdeeling te houden in het militair Hos
pitaal, het St. Elisabeth's gasthuis en het
Putronautsgebouw, waar eeuige honder
den Hollandsche en Belgische soldaten
ziek liggeu, ver van huis en haard.
Wie wil het werk steunen door een
kleine gave, hetzjj geld, hetzij polsmoffen
eu bouffanten 1 Alles zal gaarne in ont
vangst genomen worden door omlergetee-
keoden.
Ook de kleinste gaven z(jn welkom.
Baronesse VAN ITTERSUM,
St. Anfridusstraat 1.
Mevrouw DE ROO VAN ALDERWERELT,
Vianaenstraat 10.
Mejuffrouw STROEVE, Zuidsingel 37.
Mevrouw dr. MORREN, Langegracht 28.
Mevrouw KNOOTE, Muurhuizen 9.
Mevrouw Van den BERGH,
Wilhclminastraat 5.
R. vanISF.GIIEM, smede ligne, Inf.-kazerne.
