Donderdag 27 ffjf April 1916.
No. 8715.
66e Jaargang
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „D© Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeflf".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FREDERISS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- cn Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.—
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentien per regel 15 cent. ReolameB 1—5 regels ƒ1,25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
SORTEGRACHT 9.
Postbus 9.
Telefoon 19.
K K N N I S <1 K V I N O K X.
De (iedeptiteerde Staten van de Provincie
Utrecht,
Gelet op artikel 105 der Kieswet,
Brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat de in hunne vergadering van heden
vastgestelde Lijst der hoogstaangeslagenen
in de Provincie Utrecht, verkiesbaar als
aigevaardigde ter Eerste Kamer der Staten-
Generaal tot en met 21 Mei a.s. (Zon- en
feestdagen uitgezonderd) voor een ieder ter
Provinciale Griffie van Utrecht ter inzage
is nedergelegd en in afschrift tegen beta
ling der kosten verkrijgbaar gesteld.
Bedoelde lijst zal, ingevolge artikel 105
voormeld, geplaatst worden in de Neder;
landsche Staatscourant van 5 Mei a.s.
Utrecht, 25 April 1916.
De Gedeputeerde Staten voornoemd.
LOTEN VAN DOELEN GROTHE.
Voorzitter.
A. VAN DOORNINCK, Griffier.
MAXIMUM-PRIJS ROGGEBROOD.
De Burgemeester der Gemeente Amers-
maakt bekend, dat de maxinuim-rogge-
broodprijs vanaf Maandag 24 April 1916
is bepaald op 13 cent per K.G,
Amersfoort, 27 April 1916.
De Burgemeester voornoemd.
VAN RANDWIJCK.
Het kauaal.
Onder voorzitting van nir. J. C. graaf
V a 11 R a n d w ij c k, Burgemeester van
Amersfoort, werd bier gistermiddag ten
Raadhuize gehouden een Atgemeene leden
vergadering der Kanaal-vereeniging »De
Geldersche vallei*.
Terwijl de presentie-lijsten werden getee-
kend door de gewone Ie<Jen (vertegen
woordigers van Gemeenten, waterschappen,
corporation, enz.} en de buitengewone leden
(personeele leden) werd de rekening en
verantwoording van den Penningmeester
nagezien door de hecren H. W. van Es-
vel d, vertegenwoordiger van de Gemeente
Amersfoort; A. M. Tromp van Holst,
vertegenwoordiger van het Utrechtsch
Landbouw Genootschapen J. Ger. Kle-
her, vertegenwoordiger van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Amersfoort.
De Voorzitter opende even na tweeën
de vergadering.
De Secretaris, notaris J. G. Saud-
brink, uit Veenendaal, lus de notulen der
vergadering van 28 November 1913 in
welke de vereeniging werd opgericht, het
voorloopig Bestuur werd gekozen tot defi
nitief Bestuur en de in October 1909 ont
worpen Statuten werden vastgesteld. Zij
werden ongewijzigd gearresteerd, met dank
aan den samensteller—
Aan de orde was hierna het verslag, dat
aldus luidt
Ter voldoening aan art. 8 der Statuten,
hebben wij de eer, hierbij verslag uit te
brengen omtrent onze vereeniging, sedert
haar oprichting, op 28 November 1913, tot
31 December 1915. In 1914 bestond onze
vereeniging r te kort om het houden
van een Alge. „ene ledenvergadering wen-
schelijk te doen zijn, terwijl in 1915, ten
gevolge van de bekende tijdsomstandigheden,
toen zoo veler aandacht door andere zaken
in beslag werd genomen, deze vergadering
achterwege bleef.
Nadat bij Kon. Besluit van 21 Maart
1914, no. 46, de Statuten onzer vereeniging
waren goedgekeurd, hebben wij in de eerste
plaats getracht, aan de vereeniging meer
bekendheid te geven en haar ledental uit
te breiden, o. a. door het verzenden van
talrijke adressen, circulaires, enz. Veel mede
werking mochten wij in deze ondervinden
van dr. A. A. Beekman, te 's-Gravenhage,
den bekenden propagandist van de Zulder-
zee-vereeniging, die onze plannen warm
bleek toegedaan te zijn en die, geheel be
langloos, lezingen kwam houden te Amers
foort, Ede, Wageningen, Rhenen, Veenen
daal en Marneveld, waarbij hij op uitne
mende wijze uiteenzette het groote nut van
een scheepvaartkanaal door de Gelder
sche Vallei, in verband met de voorgenomen
drooglegging van de Zuiderzee, waardoor
een voor handel en industrie zoo begeer
lijke verbinding te water zou worden ver
kregen tusschen het toekomstige ljselmeer
en onze groote rivieren, waarna mr. A. C.
van Daalen, uit Bennekom, Onder-voorzitter
der vereeniging, de belangen van den land-
bouw uiteenzette wat betreft de afwate-
r i n g.
Na verschillende besprekingen in onze
Bestuursvergaderingen kwamen wij tot de
overtuiging, dat het gewenscht was een
degelijk plan voor een kanaal, met kosten
berekening, door een deskundige te doen
opmaken.
Wij hadden het voorrecht een ervaren
deskundige op Waterstaatsgebied, den heer
W. B. van Goor. c.i., te 's-Gravenhage,
oud-directeur van B. O. W. in Ned. Oost-
Indie, bereid te vinden, tegen matige ver
goeding een dergelijk plan voor ons te
ontwerpen. Daar echer het vervaardigen
van zoodanig plan, uit den aard der zaak,
belangrjjke kosten meebrengt, die niet uit
de gewone inkomsten der vereeniging kun
nen worden besteden, kwamen wij tot het
besluit, hiervoor extra-bijdragen te vragen
aan verschillende belangstellenden.
Wij moeten, helaas, constateereu, dat het
resultaat hiervan niet geheel aan onze ver
wachting beantwoordde. Teleurstellend was
het o,a„ van heeren Gedeputeerde Staten
van Gelderland en van Utrecht te moeten
vernemen, dat zij geen termen konden vin
den oin tot dit doel een bijdrage uit de
Provinciale kas te bevorderen. Niettemin
is deze zaak thans zóo ver gevorderd, dat
de heer Van Goor het ontwerp in studie
heeft genomen, nadat wij, op ons verzoek,
van verschillende autoriteiten welwillend
vergunning hadden ontvangen, dat ge
noemde deskundige gebruik zou mogen
maken van de archieven welke betrekking
hebben op de afwatering en de kanalisee
ring van de Geldersche vallei.
Wat den financieelen toestand onzer ver
eeniging aangaat, laten wij hier volgen
een uittreksel uit de boeken van onzen
Penningmeester, welk financieel overzicht
loopt tot 31 December 1915.
De ontvangsten bedroegenaan contri
bution sedert de oprichting der vereeniging
f2106.60 en aan bijdragen voor liet plan
f1620.00 totaal f3726.50. De uitgaven be
liepen f807.69. Er is dus een batig saldo
van f 2918.80, waarvan f 2689.33 is geplaatst
bij de Middenstands-credietbank voor Amers
foort en omstreken.
Volgens de ledenlijst is over iqiö aan
contributies nog een bedrag van f672.00
te vorderen; er zijn 34 gewone en 140
buitengewone leden.
Wij besluiten dit verslag met een woord
van opwekking aan alle belanghebbenden
en belangstellenden om ons voortdurend
krachtig, met woord cn daad. tc steunen
in onze pogingen ter bereiking van het
doel, dat wij ons voor oogen stellen de
verkrijging van een scheepvaart-
kanaal door de Geldersche vallei en af
doende verbetering in de afwatering
van die landstreek, een werk van zoo groot
belang voor de betrokken Provinciën en
Gemeenten en voor handel en industrie van
geheel Nederland een werk des vredes bij
uitnemendheid
De Voorzitter vroeg decharge voor
het beleid van het Bestuur om in 1914 en
1915 geen ledenvergadering te houden en
hield er zich van overtuigd, dat de ver
gadering in de buitengewone tijdsomstandig
heden een verontschuldiging mocht vinden
voor dien maatregel, die stellig geen tra
ditie zal worden (instemming).
Het verslag werd vastgesteld met dank
aan den samensteller.
Op voorstel van der. heer K 1 e b e r werd
hierna den Penningmeester, den heer H. H.
Prakke, te Veenendaal, onder dankbe-
tuiging decharge verleend van zijn beheer.
De Voorzitter herinnerde, dat uit
het verslag blijkt, dat door de tijdsom
standigheden de vereeniging nog weinig
kon doen. Het eenig vermeldenswaarde is
het overzicht van den financieelen toestand,
het feit dat de heer Van Goor zijn gaven
wil wijden aan de vereeniging, en dat de
vereeniging een plan exposeerde op de
«Entos».
Het Bestuur hoopt de zaak te propageeren
en niet minder, dat de Regeering het plan
Van Goor in handen zal stellen van een
Staats-commissie ter verdere hestudeering.
De lieer Hertnsen (Amersfoort) vroeg
of er niet reeds een plan is.
De Voorzitter antwoordde, dat er een
is van ongeveer 30 jaar geleden, berekend
op de oude tonnenmaat der schepen de
grootere tonnemaat, welke thans in zwang
is, maakt andere sluizen noodig. Men
bouwt thans in gewapend beton, welk
materiaal destijds niet bekend was. Ook de
prijs van den grond is sedert veel veranderd.
Tot led®n van het Bestuur werden hierna
herkozen de heeren mr. J. C. graaf Van
Randwijck, Burgemeester van Amers
foort, en mr. H. F, van Such telen,
Burgemeester van Wageningen, terwijl de
heer Joh. H. van der Meiden (Amers
foort) werd gekozen in de vacature, ont
staan door het vertrek van den heer Prakke
naar Zierikzee, en het Bestuur werd uitge
breid met den heer W. J. van Haren No-
man Jr., directeur der N.V. «Blaauwhoeden-
vcem* te Amsterdam.
De Voorzitter dankte den heer Prakke
voor zijn buitengewone belangstelling, deelde
mede, dat hij nooit heeft ontbroken bij
eenige Bestuursvergadering en uitte den
wensch, dat hij vruchten mocht zien van
zijn arbeid en hij de vereeniging een goed
hart mocht blijven toedragen (instemming).
Aan de orde was
Doch drie jongemeisjes stapten de /aal
binnen en vroegen en kregen natuurlijk
vergunning om Emma-hloempjes te ver-
koopen.
Aan de orde was dus de rondvraag.
De heer Sand brink deelde mede.dat
de quaestie van een kanaal door de Gel
dersche vallei reeds van zeer ouden datum
is; sedert eeuwen koestert men het plan
tot verbinding van den Rijn, via Amers
foort, met de Zuiderzee. Reeds in bet be
gin der 17e eeuw was de Amersfoortsche
Burgemeester Peter de Goyer (161S) een
warm voorstander van dien waterweg.
Vooral de stad Utrecht werkte alle plan
nen tegen, gelijk wel blijkt uit een mede-
deeling van baron Taets van Amerongen
van Renswoude in diens «Geschiedenis van
de heerlijkheid Renswoude*, volgens welke
Renswoude in 1674 werd verheven van
heerlijkheid tot hooge en vrije heerlijkheid,
onder beding, dat de toenmalige Heer bij
akte verklaarde, nooit te zullen gedoogen,
dat een grift tot dat doel door zijn bezit
tingen zou worden gegraven. Spr. hield er
zich van overtuigd, dat als de leden der
toenmalige vroedschap van Utrecht konden
hooren welke plannen thans worden beraamd,
zij zich zcuden omdraaien in hun graven.
Een dergelijke tegenwerking is niet meer
te verwachten, doch die medewerking, wel
ke het Bestuur gaarne zou hebben, vindt
het toch ook niet. Het zou daarom goed
zijn, dat in het najaar in de streek zelf de
groote belangen van dezen waterweg, te
gelijk scheepvaartkanaal en afvoerkanaal,
in lezingen werder. uiteengezet, bijvoorbeeld
door de heeren mr. Van Daalen, die zoo
volkomen op de hoogte is van de belangen
in beiderlei zin der Geldersche vallei, S.
G. Vlieger, te Amsterdam, en J. J. van
('appelle, te WeesperKarspel, beiden meer
bekend met ile acheepv aanbelangen.
De Voorzitter herinnerde, dat hij bij
n bezoek aan verschillende autoriteiten
Amsterdam ook niet veel medewerking
kreeg. Amsterdam onderhandelde toen met
de Regeering over de verbreeding der
sluizen te IJmuiden en was bang, te veel
opeens te vragen van de Regeering.
De heer Van Haren Noman'Amster
dam! kon spreken van 40-jarige ervaring
het scheepvaartbedrijf en herinnerde, dat
1878 de Kanaal wet-Tak van Poortvliet
t werd aangenomen omdat geen rekening
werd gehouden met de wenschen van Bra
bant en Limburg.
Had Minister Tak dit wel gedaan dan
zou het kanaal er ook zijn gekomen en
wel door den grooten steun van den
Amsterdamschen handel, die binnen 3 dagen
4 millioen gulden bijeenbracht voor dat
kanaal en den Amsterdamschen koopman,
die de belangen van zijn steenfabriek aan
de Vecht hooger stelde dan de belangen
van den Amsterdamschen handel en uit
dien hoofde tegen het wetsontwerp stemde,
van de Beurs keek.
Het Merwede-kanaal voldoet absoluut
niet. Het kanaal door de Geldersche vallei
kome zoo hoog mogelijk in den Rijn uit,
opdat de kosten van het kolsnverbruik
zooveel mogelijk worden genivelleerd en
de vracht de zelfde is als naar Rotterdam,
Hoe hooger het kan uitmonden op den Rijn,
des te meer kans heeft het op steun
van Amsterdam.
Spr. zou niet gaarne meegaan met een
zoogenaamd klein plan, doch wil wel zoo
veel als in zijn vermogen is steunen een
breed en diep kanaal, dat zelfs geschikt is
voor kleine zeeschepen, die dan zonder
overladen naar Keulen zouden kunnen
Het halve kapitaal der RheinSee
Scbiffart Gesellschaft, ad 50 millioen Mark,
is, wegens de kolenmijnen, in bezit van den
Pruisischen Staat en haar directeur, de heer
Roth, wenscht, evenals spr zulk een kanaal.
Spr. meent, dat het zelfde standpunt moet
ingenomen als in 187S. Indien men iets
minder wil geven, is het geld weggegooid.
Spr. heeft in deze dingen een ervaring
van 40 jaar en koestert de innige over
tuiging, dat volkomen waar is het woord,
in 1878 gesproken: als iedereen de zeker
heid krijgt, dat men een breed en diep
kanaal wil maken, zal ook iedereen het
helpen tot stand brengen.
De Voorzitter merkte op, dat de heer
Van Haren Noman geheel staat op het
standpunt, dat het Bestuur sedert ilen he-
ginne innam, doch dat het eenigermate
heeft los gelaten omdat wel uitzicht werd
gegeven op steun, doch geen steun werd
verleend. Het Bestuur wilde doen vervaar
digen een project voor een groot-scheep-
vaartkanaa! voor schepen van minstens 600
tons of 1000 last. De Minister van Water
staat verwierp evenwel ahsoluut een nieuwe
verbinding met den Rijn.
Tc Amersfoort komen schepen tot 300
tons, doch dat is van geen belang voor
Amsterdam; hetgeen Amsterdam wil, brengt
echter geheel andere technische eischen
voor het kanaal.
Ook buiten Amsterdam hoopt het Be
stuur belangstelling te vindenimmers het
kanaal heeft belang voor geheel het land.
De heer Van Goor zeide, dat de kos
ten van het door hem te ontwerpen plan
niet hooger zullen worden bij een ander
traceede uitvoering zal natuurlijk meer
kosten, omdat er meer grond moet onteigend
en verzet. Het is spr. bedoeling niet, het
kanaal te ontwerpen in de allerkleinste
details, doch wel de algemeene lijnen er
van aan te geven.
De heer Van Haren Noman: Am
sterdam heeft geen belang bij een binnen
scheepvaart-kanaal, wel bij een alleszins
goede verbinding met den Rijn. Wil men
deze tot stand brengen dan is er groot*
kans van slagen.