De orchideeën vertooncn, evenals de
schitterend blauwe gentianen, die in dou
nazomer hier bloeien, weer andere biolo
gische bijzonderheden. Kieming uit het
zaad, ja, hun gehcele leven, is niet goed
mogelijk, tenzij ze leven in gemeenschap
met bepaalde schimmels, die zich in de
wortels en knollen vestigen en waarschijn
lijk behulpzaam zijn bij het opnemen cn
verwerken der voedingsstoffenhun stof
wisseling is ten minste een geheel afwij
kende, vooral wat betreft de stikstofvoeding.
Zoo bezit de gagel, het groene aromati
sche heestertje van deze terreinen, aan zijn
wortels knolletjes, gevuld mot bepaalde
bacteriën, die het in staat stellen zich de
gasvormige stikstof, die in den bodem voor
banden is, ten nutte te makeniets dat de
meeste andere planten niet kunnen. Slechts
de vlinderbloemige planten en de els zijn
evengoed toegerust tot den strijd om het
bestaan en juist op deze stlkstofarme gron
den komt hun dit evengoed te pas als
de insektenetende soorten, die we straks
noemden.
Zoo bevatten deze terreinen tal van plan
ten, waarvan de studie zeer de moeite
waard is en waarbij nog tal van vraag
stukken op tc lossen zijn, zoodat alleen
reeds daarom het noodzakelijk is, dat der
gelijke gronden niet geheel worden ont
gonnen; iets, dat ook uit het oogpunt
van natuurschoon ten zeerste zou zijn te
betreuren.
WEEVERS.
Amersfoort, Mei iqi6.
De dure tijden.
Half Nederland moet of het wil of
niet zich bemoeien met de duurte der
voedingsmiddelen. De prijzen stijgen enorm,
zoodat er maar weinige gelukkigen onder
de volwassenen zijn, die niet dagelijks zullen
hooren praten over de abnormale omstan
digheden, waarin we leven. Trouwens, er
zijn nog andere zaken dan voedingsmidde
len, die duurder worden. Het is ecu prijs-
verhooging surtoutelaligne, op alle
gebied.
Nu kan af en toe een gebeurtenis van
beteekenis de aandacht even bij iets anders
bepalen de puzzle bijv. wie don toch de
»Tubantia« wel heeft getorpedeerd, en
waarvan wij voorstellen de oplossing te
zoeken in het weigeren van de vulpen tus-
schen de vingers van den duikboot-com
mandant, zoodat hij den datum van het
lanceeren van de torpedo, die den iben
Maart het Nederlandsche schip vernielde,
als 6 Maart boekte - dergelijke gebeur
tenissen zijn niet n staat, het voor Neder
land belangrijkste langen tijd naar den
achtergrond te schuiven. Dat belangrijkste
is en blijftde duurte van alles, in bet
bijzonder die van de levensmiddelen.
In »De Groene» \an Zaterdag heeft de
Amsterdamsche hoogleeraar prof. dr, H.
Burger naar aanleiding van die duurte eer
denkbeeld geuit, waarvan hij, wordt net in
een daad omgezet, heil verwacht in de
benarde dagen, die we beleven, Hij wijst
terecht op het bevreemdende feit, dat niet
alleen de van buiten ingevoerde
dingen duur zijn, maar dat ook onze eigen
voortbrengselen, die van onzen landbouw
en onze veeteelt, zoo duur zijn. In gewone
tijden gaat van deze laatste een groote
hoeveelheid naar het buitenland en daarop
berust voor een deel onze volkswelvaart.
En nu, terwijl alle levensmiddelen zoo ver
ontrustend duur worden, gaan toch geregeld
onze landbouwproducten over de grenzen.
Het groote publiek koppelt duurte en uit
voer aaneen en spreekt van ongehoorde
bevoorrechting van don boerenstand ten
nadccle van het overige volk. Rechtvaar
dig en logisch schijnt het, te eischensluit
de grens.
Maar de zaak is niet zoo eenvoudig.
Wordt de grens gesloten, dan volgt daarop
nog niec aanstonds prijsverlaging. Ken uit
voerverbod maakt niet, dat de producent
van hot verboden artikel zijn prijs verlaagt,
doch dat hij zijn voorraad oplegt net zoo
lang dat deze zoo groot is, dat de grens
weer open moet. En geschiedt dit, dan
stroomt alles weer weg naar het buiten...
land, waar hooge prijzen worden betaald
en hier stijgen de prijzen. Men heeft
de ervaring reeds van geopende en ge
sloten grenzen; het spel heeft niet kunnen
beletten, dat de levensmiddelen hier te lande
duurder zijn geworden. Gaat men er mee
door, dan blijft ook de stijging, der prijzen
aanhouden nu, tijdens den oorlog, en wie
weet hoe lang nog, daarna.
Wat komt inmiddels van de reusachtige I
winsten terecht in de berooide schatkist?
Prof. Burger meent zoo goed als niets.
Het buitenland en ons eigen volk betalen
te zamen de hooge prijzen aan onze land
bouwproducten. Moet nu de Regiering j
mlllioenen bijpassen aan dien duren prijs, j
dan dringt zich volgens prof. Burger
de vraag op, of er niet een andere levens-
middelcnpoiitiek kan worden gevoerd, een
politiek, waardoor het volk goedkooper
voedsel en de Staat een aanzienlijk deel
der oorlogswinst zou kunnenjkrijgen. Zulk
een politiek is, volgens hem, te vinden.
Ken middel is er, dat de beide tegenstrijdige
elementen hooge builenlandscbe prijzen
en binnenlandsche behoefte op bevredigen
de wijze kan verccnigeu. Dat] middel zou
den Staat groote baten opleveren. Het heet
uitvoerbelasting.
Uitvoerbelasting
Het buitenland bepaalt nu de waarde van
onze landbouw- en vecteeltproducten. Hef
nu een uitvoerbelasting, maak haar onge
veer gelijk aan het verschil tusschen den
prijs in het buitenland cn den prijs, die
in dezen tijd billijk geacht wordt voor het
binnenland.
Het buitenland heeft noodig hetgeen wij
uitvoeren, Het zal dus koopen in weerwil
van onze uitvoerbelasting. Nu wordt eerst
tegen billijk-normalen prijs aan de behoefte
in het binnenland voldaan. De rest, het
verder beschikbare, gaat naar het buiten
land, En hiervan trekt de Staat, krachtens
de uitvoerbelasting een ruim aandeel.
Prof. Burger stelt twee voorbeelden.
Eerste voorbeeldkaas en boter. Laat
de eenheidsprijs van melk in gewone tijden
8 cent bedragen laat thans hier een prijs
van 10 cent billijk worden geacht. Nemen
wij aan, dat de boer en de fabriek met zulk
een prijs goede zaken zouden maken. Nemen
wij voorts aan, dat het buitenland voor kaas
en boter prijzen biedt, die - na aftrek der
vervoerkosten gelijk staan met iz cent
per eenheid melk. Nu is het duidelijk, dat
de prijs van de melk niet tien, maar twaalf
cent zul bedragen. Wilde men den prijs
kunstmatig drukken, dan zou het gevolg
zijn, dat alle melk, voorzoover doenlijk,
werd omgezet in boter en kaas. Uitvoer
verbod van deze artikelen zou niet baten
de boeren weten wel, dat het verbod niet
zal worden gehandhaafd, wanneer reus
achtige hoeveelheden van deze waren zich
bij de grenzen gaan opstapelen. Een uit
voerbelasting van cent per melkeenheid
zou een natuurlijke reguleering tot stand
brengen tusschen binnenlandschen verkoop
en export. Eerst als aan de binnenlandsche
behoefte aan zuivel was voldaan, zou het
buitenland van boter en kaas worden voor
zien. De boer zou bij voortduring e
spoedigen tijd beleven, zij het ook zonder
rcuzenwinstende Staat had een zeer wel
kome inkomst te boeken.
Tweede voorbeeldStel dat voor een
koe, paard, of welk ander dier, waarvoor
de gemiddelde prijs in gewonen tijd f3-
bedraagt, thans buiten de kosten v.
vervoer in het buitenland f 600 wordt
geboden. Stel, wij hebben overvloed van
zulke dieren en kunnen door teelt hun aan
tal nog aanzienlijk doen toenemen. Sluiting
van de grens is wel de moest ongewenschte
maatregel dien men zich kan denken. Vrije
uitvoer is al niet beter. Zou nu een uit
voerbelasting van f 200 per stuk niet een
voortreflijke reguleering scheppen tusschen
den prijs daar ginds en den prijs hier - De
laatste fioo meer dan in gewone tijden
verzekert den boer een winstgevend be
drijf. De belasting f zoo per stuk
wordt door het buitenland betaald en brengt
in de schatkist een bedrag, dat ik niet ver
mag te schatten, maar dat zéér hoog moet
zijn.
De Amsterdamsche hoogleeraar erkent,
dat de door hem genoemde cijfers geheel
willekeurig zijn en slechts bij wijze van
voorbeeld genomen; doch hij is overtuigd,
dat een dergelijke regeling te heffen moet
zijn. De Rcgeering moet de bevoegdheid
kunnen verkrijgen, voor elk product het
bedrag der belasting te wijzigen, al naar
de omstandigheden dit eischen. En dat zou
heel iets anders zijn dan de storende schok
ken, die de elkaar afwisselende sluiting en
opening der grenzen van thans veroorzaker..
De belasting zou hooger of lager worden,
doch hooger of lager de voortbreng
selen van onzen bodem zouden voor ons
goedkooper zijn dan in bet buitenland en
de schatkist zou er baat bij vinden.
Het denkbeeld van een uitvoerbelasting
is niet nieuw. Voor normale tijden is het
niet bruikbaar. Doch thans, nu het waarde
verschil tusschen onze producten binnen-
en buitenslands zóo abnormaal groot is,
acht prof. Burger een uitvoerbelasting het
eeriige groote middel tot best;iiding van
de duurte en tevens tot billijke bestemming
van oorlogswinsten.
Stadsnieuws.
Verbindingsweg Heiligenberger-
en Hoevelaker straatweg.
Nu het contract met den Staat der Neder
landen in zake overdracht van de Groote
Nachlegaalsteeg en het voetpad langs de
Beek waartoe werd besloten in uwe ver
gadering van September 191.5 Is tot stand
gekomen, kan de voorbereiding van het
maken van een nieuwen verbindingsweg
tusschen den Heiligenbergerweg en den
Hoevelakcnscben straatweg ter hand worden
genomen.
In ons op deze zaak betrekking hebbend
voorstel van - j Juli 1015 deelden wij reeds
mede. op welke voorwaarden de stichting
Armen de l'oth» en de «Pieter Dirkman-
fundatie» bereid waren, de haar toebehoorende
gronden over te dragen.
De Gemeente kan van eerstgenoemde
stichting in eigendom verkrijgen een terrein
groot 4.69.50 H. A. voor den prijs van
f3500 de H. A., van laatstgenoemde een ter
rein van 4.31.80 H. A. voor de totaalsom
van f 1 z 000, waarbij de kosten van over
dracht iu beide transacties komen voor
rekening van de Gemeente.
De met de Hocfhamer-stichting" voort
gezette onderhandelingen leverden tot resul
taat, dat de overige voor den weg noodige
grond wordt aangeboden voor f o.Z5 per M<
mits de Gemeente op zich neemt, aan den
huurder een schadeloosstelling voor het
eindigen der huur uit te keeren. Het be
drag hiervan schatten wij op ongeveer f 300.
Hoewel nog niet nauwkeurig is aan te
geven langs welke lijn de weg zal getrokken
worden en evenmin vaststaat de breedte
waarop hij zal worden aangelegd, zouden
wij willen rekenen, dat van den aan de
Hoefhamer-stichting» behoorenden grond
noodig zal zijn een strook lang 4Z5 M.
en breed 40 M.. alzoo met een opper
vlakte van ongeveer 1.70 H.A., zoodat de
kosten van deze aankoop ongeveer zullen
bedragen: f4Z50 -J- f300 f4550.
Wij hebben de eer voor te stellen, tot
de genoemde aankoopen te besluiten.
In afwachting van Ci overdracht der
gronden kunnen inmiddels de voorstellen
betreffende aanleg van den weg en exploi
tatie der aangrenzende terreinen gereed wor
den gemaakt.
Loonsverhooging.
Om advies werden ln onze handen [gesteld
de beide hierbij weder aangeboden adressen
van de afdeeling Amersfoort van den «Ne
derlandsehen Bond van werklieden in open
bare diensten» en de afdeeling Amersfoort
van den Nederlandschen Roomsch-Katho-
lieken Bond van personeel in dienst van
openbare lichamen en bedrijven».
I Een nader ingekomen adres van de lan-
tarenopstekers gaat mede hierbij.
Alle drie adressen hebben deze gemeene
strekking het bekomen van meerdere inkom
sten en zulks in verband met de tijdsomstan
digheden.
De lantarenopstekers motlveeren hun ver
zoek niet nader en vragen loonsverhooging
of duurtetoeslag.
De beide andere adressen zijn van een
toelichting voorzien en daaruit blijkt, dat
beide organisaties op verschillend standpunt
staan.
De Bond van werklieden ln openbare
diensten en bedrijven vraagt een hooger
loon per week te willen citkceren een
wijziging van de loonregeling 1914 dus
terwijl de zustervereeniging bepaald een
duurtetoeslag vraagt, daarbij als haar mee
ning uitsprekende. »dat een goede loon
regeling, een loonregeling die goed en
voldoende is. dan eerst gemaakt kon wor
den Indien er een normale of stabiele toestand
ingetreden is».
Wij brengen in herinnering, dat de loon
regeling 1914 de bepaling Inhoudt, dat de
loonen elk jaar met 50 cent per week zullen
worden verhoogd; met 1 Januari 1915 en
1916 zijn deze verhoogingen toegekend,
zoodat de loonen f 1.— per week hooger
zijn dan bij den aanvang, terwijl nog drie
verhoogingen, telkens met 1 Januari, kun
nen worden toegekend.
Aanleiding om deze regeling te herzien,
bestaat er. naar het gevoelen van ons
College, op dit oogenblik niet; zij was op
de hoogte van haar lijd en er zou in gewone
omstandigheden dan ook niet om verhoo-
ging zijn gevraagd. De reden waarom belang
hebbenden thans evenwel toch een hooger
inkomen vragen, bestaat echter niet alleen
voor hen, doch voor ieder, die van een be
perkt inkomen moet leven, hetzij hij dus in
dienst der Gemeente is of niet; de stijging
van de prijzen der eerste levensbehoeften
treft n.l. iedereen en nu is ons College van
mecning, dat het niet aangaat om voor
zieningen te treffen ten bate van kleinere in
komens van in Gemeentedienst zijnden,
waartoe lotgenooten, niet in Gemeente
dienst, óok hun aandeel zouden moeten
dragenmaatregelen als door de Regeering
getroffen met betrekking tot de voorziening
van goedkoop brood, vleesch, viscb, vet,
groenten, waren dan ook gegrond op eene
andere, o.i. juiste stelling.
Wij hebben de eer uwen Raad te advi-
seeren, op de aangehaalde adressen afwijzend
te beschikken.
Na vaststelling van ons pr*-advie» namen
wij kennis van het wetsontwerp door de
Regeering ingediend, waarbij 20 millioen
wordt aangevraagd om maatregelen te kun
nen nemen ter verstrekking van goedkoope
levensbehoeften, De bedoeling is, dat het
Rijk in de kosteu daarvan voor 3/4 gedeel
ten draagt en de Gemeente voor '/4 ge
deelte
Het wetsontwerp wordt bij het voorstel
ter lezing gelegd (gedrukte stukken Stater.
Generaal, No. 376).
1 I laudelsavoudcursus.
Ingekomen is een adres vau de vereeni-
ging «Handelsschool voor Amersfoort en
omstreken», houdende verzoek om een
subsidie groot f375 voor het jaar 1917 te
willen verleenen in de kosten van oprichting
en exploitatie van een 3-jarigen Handels
avondcursus.
Waar de oprichting van dezen cursus
ons van genoegzaam belang schijnt om ten
behoeve daarvan een subsidie toe te kennen,
1 stellen wij U voor. aan het verzoek der
vereeniging te voldoen.
Het is Burgemeester en Wethouders
I wederom gelukt, in het belang der volks-
j huisvesting de hand te leggen op eenige
perceelen aan de Hellestraat, waarvan de
prijzen billijk zijn te noemen.
I /.ij stellen voor deze aankoopen te be-
1 krachtigen.
De Gezondheids-commissie kan zich hier
mede vcreenigen.
Het geldt de 15 perceelen Hellestraat
nos. 2, 4 en 8 tot 18, (even nummers) samen
groot 536 M-. toebehoorende aan den heer
F. X. S. Vonk., te Amsterdamno. 6,
groot 63.63 M'C, behoorend aan den heer
C. Prins, te Amersfoorten nos. 46 tot 56,
samen groot 1095 M-\ behoorende aan
den heer B. van de Zuidwind, te Amers-
j foort. De koopprijs is onderscheidenlijk
f4950. f560 en f7500, met u's overdrachts-
j kosten f 525 en f 100.
De aandacht wordt gevestigd op de ken-
I nisgeving aan het hoofd van dit nummer
nopens de verplichting om steeds tijdig ter
Gemeente secretarie aangifte te doen voor
J de Bevolkingsregisters.
I Niet alleen bij vertrek uit of vestiging
i dan wel verhuizing in de Gemeente, maar
óok omtrent de dienstboden.
Wie dit laatste verzuimt, kan de Ge-
meente, dus ook zichzelven, geldelijk nadeel
berokkenen, gelijk in de jongste afdeelings-
j vergaderingen van den Raad is gereleveerd,
j Den Directeur van een der Gemeente-
lijke keurings diensten is het opgevallen,
dat sedert den aanvang van Mei een op-
vallende verslapping is opgetreden in het
verbruik van versche visch, welke moeilijk
j anders kan worden verklaard dan door het
vooiuordet! bij het Nederlandsche publiek
tegen het gebruik van visch in de maan-
j den, waarin de letter R niet voorkomt.
Dit vooroordeel is echter geheel onge-
motiveerd; het dankt n.l. zijn ontstaan aan
de omstandigheid, dat de schelvisch vroeger
I uitsluitend door de beugvisschers werd aan
gevoerd, en deze visscherij uitsluitend in
de koudere maanden plaats vond. Tegen
woordig wordt echter door de stoomtraw
lers het gehcele jaar deze visch aangebracht,
cn dus is ook in den zomer geregeld goede
visch te bekomen.
I)e schelvisch is zelfs juist in den zomer
maanden op haar bestin de maanden
Maart en April schiet ze n.l. kuit en is ze
dan kuitziek, waardoor bet vleesch minder
j vast is. Daarna wordt het vleesch steeds
beter en vaster.
In Duitschland wordt de schelvisch dan
ook bij voorkeur in de zomer- en de herfst-
maanden gegeten.
I De Burgemeester, uitvoerder van de
I .evensmiddelenwet, beeft den norm waar
beneden met ingang van 1 Juni brood
kaarten zullen worden verstrekt nog niet
vastgesteld.
Of hier werkelijk deze week wittebrood
zal verkrijgbaar worden gesteld Vrijdag
bij de Israelietischen bakkers en Zaterdag
bij de overigen staat nog te bezien.
Immers de uitvoeriug van den maatregel,
door den Minster van Landbouw aan de
j hand gedaan zonder de werkgevers in het
bakkersbedrijf te raadplegen, blijkt practisch
onmogelijk. In tal van grootere Gemeenten
hebben de bakkerspatroons dan ook aan
de Burgemeesters verzocht, geen gebruik tc
i maken van de bevoegdheid om het bakken
1 van wittebrood gedurende écu dag per week
j toe te staan.
De «Bakkerscourant bevat de volgende
j «Hulde aan de bruine boterham»
Posthuma der bruine brooden
Kerel, wat heb jij 't verbruid,
j Heel de Nederlandsche natie
Scheldt je driemaal daaglijks uit.
i Als ze voor d'r kuchie zitten,
j Zegt het kroost z'n ouwers na,
Met d'r mond vol droge zemels
Wie het kan, straff' Posthuma!
Maar de boeren kijken glunder,
Al dat bruin is waterbrood.
En de melk, in kaas omtooverd,
Maakt ons d" oorlogwinsten groot
Heel de Teunissensche garde
Steekt de centen in de la,
Knipt een oog en zegt vol liefde
»'t Is een baas, die Posthuma».
Ook de dokters maken zaken,
Ieder klantje stelt de vraag:
«Dokter, hebt U niks gemorken
Van het lijden aan mijn maag?
Als ik bruine mik mot eten,
